Αλεξανδρούπολη

Αλεξανδρούπολη
Πόλη
Εικόνα Ο φάρος της Αλεξανδρούπολης, σήμα κατατεθέν της πόλης
Αλεξανδρούπολη
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης
Διοίκηση
• Δήμαρχος	Ευάγγελος Λαμπάκης
Έκταση	642,245 km2
Πληθυσμός	59.476, 49.724, 38.939 και 57.812
Ταχυδρομικός κώδικας	68100
Τηλεφωνικός κωδικός	25510
Πολιούχος	Άγιος Νικόλαος
Ιστοσελίδα	http://www.alexpolis.gr/

Η Αλεξανδρούπολη είναι πόλη της Θράκης και πρωτεύουσα του νομού Έβρου. Έχει πληθυσμό 57.812 κατοίκους (απογραφή 2011). Είναι σημαντικό λιμάνι και εμπορικό κέντρο της βορειοανατολικής Ελλάδας.

Ονομασία

Ονομάζονταν Δεδέαγατς (Τουρκικά: Dedeağaç) μέχρι το 1919. Η συγκεκριμένη ονομασία στα Τουρκικά σημαίνει δέντρο του παππού (dede σημαίνει παππούς και ağaç σημαίνει δέντρο στα Τουρκικά) και βασίζονταν σε μια τοπική παράδοση ενός σοφού δερβίση που πέρασε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του στη σκιά ενός τοπικού δέντρου και τελικά θάφτηκε δίπλα σε αυτό. Η πόλη ιδρύθηκε το 1875 και στην αρχή ήταν ένα ψαροχώρι αλλά σιγά σιγά ο πληθυσμός της αυξήθηκε. Το 1913, κατά τον Α' Βαλκανικό Πόλεμο, έμεινε για λίγο υπό ελληνική διακυβέρνηση αλλά πέρασε στη Βουλγαρία με τη Συνθήκη Βουκουρεστίου (1913). Το 1920, με το τέλος του Α' Παγκόσμιου Πόλεμου, ενσωματώθηκε στην Ελλάδα. Λίγο αργότερα τον ίδιο χρόνο, με το θάνατο του βασιλιά Αλέξανδρου, μετονομάστηκε σε Αλεξανδρούπολη.

Συγκοινωνίες

Η Αλεξανδρούπολη είναι μια πόλη σύγχρονη με προσεγμένο ρυμοτομικό σχέδιο και αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς. Αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους συγκοινωνιακούς κόμβους καθώς προσεγγίζεται με όλα τα μέσα, αεροπορικώς, σιδηροδρομικώς, οδικώς και ακτοπλοϊκώς. Αξιοσημείωτα έργα υποδομής είναι το σύγχρονο - -διεθνές λιμάνι, η Εγνατία οδός καθώς και η σιδηροδρομική σύνδεση με σημαντικές πόλεις που την καθιστούν εμπορικό κόμβο και δημιουργούν της κατάλληλες προϋποθέσεις για την περαιτέρω ανάπτυξή της στο μέλλον.

Ιστορικά στοιχεία

Αποτελεί μια από τις νεότερες πόλεις της χώρας, καθώς ιδρύθηκε το 1875 και ως πόλη αναφέρεται από τις αρχές του 20ου αιώνα. Η γύρω περιοχή της έχει πλούσιο ιστορικό παρελθόν, καθώς στην θέση της βρισκόταν η αρχαία πόλη Σάλη, την οποία αναφέρει ο Ηρόδοτος, καθώς επίσης σε κοντινή απόσταση η αρχαία Μεσημβρία, η Ρωμαϊκή Τραϊανούπολη και η Βυζαντινή Βήρα.

Ένα μικρό χωριό δημιουργήθηκε στην περιοχή της πόλης κατά τη διάρκεια κατασκευής της σιδηροδρομικής γραμμής που συνδέει την Κωνσταντινούπολη με τις μεγάλες πόλεις της Μακεδονίας. Η συγκεκριμένη εργασία αποτελούσε μέρος μιας προσπάθειας εκσυγχρονισμού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ανατέθηκε σε μηχανικούς από την Αυστροουγγαρία. Η αρχική εγκατάσταση σύντομα έγινε ένα χωριό γνωστό ως Δεδέαγατς.

Ρωσοτουρκικός Πόλεμος (1877-1878)

Κατά τη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού πολέμου του 1877-1878, ρωσικές δυνάμεις κατέλαβαν το Δεδέαγατς και εγκαταστάθηκαν σε αυτό. Οι επικεφαλής αξιωματικοί σχεδίασαν το ρυμοτομικό σχέδιο της πόλης που βασίζονταν σε φαρδιούς, παράλληλους δρόμους αποφεύγοντας τις αδιεξόδους ώστε να διευκολύνεται η γρήγορη μετακίνηση στρατευμάτων. Το σχέδιο αυτό έρχονταν σε αντίθεση με χαρακτηριστικά Οθωμανικών πόλεων της περιόδου εκείνης όπως στενά δρομάκια, καλντερίμια και αδιεξόδους. Οι Ρώσοι επιπλέον σχεδίασαν το αρχιτεκτονικό σχέδιο για τον Φάρο που αποτελεί το σήμα κατατεθέν της πόλης. Η πόλη επέστρεψε στην κατοχή των Οθωμανών με το τέλος του πολέμου αλλά η σύντομη παρουσία των Ρώσων είχε σημαντική συμβολή. Ορισμένοι Ρώσοι στρατιώτες πέθαναν στην πόλη το 1878 από επιδημία τύφου. Προς τιμήν των Ρώσων στρατιωτών ανεγέρθηκε μνημείο στον προαύλιο χώρο του μητροπολιτικού ναού του Αγίου Νικολάου. Τα αποκαλυπτήρια του μνημείου έγιναν την 28η Οκτωβρίου 2011 μετά από την κοινή παρέλαση Ελλήνων και Ρώσων στρατιωτών.

Απελευθέρωση

Ο Α' Βαλκανικός Πόλεμος τελείωσε επίσημα με τη συνθήκη του Λονδίνου (30 Μαΐου 1913). Ο σουλτάνος παραχώρησε όλα τα εδάφη δυτικά της γραμμής Αίνου-Μηδείας εκτός από την Αλβανία εξουσιοδοτώντας τις Μεγάλες Δυνάμεις να προχωρήσουν στον καθορισμό των συνόρων μεταξύ των βαλκανικών κρατών. Το μεγαλύτερο μειονέκτημα της συνθήκης ήταν ότι δεν καθόριζε τα νέα σύνορα των βαλκανικών κρατών με αποτέλεσμα να εμφανιστούν διενέξεις μεταξύ των νικητών. Αποτέλεσμα αυτού ήταν ο Β΄ Βαλκανικός πόλεμος (16 Ιουνίου 1913) όπου το Δεδέ Αγάτς με την συνθήκη του Βουκουρεστίου (10 Αυγούστου 1913), παραχωρείται και επίσημα στους Βούλγαρους. Η πόλη σχεδόν ερημώνει από Έλληνες, ενώ οι Βούλγαροι προκαλούν ανυπολόγιστες καταστροφές. Μετά το τέλος του πρώτου Παγκόσμιου πολέμου υπογράφεται η συνθήκη του Νεϊγύ (27 Νοεμβρίου 1919) σύμφωνα με την οποία η Βουλγαρία ως μεγάλη ηττημένη παραιτείται όλων των κυριαρχικών της δικαιωμάτων επί της μεσημβρινής δυτικής Θράκης. Το Δεδέ Αγάτς κυβερνείται προσωρινά από μια Διασυμμαχική Διοίκηση, με κυβερνητικό αντιπρόσωπο τον Χαρίσιο Βάμβακα, στενό συνεργάτη του Ελευθέριου Βενιζέλου, ο οποίος κατορθώνει να ενσωματώσει την περιοχή στον Ελληνικό διοικητικό οργανισμό πριν ακόμη επιδικαστεί στην Ελλάδα. Την 14η Μαΐου 1920 η 9η Μεραρχία Σερρών, με διοικητή τον Στρατηγό Επαμεινώνδα Ζυμβρακάκη θα καταλάβει τις διαβάσεις προς τη Βουλγαρία και θα συγκεντρωθεί στη Γκιουμουλτζίνα (Κομοτηνή). Ταυτόχρονα μια νηοπομπή από είκοσι δύο φορτηγά πλοία, αποβιβάζει τη Μεραρχία Ξάνθης, με διοικητή το στρατηγό Κων/νο Μαζαράκη-Αινιάν, στο Δεδέ-Αγάτς. Γίνεται η υποστολή της Γαλλικής σημαίας και η έπαρση της Ελληνικής. Ο αστυνομικός διευθυντής Κ. Δανιήλ παραδίδει την πόλη. Με την συνθήκη των Σεβρών (28 Ιουλίου 1920) εκτός των άλλων η Οθωμανική Αυτοκρατορία παρέδιδε την κυριαρχία της Θράκης στην Ελλάδα.

Εκπαίδευση-αξιοθέατα

Στην πόλη λειτουργούν τέσσερα τμήματα του Δημοκρίτειου πανεπιστήμιου Θράκης. Τα τμήματα αυτά είναι τα εξής: Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης στην Προσχολική Ηλικία, Τμήμα Ιατρικής, Τμήμα Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής και Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης. Το Τμήμα Ιατρικής στεγάζεται σε ένα από τα μεγαλύτερα και πλέον σύγχρονα νοσοκομεία των Βαλκανίων.

Αξιοθέατο της πόλης είναι ο Φάρος, (κτίσμα αναγνώρισης), το Εθνολογικό Μουσείο Θράκης στην οδό 14ης Μαΐου 63, το εκκλησιαστικό μουσείο στην πλατεία της Μητρόπολης και άλλα νεοκλασικά κτίρια. Στις 14 Μαΐου κατ' έτος τιμάται με παρέλαση η απελευθέρωση της πόλης. Πολιούχος της πόλης είναι ο Άγιος Νικόλαος, του οποίου τη χάρη η πόλη τιμάει στις 6 Δεκεμβρίου κάθε χρόνο.

Δείτε επίσης

• Δήμος Αλεξανδρούπολης
• Θράκη
• Αγωγός Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολης

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

1893: Σταθμός τραίνων (στρατιωτικός) στην Αλεξανδρούπολη (τότε ονομάζονταν Δεδέαγατς - Οθωμανική Περίοδος).

• Ιστότοπος του Δήμου Αλεξανδρούπολης
• Εθνολογικό Μουσείο Θράκης Αγγελική Γιαννακίδου (στην οδό 14ης Μαΐου 63, με εκθέματα από το λαϊκό πολιτισμό της Θράκης)
• Αλεξανδρούπολη. Η σύγχρονη πόλη που δημιουργεί την ιστορία της.
• Μετεωρολογικός Σταθμός Αλεξανδρούπολης - Live Weather Camera
• Ιστότοπος του Τμήματος Επιστημών της Εκπαίδευσης στην Προσχολική Ηλικία του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης
• Ιστότοπος του Τμήματος Ιατρικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης
• Ιστότοπος του Τμήματος Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης
• Ιστότοπος του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης
• Ιστότοπος της Ιεράς Μητροπόλεως Αλεξανδρουπόλεως, Τραϊανουπόλεως και Σαμοθράκης
• Άρθρο σχετικά με την ανέγερση στην Αλεξανδρούπολη του Μνημείου για τους Ρώσους στρατιώτες

Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ

• Αλεξανδρούπολη (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
• Οι πόλεις των Συνόρων μας: Αλεξανδρούπολη - Η σύγχρονη πόλη. (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)

Ψηφιακό αρχείο ΕΟΑ

• Θράκη. Μια πανάρχαιη ελληνική περιοχή - 1969 (Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο)