Ρωμανός Α´

Ρωμανός Α´
Νόμισμα του 931 - 944, που δείχνει την προτομή του Ρωμανού σ' ένα σταυρό.
Συναυτοκράτωρ του Βυζαντίου
Περίοδος	17 Δεκεμβρίου 920 - 19 Δεκεμβρίου 944 μαζί με Κωνσταντίνο Ζ´
Προκάτοχος	Κωνσταντίνος Ζ΄
Διάδοχος	Κωνσταντίνος Ζ΄
Γέννηση	870 Λέκαπα, Καππαδοκία
Θάνατος	15 Ιουνίου 948 Πρώτη, Πριγκηπόννησα
Σύζυγος	Θεοδώρα
Επίγονοι	Χριστόφορος Λεκαπηνός Στέφανος Λεκαπηνός Κωνσταντίνος Λεκαπηνός Θεοφύλακτος Λεκαπηνός Ελένη Λεκαπηνού Αγαθή Λεκαπηνού
Οίκος	Μακεδόνων
Πατέρας	Θεοφύλακτος Αβάστακτος
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Ο Ρωμανός Α΄ ο Λεκαπηνός ή Λακαπηνός ή Αβάστακτος (Λέκαπα ή Λάκαπα Καππαδοκίας, περίπου 870 – Πρώτη Πριγκιποννήσων, 15 Ιουνίου 948) ήταν αρμενικής καταγωγής αυτοκράτορας του Βυζαντίου, στα έτη 920 με 944.

Σύμβουλος του Κωνσταντίνου Ζ'

Ο Ρωμανός ήταν γιος του στρατηγού Θεοφύλακτου Αβάστακτου (εξ ου και Αβάστακτος) που διακρίθηκε στις εκστρατείες του Αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ' (842-867) αλλά και επί Βασιλείου Α΄ (867-886). Από πολύ νέος ο Ρωμανός συμμετείχε σε εκστρατείες και διακρίθηκε σε αυτές παίρνοντας αργότερα προαγωγή για τον βαθμό του δρουγκαρίου (αρχιναυάρχου).

Το 913, όταν πέθανε ο αυτοκράτορας Αλέξανδρος, αδελφός και διάδοχος του Λέοντος ΣΤ΄ (886-912) και ο θρόνος περιήλθε στον ανήλικο Κωνσταντίνο Ζ' τον Πορφυρογέννητο, γιο του Λέοντα, ζητήθηκε από τον Ρωμανό να είναι σύμβουλος και προστάτης του Κωνσταντίνου Ζ΄. Ο Ρωμανός έλαβε και αυτόγραφη επιστολή του αυτοκράτορα.

Στις 25 Μαρτίου 919 εισήλθε με όλο τον στόλο στο λιμάνι του Βουκολέοντα, ακριβώς κάτω από το Παλάτι. Εμφανίστηκε μπροστά στον Αυτοκράτορα και ορκίστηκε πίστη και αφοσίωση ενώ διορίστηκε και Μάγιστρος και Μέγας εταιρειάρχης. Μετά περίπου ένα μήνα μνήστευσε την κόρη του Ελένη με τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο λαμβάνοντας έτσι τον τίτλο του Βασιλεοπάτορος.

Αυτή όμως η γρήγορη εξέλιξη και τα αξιώματα προκάλεσαν αφενός τον φθόνο των στρατηγών, αφετέρου την ανησυχία των αρχόντων περί την Μακεδονική Δυναστεία ακόμα και της ίδιας της βασιλομήτορος Ζωής Α'· φοβήθηκαν μήπως ο πανίσχυρος πλέον Ρωμανός (που είχε και τέσσερις γιους) θελήσει να φθάσει να σφετερισθεί το θρόνο, εκθρονίζοντας τον νεαρό αυτοκράτορα. Έτσι εξαρχής ο Ρωμανός αντιμετώπισε σοβαρές αντιδράσεις.

Ο στρατηγός Λέων Φωκάς ευρισκόμενος στη Μικρά Ασία και με την ενθάρρυνση του πεθερού του, παρακοιμώμενου του Κωνσταντίνου, σχεδίασε συνωμοσία αρπαγής του θρόνου. Άλλη συνωμοσία σχεδιαζόταν στη Κωνσταντινούπολη από τους άρχοντες Κωνσταντίνο Κτηματινό, Δαυίδ Κουμουλιανό και άλλους. Τις ενέργειες όμως όλων αυτών ματαίωσε ο Ρωμανός με ταχύτατες ενέργειες συλλαμβάνοντάς τους όλους–ακόμη και τον παιδαγωγό του αυτοκράτορα και την βασιλομήτορα Ζωή. Τους απομάκρυνε από τα Ανάκτορα και τους εξόρισε, η δε Ζωή εκάρη και κλείστηκε στη μονή της Αγίας Ευφημίας.

Συναυτοκράτορας

Μετά απ΄ αυτά ο Ρωμανός Α΄ στις 14 Σεπτεμβρίου 920 αναγορεύτηκε Καίσαρ και στις 17 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους συναυτοκράτορας του Βυζαντίου από τον ίδιο τον Κωνσταντίνο Ζ' και τον Πατριάρχη Νικόλαο Α' τον Μυστικό. Στις 6 Ιανουαρίου 921 στέφει βασίλισσα και τη σύζυγό του Θεοδώρα.

Μη αρκούμενος σε αυτά, στις 17 Μαρτίου 921 προσλαμβάνει ως συμβασιλέα το γιο του Χριστόφορο και αργότερα και τους άλλους δύο γιους του Στέφανο και Κωνσταντίνο. Αυτή είναι και η μοναδική περίοδος του Βυζαντίου με πέντε συμβασιλείς με τον τίτλο του Αυτοκράτορα. Παρά ταύτα, ο Ρωμανός ακόμη φοβόταν τον Κωνσταντίνο και τον υποβίβασε σε δεύτερο τη τάξει. Αργότερα, το 933 ο Ρωμανός Α' αναγόρευσε τον 16ετή γιο του Θεοφύλακτο σε Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως.

Τελικά, ούτε ο ίδιος απέφυγε τις αυλικές συνωμοσίες. Στις 19 Δεκεμβρίου του 944 συνελήφθη από τον ίδιο τον συμβασιλέα και γιο του Στέφανο και εξορίστηκε στο νησί Πρώτη των Πριγκιποννήσων, όπου δια της βίας εκάρη μοναχός. Κλείστηκε σε μοναστήρι του νησιού όπου πέθανε το 948.

Εξωτερικοί κίνδυνοι

Νόμισμα με την μορφή του Ρωμανού

Το ίδιο διάστημα, η Αυτοκρατορία συνταραζόταν από τους επαναστατημένους Σλάβους που είχαν εγκατασταθεί στη Πελοπόννησο και από τις επιδρομές των Βουλγάρων που προέλαυναν σχεδόν ανενόχλητοι στη Ήπειρο, τη Κόρινθο ακόμη και στο Βόσπορο. Το 921 κατέλαβαν την Αδριανούπολη και το 923 στρατοπέδευσαν έξω από τα τείχη στη Βλαχέρνα. Εκεί προσερχόμενος ο Τσάρος Συμεών με ισχυρή συνοδεία συναντήθηκε με τον Ρωμανό Α’ με αυλική μόνο συνοδεία. Ο Συμεών δέχτηκε δώρα και και απήλθε ειρηνικά.

Αργότερα μετά το θάνατο του Συμεών (927) και την ανάρρηση του γιου του Πέτρου, ο Ρωμανός τον νύμφευσε με την εγγονή του Μαρία, κόρη του συμβασιλέα Χριστόφορου. Έτσι επικράτησε μια μακρά ειρήνη και ο Ρωμανός απερίσπαστα μπόρεσε να στραφεί κατά των Αράβων, που ορμώμενοι από τη Μεσοποταμία και Συρία, εισέδυαν από ξηρά και θάλασσα στα βυζαντινά εδάφη. Τότε ο στρατηγός Ιωάννης Κουρκούας μετά από συνεχείς εκστρατείες κατάφερε να τους καθυποτάξει και να τους καταστήσει φόρου υποτελείς.

Την ασφάλεια των παραλίων που είχε αναλάβει ο ναύαρχος Ιωάννης Ραδηνός κέρδισε σε ναυμαχία τους Άραβες και απάλλαξε τους παράλιους πληθυσμούς από τις επιδρομές τους. Εκτός των παραπάνω, ο Ρωμανός κατάφερε να περιστείλει επιδρομές των Τούρκων και τελικά το 941 απέκρουσε τη μεγάλη από θαλάσσης επιδρομή στο Βόσπορο του ηγεμόνα των Ρως Ιγκόρ του Κιέβου.

Νομοθετικό και άλλο έργο

Ο Ρωμανός Α΄ εξέδωσε νόμους αγροτικής προστασίας, κατά της απληστίας των ισχυρών, απάλλαξε τους πένητες από τα χρέη, παρείχε οικονομική ενίσχυση στους αποφυλακισμένους και ίδρυσε πολλά ευαγή ιδρύματα όπως νοσοκομεία, γηροκομεία, ναούς, ξενώνες για τους άπορους ξένους. Έκανε επίσης εκτενείς επισκευές στα τείχη της Κωνσταντινούπολης.

Δείτε επίσης

• Δυναστεία Λεκαπηνών

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Προηγούμενος Κωνσταντίνος Ζ'

Αυτοκράτορας του Βυζαντίου

Επόμενος Ρωμανός Β'