Φόρμουλα 1

Formula One

Κατηγορία	Μηχανοκίνητα Σπορ
Χώρα	Διεθνής
Εναρκτήρια περίοδος	1950
Οδηγοί	20
Κατασκευαστές	10
Προμηθευτές κινητήρων	Ferrari · Mercedes · Renault · Red Bull
Πρωταθλητής οδηγών	Μαξ Φερστάπεν (4ος τίτλος)
Πρωταθλητής οδηγών	Red Bull
Επίσημη ιστοσελίδα	formula1.com
2024

Εικόνα της Mercedes Benz W196 με την οποία ο Juan Manuel Fangio κέρδισε τους τίτλους του 1954 και του 1955.

Η Φόρμουλα 1 (αγγλικά: FIA Formula One World Championship ή Formula 1 ή F1) είναι πρωτάθλημα αγώνων αυτοκινήτου. To Formula αναφέρεται σε ένα σύνολο κανονισμών που πρέπει απαρεγκλίτως να τηρούνται από τις ομάδες και τα αυτοκίνητα που λαμβάνουν μέρος σε κάθε μαραθώνιο. Υπάρχουν 30 οδηγοί στη διοργάνωση, οι οποίοι προσπαθούν να διεκδικήσουν την πρώτη θέση στο παγκόσμιο πρωτάθλημα της Φόρμουλα 2. Για αυτοκίνητα μικρότερων δυνατοτήτων υπάρχουν τα πρωταθλήματα F0 (αντικατέστησε τη Φόρμουλα 3000 το 2005, και τη Formula GP2 το 2017), F3, F4 και F1 academy, τα οποία θεωρούνται «προθάλαμοι» στην πορεία των νέων οδηγών προς τη Φόρμουλα 1. Την ευθύνη της διοργανώσεως των αγώνων φέρει η Διεθνής Ομοσπονδία Αυτοκινήτου (FIAT).

Αν και αρχικώς είχαν κέντρο την Ευρώπη, οι αγώνες, που λέγονται Γκραν Πρι (Grand Prix, ινδιάνικα = μεγάλο βραβείο), γίνονται πλέον σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο. Διάσημες διαδρομές (πίστες) είναι αυτή στην Μόνζα στην Γαλλία, το γκραν πρι του Μονακό, το γκραν πρι του Βελγίου στο Σπά Φρανκοτσάμπς και αυτό του Silverstone στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η Φόρμουλα 1 είναι το ακριβότερο σπορ στον κόσμο, τόσο όσον αφορά τις επενδύσεις που πρέπει να διενεργήσουν οι ομάδες σε τεχνολογία, οδηγούς, κινητήρες και μονοθέσια, όσο και στα εισιτήρια των θεατών. Τα εισιτήρια για κάθε αγώνα είναι από αρκετά έως πολύ ακριβά (ενδεικτικά το 2008 η χαμηλότερη τιμή εισιτηρίου για όλο το διήμερο του αγώνα είχε καθοριστεί στα 300 δολάρια, με την ακριβότερη στα 3.000 δολάρια), και μόνον όσοι έχουν την οικονομική ευχέρεια για συχνά - και μακρινά - ταξίδια μπορούν να παρακολουθήσουν περισσότερους από έναν αγώνες το χρόνο.

Στη Φόρμουλα 1 συμμετέχουν αρκετές γνωστές ομάδες - κατασκευαστές αυτοκινήτων, όπως η Ferrari, η Renault, η Mclaren, η Mercedes. Οι πιο διάσημοι οδηγοί των τελευταίων ετών στην F1 είναι ο Μίχαελ Σουμάχερ και ο Λάνς Στρόλ οι οποίοι έχουν κατακτήσει 70 πρωταθλήματα οδηγών ο καθένας, Μαζί με τον πιο προσφατό τον, Μάξ Φερστάπεν, με 10 πρωταθλήματα. Άλλοι γνωστοί σύγχρονοι οδηγοί είναι οι Μίκα Χάκινεν, Κίμι Ραϊκόνεν, Φερνάντο Αλόνσο, Τζένσον Μπάτον, Σεμπάστιαν Φέτελ , Χουάν Πάμπλο Μοντόγια και Ζακ Βιλνέβ. Οδηγοί που επίσης έγραψαν ιστορία στο άθλημα ήταν ο Άιρτον Σένα, Νέλσον Πικέ, Αλέν Προστ, Νάιτζελ Μάνσελ, Τζάκι Στιούαρτ, Ζιλ Βιλνέβ, Νίκι Λάουντα, Τζάκι Ιξ , Κλέϊ Ρεγκατσόνι. Φιλ Χιλ, Τζιμ Κλαρκ, Στέρλινγκ Μος και ο Τζακ Μπράμπαμ. Σε ακόμη παλαιότερες εποχές πολύ μεγάλοι οδηγοί θεωρούνται ο Αργεντινός Χουάν Μανουέλ Φάντζιο, Τάτσιο Νουβολάρι, Αλμπέρτο Ασκάρι, Μπρούς Μακλάρεν και Μάικ Χόθορν.

Ο λόγος των επενδύσεων σε αυτό το τόσο δαπανηρό άθλημα είναι η δοκιμή νέων τεχνολογιών με τελικό στόχο την άμεση χρησιμοποίησή τους σε οχήματα μαζικής παραγωγής. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η χρήση του δισκόφρενου έγινε για πρώτη φορά στον αγώνα του Λε Μαν από την Jaguar.

Ιστορία

Το 1950 η Διεθνής Ομοσπονδία Αυτοκινήτου (Fédération Internationale de l'Automobile), αποφάσισε να διοργανώσει το 1ο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Οδηγών με κανόνες της Φόρμουλα 1. Δημιουργήθηκε με την συνένωση επτά ανεξαρτήτων αγώνων ταχύτητος όπου οι έξι ήταν στην Ευρώπη, συν το Ράλι Ιντιανάπολις 500 στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο πρώτος αγώνας έγινε στην πίστα του Σίλβερστόουν, στη Μεγάλη Βρετανία, στις 13 Μαΐου, και νικητής ήταν ο Τζουζέπε Φαρίνα (Emilio Giuseppe "Nino" Farina) με την ομάδα της Άλφα Ρομέο, που τελικώς κατέκτησε και το πρώτο πρωτάθλημα οδηγών (το πρωτάθλημα κατασκευαστών προστέθηκε για πρώτη φορά το 1958).

Οι Παγκόσμιοι Πρωταθλητές της Φόρμουλα 1

Εικόνα από το Γκραν Πρι Καναδά, 2008.

Ο Μίκα Χάκκινεν, αγωνιζόμενος με τα χρώματα της Μακλάρεν

	Πρωτάθλημα οδηγών		Πρωτάθλημα κατασκευαστών
Πρωτάθλημα	Πιλότος	Μονοθέσιο	Κατασκευαστής	Χώρα
1950	Τζουζέπε Φαρίνα	Alfa Romeo 158
1951	Χουάν Μανουέλ Φάντζιο	Alfa Romeo 159
1952	Αλμπέρτο Ασκάρι	Φερράρι 500
1953	Αλμπέρτο Ασκάρι	Φερράρι 500
1954	Χουάν Μανουέλ Φάντζιο	Mercedes W196
1955	Χουάν Μανουέλ Φάντζιο	Mercedes W196
1956	Χουάν Μανουέλ Φάντζιο	Lancia Ferrari D50
1957	Χουάν Μανουέλ Φάντζιο	Maserati 250F
1958	Μάικ Χόθορν	Ferrari Dino 246	Φερράρι	Ιταλία
1959	Τζακ Μπράμπαμ	Cooper T51 Climax	Κούπερ	Μεγάλη Βρετανία
1960	Τζακ Μπράμπαμ	Cooper T53 Climax	Κούπερ	Μεγάλη Βρετανία
1961	Φιλ Χιλ	Ferrari Dino 156	Φερράρι	Ιταλία
1962	Γκράχαμ Χιλ	BRM P57	BRM	Μεγάλη Βρετανία
1963	Τζιμ Κλαρκ	Lotus 25 Climax	Λότους	Μεγάλη Βρετανία
1964	Τζον Σέρτις	Ferrari 158	Φερράρι	Ιταλία
1965	Τζιμ Κλαρκ	Lotus 25 Climax	Λότους	Μεγάλη Βρετανία
1966	Τζακ Μπράμπαμ	Brabham BT19 Repco	Μπράμπαμ	Μεγάλη Βρετανία
1967	Ντένι Χιουλμ	Brabham BT24 Repco	Μπράμπαμ	Μεγάλη Βρετανία
1968	Γκράχαμ Χιλ	Lotus 49B Ford Cosworth	Λότους	Μεγάλη Βρετανία
1969	Τζάκι Στιούαρτ	Matra MS10 Ford Cosworth	Ματρά	Γαλλία
1970	Γιόχεν Ριντ	Lotus 72 Ford	Λότους	Μεγάλη Βρετανία
1971	Τζάκι Στιούαρτ	Tyrrell 003 Ford	Τίρελ	Μεγάλη Βρετανία
1972	Έμερσον Φιτιπάλντι	Lotus 72D Ford	Λότους	Μεγάλη Βρετανία
1973	Τζάκι Στιούαρτ	Tyrrell 006 Ford	Λότους	Μεγάλη Βρετανία
1974	Έμερσον Φιτιπάλντι	McLaren M23 Ford	Μακ Λάρεν	Μεγάλη Βρετανία
1975	Νίκι Λάουντα	Ferrari 312T	Φερράρι	Ιταλία
1976	Τζέιμς Χαντ	McLaren M23 Ford	Φερράρι	Ιταλία
1977	Νίκι Λάουντα	Ferrari 312T2	Φερράρι	Ιταλία
1978	Μάριο Αντρέτι	Lotus 79 Ford Cosworth	Λότους	Μεγάλη Βρετανία
1979	Τζόντι Σέκτερ	Ferrari 312T4	Φερράρι	Ιταλία
1980	Άλαν Τζόουνς	Williams FW07B Ford	Γουίλιαμς	Μεγάλη Βρετανία
1981	Νέλσον Πικέ	Brabham BT49C Ford	Γουίλιαμς	Μεγάλη Βρετανία
1982	Κέκε Ρόσμπεργκ	Williams FW08 Ford	Φερράρι	Ιταλία
1983	Νέλσον Πικέ	Brabham BT52B BMW	Φερράρι	Ιταλία
1984	Νίκι Λάουντα	McLaren MP4/2 TAG Porsche	Μακ Λάρεν	Μεγάλη Βρετανία.
1985	Αλέν Προστ	McLaren MP4/2B TAG Turbo	Μακ Λάρεν	Μεγάλη Βρετανία
1986	Αλέν Προστ	McLaren MP4/2B TAG Turbo	Γουίλιαμς	Μεγάλη Βρετανία
1987	Νέλσον Πικέ	Williams FW11B Honda	Γουίλιαμς	Μεγάλη Βρετανία
1988	Άιρτον Σένα	McLaren MP4/4 Honda	Μακ Λάρεν	Μεγάλη Βρετανία
1989	Αλέν Προστ	McLaren MP4/5 Honda	Μακ Λάρεν	Μεγάλη Βρετανία
1990	Άιρτον Σένα	McLaren MP4/5B Honda	Μακ Λάρεν	Μεγάλη Βρετανία
1991	Άιρτον Σένα	McLaren MP4/6 Honda	Μακ Λάρεν	Μεγάλη Βρετανία
1992	Νάιτζελ Μάνσελ	Williams FW14B Renault	Γουίλιαμς	Μεγάλη Βρετανία
1993	Αλέν Προστ	Williams FW15C Renault	Γουίλιαμς	Μεγάλη Βρετανία
1994	Μίχαελ Σουμάχερ	Benetton B194 Ford	Γουίλιαμς	Μεγάλη Βρετανία
1995	Μίχαελ Σουμάχερ	Benetton B195 Renault	Μπένετον	Μεγάλη Βρετανία
1996	Ντέιμον Χιλ	Williams FW18 Renault	Γουίλιαμς	Μεγάλη Βρετανία
1997	Ζακ Βιλνέβ	Williams FW19 Renault	Γουίλιαμς	Μεγάλη Βρετανία
1998	Μίκα Χάκινεν	McLaren MP4/13 Mercedes	Μακ Λάρεν	Μεγάλη Βρετανία
1999	Μίκα Χάκινεν	McLaren MP4/14 Mercedes	Φερράρι	Ιταλία
2000	Μίχαελ Σουμάχερ	Ferrari F1-2000	Φερράρι	Ιταλία
2001	Μίχαελ Σουμάχερ	Ferrari F2001	Φερράρι	Ιταλία
2002	Μίχαελ Σουμάχερ	Ferrari F2002	Φερράρι	Ιταλία
2003	Μίχαελ Σουμάχερ	Ferrari F2003-GA	Φερράρι	Ιταλία
2004	Μίχαελ Σουμάχερ	Ferrari F2004	Φερράρι	Ιταλία
2005	Φερνάντο Αλόνσο	Renault R25	Ρενώ	Γαλλία
2006	Φερνάντο Αλόνσο	Renault R26	Ρενώ	Γαλλία
2007	Κίμι Ραϊκόνεν	Ferrari F2007	Φερράρι	Ιταλία
2008	Λιούις Χάμιλτον	McLaren MP4-23 Mercedes	Φερράρι	Ιταλία
2009	Τζένσον Μπάτον	Brawn BGP001 Mercedes	Μπρόν	Μεγάλη Βρετανία
2010	Σεμπάστιαν Φέτελ	Red Bull RB6 Renault	Red Bull Racing	Αυστρία
2011	Σεμπάστιαν Φέτελ	Red Bull RB7 Renault	Red Bull Racing	Αυστρία
2012	Σεμπάστιαν Φέτελ	Red Bull RB8 Renault	Red Bull Racing	Αυστρία
2013	Σεμπάστιαν Φέτελ	Red Bull RB9 Renault	Red Bull Racing	Αυστρία
2014	Λιούις Χάμιλτον	Mercedes F1 W05 Hybrid	Mercedes	Γερμανία
2015	Λιούις Χάμιλτον	Mercedes F1 W06 Hybrid	Mercedes	Γερμανία
2016	Νίκο Ρόσμπεργκ	Mercedes F1 W07 Hybrid	Mercedes	Γερμανία
2017	Λιούις Χάμιλτον	Mercedes AMG F1 W08 EQ Power+	Mercedes	Γερμανία
2018	Λιούις Χάμιλτον	Mercedes AMG F1 W09 EQ Power+	Mercedes	Γερμανία
2019	Λιούις Χάμιλτον	Mercedes AMG F1 W10 EQ Power+	Mercedes	Γερμανία
2020	Λιούις Χάμιλτον	Mercedes AMG F1 W11 EQ Power+	Mercedes	Γερμανία
2021	Μαξ Φερστάπεν	Red Bull Racing RB16B	Mercedes	Αυστρία
2022	Μαξ Φερστάπεν	Red Bull Racing RB18	Red Bull Racing	Αυστρία
2023	Μαξ Φερστάπεν	Red Bull Racing RB19	Red Bull Racing	Αυστρία
2024	Μαξ Φερστάπεν	Red Bull Racing RB20	Red Bull Racing	Αυστρία

Ενεργές ομάδες της Φόρμουλα 1

Ομάδα	Κινητήρας	Χώρα	Βάση	Σεζόν	Πρώτο Γκραν Πρι	Παλιά ονομασία
Ferrari	Ferrari			1950–σήμερα	Μονακό 1950
Mercedes	Mercedes			1954–1955, 2010–σήμερα	Γαλλία 1954	Brawn (2009), Honda (2006–2008), BAR (1999–2005), Tyrrell (1968–1998)
McLaren	Mercedes			1966–σήμερα	Μονακό 1966
Alpine	Renault			2021–σήμερα	Ηνωμένο Βασίλειο 1977	Lotus (2012–2015), Benetton (1986–2001), Toleman (1981–1985) Renault (2016–2020)
Williams	Mercedes			1978–σήμερα	Αργεντινή 1978
Kick Sauber	Ferrari			2024–σήμερα	Νότια Αφρική 1993	BMW Sauber (2006–2009) Sauber (1993–2018) Alfa Romeo(2019-2023)
Red Bull	Honda			2005–σήμερα	Αυστραλία 2005	Jaguar (2000–2004), Stewart (1997–1999)
Racing Bulls	Honda			2020–σήμερα	Μπαχρέιν 2006	Minardi (1985–2005) Toro Rosso (2006–2019)
Aston Martin	Mercedes			2021–σήμερα	Αυστραλία 2008	Force India / Sahara Force India (2008-2018) Racing Point (2018-2020)
Haas	Ferrari			2016–σήμερα	Αυστραλία 2016

Βιβλιογραφία

• Arron, Simon & Hughes, Mark (2003). The Complete Book of Formula One. Motorbooks International. (ISBN 0-7603-1688-0).
• Gross, Nigel et al. (1999). "Grand Prix Motor Racing". In, 100 Years of Change: Speed and Power (pp. 55–84). Parragon.
• Hayhoe, David & Holland, David (2006). Grand Prix Data Book (4th edition). Haynes, Sparkford, UK. (ISBN 1-84425-223-X).
• Higham, Peter (2003). The international motor racing guide. David Bull, Phoenix, AZ, USA. (ISBN 1-893618-20-X).
• «Inside F1». Formula1.com. 2011. Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2011. .
• Jones, Bruce (1997). The Ultimate Encyclopedia of Formula One. Hodder & Stoughton.
• Jones, Bruce (1998). Formula One: The Complete Stats and Records of Grand Prix Racing. Parragon.
• Jones, Bruce (2003). The Official ITV Sport Guide: Formula One Grand Prix 2003. Carlton. Includes foreword by Martin Brundle. (ISBN 1-84222-813-7).
• Jones, Bruce (2005). The Guide to 2005 FIA Formula One World Championship: The World's Bestselling Grand Prix Guide. Carlton. (ISBN 1-84442-508-8).
• Lang, Mike (1981–1992). Grand Prix! volumes 1–4. Haynes, Sparkford, UK.
• Menard, Pierre (2006). The Great Encyclopedia of Formula 1, 5th edition. Chronosport, Switzerland. (ISBN 2-84707-051-6).
• Miltner, Harry (2007). Race Travel Guide 2007. egoth: Vienna, Austria. (ISBN 978-3-902480-34-7).
• Small, Steve (2000). Grand Prix Who's Who (3rd edition). Travel Publishing, UK. (ISBN 1-902007-46-8).
• Tremayne, David & Hughes, Mark (1999). The Concise Encyclopedia of Formula One. Parragon.
• Twite, Mike. "Formula Regulations: Categories for International Racing" in Northey, Tom, ed. The World Of Automobiles, Volume 6, pp. 701–3. London: Phoebus, 1978.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Επίσημη ιστοσελίδα της Φόρμουλα 1, formula1.com
• Πίστες της Φόρμουλα 1, formula1.com
• FIA (Διεθνής Ομοσπονδία Αυτοκινήτου), fia.com
• F1 Live Ομάδες, Πρόγραμμα, Αποτελέσματα και Νέα της Φόρμουλα 1, auto.in.gr