Καλαμαριά

Καλαμαριά
Καλαμαριά
	Πόλη
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Κεντρική Μακεδονία
• Δήμαρχος	Θεοδόσης Μπακογλίδης
Πληθυσμός	91.518 (2011)
Τηλεφωνικός κωδικός	2314
Ιστοσελίδα	http://www.kalamaria.gr

Συντεταγμένες: 40°35′N 22°57′E / 40.58°N 22.95°E / 40.58; 22.95

Η Καλαμαριά είναι περιοχή και ομώνυμος Δήμος στο νοτιοανατολικό τμήμα του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης με πληθυσμό 91.518 κατοίκους και έκταση 7.200 στρέμματα.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η περιοχή κατοικήθηκε από τα προϊστορικά χρόνια ακόμα, όπως μαρτυρούν ευρήματα στο ακρωτήριο Καραμπουρνάκι. Η ονομασία Καλαμαριά πρωτοεμφανίστηκε το 1083 και αναφερόταν σε όλη την περιοχή νοτιοανατολικά της Θεσσαλονίκης και όχι μόνο στην περιοχή του σημερινού δήμου. Προέρχεται πιθανώς από το βυζαντινό τοπωνύμιο Καλή Μεριά. H πραγματική γεωγραφική περιοχή της Καλαμαριάς εκτείνονταν από τα σημερινά Νέα Μουδανιά έως τη Θέρμη, ενώ σε όλη τη διάρκεια της τουρκοκρατίας αποτελούσε ναχιγιέ ο οποίος περιελάμβανε χωριά όπως τα Βασιλικά, η Επανομή, ο Τρίλοφος αλλά και τα τότε μουσουλμανικά χωριά που φέρουν σήμερα τις ονομασίες Σήμαντρα, Πλαγιάρι (τότε Ουζούν Αλή), Μεσημέρι, Ραιδεστός μετά την εκεί εγκατάσταση Ελλήνων προσφύγων. Κατά την περίοδο του Βυζαντίου και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η περιοχή ήταν σχεδόν ακατοίκητη.

Το 1920 έγιναν οι πρώτες εγκαταστάσεις πληθυσμών προσφύγων, από την Γεωργία. Ωστόσο ο μαζικός εποικισμός έγινε μετά την Μικρασιατική Καταστροφή του 1922. Συνολικά υπολογίζεται ότι μέχρι και 100.000 πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν συνολικά στη Θεσσαλονίκη, κυρίως στα προάστια που δημιουργήθηκαν. Στις περιοχές της Καλαμαριάς που βρέχονταν από τη θάλασσα εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από τα παράλια κυρίως της Μικράς Ασίας, διότι αφενός θύμιζαν τους τόπους των πατρίδων τους και αφετέρου έδιναν τη δυνατότητα της αλιείας ως επαγγέλματος που ασκούσαν στη Μικρά Ασία πριν ξεριζωθούν. Έτσι οι πρόσφυγες δημιούργησαν συνοικισμούς που τους έδωσαν ονόματα από τις πατρίδες τους: Νέα Κρήνη (από την Κρήνη (ή Τσεσμέ) της Ερυθραίας Μικράς Ασίας), Κατιρλί (από το Κατιρλί Βιθυνίας της Μικράς Ασίας), Κουρί (από το Κουρί Μικράς Ασίας), Νέα Αρετσού (από την Αρετσού ή Ρύσιον, που βρισκόταν στην παράλια θέση της Βιθυνίας της Μικράς Ασίας), Δέρκων (από τους Δέρκους της Ανατολικής Θράκης κοντά στην Κωνσταντινούπολη), Χηλής (από τη Χηλή της Μικράς Ασίας κοντά στην Κωνσταντινούπολη). Εκτός από αυτούς εγκαταστάθηκαν και πρόσφυγες από τη Σμύρνη και τα παράλια της Μικράς Ασίας, την Καππαδοκία αλλά και την Ανατολική Θράκη. Οι Πόντιοι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στο κέντρο της Καλαμαριάς μακρύτερα από τη θάλασσα. Τα επόμενα χρόνια ο δήμος παρουσιάζει συνεχώς πληθυσμιακή αύξηση. Την 1η Ιανουαρίου 1943 η Καλαμαριά αποκτά διοικητική αυτονομία και γίνεται δήμος, καλύπτοντας έκταση 7.200 στρεμμάτων, ενώ το μήκος της ακτογραμμής ανέρχεται σε περίπου 6,5 χιλιόμετρα.

Ο Δήμος χωρίζεται σε γεωγραφικές ενότητες (συνοικίες), στις οποίες δόθηκαν κυρίως ονομασίες των πατρίδων των προσφύγων - πρώτων κατοίκων της Καλαμαριάς:

Ο Ιερός Ναός Τιμίου Προδρόμου της συνοικίας Κατιρλί Καλαμαριάς, κτισμένος από Μικρασιάτες πρόσφυγες.

Νέα Κρήνη
Καραμπουρνάκι
Νέα Αρετσού
Άγιος Ιωάννης
Άνω Βυζάντιο
Αγιος Παντελεήμων
Βότση
Φοίνικας
Κατιρλί
Κηφισιά
Κουρί
Δέρκων
Μίκρα

Με την εφαρμογή της νέας διοικητικής διαίρεσης της χώρας κατά το Πρόγραμμα Καλλικράτης το 2011, ουδεμία μεταβολή επήλθε στο Δήμο, σύμφωνα με το άρθρο 1,§ 2.19.Β. αυτού.

Πολιτισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μουσείου Μικρασιατικού Πολιτισμού «Μανόλης Ανδρόνικος», Μητροπολίτου Γρηγορίου Καλλίδου 108:

Το Μουσείο στεγάζεται στο Πνευματικό Κέντρο «Μικρασία», όπου βρίσκονται και τα γραφεία της Ένωσης Σμυρναίων Μικρασιατών Β.Ε. Τα εκθέματα είναι οικογενειακά κειμήλια προσφύγων πρώτης και δεύτερης γενιάς, όπως αντικείμενα καθημερινής χρήσης, υφαντά, καραμανλίδικα ευαγγέλια, βιβλία, φωτογραφίες, παραδοσιακές φορεσιές από τη Μικρά Ασία. Ειδικά για το μουσείο φιλοτεχνήθηκε και το κέρινο ομοίωμα του Αγίου Εθνομάρτυρα Χρυσοστόμου Σμύρνης.

Μουσείο Φωτογραφίας «Χρήστος Καλεμκερής», Αιγαίου 100:

Ιδρύθηκε το 2001 και γραφεία του στεγάζονται προσωρινά στην οδό Αιγαίου 100, μέχρις ότου αναπαλαιωθεί το τριώροφο κτίριο που θα αποτελέσει τον μόνιμο εκθεσιακό χώρο του Μουσείου στην περιοχή του στρατοπέδου «Κόδρα». Περιλαμβάνει πλούσιο και σημαντικό φωτογραφικό υλικό από το 1838 (απαρχές της τέχνης της φωτογραφίας) μέχρι και σήμερα, με αντικείμενο σημαντικά θέματα ελλήνων και ξένων φωτογράφων που συνθέτουν την ιστορία της φωτογραφίας στην Ελλάδα κατά τον 19ο και 20ο αιώνα.

Πληθυσμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με την Απογραφή του 2011, ο Δήμος Καλαμαριάς έχει 91.518 κατοίκους. Ο πληθυσμός παρουσιάζει σημαντική τάση αύξησης (περίπου 8% σε σχέση με το 1991). Η εξέλιξη του πληθυσμού της Καλαμαριάς έχει ως εξής:

Απογραφή [1]	Πληθυσμός
1940	14.866
1951	20.260
1961	25.165
1971	36.978
1981	51.676
1991	80.991
2001	90.096
2011	91.518

Εκπαίδευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα τελευταία χρόνια η Καλαμαριά αντιμετωπίζει προβλήματα με την εκπαιδευτική υποδομή της. Εξαιτίας της μεγάλης αύξησης του πληθυσμού της μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, οι αρμόδιοι φορείς δεν πρόλαβαν να μεριμνήσουν για τη στέγαση των μαθητών. Έτσι, πολλά γυμνάσια και λύκεια λειτουργούν σε διπλή βάρδια εναλλάξ πρωί-απόγευμα. Ωστόσο με τελευταίες εργασίες που έγιναν κατα το σχολικό έτος 2011-2012, μετά από πιέσεις των διευθυντών των σχολείων, το 8ο Γυμνάσιο και το 7ο Λύκειο λειτουργούν πλέον σε πρωινή βάρδια. Πλέον όμως, δεν υπάρχει δημόσιο σχολείο στην Καλαμαριά που να λειτουργεί απογεύματα, καθώς όλα τα σχολεία έχουν πρωινή βάρδια (εξαιρούνται τα προαιρετικά ολοήμερα των δημοτικών).

Αθλητισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην Καλαμαριά εδρεύει το αθλητικό σωματείο Απόλλων Καλαμαριάς που ιδρύθηκε το 1926 από πρόσφυγες (άλλωστε στη Σμύρνη υπήρχε αθλητικός σύλλογος Απόλλων). Ο σύλλογος διατηρεί τα εξής τμήματα: ποδοσφαίρου, καλαθοσφαίρισης, πετοσφαίρισης, χειροσφαίρισης, κολύμβησης, πυγμαχίας, υδατοσφαίρισης, αντισφαίρισης, άρσης βαρών, πάλης και αντιπτέρισης.

Επίσης ο μορφωτικός αθλητικός σύλλογος «Εαρινός» που ιδρύθηκε το 1998 από μία παρέα γονέων με εξειδίκευση το βόλεϊ γυναικών, διατηρεί τμήματα Ακαδημιών, προαγωνιστικά, παγκορασίδων, κορασίδων, νεανίδων και Γυναικών στην Α2 Εθνική κατηγορία. Στην ολιγόχρονη ιστορία του έχει κατακτήσει πολλά αναπτυξιακά πρωταθλήματα, είτε σε πανελλήνιο επίπεδο, είτε και σε τοπικό^[2].

Αδελφοποιήσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Καλαμαριά είναι αδελφοποιημένη με τις εξής ευρωπαϊκές πόλεις:

Πόλη	Κράτος
Λίπτοφσκι Μίκουλας	Σλοβακία
Πάφος	Κύπρος
Clearwater	ΗΠΑ
Ντιμιτροβγκράντ	Βουλγαρία
Άγιοι Σαράντα	Αλβανία
Μακέεβκα	Ουκρανία