Καλαμαριά

**Δήμος Καλαμαριάς**
	Δήμος Καλαμαριάς
	Δήμος
	; Έμβλημα
	; Έμβλημα
Χώρα	Ελλάδα
Διοίκηση
• Δήμαρχος	Δήμαρχος Καλαμαριάς
Διοικητική υπαγωγή
• Περιφέρεια	Κεντρικής Μακεδονίας
• Περιφ. ενότητα	Θεσσαλονίκης
Διαμέρισμα	Μακεδονία
Έκταση	6,401 km2
Ιστότοπος	kalamaria.gr

Καλαμαριά
Καλαμαριά
	Αεροφωτογραφία της Καλαμαριάς
	Καλαμαριά
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Κεντρική Μακεδονία
Δήμος	Καλαμαριάς
Πληθυσμός	91 518
Τηλ. κωδ.	2314

Συντεταγμένες: 40°35′N 22°57′E / 40.58°N 22.95°E / 40.58; 22.95

Η Καλαμαριά είναι περιοχή και ομώνυμος Δήμος στο νοτιοανατολικό τμήμα του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης με πληθυσμό 91.518 κατοίκους και έκταση 7.200 στρέμματα.

Όρια Δήμου Καλαμαριάς

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η περιοχή κατοικήθηκε από τα προϊστορικά χρόνια ακόμα, όπως μαρτυρούν ευρήματα στο ακρωτήριο Καραμπουρνάκι. Η ονομασία Καλαμαριά πρωτοεμφανίστηκε το 1083 και αναφερόταν σε όλη την περιοχή νοτιοανατολικά της Θεσσαλονίκης και όχι μόνο στην περιοχή του σημερινού δήμου. Προέρχεται πιθανώς από το βυζαντινό τοπωνύμιο Καλή Μεριά. H πραγματική γεωγραφική περιοχή της Καλαμαριάς εκτείνονταν από τα σημερινά Νέα Μουδανιά έως τη Θέρμη, ενώ κατά την Τουρκοκρατία αποτελούσε "ναχιγιέ",ο οποίος περιελάμβανε χωριά όπως τα Βασιλικά, την Επανομή, τον Τρίλοφο αλλά και τα τότε μουσουλμανικά χωριά που φέρουν σήμερα τις ονομασίες Σήμαντρα, Πλαγιάρι (τότε Ουζούν Αλή), Μεσημέρι, Ραιδεστός μετά την εκεί εγκατάσταση Ελλήνων προσφύγων. Κατά την περίοδο του Βυζαντίου και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η περιοχή ήταν σχεδόν ακατοίκητη.

Το 1920 έγιναν οι πρώτες εγκαταστάσεις πληθυσμών προσφύγων, από την Γεωργία. Ωστόσο ο μαζικός εποικισμός έγινε μετά την Μικρασιατική Καταστροφή του 1922. Συνολικά υπολογίζεται ότι μέχρι και 100.000 πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν συνολικά στη Θεσσαλονίκη, κυρίως στα προάστια που δημιουργήθηκαν. Στις περιοχές της Καλαμαριάς που βρέχονταν από τη θάλασσα εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από τα παράλια κυρίως της Μικράς Ασίας, διότι αφενός θύμιζαν τους τόπους των πατρίδων τους και αφετέρου έδιναν τη δυνατότητα της αλιείας ως επαγγέλματος που ασκούσαν στη Μικρά Ασία πριν ξεριζωθούν. Έτσι οι πρόσφυγες δημιούργησαν συνοικισμούς που τους έδωσαν ονόματα από τις πατρίδες τους: Νέα Κρήνη (από την Κρήνη (ή Τσεσμέ) της Ερυθραίας Μικράς Ασίας), Κατιρλί (από το Κατιρλί Βιθυνίας της Μικράς Ασίας), Κουρί (από το Κουρί Μικράς Ασίας), Νέα Αρετσού (από την Αρετσού ή Ρύσιον, που βρισκόταν στην παράλια θέση της Βιθυνίας της Μικράς Ασίας), Δέρκων (από τους Δέρκους της Ανατολικής Θράκης κοντά στην Κωνσταντινούπολη), Χηλής (από τη Χηλή της Μικράς Ασίας κοντά στην Κωνσταντινούπολη). Εκτός από αυτούς εγκαταστάθηκαν και πρόσφυγες από τη Σμύρνη και τα παράλια της Μικράς Ασίας, την Καππαδοκία αλλά και την Ανατολική Θράκη. Οι Πόντιοι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στο κέντρο της Καλαμαριάς μακρύτερα από τη θάλασσα. Τα επόμενα χρόνια ο δήμος παρουσιάζει συνεχώς πληθυσμιακή αύξηση. Την 1η Ιανουαρίου 1943 η Καλαμαριά αποκτά διοικητική αυτονομία και γίνεται δήμος, καλύπτοντας έκταση 7.200 στρεμμάτων, ενώ το μήκος της ακτογραμμής ανέρχεται σε περίπου 6,5 χιλιόμετρα.

Στην Καλαμαριά έζησε τα τελευταία του χρόνια έως τον θάνατό του, το 1925, ο Θρακιώτης πρόσφυγας Μητροπολίτης Ηρακλείας Γρηγόριος Καλλίδης μαζί με τους εκ Θράκης πρόσφυγες συμπατριώτες του, και για τον λόγο αυτό η κεντρική οδός της περιοχής φέρει το όνομά του.^[2]^[3]

Το Πογκρόμ του Κάμπελ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εβραίοι φυγάδες εγκαταλείπουν τα σπίτια τους στη συνοικία Κάμπελ (σημ. περιοχή Βότση Καλαμαριάς) φοβούμενοι κι άλλες επιθέσεις, 29 Ιουνίου 1931.

Το Πογκρόμ του Κάμπελ αναφέρεται στις βιαιοπραγίες και στον εμπρησμό της συνοικίας Κάμπελ, στην σημερινή περιοχή Βότση Καλαμαριάς, από ακραία ελληνικά εθνικιστικά στοιχεία με αποκορύφωμα το βράδυ της 29ης Ιουνίου του 1931^[4]. Η συνοικία Κάμπελ αποτελούσε μια εβραϊκή φτωχογειτονιά της Θεσσαλονίκης όπου διέμεναν, οι περισσότερες σε παράγκες, περίπου 220 οικογένειες Εβραίων που μετακινήθηκαν εκεί μετά την μεγάλη πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης το 1917.^[5]^[6]

Εκπαίδευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα τελευταία χρόνια η Καλαμαριά αντιμετωπίζει προβλήματα με την εκπαιδευτική υποδομή της.^{[εκκρεμεί παραπομπή]}

Πολιτισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μουσείου Μικρασιατικού Πολιτισμού «Μανόλης Ανδρόνικος», Μητροπολίτου Γρηγορίου Καλλίδου 108:

Το Μουσείο στεγάζεται στο Πνευματικό Κέντρο «Μικρασία», όπου βρίσκονται και τα γραφεία της Ένωσης Σμυρναίων Μικρασιατών Β.Ε. Τα εκθέματα είναι οικογενειακά κειμήλια προσφύγων πρώτης και δεύτερης γενιάς, όπως αντικείμενα καθημερινής χρήσης, υφαντά, καραμανλίδικα ευαγγέλια, βιβλία, φωτογραφίες, παραδοσιακές φορεσιές από τη Μικρά Ασία. Ειδικά για το μουσείο φιλοτεχνήθηκε και το κέρινο ομοίωμα του Αγίου Εθνομάρτυρα Χρυσοστόμου Σμύρνης.

Μουσείο Φωτογραφίας «Χρήστος Καλεμκερής», Αιγαίου 100:

Ιδρύθηκε το 2001 και γραφεία του στεγάζονται προσωρινά στην οδό Αιγαίου 100, μέχρις ότου αναπαλαιωθεί το τριώροφο κτίριο που θα αποτελέσει τον μόνιμο εκθεσιακό χώρο του Μουσείου στην περιοχή του στρατοπέδου «Κόδρα». Περιλαμβάνει πλούσιο και σημαντικό φωτογραφικό υλικό από το 1838 (απαρχές της τέχνης της φωτογραφίας) μέχρι και σήμερα, με αντικείμενο σημαντικά θέματα ελλήνων και ξένων φωτογράφων που συνθέτουν την ιστορία της φωτογραφίας στην Ελλάδα κατά τον 19ο και 20ο αιώνα.

Δημοτικό Θέατρο Καλαμαριάς " Μελίνα Μερκούρη», Μεταμορφώσεως 7-9 και Αργυρουπόλεως:

Το κτίριο στο οποίο στεγάζεται το Θέατρο Μελίνα Μερκούρη εγκαινιάστηκε τον Σεπτέμβριο του 1998 και έχει 272 θέσεις. Από το 1998 στη σκηνή του Θεάτρου έχουν φιλοξενηθεί σημαντικές παραστάσεις από το ΚΘΒΕ, από το ΔΗΠΕΘΕ και άλλους θεατρικούς οργανισμούς, παραστάσεις χορού και χοροθεάτρου, συναυλίες και φεστιβάλ.

Αθλητισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην Καλαμαριά εδρεύει το αθλητικό σωματείο Απόλλων Καλαμαριάς που ιδρύθηκε το 1926 από πρόσφυγες (άλλωστε στη Σμύρνη υπήρχε αθλητικός σύλλογος Απόλλων). Ο σύλλογος διατηρεί τα εξής τμήματα: ποδοσφαίρου, καλαθοσφαίρισης, πετοσφαίρισης, χειροσφαίρισης, κολύμβησης, πυγμαχίας, υδατοσφαίρισης, αντισφαίρισης, άρσης βαρών, πάλης και αντιπτέρισης.

Επίσης ο μορφωτικός αθλητικός σύλλογος «Εαρινός» που ιδρύθηκε το 1998 από μία παρέα γονέων με εξειδίκευση το βόλεϊ γυναικών, διατηρεί τμήματα Ακαδημιών, προαγωνιστικά, παγκορασίδων, κορασίδων, νεανίδων και Γυναικών στην Α2 Εθνική κατηγορία. Στην ολιγόχρονη ιστορία του έχει κατακτήσει πολλά αναπτυξιακά πρωταθλήματα, είτε σε πανελλήνιο επίπεδο, είτε και σε τοπικό^[7].

Αθλητικός και Πολιτιστικός Σύλλογος "Ναύαρχος Βότσης" . Επίσημη ιστοσελίδα www.navarchosvotsis.gr.^[8] Ο Σύλλογος λειτουργεί από την ίδρυση του το 1933,στο συνοικισμό Κάμπελ,όπως λεγόταν τότε ο σημερινός συνοικισμός Βότση στην Καλαμαριά, . "Ιδρύεται εν Θεσσαλονίκη και εν τω Συνοικισμώ Κάμπελ Σύλλογος υπό την επωνυμίαν "Σύλλογος Ναυάρχου Νικολάου Βότση". Σκοπός του Συλλόγου είναι: α) Ο εξωραϊσμός του Συνοικισμού δια της ιδρύσεως Σχολείου, Ιατρείου, Εκκλησίας, ως και ο καλλωπισμός τούτου δια δενδροφυτεύσεως, φωτισμού και υδρεύσεως, β) Η μεταξύ των μελών του Συλλόγου αλληλεγγύη και υποστήριξις ένεκα ενδεδειγμένης ανάγκης και αναλόγως των δυνάμεων του Συλλόγου, γ) Η ηθική και υλική ενίσχυσις των αναξιοπαθούντων, ασθενούντων και δια πάσαν εργασίαν ανικάνων καθισταμένων μελών και δ) Η προσπάθεια προς εξεύρεσιν εργασίας εις τα άεργα μέλη του Συλλόγου."

Στους σκοπούς του Συλλόγου δεν περιλαμβανόταν καμία αθλητική δραστηριότητα. Το έργο που είχε να επιτελέσει ήταν αποκλειστικά κοινωνικό. Ακολούθησαν πέντε τροποποιήσεις και η δημιουργία στην αρχή χορωδιακού και θεατρικού τμήματος και στη συνέχεια καθαρά αθλητικών, και Χορευτικών τμημάτων.

Πληθυσμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με την Απογραφή του 2011, ο Δήμος Καλαμαριάς έχει 91.518 κατοίκους. Ο πληθυσμός παρουσιάζει σημαντική τάση αύξησης (περίπου 8% σε σχέση με το 1991). Η εξέλιξη του πληθυσμού της Καλαμαριάς έχει ως εξής:

Απογραφή [1]	Πληθυσμός
1940	14.866
1951	20.260
1961	25.165
1971	36.978
1981	51.676
1991	80.991
2001	90.096
2011	91.518

Δήμος Καλαμαριάς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο δήμος Καλαμαριάς βρίσκεται στην Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

Συνοικίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Δήμος χωρίζεται σε γεωγραφικές ενότητες (συνοικίες), στις οποίες δόθηκαν κυρίως ονομασίες των πατρίδων των προσφύγων - πρώτων κατοίκων της Καλαμαριάς:

Ο Ιερός Ναός Τιμίου Προδρόμου της συνοικίας Κατιρλί Καλαμαριάς, κτισμένος από Μικρασιάτες πρόσφυγες.

Νέα Κρήνη
Καραμπουρνάκι
Νέα Αρετσού
Άγιος Ιωάννης
Άνω Βυζάντιο
Αγιος Παντελεήμων
Βότση
Φοίνικας
Κατιρλί
Κηφισιά
Κουρί
Δέρκων
Μίκρα

Με την εφαρμογή της νέας διοικητικής διαίρεσης της χώρας κατά το Πρόγραμμα Καλλικράτης το 2011, ουδεμία μεταβολή επήλθε στο Δήμο, σύμφωνα με το άρθρο 1,§ 2.19.Β αυτού.

Συγκοινωνία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Καλαμαριά συνδέεται με το κέντρο της Θεσσαλονίκης αλλά και με υπόλοιπες περιοχές της Θεσσαλονίκης με πλήθος λεωφορειακών γραμμών του ΟΑΣΘ. Αυτές είναι οι: 1Ν,1Χ,2,3,4,5,6,7,8,33,39.