Βόρεια Μακεδονία

Το άρθρο αυτό αναφέρεται στο ανεξάρτητο κράτος της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Για την αποσαφήνιση των, πολλές φορές συγκεχυμένων σχετικών όρων που προέρχονται από τον όρο "Μακεδονία", δείτε το άρθρο Μακεδονία (ορολογία).

Βόρεια Μακεδονία Поранешна Југословенска Република Македонија (ПЈРМ) Poranešna Jugoslovenska Republika Makedonija (PJRM) Ish Republika Jugosllave e Maqedonisë (IRJM)
Σημαία Εθνόσημο
Εθνικός ύμνος: Denes Nad Makedonija (Денес Над Македонија: Σήμερα πάνω απ' τη Μακεδονία)
Τοποθεσία της χώρας στον κόσμο
Πρωτεύουσα	Σκόπια
Μεγαλύτερη πόλη	Σκόπια
Επίσημες γλώσσες	Σλαβομακεδονικά, Αλβανικά1
Πολίτευμα	Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία
Πρόεδρος Πρωθυπουργός	Μπράνκο Τσρβένκοβσκι Νίκολα Γκρούεβσκι
Ανεξαρτησία	8 Σεπτεμβρίου 1991
Έκταση  • Σύνολο  • % Νερό	25.713 km2 (145η) 1.9%
Πληθυσμός  • Εκτίμηση 2007   • Απογραφή —   • Πυκνότητα	2,041,941 (141η)  —   81 κατ./km2 (—η)
ΑΕΠ (ΙΑΔ)  • Ολικό  (2005)  • Κατά κεφαλή	$16.94 δισ. (121η)   $7,645 (80η)
ΔΑΑ	0,642, 0,65, 0,655, 0,661, 0,669, 0,675, 0,679, 0,683, 0,688, 0,694, 0,699, 0,707, 0,711, 0,73, 0,733, 0,738, 0,741, 0,743, 0,75, 0,755, 0,762, 0,767, 0,773, 0,779, 0,784, 0,774 και 0,77
Νόμισμα	Δενάριο (MKD)
Ζώνη ώρας  • Θερινή ώρα	CET (UTC +1) (UTC +2)
Internet TLD	.mk
Κωδικός κλήσης	+389
1 Σύμφωνα με το σύνταγμα, οι επίσημες γλώσσες του κράτους είναι η Σλαβομακεδονική, και όποιες άλλες γλώσσες μιλιούνται από πάνω από 20% του συνολικού πληθυσμού (μέχρι στιγμής, μόνο η Αλβανική γλώσσα, που μιλιέται από 25,17% του πληθυσμού, πληροί αυτό το κριτήριο). Σε δήμους που πάνω από 20% του πληθυσμού μιλούν κάποια άλλη γλώσσα, αυτή η γλώσσα γίνεται μια επιπλέον επίσημη γλώσσα αυτού του δήμου. Τέτοιες γλώσσες είναι τα Τούρκικα, τα Σέρβικα,τα Βλαχικά τα Τσιγγάνικα κλπ.

Η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (Π.Γ.Δ.Μ.), (αμφισβητούμενο συνταγματικό όνομα: "Република Македонија, λατ. Republika Makedonija" δηλ. «Δημοκρατία της Μακεδονίας») έγινε ανεξάρτητο κράτος το 1991 κατόπιν του διαμελισμού της πρώην Σοσιαλιστικής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας. Είναι ηπειρωτική χώρα των κεντρικών Βαλκανίων και βρίσκεται στην νοτιοανατολική Ευρώπη. Ευρισκόμενη μεταξύ Σερβίας, Αλβανίας, Ελλάδας και Βουλγαρίας, καταλαμβάνει συνολική έκταση 25.333 τετραγωνικών χιλιομέτρων (ξηρά: 24.856 τετραγωνικά χιλιόμετρα, ύδατα: 477 τετραγωνικά χιλιόμετρα), έχει συνολικό πληθυσμό 2.041.941 κατοίκους και το γνωστότερο τουριστικό αξιοθέατο της χώρας είναι η Λίμνη Οχρίδα στα δυτικά σύνορα με την Αλβανία.

Η χώρα αναφέρεται συχνά ως "Macedonia" (Μα-σε-ντό-νια), εκτός της Ελλάδας, δηλαδή ισοδύναμα στην Ελληνική ως «Μακεδονία», πράγμα που προκαλεί σύγχυση με το ελληνικό γεωγραφικό διαμέρισμα της Μακεδονίας ή την ευρύτερη περιοχή της λεγόμενης γεωγραφικής Μακεδονίας. Στην Ελλάδα αναφέρεται συχνά απλώς ως Δημοκρατία των Σκοπίων, Σκόπια, κράτος των Σκοπίων, ΠΓΔΜ ή με την αγγλική συντομογραφία FYROM δηλ. ΦYPOM η οποία χρησιμοποιείται και από πολλά κράτη και όλους τους διεθνείς οργανισμούς, όπως π.χ. η Ευρωπαϊκή Ένωση, το ΝΑΤΟ, το Συμβούλιο της Ευρώπης και ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών. Ωστόσο πολλά κράτη την έχουν αναγνωρίσει και με το αμφισβητούμενο συνταγματικό της όνομα, όσον αφορά στις διμερείς τους σχέσεις επικοινωνίας, ενώ σε διεθνές επίπεδο συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τη διεθνή ονομασία FYROM.

Η ΠΓΔΜ είναι από τον Δεκέμβριο του 2005, η πιο πρόσφατη χώρα που της δόθηκε επίσημη υποψηφιότητα προς ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Διπλωματικά ζητήματα της χώρας είναι η διαμάχη με την Ελλάδα σχετικά με τη χρήση του ονόματος Μακεδονία και οι ψυχρές σχέσεις με τη Βουλγαρία. Αν και συμμετείχε στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι στις 2 Απριλίου του 2008, η ΠΓΔΜ δεν έλαβε τελικά πρόσκληση για την ένταξη της στη συμμαχία λόγω της διαφωνίας με την Ελλάδα σχετικά με το όνομα.

Ιστορία

Η Γιουγκοσλαβική Στρατιωτική Εγκυκλοπαίδεια κατατάσσει τους προγόνους των σημερινών κατοίκων της πΓΔΜ ως Σλάβους, ανθρώπους των πρώτων Σλαβικών φυλών των Βερεζίτοι, Δραγουβίτοι, Σμόλιανοι, Ρίνχινοι, Βελεγιζίτοι και άλλων, οι οποίοι κατέφτασαν στην περιοχή τον έκτο αιώνα μ.Χ.

Τον ένατο αιώνα η περιοχή κατακτήθηκε από τους Βούλγαρους. Από τότε και έπειτα πέρασε στα χέρια των Βυζαντινών, Σέρβων και πάλι των Βουλγάρων ως που κατακτήθηκε οριστικά το 1389 από τους Οθωμανούς τούρκους.

Επί Βυζαντίου καλείτο Μοναστήρι ενώ επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν στο Μιλλιέτ του Μοναστίρ ενώ στα πρώτα χρόνια της «Ανατολικής Σλαβονίας» -μετέπειτα Γιουγκοσλαβίας- η περιοχή ήταν γνωστή ως Βαρνταρσκα Μπανοβίνα. Για πρώτη φορά ονομάστηκε Μακεδονία από τον Στρατάρχη Τίτο το 1948, όπου και εμφανίστηκε για πρώτη φορά και οργανωμένη Σλαβομακεδονική συνείδηση. Πριν από αυτό η Μακεδονική ίδεολογία ήταν περιορισμένη σε κάποιους κύκλους διανοητών.

Πέντε αιώνες αργότερα το 1893 Βούλγαρoι ιδρύουν την τότε ("Български Македоно-Одрински революционни комитети (БМОРК) / Bulgarian Macedonian-Adrianople Revolutionary Committee (BMARC)"") – "Βουλγάρικη Επαναστατική `Eνωση Μακεδονίας-´Aδριανούπολις" το μετέπειτα ΒΜΡΟ ( Вътрешна македонска революционна организация / Vatreshna Makedonska Revolyutsionna Organizatsiya (ВМРО) ) – "Εσωτερική ( Βουλγάρικη ) Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση" και ξεκινάει έτσι ο αγώνας για την εθνική ανεξαρτησία. Μολονότι ο εθνικιστής ηγέτης Γκότσε Ντέλτσσεφ (Goce Delčev) από το Κιλκίς πέθανε πριν την εξέγερση του προφήτη Ηλία (Ilinden) στο Κρούσεβο (Kruševo) το 1903, έγινε σύμβολο του Βουλγαρικού εθνικισμού στην ευρύτερη περιοχή της ιστορικής Μακεδονίας και το ΒΜΡΟ συνέχισε τον αγώνα κατά της φιλοβασιλικής Σερβίας, η οποία πήρε τον έλεγχο της γεωγραφικής περιοχής της Βόρειας Μακεδονίας ( ή Μακεδονίας του Βαρδάρη, -αναφέρεται αποκλειστικά- από τους μη Έλληνες), το 1913.

H ιστορία των Σλάβων της πΓΔΜ είναι συνδεδεμένη με την ιστορία της Βουλγαρίας από τον έκτο αιώνα μ.Χ. μέχρι το έτος 1913.

Τα εδάφη της πΓΔΜ ήταν παλιότερα το νοτιότερο τμήμα της Γιουγκοσλαβίας. Ως το 1929 είχαν την ονομασία «Νότιος Σερβία» ("Јужна Србија" / "Južna Srbija"), ενώ την περίοδο 1929 - 1941 χαρακτηρίζονταν ως «Βαρντάρσκα Μπανόβινα» (Вардарска бановина / "Vardarska banovina"). Τα σύνορά της ορίστηκαν λίγο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο· η Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Γιουγκοσλαβία του Tίτο δημιούργησε την Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Αυτό έγινε δυνατό με τη συvαίvεση του Στάλιν και την αναγνώριση των Σλαβομακεδόνων ως ξεχωριστό συστατικό έθνος εντός της Γιουγκοσλαβίας. Το νεοσύστατο κράτος έγινε έτσι μία από τις έξι ισότιμες ομόσπονδες δημοκρατίες.

Τα επόμενα 45 χρόνια η Γιουγκοσλαβία είναι γνωστή ως ένα κράτος που ευημερεί, ειδικότερα σε σύγκριση με τις άλλες χώρες τις ανατολικής Ευρώπης ενώ παράλληλα ήταν πάντοτε ανοιχτός τουριστικός προορισμός.

Ανεξαρτησία

Τον Ιανουάριο του 1991 ο πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας Κίρο Γκλιγκόροφ (Kiro Gligorov) κηρύσσει την πλήρη ανεξαρτησία της χώρας, μετά από τα συντριπτικά αποτελέσματα του δημοψηφίσματος και τη μετονομασία της σε ( με το αμφισβητούμενο συνταγματικό όνομα ) Δημοκρατία της Μακεδονίας. Το Βελιγράδι συνεργάστηκε και απέσυρε όλες τις ομοσπονδιακές Γιουγκοσλάβικες δυνάμεις από την χώρα και η απόσχιση ήταν ειρηνική και αναίμακτη.

Ονομασία

Αρχείο:Petritsi1943.jpg

Το συμφωνητικό της 12ης Ιουλίου 1943, μεταξύ ΚΚΕ και ΚΚΒ, για την δημιουργία μιας ενιαίας Μακεδονίας

Πριν από τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας το θέμα της ονομασίας ήταν περιορισμένα γνωστό στον Ελληνικό χώρο. Χαρακτηριστικό των πνευμάτων της εποχής (πριν από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο) είναι ότι ο πεζογράφος Στρατής Μυριβήλης γράφει το 1924 στο βιβλίο του "Η Ζωή εν Τάφω" για του κατοίκους της Σλαβικής Μακεδονίας κατά τη διάρκεια του Α' Π.Π :

... τη γλώσσα τους τήν καταλαβαίνουν περίφημα και οι Βούργαροι κι οι Σέρβοι, αντιπαθούν τους πρώτους γιατί τους πήρανε τα παιδιά τους στο στρατό. Μισούν τούς δεύτερους που τους κακομεταχειρίζονται για Βουργάρους. Και κοιτάνε με αρκετά συμπαθητική περιέργεια εμάς τους περαστικούς ρωμιούς επειδή είμαστε οι γνήσιοι πνευματικοί υπήκοοι τού Πατρίκ, δηλαδή του "Ορθόδοξου Πατριάρχη της Πόλης" ......."Ωστόσο δεν θέλουν να είναι μήτε "Μπουλγκάρ" (Βούλγαροι) μήτε "Σρρπ" μήτε "Γκρρρτς" (Έλληνες). Μοναχά "Μακεντόν ορτοντόξ".

Κατά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο, αλλά και κατά τη διάρκεια του ελληνικού εμφυλίου πολέμου εγέρθηκε θέμα "συνένωσης" των δύο Μακεδονιών, της Σλαβικής και της Ελληνικής: Στο συμφωνητικό που υπέγραψαν στο Πετρίτσι στις 12 Ιουλίου 1943, το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας και το Κομμουνιστικό Κόμμα Βουλγαρίας δήλωσαν ότι προτίθενται να εργασθούν από κοινού για ..."την εγκαθίδρυση στη Βαλκανική Ένωσης Σοβιετικών Δημοκρατιών που θα περιλαμβάνει τήν Ελλάδα, την Μακεδονία και τήν Σερβία" και περιγράφει (στην έκτη παράγραφο) την Μακεδονία σαν χώρα "Ελληνική, Σερβική και Βουλγαρική". Ή συμφωνία αυτή θα μπορούσε να θεωρηθεί σαν το εφαλτήριο για το φορτισμένο -πλέον- πολιτικά κλίμα που επακολούθησε και που οδήγησε στα σημερινά αδιέξοδα.

Από την διακήρυξη της ανεξαρτησίας του, το κράτος βρίσκεται σε πολιτική και διπλωματική διαμάχη με την Ελλάδα, με επίκεντρο το συνταγματικό του όνομα, «Δημοκρατία της Μακεδονίας». Η Ελλάδα προέταξε ως επιχειρήματα την ελληνική προέλευση του όρου και τον ήδη υπάρχοντα χαρακτηρισμό της βόρειας περιοχής της Ελλάδας ως «Μακεδονία».

Μέρος της διαμάχης αποτέλεσε και η τεράστια κινητοποίηση του ελληνισμού σε όλο τον κόσμο. Κορυφαία στιγμή αυτής ήταν το συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης στις 14 Φεβρουάριου 1992, με ένα εκατομμύριο διαδηλωτές και σύνθημα «η Μακεδονία είναι Ελληνική».

Η Ελλάδα καθυστέρησε την διπλωματική αναγνώριση της χώρας επικαλούμενη ότι ο όρος «Μακεδονία» είναι ελληνικός και συνεπάγεται σε εδαφικές διεκδικήσεις της πΓΔΜ στην βόρεια Ελλάδα.

Για τον λόγο αυτό η χώρα χρησιμοποίησε την ονομασία «πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας», προκειμένου να εισέλθει στον ΟΗΕ το 1993. Όταν οι ΗΠΑ αναγνώρισαν την χώρα ως FYROM το 1994 η Ελλάδα αντέδρασε κηρύττοντας οικονομικό εμπάργκο και κλείνοντας το λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Η άρση του εμπάργκο ήρθε περίπου ενάμισι χρόνο αργότερα τον Νοέμβριο του 1995, με την υπογραφή της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, αφότου η πΓΔΜ άλλαξε την σημαία της, τα νέα χαρτoνομίσματα, τα επίμαχα άρθρα (περί μεταβολής συνόρων και εδαφικών διεκδικήσεων και περί προστασίας μειονοτήτων σε γειτονικές χώρες) στο Σύνταγμά της και οι δύο χώρες συμφώνησαν να διαπραγματευτούν για την επίτευξη μιας κοινής αποδεκτής λύσης στο θέμα της τελικής ονομασίας. Παρά το ότι δεν έχει υπάρξει επίτευξη συμφωνίας μέχρι σήμερα, η κυβέρνηση της πΓΔΜ διακηρύσσει ότι περισσότερες από 100 χώρες έχουν αναγνωρίσει την χώρα με το συνταγματικό της όνομα, ανάμεσα τους η Βουλγαρία,η Τουρκία, η Ρωσία, η Κίνα, οι ΗΠΑ και ο Καναδάς, που θα χρησιμοποιεί τη συνταγματική της ονομασία μόνο στις διμερείς τους σχέσεις.

Η κρίση του 2001

Τον Αύγουστο του 2001 ξέσπασε κρίση στην χώρα με την συμπλοκή Αλβανών αυτονομιστών και του κρατικού στρατού στα δυτικά της πΓΔΜ όπου διαμένουν κυρίως Αλβανοί και μουσουλμάνοι ( Το αλβανικό στοιχείο είναι συγκεντρωμένο κυρίως στη δυτική πΓΔΜ, ιδιαίτερα στις πόλεις Τέτοβο (60 %), Γκόστιβαρ (55 %), Κίτσεβο (27 %) , Στρούγκα (36 %) και Κουμάνοβο (24%), καθώς και στη πρωτεύουσα Σκόπια ). Οι εχθροπραξίες έλαβαν τέλος με την συμφωνία της Αχρίδος στις 13 Αυγούστου, η οποία προβλέπει σειρά μέτρων συνδιαλλαγής, αυτοδιοίκηση και αποκέντρωση, καθεστώς επίσημης γλώσσης του κράτους τα αλβανικά, ίση αντιπροσώπευση των αλβανών στην δημόσια διοίκηση, και αφοπλισμό των αντιμαχομένων πλευρών.

Οι κοινοβουλευτικές εκλογές τον Οκτωβρίου του 2002 φέρουν στην εξουσία το Σοσιαλδημοκρατικό Συνασπισμό "μαζί για την αλλαγή στη χώρα" , στον οποίο ηγείτο το Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, το οποίο αναλαμβάνει την υποχρέωση να σεβασθεί την διαδικασία εφαρμογής της Συμφωνίας της Αχρίδoς, με ιδιαίτερη έμφαση στην αντιμετώπιση φαινομένων κακοδιοίκησης και διαφθοράς και την εξυγίανση της οικονομίας.

Δείτε επίσης: Μακεδονικό πρόβλημα

Γεωγραφία

Η πΓΔΜ έχει ορεινό έδαφος, με λεκανοπέδια και βαθιές κοιλάδες και αποτελεί ένα μέρος της λεγόμενης γεωγραφικής περιοχής της βόρειας Μακεδονίας. Τα σύνορά της έχουν συνολικό μήκος 748 χιλιoμέτρων, τα οποία κατανέμεται ως εξής ως προς τις γειτονικές χώρες:

• 221 χλμ. στα βόρεια με την Σερβία,
• 148 χλμ. στα δυτικά με την Αλβανία ,
• 151 χλμ. στα ανατολικά με την Βουλγαρία,
• 228 χλμ. στα νότια με την Ελλάδα.

Πόλεις της πΓΔΜ

Οι δέκα μεγαλύτερες πληθυσμιακά πόλεις της ΠΓΔΜ

Α/Α	Πόλη	Πληθυσμός
1	Σκόπια (πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη)	467.257
2	Koυμάνoβo	103.205
3	Μοναστήρι (Μπίτολα)	86.408
4	Πρίλεπ	73.351
5	Τέτοβο	70.841
6	Βελεσά (Bέλες)	57.602
7	Οχρίδα	56.520
8	Γκόστιβαρ	49.545
9	Στίπες	49.371
10	Στρoύμιτσα	48.065

Δημογραφία

Εθνικότητες και πληθυσμός

Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή (2002), ο συνολικός πληθυσμός της πΓΔΜ ήταν 2,022,547 άτομα.

• Σλαβομακεδόνες, Σκοπιανοί, Γκοράνοι & Τορμπές - 1.298.971.
• Αλβανοί -509.083.
• Τούρκοι - 77.959.
• Ρομ - 53.879. Σύμφωνα με το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι, η Ρομ κοινότητα ανέρχεται σε 220.000-260.000 άτoμα.
• Σέρβοι - 35.939.
• Βόσνιοι - 17.018
• Βλάχοι- 9.695
• Έλληνες - 422...
• Λοιποί - 20.571

Θρησκείες

• Το 64,18% του πληθυσμού είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι,
• το 25,17% είναι Μουσουλμάνοι,
• το 0,2% είναι Ρωμαιοκαθολικοί και
• το 10,45% είναι άθρησκοι ή ανήκουν σε άλλα θρησκευτικά δόγματα.

Οι Χριστιανοί Ορθόδοξοι υπάγονται στην Αρχιεπισκοπή της Οχρίδας ("Ohridska Arhiepiskopija"), αυτοαποκαλούμενη "Makedonska Pravoslavna Crkva" (Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία). Η αρχιεπισκοπή αποκόπηκε από την Ορθόδοξη εκκλησία της Σερβίας και αυτοανακηρύχθηκε αυτοκέφαλη το 1967, εμπλεκόμενη στην πολιτική στρατηγική της τότε Σοσιαλιστικής Ομόσπονδης Δημοκρατίας της Μακεδονίας να νομιμοποιήσει ιστορικά τον ξεχωριστό εθνικό της χαρακτήρα.

Πολιτισμός

Εθνική κουζίνα

Η εθνική κουζίνα της πΓΔΜ έχει δεχτεί πολλές ελληνικές και τουρκικές επιρροές. Σχεδόν παντού θα βρείτε διαφορετικές ποικιλίες κεμπάπ, καθώς επίσης και πιάτα όπως ο μουσακάς (μελιτζάνες, πατάτες και κιμάς σε στρώσεις). Οι εθνικές σπεσιαλιτέ είναι η νοστιμότατη πέστροφα Οχρίδας και τα τηγανητά φασόλια ( ή "gravce na tavce") .

Πολιτικά

Σύνταγμα και οργάνωση της πΓΔΜ

To Σύνταγμα του 1991 θεσπίζει ως πολίτευμα της πΓΔΜ την Προεδρική Κοινοβουλευτική Δημοκρατία . Ο Πρόεδρος εκλέγεται με άμεση ψηφοφορία για μία περίοδο πέντε ετών και δυνατότητα επανεκλογής για μία άλλη φορά. Διορίζει τον Πρωθυπουργό, ο οποίος έχει με την σειρά του την ευθύνη για τον σχηματισμό της κυβέρνησης. Ο ίδιος διορίζει επίσης τους Πρέσβεις στο εξωτερικό και τους δύο δικαστικούς που εδρεύουν στο Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο.

Το Σύνταγμα της χώρας θεσπίζει την διάκριση των εξουσιών σε νομοθετική, δικαστική και εκτελεστική και είναι ο ύψιστος νόμος της χώρας. Το Κοινοβούλιο αποτελείται απο 120 έδρες.

Η διοικητική οργάνωση και αυτοδιοίκηση της πΓΔΜ διαθέτει μόνο ένα βαθμό αποκέντρωσης, αυτή της κοινότητας. H χώρα διαθέτει 123 κοινότητες, οι οποίες αύξησαν την εξουσία τους τελευταία με την θέσπιση του νόμου περί τοπικής αυτοδιαχείρισης, που θεσπίσθηκε το 2002.

ΠΓΔΜ και Ελλάδα

Από το 1991, έτoς ανεξαρτησίας της πΓΔΜ μέχρι και σήμερα συνεχίζεται η πολιτική και διπλωματική διαμάχη για τη χρήση του ονόματος «Μακεδονία» στο συνταγματικό όνομα της γείτονος.

Η Ελλάδα υποστηρίζει ότι η ονομασία Μακεδονία είναι αναμφίβολα ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά της. Η ιστορία της Μακεδονίας και ειδικά η ονομασία της δεν είναι διαπραγματεύσιμη και ως πατρική ταυτότητα και κληρονομιά δεν δύναται να παραχωρηθεί σε τρίτους.

Tov Απρίλιο του 1991 εκλέγεται η πρώτη μετακομμουνιστική πολυκομματική βουλή και ψηφίζεται το νέο Σύνταγμά της νέας αυτής Δημοκρατίας, με την ψήφιση τροπολογιών ισχυουσών Συνταγματικών Διατάξεων, προς τη μετάβαση από καθεστώς σοσιαλιστικής δημοκρατίας, σε καθεστώς δυτικού τύπου δημοκρατίας, χωρίς η μετάβαση αυτή να στερείται διαφόρων ιδιαιτεροτήτων, όπως είναι οι διατάξεις περί μεταβολής συνόρων, οι οποίες βρίσκονται στο προοίμιο των άρθρων 3, 68 και 74, αλλά και περί προστασίας μειονοτήτων σε γειτονικές χώρες άρθρο 49 παρ. 1 στο οποίο αναφέρεταιι: «Η Δημοκρατία, μεριμνά για την κατάσταση και τα δικαιώματα του "σλαβομακεδονικού" λαού στις γειτονικές χώρες». Εδώ αναφέρεται καθαρά σε πολίτες της Αλβανίας, της Ελλάδας, της Βουλγαρίας και της Σερβίας, τους οποίους τα Σκόπια θεωρούν αποτελούν «σλαβομακεδονική μειονότητα».

Eπίσης, σχεδίασαν μια νέα σημαία με τον Ήλιο της Βεργίνας στο μέσον και τύπωσαν νέα χαρτoνομίσματα με τον Λευκό Πύργο της Θεσσαλονίκης, σύμβολα δανεισμένα από την βόρεια επαρχία της Ελλάδος.

H Ελλάδα πιέζει μέσω της τότε ΕΟΚ τηv vέα αυτή Δημοκρατία να συμμορφωθεί.

Στις 13 Απριλίου 1992 η Ελλάδα λαμβάvει θέση για το θέμα της ονομασίας του κράτους της γείτονος με την απόφαση του Συμβουλίου των πολιτικών αρχηγών υπό τον τότε Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή , όταν το πρόβλημα του ονόματος πήρε την πλήρη σαφή και ουσιαστική μορφή του και αποφασίστηκε να μην γίνει αποδεκτό κανένα όνομα που θα αναφέρεται στον όρο «Μακεδονία» ή παράγωγά του .

Στις 27 Ιουνίου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Κορυφής της Λισσαβώνας έχουμε την υποστήριξη της Ευρώπης στις Ελληνικές θέσεις. Η αναγνώριση της νέας αυτής Δημοκρατίας από την Ελλάδα και τηv τότε ΕΟΚ συνδέεται με τις εξής προϋπόθέσεις:

• Aλλαγή της αμφισβητούμενης Σύνταγματικής της ονομασίας "Δημοκρατία της Μακεδονίας" , ενώ το όνομα της γείτονος δεν θα περιέχει τον όρο «Μακεδονία» ή παράγωγά του .

• Παύση της αλυτρωτικής και εχθρικής της προπαγάνδας και επίσης προσφορά συνταγματικώv και πολιτικώv εγγυήσεωv σχετικά με τις δήθεν εδαφικές διεκδικήσεις της Νέας αυτής Δημοκρατίας από τις γειτονικές της χώρες και για τροποποιήσεις των επίμαχων άρθρων του Συντάγματος της στις διατάξεις περί μεταβολής συνόρων και περί δήθεν προστασίας μειονοτήτων σε γειτονικές χώρες και τηv άμεση αλλαγή του συμβόλου που υπάρχει στη σημαία της και του νέου χαρτoνομίσματος.

Την 8 Απριλίου 1993 [[4]] , αναγνωρίστηκε στα Ηνωμένη Έθνη (με την Απόφαση 817/1993 του Συμβουλίου Ασφαλείας (του ΟΗΕ) [[5]]) με την προσωρινή ονομασία της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας , χωρίς το δικαίωμα ανάρτησης σημαίας. H πΓΔΜ έχει επισήμως αποδεχθεί ότι το όνομα του κράτους αποτελεί αντικείμενο διαπραγματεύσεων.

Οι δύο χώρες (πΓΔΜ και Ελλάδα) ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα του ΟΗΕ για την τελική ονομασία του κρατιδίου.

Την 16 Φεβρουαρίου 1994 η Ελλάδα αποφάσισε τον οικονομικό αποκλεισμό (εμπάργκο) της πΓΔΜ και τη διακοπή λειτουργίας του Γενικού Προξενείου της Ελλάδας στα Σκόπια , ως μέσο πίεσης για την αποδοχή των ελληνικών όρων.

Αρχίζουν οι πιέσεις από τους μεσολαβητές για άρση του εμπάργκο. Η Ελλάδα παραπέμπεται στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Το Δικαστήριο όμως δεν κάνει δεκτό το αίτημα για λήψη ασφαλιστικών μέτρων κατά της Ελλάδας.

Ενδιάμεση Συμφωνία

H Αμερική εντείνει τις πιέσεις της για άρση του ελληνικού εμπάργκο και στις 4 Σεπτεμβρίου 1995 από τα Σκόπια ο τότε υφυπουργός Εξωτερικών των Η.Π.Α. Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ , από την Αθήνα ο τότε πρέσβης Τόμας Μίλερ και από την Ουάσινγκτον ο τότε εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Νίκολας Μπέρνς, ανακοινώνουν ταυτόχρονα την επίτευξη συμφωνίας Ελλάδας – ΠΓΔΜ για απευθείας διάλογο υπό την αιγίδα του Σάιρους Βάνς , με σκοπό την υπογραφή μιας Ενδιάμεσης Συμφωνίας.

Στις 13 Σεπτεμβρίου στην Νέα Υόρκη των Η.Π.Α. , υπογράφεται η Ενδιάμεση Συμφωνία από τον τότε υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας κ. Παπούλια και τον τότε υπουργό Εξωτερικών της πΓΔΜ κ. Τσερβενκόφσκι και προβλέπει:

• Τον σεβασμό των υπαρχόντων συνόρων.

• Την υποχρέωση από την Ελλάδα να αναγνωρίσει τα Σκόπια με την προσωρινή ονομασία της «πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (πΓΔΜ)».

• Η πΓΔΜ θα πρέπει να προχωρήσει σε άμεση αλλαγή του συμβόλου (με τον Ήλιο της Βεργίνας) που υπάρχει στη σημαία της και να σχεδιάσει μια νέα σημαία.

• Η πΓΔΜ θα πρέπει να σταματήσει την έκδοση και να διακηρύξει τηv άμεση αλλαγή του νέου χαρτονομίσματος με την απεικόνιση του Λευκού Πύργου της Θεσσαλονίκης.

• Η πΓΔΜ θα πρέπει να διακηρύξει ότι η ερμηνεία των επίμαχων άρθρων στο Σύνταγμά της δεν ερμηνεύονται ως διεκδίκηση ελληνικού εδάφους αλλά ούτε και ως ανάμιξη στις εσωτερικές υποθέσεις της Ελλάδας.

• H Ελλάδα έχει τη δυνατότητα βάση του άρθρου 11, να αντιταχθεί στην ένταξη της γείτονος χώρας σε διεθνείς οργανισμούς με ονομασία διαφορετική από της πΓΔΜ (FYROM).

• Άρση του ελληνικού εμπάργκο. (Το ελληνικό εμπάργκο επέφερε ζημιά 1,5 δις. δολαρίων στην οικονομία της πΓΔΜ . Τα διυλιστήρια και τα χαλυβουργεία διέκοψαν τη λειτουργία τους, επειδή δεν μπορούσαν να ανεφοδιαστούν από το λιμάνι της Θεσσαλονίκης . Από τότε μέχρι σήμερα όλοι, ακόμη και οι ίδιοι οι σλάβοι κάτοικοι της πΓΔΜ-(σλαβομακεδόνες) , συμφωνούν ότι η πΓΔΜ δεν μπορεί να αναπνεύσει οικονομικά χωρίς την Ελλάδα).

Evώ μέχρι να βρεθεί μόνιμη και τελική λύση συμφωνήθηκε να χρησιμοποιείται ως προσωρινό όνομα το «πΓΔΜ» (πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας), με το οποίο έγινε δεκτή και στον ΟΗΕ (στις 8/4/1993 με την Απόφαση 817/1993 του Συμβουλίου Ασφαλείας).

Στις 12 Οκτωβρίου, το Μόνιμο Συμβούλιο του Ο.Α.Σ.E. αποφασίζει, με τη σύμφωνη γνώμη της Ελλάδας, την ένταξη των Σκοπίων με την αγγλική ονομασία Former Yugoslav Republic of Macedonia ή με την συντομογραφία FYROM .

Οι δύο χώρες (πΓΔΜ και Ελλάδα) άρχισαν ξανά διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα του ΟΗΕ για την τελική ονομασία του κρατιδίου.

Τον Απρίλιο του 2008 η Ελλάδα άσκησε βέτο στην ένταξη της όμορης χώρας στο ΝΑΤΟ, κατά τη σύνοδο κορυφής στο Βουκουρέστι.

Βουλευτικές εκλογές 2008

Την 1η Ιουνίου του 2008 διεξήχθησαν πρόωρες βουλευτικές εκλογές στη χώρα. Οι εκλογές προκηρύχθηκαν έπειτα από την αρνησικυρία που άσκησε η Ελλάδα στην είσοδο της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ. Από την εποχή της ανεξαρτησίας, το 1991, ήταν η πρώτη φορά που διεξήχθησαν πρόωρες εκλογές στο βαλκανικό κράτος.

Τα δύο μεγαλύτερα κόμματα κατήλθαν στις εκλογές με συνασπισμούς. Συγκεκριμένα, το VMRO-DPMNE σχημάτισε συνασπισμό με την ονομασία "Για μια καλύτερη "Μακεδονία" " με 18 μικρότερα κόμματα,, συμπεριλαμβανομένων του Δημοκρατικού Συνασπισμού, του Σοσιαλιστικού Κόμματος, του Κόμματος για τη Δημοκρατική Ανανέωση και του Κόμματος της Δικαιοσύνης. Το SDSM (Σοσιαλδημοκρατική Ένωση) της Ράντμιλα Σεκερίνσκα συγκρότησε οκτακομματικό συνασπισμό με το όνομα "Ήλιος – Συνασπισμός για την Ευρώπη" και συμπεριέλαβε το Νέο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα

Οι εκλογές στιγματίστηκαν από βίαια επεισόδια κυρίως μεταξύ οπαδών αλβανικών κομμάτων, όπως το DUI και το DPA. Ένα άτομο σκοτώθηκε στο Αρατσίνοβο ενώ αναφέρθηκαν και παρατυπίες στα εκλογικά τμήματαΣτις περιοχές που σημειώθηκαν παρατυπίες αποφασίστηκε να διεξαχθούν επαναληπτικές εκλογές, εντός 15 ημερών

Με καταμετρημένο το 97% των εκλογικών τμημάτων, το κόμμα του Γκρούεφσκι (Δημοκρατικό Κόμμα της Μακεδονικής Εθνικής Ενότητας ή VMRO-DPMNE) έλαβε το 48,21% των ψήφων και φερόταν να εξασφαλίζει περισσότερες από 60 έδρες σε σύνολο 120, πράγμα που αν ισχύσει σημαίνει αυτοδυναμία. Στη δεύτερη θέση ο συνασπισμός Ήλιος- Συνασπισμός για την Ευρώπη", με ποσοστό 23,19%. Το αλβανικό κόμμα Ένωση για τη Δημοκρατική Ενσωμάτωση (DUI), του Αλί Αχμέτι συγκέντρωσε 11,23% και το Δημοκρατικό Κόμμα των Αλβανών (DPA) του Μεντούχ Θάτσι έλαβε 10,33% των ψήφων.Το ποσοστό συμμετοχής στις εκλογές ανήλθε στο 58,5%.

Οι επαναληπτικές εκλογές διεξήχθησαν σε 3 εκλογικές περιφέρειες στις 15 Ιουνίου του 2008, αυτή τη φορά σε ήρεμο κλίμα.

Με βάση τα τελικά αποτελέσματα (έπειτα από τη διεξαγωγή και επαναληπτικού γύρου στις 15 Ιουνίου του 2008, ο Συνασπισμός υπό το VMRO-DPMNE του οποίου ηγείται ο Νίκολα Γκρούεφσκι συγκέντρωσε 63 έδρες, ο Συνασπισμός του οποίου ηγείται το SDSM (Σοσιαλδημοκρατική Ένωση Μακεδονίας) της Ράντμιλα Σεκερίνσκα 27, το DUI ( Ένωση για την Δημοκρατική Ένταξη ) του Αλί Αχμέτι 18 έδρες, το DPA (Δημοκρατικό Κόμμα Αλβανών) του Μέντουχ Θάτσι 11 έδρες και το PEI (Κόμμα Δημοκρατικού Μέλλοντος) του Φίατ Τσάνοφσκι 1 έδρα επί συνόλου 120 στην Εθνοσυνέλευση.

Στις 29 Ιουνίου του 2008 διεξήχθησαν επαναληπτικές εκλογές σε άλλα 15 εκλογικά τμήματα.

Ο εντολοδόχος πρωθυπουργός και αρχηγός του VMRO-DPMNE Νίκολα Γκρούεφσκι και ο αρχηγός του μέχρι πρότινος αντιπολιτευόμενου αλβανικού κόμματος DUI ( Ένωση για την Δημοκρατική Ένταξη ) Αλί Αχμέτι, συμφώνησαν για το σχηματισμό κυβέρνησης, τον Ιούλιο του 2008,.

Η νέα κυβέρνηση εγκρίθηκε στις 26 Ιουλίου του 2008, με 78 υπέρ επί συνόλου 120 βουλευτών στη Βουλή της χώρας

Πίνακας αποτελεσμάτων

  Εθνοσυνέλευση, 1 Ιουνίου και 15 Ιουνίου 2008

Κόμματα και συνασπισμοί		Ψήφοι	%	Έδρες
Για μια Καλύτερη Μακεδονία	VMRO-DPMNE (Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση–Δημοκρατικό Κόμμα για τη Μακεδονική Εθνική Ενότητα)	482.842	48,24	63
	Σοσιαλιστικό Κόμμα Μακεδονίας
	Δημοκρατική Ένωση
	Δημοκρατική Ανανέωση της Μακεδονίας
	Δημοκρατικό Κόμμα των Τούρκων
	Δημοκρατικό Κόμμα των Σέρβων
	Ένωση των Ρομά στη Μακεδονία
	Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση–Μακεδονία
	Ενωτικό Κόμμα για Χειραφέτηση
	Κόμμα Δικαιοσύνης
	Κόμμα Δημοκρατικής Δράσης της Μακεδονίας
	Κόμμα των Βλάχων της Μακεδονίας
	Κόμμα για την Ένταξη των Ρομά
	Κίνημα του Λαού της Μακεδονίας
	Δημοκρατικό Κόμμα των Βοσνίων
	Κόμμα των Πρασίνων
	Δημοκρατική Ένωση των Ρομά
	Αγροτικό Κόμμα των Εργατών της Δημοκρατίας της Μακεδονίας
	Κόμμα για την Πλήρη Χειραφέτηση των Ρομά
Ήλιος– Συνασπισμός για την Ευρώπη	Σοσιαλιστική Δημοκρατική Ένωση της Μακεδονίας	233.371	23,31	27
	Νέο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα
	Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα
	Φιλελεύθερο Κόμμα της Μακεδονίας
	Νέα Εναλλακτική Πρόταση
	Κόμμα Πρασίνων της Μακεδονίας
	Κόμμα Συνταξιούχων της Δημοκρατίας της Μακεδονίας
	Δημοκρατική Ένωση των Βλάχων στη Μακεδονία
Δημοκρατική Ένωση για την Ένταξη		111.407	11,13	18
Δημοκρατικό Κόμμα των Αλβανών		105.293	10,52	11
Κόμμα για το Μέλλον στην Ευρώπη		14.502	1,45	1
Κόμμα για τη Δημοκρατική Ευημερία		11.169	1,12	—
Αλβανική Δημοκρατική Ένωση		7.193	0,72	—
Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Μακεδονίας		6.425	0,64	—
Κόμμα Ελευθέρων Δημοκρατών		4.424	0,44	—
Πατρική Μακεδονική Οργάνωση για τη Ριζική Ανανέωση –Vardar-Egej-Pirin		4.322	0,43	—
Ριζοσπαστικό Κόμμα των Σέρβων της Μακεδονίας		4.313	0,43	—
Ένωση Αριστερών Δυνάμεων του Τίτο		3.937	0,39	—
Κίνημα για Εθνική Ενότητα των Τούρκων		3.749	0,37	—
Εθνική Δημοκρατική Ένωση		3.213	0,32	—
Ομάδα Εκλεκτόρων PM		2.745	0,27	—
Εσωτερική Επαναστατική Οργάνωση της Μακεδονίας- Δημοκρατικό Κόμμα		2.353	0,24	—
Μόνιμη Ριζοσπαστική Ενοποίηση της Μακεδονίας		1.872	0,19	—
Ομάδα Εκλεκτόρων PG		464	0,05	—
Σύνολο (συμμετοχή 58,0%)		1.003.594	100,0	120
Πηγές: Εθνική Εφορευτική Επιτροπή, SE Times, IHT

ΠΓΔΜ και Βουλγαρία

Η Βουλγαρία ήταν η πρώτη χώρα που αναγνώρισε την ανεξαρτησία του ΠΓΔΜ, αλλά πρόσφατα επανειλημμένα προειδοποιεί ότι η βουλγαρική υποστήριξη για την προσχώρηση του ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι υπό τους όρους, και θα εξαρτηθεί από την πραγματική δυνατότητά της να εφαρμόσει τις πολιτικές ενός καλού γείτονα.

ΠΓΔΜ και η Τσιγγάνικη μειονότητα

Υπάρχουν εκτιμήσεις σύμφωνα με τις οποίες οι Τσιγγάνοι ανέρχoνται σε περίπoυ τo 11-13% του πληθυσμού της πΓΔΜ.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Υπουργείο Εξωτερικών: Διμερείς σχέσεις Ελλάδας-ΠΓΔΜ )
• Υπουργείο Εξωτερικών: ΠΓΔΜ και Ελλάδα: Το ζήτημα του ονόματος
• Σαν σήμερα.gr - Το χρονικό του «Σκοπιανού»