Μαρία Α΄ της Αγγλίας

Μαρία Α΄
Πορτραίτο από τον Άντονις Μορ (1554)
Βασίλισσα της Αγγλίας και της Ιρλανδίας
Περίοδος	19 Ιουλίου 1553 – 17 Νοεμβρίου 1558
Στέψη	1 Οκτωβρίου 1553
Προκάτοχος	Τζέιν Γκρέυ (Λαίδη Ιωάννα Γκρέι) (αμφισβητούμενη) ή Εδουάρδος ΣΤ΄
Διάδοχος	Ελισάβετ Α΄ της Αγγλίας
Βασιλική σύζυγος της Ισπανίας
Περίοδος	16 Ιανουαρίου 1556 – 17 Νοεμβρίου 1558
Προκάτοχος	Ισαβέλλα της Πορτογαλίας
Διάδοχος	Ελισάβετ των Βαλουά
Γέννηση	18 Φεβρουαρίου 1516 Παλάτι της Πλακεντίας, Γκρήνουιτς, Λονδίνο
Θάνατος	17 Νοεμβρίου 1558 (42 ετών) Παλάτι του Αγίου Ιακώβου, Λονδίνο
Τόπος ταφής	Αββαείο του Ουέστμινστερ, Λονδίνο
Σύζυγος	Φίλιππος Β΄ της Ισπανίας
Οίκος	Οίκος των Τυδώρ
Πατέρας	Ερρίκος Η΄ της Αγγλίας
Μητέρα	Αικατερίνη της Αραγονίας
Υπογραφή
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Η Μαρία Α΄ (αγγλική γλώσσα: Mary I, 18 Φεβρουαρίου 1516 – 17 Νοεμβρίου 1558) του Οίκου των Τυδώρ ήταν βασίλισσα της Αγγλίας και της Ιρλανδίας από τις 19 Ιουλίου 1553 μέχρι τον θάνατό της. Έμεινε γνωστή για την προσπάθειά της να αναστηλώσει τον Ρωμαιοκαθολικισμό στην Αγγλία όταν διαδέχτηκε στο θρόνο τον ετεροθαλή αδελφό της, Εδουάρδο ΣΤ΄. Κατά τη βασιλεία της διέταξε το κάψιμο στην πυρά περίπου 300 αντιφρονούντων, αποκτώντας έτσι το προσωνύμιο Αιμοσταγής Μαρία (Bloody Mary), όπως έμεινε ευρέως γνωστή. Η προσπάθειά της για την αναβίωση του Καθολικισμού στη χώρα ανατράπηκε από την ετεροθαλή αδελφή και διάδοχό της, Ελισάβετ Α΄.

Παιδική ηλικία και νεανικά χρόνια

Η Μαρία ήταν το μόνο παιδί του Ερρίκου Η΄ και της πρώτης συζύγου του Αικατερίνης της Αραγονίας που έφτασε στην ενηλικίωση. Η μητέρα της είχε πολλές αποβολές, και της Μαρίας είχαν προηγηθεί μια θνησιγενής αδελφή και τρεις βραχύβιοι αδελφοί. Μέσω της μητέρας της, ήταν εγγονή των Καθολικών Βασιλέων, δηλαδή του Φερδινάνδου Β΄ της Αραγωνίας και της Ισαβέλλας Α΄ της Καστίλης. Γεννήθηκε στο Παλάτι της Πλακεντίας στο Γκρήνουιτς του Λονδίνου. Η Μαρία ήταν ένα ασθενικό κορίτσι που είχε κακή όραση και έπασχε από ιγμορίτιδα και φρικτούς πονοκεφάλους.

Εκπαίδευση και σχέδια γάμου

Παρά τα προβλήματά της, η Μαρία ήταν ένα πρόωρα ανεπτυγμένο κορίτσι. Λεγόταν επίσης ότι η Πριγκίπισσα ήταν πολύ όμορφη κατά την νεότητα της. Ένα μεγάλο μέρος της πρώιμης εκπαίδευσής της οφειλόταν στην μητέρα της, που συμβουλεύθηκε τον Ισπανό ουμανιστή Χουάν Λουίς Βίβες, ο οποίος έγραψε κατά παραγγελίαν της μια πραγματεία περί εκπαιδεύσεως των κοριτσιών.

Ανάρρηση

Στις 6 Ιουλίου 1553, σε ηλικία 15 ετών, ο Εδουάρδος ΣΤ΄ πέθανε από φυματίωση. Ο Εδουάρδος δεν ήθελε το στέμμα να πάει στη Μαρία, για την οποία φοβόταν ότι θα αποκαθιστούσε τον Καθολικισμό και θα καταργούσε τις μεταρρυθμίσεις του, καθώς και αυτές του Ερρίκου Η΄. Απέκλεισε την Μαρία και την Ελισάβετ από την διαδοχή και όρισε διάδοχό του την Λαίδη Τζέην Γκρέυ, εγγονή της αδερφής του Ερρίκου Η΄ Μαρίας Τυδώρ.

Στις 10 Ιουλίου του 1553 η Τζέην Γκρέυ στέφθηκε βασίλισσα αλλά εννέα μόλις μέρες αργότερα, η Μαρία κατόρθωσε να ανατρέψει την κατάσταση. Η Τζέην Γκρέυ καθαιρέθηκε και φυλακίστηκε και η Μαρία ανακηρύχθηκε βασίλισσα.

Γάμος

Στα 37 της χρόνια παντρεύτηκε τον Φίλιππο της Ισπανίας, μετέπειτα Φίλιππο Β΄, παρά την αντίδραση του Κοινοβουλίου, του λαού και αυτών των συμβούλων της. Ο φόβος ότι η Αγγλία θα εξαρτάται πλέον από τους Αψβούργους, προκάλεσε στις παραμονές του γάμου τη λεγόμενη "Εξέγερση του Ουάυατ", κατά την οποία ο Τόμας Ουάυατ επεδίωξε την καθαίρεση της Βασίλισσας υπέρ της Ελισάβετ και την επιστροφή του Προτεσταντισμού. Η εξέγερση κατεστάλη άμεσα στις αρχές του 1554 και είχε σαν συνέπεια την εκτέλεση του Ουάυατ, της Τζέην Γκρέυ, του πατέρα της και του συζύγου της.

Ο γάμος έγινε τον Ιούλιο του 1554 στον Καθεδρικό Ναό του Ουίντσεστερ και ο Φίλιππος έγινε κι αυτός βασιλιάς της Αγγλίας, με πλήρη δικαιώματα, τουλάχιστον όσο ζούσε η Μαρία. Η Μαρία έγινε με τον γάμο βασίλισσα της Νεάπολης και διεκδικήτρια βασίλισσα της Ιερουσαλήμ.

Τον Σεπτέμβριο του 1554 η Μαρία παρουσίασε συμπτώματα εγκυμοσύνης, αλλά τον Ιούλιο του 1555 απεδείχθη ότι επρόκειτο περί ψευδοκύησης. Διάδοχος παρέμενε η Προτεστάντισσα Ελισάβετ. Ο Φίλιππος έφυγε για να πολεμήσει τους Γάλλους στην Φλάνδρα.

Θρησκευτική πολιτική

Λίγο μετά την ανάρρησή της η Μαρία εξέδωσε διακήρυξη με την οποία δήλωνε ότι δεν θα υποχρέωνε κανένα υπήκοό της να ακολουθήσει το θρήσκευμά της. Τρεις μήνες μετά, εξέχοντες Προτεστάντες εκκλησιαστικοί φυλακίστηκαν. Στο πρώτο Κοινοβούλιο της Μαρίας, ο γάμος των γονέων της κηρύχθηκε έγκυρος, καταργήθηκαν οι θρησκευτικοί νόμοι του Εδουάρδου ΣΤ΄ και επανήλθε -μεταξύ άλλων- η αγαμία του κλήρου.

Ρέτζιναλντ Πόουλ, Σεμπαστιάνο ντελ Πιόμπο (1540).

Η Μαρία αποδοκίμαζε την θρησκευτική πολιτική του πατέρα της και των κηδεμόνων του αδελφού της και επεδίωκε συμφιλίωση με την Ρώμη. Οι συνεννοήσεις της με τον Πάπα Ιούλιο Γ΄ κατέληξαν στην επαναφορά της Αγγλίας στην εκκλησιαστική δικαιοδοσία της Ρώμης και στην αναβίωση των νόμων κατά των αιρέσεων (Νοέμβριος 1554). Η μόνη παραχώρηση που έκανε ο Πάπας ήταν να παραμείνουν τα δημευθέντα εκκλησιαστικά κτήματα στα χέρια των νέων κατόχων τους.

Βάσει των Αιρετικών Διαταγμάτων, 283 Προτεστάντες εκτελέστηκαν, ενώ περίπου 800 πλούσιοι Προτεστάντες προτίμησαν την εξορία. Οι διωγμοί διήρκεσαν μέχρι τέλους της βασιλείας της Μαρίας και παρόξυναν τα πνεύματα στην Αγγλία κατά του Καθολικισμού και της Ισπανίας.

Ακολούθως ο Πάπας διόρισε τον Καρδινάλιο Ρέτζιναλντ Πόουλ παπικό λεγάτο στην Αγγλία. Ο Πόουλ ήταν μακρινός συγγενής της Μαρίας, γιος της παιδαγωγού της Μάργκαρετ Πόουλ που την εκτέλεσε ως Καθολική ο Ερρίκος Η΄. Ο Πόουλ ήρθε στην Αγγλία και έγινε αρχιεπίσκοπος του Κάντερμπερυ.

Εξωτερική πολιτική

Κατά την βασιλεία της Μαρίας Άγγλοι έποικοι εγκαταστάθηκαν σε δημευμένα κτήματα της κεντρικής Ιρλανδίας. Τον Ιανουάριο του 1556 ο Κάρολος Ε΄ παραιτήθηκε και ο γιός του Φίλιππος έγινε βασιλιάς της Ισπανίας. Επέστρεψε στην Αγγλία τον Ιούλιο του 1557 για να πείσει την Μαρία να συμμετάσχει σε πόλεμο κατά της Γαλλίας. Η Μαρία ήταν πρόθυμη, οι σύμβουλοί της αντιδρούσαν και τελικά η συμμετοχή αποφασίστηκε. Το αποτέλεσμα ήταν να χάσει η Αγγλία το Καλαί, την μόνη κτήση που της απέμενε στην ηπειρωτική Ευρώπη.

Τέλος και Διαδοχή

Το Παλάτι του Αγίου Ιακώβου.

Στα τελευταία της χρόνια η Βασίλισσα ήταν σωματικό και ψυχικό ράκος. Κατά τη νεότητά της είχε υπάρξει γνωστή για την ομορφιά της, ενώ κατά το τέλος της ζωής της περιγράφεται από σύγχρονα της πρόσωπα ότι είχε εμφάνιση γηραιότερη από την πραγματική της ηλικία, λόγω των προβλημάτων και των εγνοιών που είχε. Υπέφερε από συχνές καταθλιπτικές περιόδους και η αντιδημοτικότητά της την βασάνιζε. Ο Βενετός πρέσβης Τζοβάννι Μικιέλι αφηγείται πόσο μεγάλη ήταν η διαφορά με την αρχή της βασιλείας της, καθώς είχε απολαύσει τέτοια λαοφιλία "όση δεν είχε εκφραστεί προς κανέναν από τους ηγεμόνες αυτού του βασιλείου." Επιπλέον εκδηλώθηκαν προβλήματα υγείας, τα οποία ταλαιπωρούσαν τη Μαρία από νεαρή ηλικία, που σχετίζονταν με προβλήματα της εμμηνόρροιας. Στα ύστερα χρόνια της υφίστατο συχνά αφαιμάξεις για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων, με αποτέλεσμα να φαίνεται συχνά χλωμή και αδύναμη.

Παρά την τραυματισμένη υγεία της, η Μαρία ήλπιζε μολαταύτα να φέρει ένα παιδί στον κόσμο. Μετά την επίσκεψη του Φιλίππου στην Αγγλία η Μαρία βίωσε μια δεύτερη ψεύτικη εγκυμοσύνη.

Η κατάσταση της υγείας της Μαρίας επιδεινώθηκε περισσότερο με το χρόνο. Έπασχε από κρίσεις πυρετού, αϋπνία, πονοκεφάλους και δυσκολία στην όραση. Τον Αύγουστο μεταφέρθηκε στο Παλάτι του Αγίου Ιακώβου λόγω της επιδημίας γρίπης όπου πέθανε στις 17 Νοεμβρίου 1558 σε ηλικία 42 ετών πιθανότατα από κύστες ή καρκίνο της μήτρας. Την ίδια ημέρα πέθανε και ο Ρέτζιναλντ Πόουλ επίσης από γρίπη. Ο Φίλιππος βρισκόταν στις Βρυξέλλες και ανέφερε σε επιστολή στην αδελφή του Ιωάννα: "αισθάνθηκα εύλογη λύπη για το θάνατό της". Το θρόνο διαδέχθηκε η Ελισάβετ η οποία στέφθηκε βασίλισσα τον Ιανουάριο του 1559.

Πηγές

• "Mary I". (2004). TudorHistory.org, Eakins, Lara E.
• "Mary I". (1911). Encyclopædia Britannica, 11th ed. London: Cambridge University Press.
• "Mary Tudor" (1910). NewAdvent.org, The Catholic Encyclopedia (Volume IX). New York: Robert Appleton Company.
• Williamson, D. (1998). The Kings and Queens of England New York: National Portrait Gallery.
• Weir, Alison. "The Children of Henry VIII".

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Mary I Chronology World History Database
• "Bloody Mary: Further Intrigue in the Tudor Court", Stevens, Garry, 2004.
• Mary Tudor takes the Crown — Tudor History
• Queen Mary I on the Historic Royal Palaces website