Μετάβαση στο περιεχόμενο

Κορυφάσιο Μεσσηνίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αυτή είναι μια παλιά έκδοση της σελίδας, όπως διαμορφώθηκε από τον InternetArchiveBot (συζήτηση | συνεισφορές) στις 14:50, 2 Ιανουαρίου 2022. Μπορεί να διαφέρει σημαντικά από την τρέχουσα έκδοση.

Συντεταγμένες: 37°0′0.000″N 21°41′3.998″E / 37.00000000°N 21.68444389°E / 37.00000000; 21.68444389

Κορυφάσιον
Γενική άποψη του χωριού από τα νοτιοδυτικά.
Κορυφάσιον is located in Greece
Κορυφάσιον
Κορυφάσιον
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΑποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου
(Έδρα: Πάτρα)
Περιφέρεια Πελοποννήσου
(Έδρα: Τρίπολη)
Περιφερειακή ΕνότηταΜεσσηνίας
(Έδρα: Καλαμάτα)
ΔήμοςΠύλου - Νέστορος
(Έδρα: Πύλος)
Δημοτική ΕνότηταΝέστορος
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΠελοπόννησος
ΝομόςΜεσσηνίας
Υψόμετρο59[1] μ.
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασίαPissaschi grande
Μεγάλο Πισάσκι
Οσμάν Αγά
Οσμάναγα
Ταχ. κώδικας24001[2]
Τηλ. κωδικός27230[3]
Δήμος Πύλου - Νέστορος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Το Κορυφάσιο[4][5] ή Κορυφάσι, αναφερόμενο επίσημα ως το Κορυφάσιον, είναι οικισμός κοντά στην Χώρα και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Πύλου - Νέστορος, του Νομού Μεσσηνίας.

Τοποθεσία

Νότια είσοδος στο χωριό, από το δρόμο Πύλου - Χώρας.

Το Κορυφάσιο βρίσκεται περίπου 8,5 χιλιόμετρα προς τα νοτιοανατολικά της Χώρας και περίπου 15 χιλιόμετρα προς τα βορειοανατολικά της Πύλου. Έχει υψόμετρο 59[1] μέτρα και απέχει 4,5 περίπου χιλιόμετρα από τις ακτές του Ιονίου Πελάγους. Κοντά στο Κορυφάσιο βρίσκεται προς τα νοτιά του η Γιάλοβα σε απόσταση 7 περίπου χιλιομέτρων και προς τα βόρειά του σε απόσταση 4,5 περίπου χιλιομέτρων, στην κατεύθυνση της εθνικής οδού προς τη Χώρα, βρίσκεται το Ανάκτορο του Νέστορα,[6] χώρος με ιδιαίτερη αρχαιολογική αξία.

Ιστορία

Το χωριό έχει μακρόχρονη ιστορία που ακολουθεί την ιστορία της Μεσσηνίας και της ευρύτερης περιοχής τόσο της Πυλίας, όσο και της Τριφυλίας. Η περιοχή του οικισμού, κατά την αρχαιότητα, ήταν τμήμα του βασιλείου του Νέστορα, της αρχαίας Πύλου. Η ονομασία του χωριού κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας ήταν Οσμάν Αγά ή Οσμάναγα, ενώ η σύγχρονη ονομασία του χωριού, από το 1915 και μετά, προέρχεται από τιμητική αναφορά προς την ονομασία που έχει το ομώνυμο ακρωτήρι αρκετά δυτικά του χωριού (κοντά στο Παλαιόκαστρο του Ναυαρίνου) και ο εκεί τοποθετούμενος από τους ερευνητές αρχαίος οικισμός Κορυφάσιον,[7] ο οποίος ίσως να ταυτίζεται με την Αρχαία Πύλο (η τοποθεσία της παραμένει ακόμα ασαφής) ή τμήμα αυτής, καθώς ο Παυσανίας, στο έργο του «Ελλάδος περιήγησις - Μεσσηνιακά», αναφέρει επίσης ότι η αρχαία Πύλος ονομαζόταν και Κορυφάσιον, από το Ακρωτήριο Κορυφάσιον (ἄκρα Κορυφάσιον), πάνω στο οποίο είχε κτιστεί.[8] Εκεί κοντά υπήρχε και ναός της Κορυφασίας Αθηνάς.[9] Μεγάλος αριθμός των σημερινών κατοίκων του χωριού έχει τις οικογενειακές του ρίζες σε άλλες περιοχές της κεντρικής Μεσσηνίας, από όπου έφυγαν αναζητώντας καλύτερη τύχη στις ευφορότερες περιοχές πέριξ της σημερινής θέσης του χωριού. Στην ευρύτερη περιοχή του χωριού έχουν βρεθεί, κατά καιρούς, δεκάδες αρχαία αντικείμενα, αλλά ακόμα δεν έχει γίνει συστηματική ανασκαφή. Σε κοντινή απόσταση από το χωριό βρίσκεται επίσης το Ανάκτορο του Νέστορα.

Αρχαιολογικές ανασκαφές στην Πυλία

Κύριο λήμμα: Ανάκτορο του Νέστορα

Οι πρώτες διερευνητικές αρχαιολογικές έρευνες στην ευρύτερη περιοχή της Πυλίας, (η οποία θεωρείται συνολικά ως η περιοχή στην οποία εκτεινόταν το βασίλειο της αρχαίας Πύλου, την εποχή του Νέστορα), ξεκίνησαν την περίοδο 1909-1912 από τους αρχαιολόγους Ανδρέα Σκιά και Κωνσταντίνο Κουρουνιώτη. Το 1939 άρχισαν τις τακτικές ανασκαφές ο Κ. Κουρουνιώτης σε συνεργασία με την αμερικανική αποστολή, υπό τον καθηγητή Carl W. Blegen, οι οποίες διακόπηκαν λόγω του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Οι ανασκαφές ξανάρχισαν το 1952, με εκπρόσωπο της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας τον Σπυρίδωνα Μαρινάτο, του οποίου η ανασκαφική περίοδός του στην Μεσσηνία, επί μια περίπου 15ετία (μεταξύ 1952 και 1966) θεωρείται από τους σύγχρονους ερευνητές και ως η κυριότερη και διαρκέστερη προσφορά του στη μυκηναϊκή αρχαιολογία.[10] Οι αρχαιολόγοι διαμοιράστηκαν το αρχαιολογικό έργο και καθώς ο καθηγητής Carl William Blegen και η ομάδα του ανέλαβε τις ανασκαφές στο Ανάκτορο του Νέστορα, στην θέση Εγκλιανός, ο Σπυρίδωνας Μαρινάτος ανέλαβε τους τάφους και τους οικισμούς στην ευρύτερη περιοχή του ανακτόρου, αλλά και οπουδήποτε αλλού υπήρχαν λείψανα του μυκηναϊκού πολιτισμού, όπως οι θολωτοί τάφοι στον Κακόβατο και στην Τραγάνα. Τις δεκαετίες 1970 και 1980 ακολούθησαν νεότερες έρευνες από τον Γεώργιο Κορρέ.

Ο θολωτός τάφος του Κορυφασίου

Λίγες εκατοντάδες μέτρα κάτω από το Κορυφάσιο, προς τα νότια-νοτιοδυτικά του, στην θέση Χαρατσάρι, βρίσκεται ο θολωτός τάφος του Οσμάναγα ή θολωτός τάφος του Κορυφασίου (διάμετρος θόλου: 6 μ. και ύψος 2,75 μ., είσοδος: βάθος 1,5 μ., ύψος 2,75 μ. και πλάτος 1,95 μ.), κτισμένος κατά το εκφορικό σύστημα από μικρές επίπεδες ακατέργαστες πέτρες και ο οποίος χρονολογείται περί το 1700 π.Χ. Ο τάφος αυτός θεωρείται από τους αρχαιότερους της ηπειρωτικής Ελλάδας και είναι ο πρώτος που ανασκάφηκε στην Πυλία, το 1926, από τον Κωνσταντίνο Κουρουνιώτη (1872–1945). Αν και ήταν συλημένος, ωστόσο βρέθηκαν σημαντικά ευρήματα, όπως αγγεία μεσοελλαδικής, μυκηναϊκής και μινωικής εποχής, τα οποία στη συνέχεια χρονολογήθηκαν από τον Carl William Blegen (ο οποίος συνέχισε το έργο του Κουρουνιώτη μετά το θάνατο αυτού και προέβη σε σχετική έκδοση-ανακοίνωση).[11] Τα ευρήματα από τον θολωτό τάφο του Οσμάναγα φυλάσσονται σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. [12]

Β΄ Ενετοκρατία

Κύριο λήμμα: Τερριτόριο Ναβαρίνου

Την εποχή της Β΄ Ενετοκρατίας αναφέρονταν δυο ξεχωριστά χωριά στην ευρύτερη περιοχή. Το ένα χωριό αναφερόταν ως Μικρό Πισάσκι (Pissaschi piccolo[13]) το οποίο είναι το σημερινό Πισάσκι και το άλλο ως Μεγάλο Πισάσκι (Pissaschi grande[13]) το οποίο, από το 1700, αναφέρεται ως ένα χωριό, το Πισάσκι (Pisachi[14]) και πρόκειται για το πολύ κοντινό χωριό, που στη συνέχεια επί Τουρκοκρατίας αναφερόταν ως Οσμάναγα, δηλαδή το σημερινό Κορυφάσιο, του οποίου το Πισάσκι αποτελεί προέκταση. Οι οικισμοί αναφέρονται, είτε αρχικά ως δυο ξεχωριστοί οικισμοί, είτε στη συνέχεια ως ένας ενιαίος, σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο, μέσω της κτήσης τους (Stato da Mar), η οποία είναι γνωστή και ως Βασίλειο του Μορέως (1688-1715). Και τα δυο χωριά Μικρό Πισάσκι (Pissaschi piccolo) και Μεγάλο Πισάσκι (Pissaschi grande), ανήκαν, το 1689, στην επαρχία του Ναβαρίνου (Territorio di Navarin), η οποία ήταν μια από τις 4 επαρχίες, στις οποίες χωριζόταν τότε το διαμέρισμα της Μεθώνης (επαρχία Φαναριού, επαρχία Αρκαδιάς, επαρχία Ναβαρίνου και επαρχία Μεθώνης). Με βάση την ενετική απογραφή Corner του 1689, το Μικρό Πισάσκι είχε 44 κατοίκους και το Μεγάλο Πισάσκι είχε 54 κατοίκους αντίστοιχα.[13] Το χωριό Πισάσκι (Pisachi), μετά το 1700, αναφέρεται ότι ανήκε επίσης στην ίδια επαρχία, την επαρχία του Ναβαρίνου (Territorio di Navarin).[14]

Β’ Τουρκοκρατία

Κύριο λήμμα: Καζάς Ναβαρίνου

Μετά το 1715, όταν οι Τούρκοι έδιωξαν τους Ενετούς από τον Μωριά και ξαναγύρισαν, μετονόμασαν τη Βαρωνία της Μεθώνης σε Βιλαέτι της Αρκαδιάς. Κατά την περίοδο που η ευρύτερη περιοχή της Πυλίας τελούσε υπό τη β’ οθωμανική κατοχή (1715-1821), το χωριό του Πισασκίου υπαγόταν στον Καζά Ναβαρίνου σύμφωνα και με την έκδοση της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα με τίτλο A Historical and Economic Geography of Ottoman Greece: The Southwestern Morea in the 18th Century, αφού μετά την ανακατάληψη των περιοχών του Μωριά από τους Τούρκους, η περιοχή του Ναβαρίνου, δηλαδή της Πυλίας, αποτέλεσε ένα ακόμα τμήμα της οθωμανικής (defter) κτηματογράφησης. Το χωριό Μικρό Πισάσκι αναφερόταν στα οθωμανικά τουρκικά ως Kucuk Pisaski, ενώ το Μεγάλο Πισάσκι, που αναφερόταν και ως Buyuk Pisaski ταυτίζεται με το Οσμάν Αγά, δηλαδή το Osman Aga.[15]

Διοικητική ιστορία

Το Οσμάναγα[16] προσαρτήθηκε αρχικά στον παλαιό Δήμο Κορυφασίου[17] το 1835,[18] με έδρα την Ίκλενα (σήμερα η Ίκλαινα). Μόλις 5 χρόνια αργότερα, το 1840,[19] το Οσμάναγα αποσπάται από τον Δήμο Κορυφασίου, ο οποίος καταργήθηκε τότε και προσαρτάται στον παλαιό Δήμο Πύλου[20] ή Δήμο Πυλίων, όπως αναφερόταν, όπου και παρέμεινε ως το 1912 που ο δήμος αυτός καταργήθηκε. Από το 1835 ως το 1915 το χωριό αναφερόταν επίσημα ως το Οσμάναγα και από το 1915 ως σήμερα ως το Κορυφάσιον. Το χωριό αναφέρεται, το 1853, επίσης σαν Οσμάναγα στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, ως χωριό του Δήμου Πύλου της Επαρχίας Πυλίας με πληθυσμό 243 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851.[21] Έδρα του Δήμου Πύλου τότε, βάση της ίδιας πηγής, ήταν η κωμόπολη της Πύλου, (Νεόκαστρον) και Καλύβια. Το 1912 το Οσμάναγα προσαρτάται και γίνεται έδρα στην Κοινότητα Οσμάναγα.[22] Στην ίδια κοινότητα προσαρτήθηκαν επίσης οι οικισμοί Πετροχώρι, Πισάσκι και Ρωμανός. Το 1915[23] το χωριό Οσμάναγα και η Κοινότητα Οσμάναγα μετονομάσθηκαν σε Κορυφάσιον και Κοινότητα Κορυφασίου αντίστοιχα. Το χωριό παρέμεινε ως οικισμός και έδρα της Κοινότητας Κορυφασίου, με την αλλαγή της ονομασίας, από το 1912 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», το Κορυφάσιον υπήχθη στον κατηργημένο Δήμο Νέστορος,[24][25] ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» το Κορυφάσιον ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Πύλου - Νέστορος.[26][27] Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Κορώνης, Μεθώνης, Παπαφλέσσα, Πύλου, Νέστορος και Χιλιοχωρίων. Το Κορυφάσιον σήμερα είναι οικισμός και έδρα της Τοπικής Κοινότητας του Κορυφασίου του Δήμου Πύλου-Νέστορος,[4] στην οποία υπάγεται επίσης και ο οικισμός Πισάσκι.

Κάτοικοι

Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 459 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε διάφορες αγροτικές εργασίες. Το καλοκαίρι ο πληθυσμός σχεδόν διπλασιάζεται με την άφιξη πολλών Κορυφασίων που διαμένουν εκτός του χωριού. Η κύρια ενασχόληση των κατοίκων είναι η γεωργία με κύρια παραγωγή το ελαιόλαδο και δευτερευόντως το κρασί και τα οπωροκηπευτικά.[7]

Εξέλιξη Πληθυσμού του Κορυφασίου Μεσσηνίας
Απογραφή Πληθυσμός Διάγραμμα εξέλιξης Πληθυσμού
1689 54[13]
1844 222[28]
1851 243[21]
1879 281[29]
1889 436[30]
1896 421[31]
1907 571[32]
1920 636[33]
1928 699[34]
1940 911[35]
1951 843[36]
1961 926[37]
1971 779[38]
1981 689[39]
1991 670[40]
2001 688[41]
2011 459[42]

Κτίρια-αξιοθέατα

Ο Ιερός Ναός του Αγίου Χαραλάμπους.

Εκτός από τα παραδοσιακά σπίτια, στο χωριό υπάρχει το Νηπιαγωγείο και το Δημοτικό Σχολείο. Στην πλατεία του χωριού με το σιντριβάνι, τα πλατάνια και την εξαιρετική θέα προς τον Κόλπο της Πύλου, βρίσκονται επίσης το παλαιό κοινοτικό κτίριο, το Μνημείο-Ηρώο των πεσόντων, το Αγροτικό Ιατρείο και καφετέριες. Στον κεντρικότερο δρόμο του χωριού βρίσκονται επίσης οι δυο ταβέρνες του χωριού, εμπορικά καταστήματα, τα δυο παραδοσιακά καφενεία του, φαρμακείο, ταχυδρομείο, παντοπωλεία, μανάβικα, mini-markets, καθώς και παραδοσιακός φούρνος. Η εκκλησία του χωριού είναι ο Ιερός Ναός του Αγίου Χαραλάμπους, ο οποίος υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας, ενώ υπάρχουν και τα εξωκλήσια του Αγίου Γεωργίου (στον οικισμό Πισάσκι), του Αγίου Κωνσταντίνου και του Προφήτη Ηλία στα βόρεια του χωριού, του Αγίου Δημητρίου, του Αγίου Γεωργίου και του Αγίου Τρύφωνα[7] στα νότια και ανατολικά. Υπάρχει επίσης η Εκκλησια του Αγίου Αθανασίου (κοιμητηριακός), ο οποίος βρίσκεται βόρεια του Κορυφασίου στη μικρή διαδρομή προς το Πισάσκι.

Προνόμιο του χωριού είναι επίσης ότι βρίσκεται στο κέντρο μιας πολύ όμορφης περιοχής της δυτικής Μεσσηνίας με γρήγορες προσβάσεις στην Πύλο και στις παραλίες Βοϊδοκοιλιάς, Ντιβαρίου,[43] Πετροχωρίου[44] και Ρωμανού.[45]

Δείτε επίσης

Παραπομπές

  1. ↑ 1,0 1,1 Κορυφάσι, από την ιστοσελίδα: buk.gr
  2. ↑ Ταχυδρομικός Κώδικας Κορυφάσιο Μεσσηνίας.
  3. ↑ Τηλεφωνικοί κωδικοί της Ελλάδας, Ζώνη 27: Πύλος: 27230
  4. ↑ 4,0 4,1 Δημοτική Ενότητα Νέστορος Αρχειοθετήθηκε 2017-12-23 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.pylos-nestor.gr του Δήμου Πύλου - Νέστορος.
  5. ↑ «ΚΟΡΥΦΑΣΙΟ - Κορυφασιο Μεσσηνίας». www.koryfasio.gr (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 17 Αυγούστου 2017. 
  6. ↑ «Ανάκτορο Νέστορα - Κορυφασιο Μεσσηνίας». koryfasio.gr (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Αυγούστου 2017. [νεκρός σύνδεσμος]
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 "Messinia: Olive Culture in the land of Messinia" - "Μεσσηνία. Ο Πολιτισμός της Ελιάς στη Μεσσηνιακή Γη", Biotourism Guide - Βιοτουριστικός Οδηγός, από την ιστοσελίδα: biopolitics.gr, Biotourism – Olive Culture in the land of Messinia, έκδοση: "Biopolitics International Organisation" - "Διεθνής Οργάνωση Βιοπολιτικής", Αθήνα 2015, ISBN 978-960-7508-55-3, ενότητα: "Κορυφάσι, ακολουθώντας το μονοπάτι της Αθηνάς", σελ. 236-238.
  8. ↑ Παυσανίας, «Ελλάδος περιήγησις - Μεσσηνιακά», Βιβλίο 4: Μεσσηνιακά, 36.1-36.2: […] «[36.1] ἔστι δὲ ἐκ Μοθώνης ὁδὸς σταδίων μάλιστα ἑκατὸν ἐπὶ τὴν ἄκραν τὸ Κορυφάσιον: ἐπ' αὐτῇ δὲ ἡ Πύλος κεῖται. ταύτην ᾤκισε Πύλος ὁ Κλήσωνος ἀγαγὼν ἐκ τῆς Μεγαρίδος τοὺς ἔχοντας τότε αὐτὴν Λέλεγας: καὶ τῆς μὲν οὐκ ὤνατο ὑπὸ Νηλέως καὶ τῶν ἐξ Ἰωλκοῦ Πελασγῶν ἐκβληθείς, ἀποχωρήσας δὲ ἐς τὴν ὅμορον ἔσχεν ἐνταῦθα Πύλον τὴν ἐν τῇ Ἠλείᾳ. Νηλεὺς δὲ βασιλεύσας ἐς τοσοῦτο προήγαγεν ἀξιώματος τὴν Πύλον ὡς καὶ Ὅμηρον ἐν τοῖς ἔπεσιν ἄστυ ἐπονομάσαι Νηλήιον. [36.2] ἐνταῦθα ἱερόν ἐστιν Ἀθηνᾶς ἐπίκλησιν Κορυφασίας καὶ οἶκος καλούμενος Νέστορος: ἐν δὲ αὐτῷ καὶ ὁ Νέστωρ γέγραπται: καὶ μνῆμα ἐντὸς τῆς πόλεώς ἐστιν αὐτῷ, τὸ δὲ ὀλίγον ἀπωτέρω τῆς Πύλου Θρασυμήδους φασὶν εἶναι. καὶ σπήλαιόν ἐστιν ἐντὸς τῆς πόλεως: βοῦς δὲ ἐνταῦθα τὰς Νέστορος καὶ ἔτι πρότερον Νηλέως φασὶν αὐλίζεσθαι.»[…], (ed. F. Spiro. Leipzig, Teubner. 1903), Παυσανίας, «Ελλάδος περιήγησις - Μεσσηνιακά»
  9. ↑ Από το Ναό της Κορυφασίας Αθηνάς ή εν κορυφοίς, που πιθανολογείται ότι βρισκόταν στο ύψωμα, από το οποίο πήρε το όνομά του και το Κορυφάσιο Μεσσηνίας.
  10. ↑ Σπυρίδων Μαρινάτος, "Ανασκαφαί Μεσσηνίας 1952-1966[νεκρός σύνδεσμος]", επιμέλεια: Σπύρος Ιακωβίδης, εκδότης: Η εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία, σειρά: Βιβλιοθήκη της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας 292, Αθήνα 2014, ISBN 978-618-5047-12-2, Τραγάνα, σελ. 118-132.
  11. ↑ Carl William Blegen, "An early tholos tomb in Western Messenia", Hesperia: The Journal of the American School of Classical Studies at Athens, τόμος 23ος, αρ. 2, 1954, σελ. 158-162.
  12. ↑ Ο θολωτός τάφος του Οσμάναγα[νεκρός σύνδεσμος], http://hdl.handle.net/11596/139[νεκρός σύνδεσμος] από την ιστοσελίδα: repository.pylia.gr "Ψηφιακή Πυλία".
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 Σπυρίδων Λάμπρος, «Απογραφή Νομού Μεθώνης επί Βενετών Αρχειοθετήθηκε 2015-12-09 στο Wayback Machine.», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 2ος Αρχειοθετήθηκε 2017-11-06 στο Wayback Machine., Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών Περρή, Εν Αθήναις 1883, σελ. 686-710. Από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Απογραφή 1689, Νο 72 Pissaschi piccolo, Νο 73 Pissaschi grande - Απογραφή 1879, Ο Σπ. Λάμπρος αντιστοιχεί και τα δυο χωριά ως Νο 72 & Νο 73 στο Πισάσκι, αλλά δεν αντιστοιχεί το Pissaschi grande στο Οσμάναγα (Κορυφάσιο) το οποίο παραλείπεται στον πίνακά του, σελ. 702-703.
  14. ↑ 14,0 14,1 Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο; Αρχειοθετήθηκε 2016-06-06 στο Wayback Machine.", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993, σελ. 110 (Territorio di Navarin - Pisachi), p. 125 (Messenia - Navarin).
  15. ↑ Fariba Zarinebaf, John Bennet, Jack L. Davis, "A Historical and Economic Geography of Ottoman Greece", "Hesperia", supplement 34, American School of Classical Studies at Athens, Athens 2005, ISBN 978-0-87661-534-8, p. 126.
  16. ↑ Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Οσμάναγα (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  17. ↑ Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Κορυφασίου (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  18. ↑ 21-04-1835.
  19. ↑ ΦΕΚ 22Α - 18/12/1840.
  20. ↑ Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Πύλου (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  21. ↑ 21,0 21,1 Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, Τα Ελληνικά, Εν Αθήναις, 1853, τόμος δεύτερος, σελ. 574.
  22. ↑ Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών Κ. Οσμάναγα (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  23. ↑ ΦΕΚ 180Α - 11/05/1915.
  24. ↑ Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Νέστορος (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  25. ↑ ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997.
  26. ↑ ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010.
  27. ↑ Διοικητικές μεταβολές οικισμών > Δ. Πύλου-Νέστορος (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  28. ↑ Σταματάκης, Ι. Δ., "Πίναξ χωρογραφικός της Ελλάδος, Περιέχων τα Ονόματα, τας Αποστάσεις και τον Πληθυσμόν των Δήμων, Πόλεων Κωμοπόλεων και Χωρίων. / Ερανισθείς εκ διαφόρων επισήμων εγγράφων της Β. Κυβερνήσεως, και εκδοθείς υπό Ι. Δ. Σταματάκη". Εκ του Τυπογραφείου Γ. Βλασσαρίδου. Εν Αθήναις 1846, σελ. 45.
  29. ↑ Υπουργείο Εσωτερικών, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879, εκ του Τυπογραφείου Σ. Κ. Βλαστού, Εν Αθήναις 1881. Επίσης: "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879", σελ. 119.
  30. ↑ Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός - Απογραφή της 15-16 Απριλίου 1889", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες Α', εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1890, σελ. 86.
  31. ↑ Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστικά Αποτελέσματα της Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες - Α' Πληθυσμός κατά Νομούς, Επαρχίας, Δήμους, εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1897, σελ. 102.
  32. ↑ Υπουργείο των Εσωτερικών, Υπηρεσία Απογραφής, Στατιστικά Αποτελέσματα της Γενικής Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 27 Οκτωβρίου 1907", Επιμέλεια: Γεωργίου Χωματιανού, τόμος δεύτερος, εκ του Τυπογραφείου Μιχαήλ Νικολαΐδου, Εν Αθήναις 1909, σελ. 393.
  33. ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής, "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1921. Επίσης: "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", σελ. 235.
  34. ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928". (Πραγματικός πληθυσμός κυρωθείς δια του από 23 Νοεμβρίου 1928 διατάγματος), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1935. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928", σελ. 274.
  35. ↑ Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1950. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940", σελ. 302.
  36. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1955. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951 Αρχειοθετήθηκε 2013-05-14 στο Wayback Machine.", σελ. 148.
  37. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ. 46929/6877/1961 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1962. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961", σελ. 143.
  38. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους , κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ, 3893/Ε637/1972 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Βοηθού Πρωθυπουργού και Εσωτερικών), Αθήναι 1972. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971", σελ. 138.
  39. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981". (Κυρώθηκε με την 7908/Δ'554/12-4-1982 κοινή απόφαση των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), Αθήναι 1982. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981", σελ. 149.
  40. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991". (Κυρώθηκε με την 24197/Γ' 3812/24-11-1993 κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Εσωτερικών), Αθήνα 1994. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991", σελ. 181.
  41. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001". (Κυρώθηκε με την 6821/Γ5-908/4-6-2002 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης), Αθήνα 2003. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001", σελ. 184.
  42. ↑ "Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011. Μόνιμος Πληθυσμός", Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ).
  43. ↑ «Παραλία Ντιβαρίου - Κορυφασιο Μεσσηνίας». koryfasio.gr (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 17 Αυγούστου 2017. 
  44. ↑ «Παραλία Πετροχωρίου - Κορυφασιο Μεσσηνίας». koryfasio.gr (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 17 Αυγούστου 2017. 
  45. ↑ «Παραλία Ρωμανού - Κορυφασιο Μεσσηνίας». koryfasio.gr (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 17 Αυγούστου 2017. 

Πηγές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κορυφάσιο_Μεσσηνίας&oldid=9223332"