Σταθμός Ομόνοια (Μετρό Αθήνας)
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Συντεταγμένες: 37°59′03″N 23°43′41″E / 37.98403°N 23.72800°E
Omonia | |||
|---|---|---|---|
 Ο σταθμός της γραμμής 2 στην Ομόνοια σε φωτογραφία στις 13 Μαρτίου 2023. | |||
| Πληροφορίες | |||
| Περιοχή | Πλατεία Ομονοίας, Ομόνοια, Αθήνα, Κεντρικός Τομέας Αθηνών | ||
| Είδος | Μητροπολιτικός Σιδηρόδρομος | ||
| Γραμμές | Γραμμή 1 - Γραμμή 2 | ||
| Λειτουργία | |||
| Έναρξη λειτουργίας | 17 Μαΐου 1895 ( αρχικός σταθμός)21 Ιουλίου 1930 ( σημερινός σταθμός)28 Ιανουαρίου 2000 (  ) | ||
| Διαχειριστής | ΣΤΑ.ΣΥ. ΑΕ | ||
| Επίπεδα | 4 | ||
| Τύπος δόμησης | Υπόγειος | ||
| Υπηρεσίες | |||
 Σχετικά πολυμέσα | |||
| |||
_Attica_(cropped).svg)
Ο Σταθμός Ομόνοια είναι κομβικός υπόγειος σταθμός του μετρό της Αθήνας, ο οποίος βρίσκεται κάτω από την πλατεία Ομονοίας στο κέντρο της πόλης. Είναι σταθμός ανταπόκρισης της γραμμής 1 με τη γραμμή 2. Πήρε το όνομά του από την Πλατεία Ομονοίας και την ομώνυμη γύρω περιοχή.
Ιστορικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Υπαίθριος σταθμός (1895)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο πρώτος σταθμός «Ομόνοια» εγκαινιάστηκε στις 17 Μαΐου 1895 (την ίδια ημέρα με τον σταθμό Μοναστηράκι) και ήταν υπαίθριος ημιυπόγειος σταθμός, τύπου ανοικτού ορύγματος, στη διασταύρωση των οδών Λυκούργου και Αθηνάς (φωτογραφία του αρχικού σταθμού εδώ). Κατασκευάστηκε ως νέος τερματικός σταθμός προς βορράν της τότε ατμοκίνητης σιδηροδρομικής γραμμής Θησείου - Πειραιά (ηλεκτροδοτήθηκε το 1904), που τελικώς εξελίχθηκε στο αρχικό τμήμα της μετέπειτα γραμμής 1 του δικτύου μετρό. Η πρώτη της επέκταση από το Θησείο στην Ομόνοια έγινε πραγματικότητα με την βοήθεια σήραγγας (η παλαιότερη σήραγγα του σημερινού συνολικού δικτύου) που άρχισε να κατασκευάζεται το 1889 με εκσκαφή και επικάλυψη (μέθοδος cut and cover), και ολοκληρώθηκε, μαζί με την κατασκευή του πρώτου, υπαίθριου σταθμού της Ομόνοιας, τον Μάιο του 1895. Ο παλαιός σταθμός έχει καλυφθεί και χρησιμοποιείται ως αμαξοστάσιο, ενώ από πάνω του κατασκευάστηκε και ολοκληρώθηκε το 1963 το κτήριο διοίκησης της παλαιότερης εταιρείας των ΗΣΑΠ, νυν κτίριο της ΣΤΑ.ΣΥ.
Υπόγειος σταθμός (1930)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η θέση του πρώτου σταθμού κρίθηκε ακατάλληλη για την επέκταση του δικτύου της σιδηροδρομικής γραμμής προς τα βόρεια (καθώς δεν είχε προσανατολιστεί προς τα βόρεια για να γίνει δυνατή η συνέχιση της εκσκαφής της σήραγγας κατά μήκος της οδού 3ης Σεπτεμβρίου, αλλά προς μια κατεύθυνση όπου υπήρχε ήδη πυκνή δόμηση κτιρίων) και, για τον λόγο αυτό, τον Ιανουάριο του 1928 άρχισε να κατασκευάζεται ένας νέος, εξ ολοκλήρου υπόγειος σταθμός κάτω από την Πλατεία Ομονοίας, 100 μέτρα βορειότερα από τον αρχικό. Ο νέος σταθμός εγκαινιάστηκε από τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο στις 21 Ιουλίου 1930. Η κατασκευή του υπογείου σταθμού Ομονοίας το 1930 έγινε με εκσκαφή σε βάθος 8 μέτρων και επικάλυψη (μέθοδος cut and cover) και συνοδεύτηκε με ανάπλαση της ομώνυμης πλατείας. Ο ίδιος ο σταθμός δέχτηκε τότε τα επαινετικά σχόλια του Τύπου, αλλά και του ιδίου του Βενιζέλου, για την ποιότητα κατασκευής και την πολυτέλειά του.
Ο σταθμός Ομονοίας υπήρξε μέχρι την επέκταση του δικτύου προς το σταθμό Βικτώρια, στις 1 Μαρτίου 1948, ο προς βορράν τερματικός σταθμός της γραμμής. Η ιστορική ειρωνεία όμως, είναι ότι η επέκταση της σήραγγας προς τα βόρεια και η κατασκευή των σταθμών Βικτώρια και Αττική έλαβαν χώρα και σχεδόν ολοκληρώθηκαν στη δεκαετία του 1930, αλλά λόγω των πολεμικών γεγονότων τα εγκαίνια αναβλήθηκαν και τελικώς έγιναν στις 1 Μαρτίου 1948 για την Βικτώρια και στις 30 Ιουνίου 1949 για την Αττική.
Ο σημερινός σταθμός Ομονοίας της Γραμμής 1 είναι στη χιλιομετρική θέση 9,981 από το σταθμό Πειραιά. Η σημερινή μορφή του ανάγεται στο 2003, καθώς εκτελέστηκαν σημαντικές εργασίες αναβάθμισης του εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας του 2004. Η αρχική μελέτη που εγκρίθηκε το 2001 προέβλεπε μια σύγχρονη εκδοχή αναβάθμισης του σταθμού, με επίστρωση των τοίχων του με μάρμαρα Καβάλας, αλλά μόλις η μελέτη έγινε δημόσια γνωστή, αντέδρασε έντονα μεγάλος αριθμός αρχιτεκτόνων της Πανελλήνιας Ένωσης Αρχιτεκτόνων, οι οποίοι ζήτησαν να ανακηρυχθεί ο σταθμός διατηρητέο μνημείο, ενώ μάλιστα αρκετοί ξεκίνησαν προσφυγές κατά της μελέτης ανάπλασης, με το αίτημα που μόλις προαναφέρθηκε. Ως αποτέλεσμα, προκειμένου να ξεμπλοκαριστεί το έργο της ανάπλασης, τον Δεκέμβριο του 2001 ο σταθμός της γραμμής 1 ανακηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού και έτσι η ανάπλαση έγινε διατηρώντας την αρχική του αρχιτεκτονική, χωρίς καμία αλλαγή από την αρχική του μορφή, με εξαίρεση την τοποθέτηση εδαφιαίου πλακόστρωτου στη θέση της παλαιότερης τσιμεντόστρωσης και την ενίσχυση του φωτισμού με νέα φωτιστικά στοιχεία. Επειδή όμως κάποια από τα αρχικά πορτοκαλί πλακίδια στους τοίχους είχαν σπάσει λόγω ηλικίας και δεν έγινε δυνατό να βρεθούν πλακίδια της ίδιας πορτοκαλί χρωματικής απόχρωσης, παρά μόνο μιας ελαφρώς διαφορετικής απόχρωσης, αρκετοί τοίχοι παρουσιάζουν ετεροχρωμία.
Τα εγκαίνια της σημερινής μορφής του σταθμού έγιναν στις 19 Μαρτίου 2003. Άμεση συνέπεια αυτής της ανακήρυξης ήταν και το ότι μόλις 1 μήνα μετά, στις 15 Ιανουαρίου 2002, ανακηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο και ο επόμενος προς τα βόρεια σταθμός, Βικτώρια, επειδή φέρει παρόμοια πλακάκια στους τοίχους, αν και σε ανοιχτό πράσινο χρώμα αντί σε πορτοκαλί. Σύντομα, επίσης, όλοι οι σταθμοί της Γραμμής 1 απέκτησαν τηλεματική και εξοπλίστηκαν με οθόνες πληροφοριών για τον χρόνο αναμονής έως την άφιξη των συρμών.
Σύγχρονος σταθμός της Γραμμής 2 (2000)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στο πλαίσιο της δημιουργίας δικτύου μετρό, την περίοδο 1992 - 2000, κατασκευάστηκαν τα πρώτα τμήματα δύο νέων γραμμών μετρό, της γραμμής 2 και της γραμμής 3. Η γραμμή 2 προβλέφθηκε να διέλθει από τον σταθμό της Ομονοίας της γραμμής 1, μετατρέποντάς τον σε σταθμό μετεπιβίβασης. Η σήραγγα της γραμμής 2 διέρχεται σε χαμηλότερο επίπεδο από αυτό της γραμμής 1. Το τμήμα του σταθμού της Ομόνοιας που εξυπηρετεί σήμερα τη γραμμή 2 εγκαινιάστηκε στις 28 Ιανουαρίου 2000. Βρίσκεται σε χαμηλότερο επίπεδο από τις αποβάθρες της γραμμής 1, σε βάθος 33 μέτρων, ενώ διαθέτει δύο πλευρικές αποβάθρες.
Δομή σταθμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο σταθμός διαθέτει οκτώ σημεία πρόσβασης και εξόδου γύρω από την πλατεία Ομονοίας. Όλα έχουν κυλιόμενες σκάλες, ενώ υπάρχουν και κάποιοι ανελκυστήρες για ΑΜΕΑ. Συνολικά, παρέχουν πρόσβαση στο επίπεδο όπου βρίσκεται το εκδοτήριο εισιτηρίων, αλλά υπάρχει προσβασιμότητα και στα άλλα επίπεδα. Επίσης, είναι εύκολη η πρόσβαση στον σταθμό της γραμμής 1, ο οποίος διαθέτει κεντρική πλατφόρμα για την επιβίβαση των επιβατών και δύο πλευρικές πλατφόρμες για την αποβίβαση των επιβατών (μια διάταξη που είναι διεθνώς γνωστή ως «η ισπανική λύση»), καθώς και στον σταθμό της γραμμής 2, ο οποίος έχει δύο πλευρικές πλατφόρμες που πλαισιώνουν τα δύο ρεύματα κυκλοφορίας των τρένων.
| Ε Έδαφος |
- | Έξοδοι |
| Ε Εισιτήρια |
Εξυπηρέτηση πελατών | Εισιτήρια |
| Επίπεδο Ε1 | ||
| Πλευρική αποβάθρα, πόρτες στα δεξιά, εξωτερικό και ανταπόκριση με
| ||
| Αποβάθρα 1 | προς Πειραιά (Μοναστηράκι) ←
| |
| Κεντρική αποβάθρα, πόρτες στα αριστερά, εσωτερικό | ||
| Αποβάθρα 2 | προς Κηφισιά (Βικτώρια) →
| |
| Πλευρική αποβάθρα, πόρτες στα δεξιά, εξωτερικό και ανταπόκριση με
| ||
| Επίπεδο Ε2 |
Προς: | Ανθούπολη/Ελληνικό, Πειραιάς/Κηφισιά, Έξοδοι. |
| Επίπεδο Ε3 |
||
| Αποβάθρα 3 | προς Ανθούπολη (Μεταξουργείο) ←
| |
| Αποβάθρα 4 | προς Ελληνικό (Πανεπιστήμιο) →
| |
| |||||||||||||||||
