Μετάβαση στο περιεχόμενο

Γεωγραφία της Σλοβακίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γεωγραφία της Σλοβακίας
ΉπειροςΕυρώπη
ΠεριοχήΚεντρική Ευρώπη
Γεωγραφικές συντεταγμένες49° 00'N, 19° 00'E
Έκταση49.035 τ.χλμ. (126η στον κόσμο)
- Στεριά: 98,4%
- Νερό: 1,6%
Εθνικά σύνορα1.652,2 χλμ.
- Ουγγαρία: 654,8 χλμ.
- Πολωνία: 541,1 χλμ.
- Τσεχική Δημοκρατία: 251,8 χλμ.
- Αυστρία: 106,7 χλμ.
- Ουκρανία: 97,8 χλμ.
Υψηλότερο σημείο2.654,4 μ. (Γκερλαχόφσκι στιτ)
Χαμηλότερο σημείο94 μ. (χωριό Κλιν ναντ Μποντρόγκομ)
Μακρύτερος ποταμόςΠοταμός Βαχ (403 χλμ.)

Η Γεωγραφία της Σλοβακίας περιλαμβάνει την θέση της στον παγκόσμιο χάρτη, περιγραφή του ανάγλυφου του εδάφους και των χαρακτηριστικών της επιφάνειάς του, όπως πηγές, κρατήρες, ποταμούς και σπήλαια, περιγραφή του κλίματος και αναφορά περιβαλλοντικών ζητημάτων.

Τοποθεσία και περιοχή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η γεωγραφική τοποθεσία της Σλοβακικής Δημοκρατίας

Η Σλοβακία είναι μια ηπειρωτική χώρα που βρίσκεται στην κεντρική Ευρώπη στο βόρειο και ανατολικό ημισφαίριο. Η γωνιώδης απόσταση μεταξύ του άκρου ανατολικού και του άκρου δυτικού σημείου, ίση με 5 ° 44', καλύπτεται από τον Ήλιο στο πέρασμα του από τη Γη σε 23 λεπτά.

Ακραία σημεία [1]

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Χαρτογραφημένες περιοχές
Υψόμετρο
  • υψηλότερο σημείο: Όρος Γκερλαχόφσκι στιτ ( 2.654,4 μέτρα από το επίπεδο της θάλασσας)
  • χαμηλότερο σημείο: κατάθλιψη στον ποταμό Μπόντρογκ κοντά στο χωριό Κλιν ναντ Μποντρόγκομ ( 94 μέτρα από το επίπεδο της θάλασσας)
  • υψομετρικό εύρος: 2 560,4 μέτρα
Κεντρικές παράμετροι
Αποστάσεις (εναέριες)

Σημείωση: Οποιεσδήποτε ανακρίβειες στις θέσεις και τα σημεία που αναφέρονται οφείλονται στους χρησιμοποιούμενους χάρτες.

Έκταση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Σλοβακία έχει έκταση 49.035 τ.χλμ., και βρίσκεται στην 27η θέση στην Ευρώπη και στην 126η παγκόσμια. Είναι σχεδόν ίση με τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη και την Εσθονία. Από τη συνολική έκταση, η γεωργική γη είναι το 49% που αναλογεί σε 24.016,93 τ.χλμ. (με αρόσιμη γη: 14 131,29 τ.χλμ.), οι δασικές εκτάσεις είναι το 41% που αναλογεί σε 20.153,68τ.χλμ. και οι λοιποί τύποι εδάφους είναι το 10% που ισοδυναμεί με 4.860,7τ.χλμ.[2]

Εθνικά σύνορα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Σλοβακία συνορεύει με 5 κράτη: στο βορρά με την Πολωνία, στην ανατολή με την Ουκρανία, στο νότο με την Ουγγαρία και στη δύση με την Αυστρία και την Τσεχική Δημοκρατία . Το συνολικό μήκος της συνοριακής γραμμής είναι 1.652,2 χλμ.,[3] με μεγάλο ποσοστό της (77%) να σχηματίζεται από φυσικά όρια, όπως οι κορυφογραμμές βουνών ( Λευκά Καρπάθια, Γιαβορνίκη, Κισούτσκε Μπεσκιντί και Οράβα Μπεσκιντί, Όρη Τάτρα, Νίζκε Μπεσκιντί ) και ποτάμια ( Μοράβας, Δούναβης, Ιπέλ και Τίσα ). Το υψηλότερο σημείο των εθνικών συνόρων βρίσκεται στην κορυφή του όρους Ρυσύ, σε υψόμετρο 2.499,6 μέτρα από το επίπεδο της θάλασσας.

Τοπογραφικός χάρτης της Σλοβακίας
Σύνορα [3]

Τα τριπλά σύνορα είναι 5:

Επιφάνεια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
To Γκερλαχόφσκι στιτ, η υψηλότερη κορυφή στη Σλοβακία
Το χαμηλότερο σημείο της χώρας: η κατάθλιψη στο Κλιν αντ Μποντρόγκομ (94 μ.)

Η επιφάνεια της Σλοβακίας χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποικιλότητα και πληθώρα γεωγραφικών τύπων. Από τις πεδινές περιοχές του νότου, η χώρα διέρχεται από μια σειρά λόφων και υψιπέδων ως τα όρη του βορρά. Ωστόσο, το ανάγλυφο της χώρας είναι στο μεγαλύτερο μέρος της μέτρια κυματιστό, οπότε το μέσο υψόμετρο φτάνει τα 392 μ.

Διάκριση με βάση το ύψος [4]

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πεδιάδες (υψόμετρο 0 - 30 μ.) που βρίσκονται κυρίως στις νότιες περιοχές κατά μήκος των ποταμών ( Δούναβης, Μοράβας, Βαχ, Νίτρα, Μποντρόγκ ). Καταλαμβάνουν το 22,4 % της επικράτειας της Σλοβακίας.

  • Μεγαλύτερη πεδιάδα: Η κοιλάδα του Δούναβη (με έκταση 3.500 τ.χλμ. καταλαμβάνει ολόκληρο το Ζίτνι Όστροβ και τη γειτονική περιοχή κατά μήκος του Κάτω Βαχ)

Λόφοι (υψόμετρο 30 - 150 μ.) με ελαφρώς κυματιστό ανάγλυφο καταλαμβάνουν το 18,4 % της επιφάνειας, συνήθως με υψόμετρο 150 - 700 μ. Πρόκειται κυρίως για τους Δουνάβειους και τους ανατολικούς σλοβακικούς λόφους .

  • Μεγαλύτεροι λόφοι: Δούναβειοι λόφοι (με έκταση 6.500 τ.χλμ.)

Υψίπεδα (υψόμετρο 150 - 300 μ.) καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της επιφάνειας με ποσοστό 37,9 %. Τα χαμηλότερα υψίπεδα βρίσκονται στα περιθωριακά τμήματα των Καρπαθίων με υψόμετρα 300 - 500 μ., και τα υψηλότερα υψίπεδα καταλαμβάνονται κυρίως από ψηλά και απόκρημνα όρη.

  • Μεγαλύτερη ορεινή περιοχή: Οροσειρά Οντάβσκα (1 .800 τ.χλμ.)

Πρόποδες (υψόμετρο 300 - 640 μ.) Χαρακτηρίζονται από τραχέα ανάγλυφα εδάφους και καταλαμβάνουν το 19,6 % της επικράτειας της Σλοβακίας. Οι χαμηλότερες ορεινές περιοχές περιλαμβάνουν φλύσχεις και ηφαιστειακά βουνά και αποτελούν το 14,8%.

  • Μεγαλύτερη ορεινή περιοχή: Όρη Βολόβσκε (1.320 τ.χλμ.)

Υψηλές οροσειρές (υψόμετρο μεγαλύτερο των 640 μ.) που χαρακτηρίζονται από εξαιρετικά τραχιά ανάγλυφα με κορυφές που ξεπερνούν σε ύψος τα 1.500 μ. (ίσως φτάνουν και τα 2.000 μ.). Η επιφάνεια είναι διαμορφωμένη από τη δράση παγετώνων, με συχνή εμφάνιση παγετωδών λιμνών και λεκανοπεδίων. Καταλαμβάνουν το 1,7 % της Σλοβακικής επικράτειας και περιλαμβάνουν τα Χαμηλά και τα Υψηλά Τάτρα και μέρη των Μικρή Κρίβανσκα και Μεγάλη Φάτρα, Μεγάλο Τσοχ και Μπάμπια χόρα .[5][6]

Γεωμορφολογική διάκριση [7]

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βασική γεωμορφολογική διαίρεση της Σλοβακίας

Η Σλοβακία είναι αντιπροσωπευτική του Αλπικού-Ιμαλαϊκού συστήματος που περιλαμβάνει:[8]

  • Καρπάθια Όρη
    • Δυτικά Καρπάθια (επαρχία) / με τα Σλοβακικά-Μοραβικά Καρπάθια, δυτικές Μπεσκίδες, Μέση Μπεσκίδα, Ανατολική Μπεσκίδα, περιοχή Ποντάλε-Μαγκούρα, Σλοβακικά Ορυκτά Όρη, περιοχή Φάτρα -Tάτρα, Σλοβακικά Κεντρικά Όρη, κατάθλιψη Λουτσένσκο- Κοτσικά και η περιοχή Ματράνσκο-Σλάνσκα
    • Ανατολικά Καρπάθια (επαρχία) / με τα Χαμηλή Μπεσκίδα, Πολωνίνη και η περιοχή Βιχορλάτσκο-γκουτίνσκα
  • Πεδιάδα της Παννόνιας
    • Δυτική Πεδιάδα της Παννόνιας (επαρχία)/ με τις Πεδιάδες Ζαχόρσκα και Δουνάβεια
    • Ανατολική λεκάνη της Παννόνιας (επαρχία) / με την Ανατολικοσλοβακική πεδιάδα

Τα 2/3 περίπου της επικράτειας καλύπτονται από τα Καρπάθια, με μεγαλύτερα τα Δυτικά Καρπάθια. Τα Δυτικά Καρπάθια συνορεύουν με τα Ανατολικά στις επικράτειες της Σλοβακίας και της Πολωνίας μέσω του Κουρόβσκε σέντλο στα όρη Λουμπόβνα κοντά στο Μπαρντέγιοβ .

Γεωλογική Δομή [9]

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τεκτονικός χάρτης της Σλοβακίας

Το μεγαλύτερο μέρος της Σλοβακικής επικράτειας καταλαμβάνεται από τα Δυτικά Καρπάθια, μια οροσειρά με ξεχωριστή δομή νάππας, που αποτελεί μέρος του αλπικού-ιμαλαϊκού συστήματος.[10] Τα εξωτερικά δυτικά Καρπάθια (που βρίσκονται στην εξωτερική - βόρεια πλευρά του Καρπαθίου τόξου) πτυχώθηκαν στο τέλος της Παλαιόγενούς και στη Νεογενή περίοδο, σχηματίζοντας τη ζώνη φλύσχης . Η γεωλογικά περίπλοκη απόκρημνη ζώνη σχηματίζει το εξωτερικό σύνορο των κεντρικών Δυτικών Καρπαθίων, και περιλαμβάνει τις περιοχές Φάτρα-Τάτρα, Βέπορ και Γκέμερ. Στα εσωτερικά Δυτικά Καρπάθια σχηματίστηκε η ζώνη Μελιάτα (Σλάνσκι) που βρίσκεται στο νοτιότερο μέρος της Σλοβακίας .

Οι ορογενετικές μεταβολές επηρέασαν τα Δυτικά Καρπάθια κατά την Ύστερη Ιουράσια, τη Μεσαία Κρητιδική και τη Μειόκαινη περίοδο. Μετά το πέρας των κύριων ορογενετικών διεργασιών των αλπικών πτυχώσεων, εμφανίστηκαν ρήγματα κατά την παλαιογενή και τη νεογενή περίοδο, που οδήγησαν στον σχηματισμό των παλαιογενών και νεογενών λεκανών. Στην κεντρική και την ανατολική Σλοβακία σχηματίστηκαν ηφαιστειογενή πετρώματα, και από την αρχή της τεταρτογενούς περιόδου η ηφαιστειότητα σταδιακά εξασθένησε. Κατά τη διάρκεια της παγετώδους περιόδου σχηματίστηκαν ορεινοί παγετώνες. Από τα τέλη του 3ου αιώνα, εμφανίστηκαν τα σημάδια διάβρωσης και μεταφοράς από την επίδραση των ανέμων και των ποταμών όπως τα γνωρίζουμε σήμερα.

Μεταλλεύματα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Φυσικοί πόροι στη Σλοβακία.
Στη Σλοβακία εξορύσσονται μεγάλες ποσότητες μαγνησίτη.

Η εξόρυξη μεταλλευμάτων και τα λατομεία είναι θεμελιώδη για την μεταλλουργεία, τις χημικές και κατασκευαστικές βιομηχανίες, με σημαντική επιρροή σε όλες γενικά τις βιομηχανίες. Το 2009 η παραγωγή τους ανήλθε στα € 329,59 εκατ., που αντιστοιχούσε στο 0,52% του ΑΕΠ.[11] Από τους φυσικούς ενεργειακούς πόρους, εξορύσσονται πετρέλαιο, φυσικό αέριο και φαιάνθρακας. Η εξόρυξη πετρελαίου καλύπτει μόνο το ~1% και η εξόρυξη φυσικού αερίου το ~3% της εγχώριας κατανάλωσης. Η εξόρυξη φαιάνθρακα αντιπροσωπεύει το 80% της εγχώριας κατανάλωσης. Άλλες ενεργειακές πρώτες ύλες, όπως ο ανθρακίτης, ο ασφαλτούχος σχιστόλιθος και τα μη ενεργειακά αέρια, δεν είναι προσοδοφόρα με τις τρέχουσες τιμές. Αποθέσεις ουρανίου με οικονομικό ενδιαφέρον βρίσκονται σε κοιτάσματα, όπως στο κοίτασμα Košice-Jahodná, αλλά δεν έχουν ακόμη εξορυχθεί. Από τα ορυκτά, μόνο τα σιδηρομεταλλεύματα (σιδηρίτης) εξορύσσονταν στη Σλοβακία μέχρι το 2008, καλύπτοντας το 11% της εγχώριας κατανάλωσης μαζί με τα μεταλλεύματα αντιμονίου .

Η χώρα διαθέτει σημαντικά κοιτάσματα βιομηχανικών ορυκτών, με σημαντικότερο το μαγνησίτη που είναι εξαγόμενο αγαθό και αντιπροσωπεύει το ~6% της παγκόσμιας παραγωγής. Επίσης περλίτη, ζεόλιθο και τάλκη. Βαρύτη, μπεντονίτη, καολίνη (καλύπτει το ~26% της εγχώριας κατανάλωσης), κεραμικές άργιλους, τετηγμένο βασάλτη, δολομίτη, ασβεστόλιθο, αλίτη (καλύπτει το ~20% της εγχώριας κατανάλωσης), ανυδρίτη ( καλύπτει το ~45% της εγχώριας κατανάλωσης), άστριους, άμμους χαλαζία και πληθώρα άλλων. Στο παρελθόν, η χώρα ήταν σημαντικός παραγωγός χρυσού, αργύρου, χαλκού και άλλων μεταλλευμάτων.[12]

Ειδικοί τύποι ανάγλυφου εδάφους [1]

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το στόμιο του φαραγγιού του Ζάντιελ
  • Μεγαλύτερη πέτρινη πόλη: Βράχια του Σουλώφ
  • Μεγαλύτερη πέτρινη πύλη: το παράθυρο στην κορυφή του Όνιστε (27 μ.)
  • Βαθύτερη Άβυσσος: Άβυσσος του Σφενδάμου (313 μ.) [13]
  • Μακρύτερο σύστημα σπηλαίων: Σπήλαιο Ντεμανόβσκε (30,5 χλμ., Χαμηλά Τάτρα )
  • Βαθύτερο σύστημα σπηλαίων: Σπήλαιο του Παλαιού Κάστρου (βάθος 432 μ., μήκος 5.168 μ., Χαμηλά Τάτρα )
  • Μεγαλύτερος υπόγειος θάλαμος: Ροζπράκοβι ντομ (παραμυθένιο σπίτι) (79.017 κ.μ., 192 × 46 × 35 μ., σπήλαιο Στρατενσκά, Σλοβακική Καρστική οροσειρά)
  • Μεγαλύτερη καρστική περιοχή: Σλοβάκική Καρστική οροσειρά (440 τ.χλμ.)
  • Μεγαλύτερη επιφανειακή πηγή πετρελαίου: Πετρελαιοπηγή Κορνιάνσκι
  • Μεγαλύτερο φαράγγι: Φαράγγι του Ποταμού Ντουνάτζεκ (8,5 χλμ.)
  • Βαθύτερο φαράγγι: το φαράγγι του Ζάντιελ (βάθος 400 μ., μήκος 3 χλμ.)
  • Μεγαλύτερο αναγνωρισμένο γεωλογικό ρήγμα: Ρήγμα Μουράνσκι (~100 χλμ., από το Ντιβίν ως το Σπίσκι Στβρτοκ )
  • Μεγαλύτερη ηφαιστειογενής οροσειρά: Οροσειρά Στιαβνίτσε

Χλωρίδα και Πανίδα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Χλωρίδα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η βλάστηση διαφέρει ανά υψόμετρο και γεωγραφική θέση. Οι ριζικές κλιματικές μεταβολές της τεταρτογενούς περιόδου είχαν σημαντικό αντίκτυπο στη φυτική σύσταση, και με την σταδιακή αύξηση της θερμοκρασίας ευνοήθηκε η θερμόφιλη χλωρίδα. Επί του παρόντος, το ήπιο κλίμα και το υπέδαφος δύνανται να φιλοξενήσουν αρκετούς διαφορετικούς βιότοπους σε σχετικά μικρή έκταση. Κυρίαρχα είναι τα φυλλοβόλα και τα είδη μικτών δασών της εύκρατης ζώνης, τα καρπαθιακά ορεινά είδη και τα θερμόφιλα πεδινά φυτά. Μολονότι η Σλοβακική φύση έχει υποστεί μεγάλο αριθμό ανθρώπινων παρεμβάσεων, υπάρχουν φυτά που προστατεύτηκαν.

Οι δασικές εκτάσεις καλύπτουν σήμερα το 44,3% του εδάφους της χώρας (2,17 εκατομμύρια εκτάρια) [14], εκ των οποίων το 60% είναι φυλλοβόλα και το 40% κωνοφόρα. Κοινά δέντρα είναι η οξιά, η ερυθρελάτη και η βελανιδιά. Με αύξηση του υψομέτρου αλλάζει η σύσταση της βλάστησης.[15]

Υψομετρικά επίπεδα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετάβαση από δασος με ερυθρελάτες σε δάσος βουνόπευκων
  • Οι βελανιδιές βρίσκονται στα πεδινά, στα χαμηλότερα τμήματα των βουνών και στις λεκάνες με ζεστά και ξηρά κλίματα. Η βλάστηση βοτάνων και θάμνων ευνοείται στα καλά φωτισμένα δρύινα δάση, ιδιαίτερα αυτών με χνοώδεις βελανιδιές (Quercus pubescens).
  • Οι οξιές βρίσκονται σε υψόμετρα 550 - 1.100 μ. Τα δάση τους χαρακτηρίζονται από την υψηλότερη υγρασία και την χαμηλή βλάστηση ποωδών που ευνοούνται σε σκιερά και υγρά περιβάλλοντα. Συνυπάρχουν με ελάτες, σφενδάμους, ψευδοπλάτανους, φράξινους, βουνόπευκα και έλατα του γένους πικέα.
  • Τα πευκώδη βρίσκονται στο επόμενο υψομετρικό επίπεδο, φτάνοντας ως τα 1.600 μ. Περιλαμβάνονται ψευδοπλάτανοι, σημύδες, ευρωπαϊκοί λάρικες, αγριοσορβιές, αγριοτριανταφυλλιές, ανδριανοί, μαύρα λονίκερα, και τα Ελβετικά πεύκα που βρίσκονται στα υψηλότερα σημεία των Τάτρα. Στη χαμηλή βλάστηση βρίσκονται μύρτιλα, μπλε και κόκκινα.
  • Τα βουνόπευκα εκτείνονται από τα άνω δασικά όρια ως υψόμετρα ~1.800 μ. Συχνά συνυπάρχουν με αγριοσορβιές και μύρτιλα, μπλε και κόκκινα.
  • Τα Αλπικά λιβάδια βρίσκονται μόνο στα Υψηλά και τα Χαμηλά Τάτρα σε υψόμετρα άνω των 1.800 μ. Έχουν χαμηλή βλάστηση, βότανα και μύρτιλα.
  • Η χιονισμένη ζώνη, που χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση παγετού και χιονιού καθ 'όλη τη διάρκεια του έτους, βρίσκεται μόνο στις υψηλότερες τοποθεσίες των Υψηλών Τάτρα . Οι βράχοι καλύπτονται με λειχήνες .
  • Τα πλημμυρικά δάση βρίσκονται σε πλημμυρικές περιοχές, πεδιάδες ή κοίτες, κατά μήκος ποταμών και ρεμάτων, και η σύστασή τους ποικίλλει ανάλογα με τις συνθήκες υψομέτρου και υγρασίας. Συνήθως κυριαρχούν οι ιτιές και ποικιλία βοτάνων.

Ενδημικότητα [15]

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σλοβακικές Πουλσατίλες (Pulsatilla slavica), ενδημικό είδος

Το ιδιαίτερο Σλοβακικό φυσικό περιβάλλον προσφέρει τις ιδανικές συνθήκες για 40 ενδημικά είδη, στα οποία περιλαμβάνονται τα: Cyclamen fatrense, Daphne arbuscula, Pulsatilla slavica, Ρ. Subslavica, Saxifraga wahlenbergii, Soldanella carpatica, Thlaspi jankae και ερύσιμα του Wahlenbergs.

Καλλιεργήσιμα είδη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι πεδινές και ορεινές περιοχές με εύφορο έδαφος είναι κατάλληλες για την καλλιέργεια πιο απαιτητικών θερμοφιλικών ειδών, όπως τα ζαχαρότευτλα, οι ηλίανθοι και οι ραίβες (Brassica rapa subsp. oleifera). Στις ήπιες κλιματικά λεκάνες καλλιεργούνται σιτάρι, σίκαλη, βρώμη, κριθή (hordeum), αραβόσιτος, και πατάτες στα μεγαλύτερα υψόμετρα.

Πανίδα [16]

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αλπική μαρμότα

Χερσαία ζώα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στους Σλοβακικούς οικότοπους ζουν ευρωπαϊκοί λαγοί, φασιανοί (Phasianus colchicus), αλεπούδες, αγριόχοιροι, κόκκινα ελάφια, ζαρκάδια, λύγκες, λύκοι και καφέ αρκούδες. Στα μεγαλύτερα υψόμετρα με πευκώδη φυτά, βρίσκονται τα τατρικά σαμούα (Rupicapra rupicapra tatrica) και οι αλπικές μαρμότες . Στα πτηνά περιλαμβάνονται οι ευρασιατικοί μπούφοι, οι αγριόκουρκοι, οι μαυροπελαργοί και οι χρυσαετοί .

Οικότοποι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υδρόβια ζώα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μία Δουνάβεια πλημμυρική περιοχή που αναγνωρίστηκε ως προστατευόμενο τοπίο το 1993

Στο δίκτυο ποταμών, με τις δεξαμενές νερού και τους φυσικούς υγροβιότοπους ζει μια μεγάλη ποικιλία ψαριών, αμφιβίων και πτηνών, με συμπεριλαμβανόμενα: γουλιανούς, γριβάδια, πέστροφες, έσοξ, σολομοί του Δούναβη, αλλά και καραβίδες, βάτραχοι και χελώνια. Στα ορεινά ρέματα βρίσκονται κιτρινομπομπίνες, ορεινές και κοινές σαλαμάνδρες, καρπαθικοί τρίτονες (Lissotriton montandoni), σταχτοσουσουράδες, αλκυόνες, λευκοσουσουράδες, ευρωπαϊκές ενυδρίδες, μοσχοπόντικες και νερόφιδα.

Τα υδατικά περιβάλλοντα είναι ιδανικές συνθήκες για να χτίσουν τις φωλιές τους ορισμένα μεγάλα είδη πουλιών, όπως οι φαλαρίδες, οι πρασινοκέφαλες πάπιες, οι σαρσέλα, οι σταχτόχηνες, οι ερωδιοί, οι λευκοπελαργοί και οι βουβόκυκνοι. Στις θερμότερες πεδινές περιοχές ζει η στικτή νεροχελώνα .

Οικόσιτα ζώα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Λιγότερο στις πόλεις, και κυρίως στις αγροτικές περιοχές, προτιμώνται οι γάτες και τα σκυλιά για ζώα συντροφιάς. Στα χωριά, συνηθίζεται να εκτρέφονται όρνιθες, πάπιες, χήνες, γαλοπούλες και κουνέλια, και λιγότερο συχνά οικόσιτοι χοίροι, πρόβατα, βοοειδή, κατσίκες και μέλισσες.

Ενδημικά είδη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπάρχουν 769 ενδημικά της Σλοβακίας είδη ζώων που προστατεύονται. Περιλαμβάνονται οι φατρικοί γυμνοσάλιαγκες, τα έντομα ζύγαινες (vretienka), οι τατρικές μαρμότες και τα τατρικά σαμούα . Αυστηρά προστατευόμενα είδη που απειλούνται με εξαφάνιση, είναι οι αγριόγαλοι, οι χρυσαετοί, οι ευρασιατικοί λύγκες και οι ευρωπαϊκοί βίσονες.

Προστασία της φύσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το όρος Βέλκι Ροζουτέκ στο Εθνικό Πάρκο της Μαλα Φάτρα

Η Σλοβακική φύση με τα ανάγλυφα του εδάφους, τα ορεινά τοπία και τις διατηρημένες σπάνιες περιοχές των Καρπαθίων προστατεύεται. Διαθέτει 9 εθνικά πάρκα και 15 προστατευόμενες περιοχές που καλύπτουν το 22,8% της επικράτειας.[17] Το μεγαλύτερο και παλαιότερο εθνικό πάρκο είναι τα Όρη Τάτρα με έκταση 738 τ.χλμ. από το 1949, και η Οροσειρά Στιαβνίτσε με έκταση 776,3 τ.χλμ. που είναι προστατευόμενο μνημείο φυσικής κληρονομιάς από το 1979. Τα πρώτα αρχεία για την προστασία της φύσης ήταν του 1234 και του 1250 και αφορούσαν την προστασία του ευρωπαϊκού βίσονα. Το πάρκο Κβετνίτσα στην κοιλάδα Βελίκα έγινε η πρώτη προστατευόμενη περιοχή το 1876, και η Πέτρινη Θάλασσα κοντά στο χωριό Βύχνε έγινε το πρώτο αναγνωρισμένο μνημείο φυσικής κληρονομιάς το 1923. Οι πρώτες περιοχές που χαρακτηρίστηκαν ως φυσικά αποθέματα ήταν το 1895 το Πόνικα ντουμπράβα και το Πρίμποι.[18] Συνολικά, στη Σλοβακία έχουν δηλωθεί 1082 προστατευόμενες περιοχές μικρής κλίμακας [19], 382 περιοχές κοινοτικής σημασίας [20] και 38 προστατευόμενες περιοχές πτηνών.[21] Η συνολική έκταση των προστατευόμενων περιοχών (2ος - 5ος βαθμός προστασίας στη Σλοβακία ανέρχεται σε 1.144.750,333 εκτάρια, που αντιπροσωπεύει το 23,3% της επικράτειας.

Κατηγοριοποίηση προστασίας της φύσης [22]

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στη Σλοβακική επικράτεια εφαρμόζεται σύστημα προστασίας 5 επιπέδων:

  • 1ο επίπεδο προστασίας: ελεύθερο τοπίο
  • 2ο επίπεδο προστασίας: προστατευόμενο τοπίο
  • 3ο επίπεδο προστασίας: Εθνικό Πάρκο
  • 4ο επίπεδο προστασίας: προστατευόμενη περιοχή
  • 5ο επίπεδο προστασίας: Φυσικό απόθεμα, Φυσικό μνημείο, Εθνικό απόθεμα, Εθνικό φυσικό μνημείο

Εθνικά πάρκα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Εθνικό Πάρκο Τάτρα (από το 1949, 738 τ.χλμ.)
  • Εθνικό Πάρκο Πιενίνσκι (από το 1967, 37,5 τ.χλμ.)
  • Εθνικό Πάρκο Χαμηλών Τάτρα (από το 1978, 728,42 τ.χλμ.)
  • Εθνικός Δρυμός Σλοβακίας (από το 1988, 197,63 τ.χλμ.)
  • Εθνικό Πάρκο Μάλα Φάτρα (από το 1988, 226,3 τ.χλμ.)
  • Εθνικό Πάρκο Πεδιάδας Μουράνσκα (από το 1997, 203,18 τ.χλμ.)
  • Εθνικό Πάρκο Πολωνίνη (από το 1997, 298.05 τ.χλμ.)
  • Εθνικό Πάρκο Καρστικής Σλοβακικής οροσειράς (από το 2002, 346,11 τ.χλμ.)
  • Εθνικό Πάρκο Βέλκα Φάτρα (από το 2002, 403,71 τ.χλμ.)

Προστατευόμενα τοπία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Προστατευόμενο Τοπίο Λευκών Καρπαθίων (από το 1979, 445,68 τ.χλμ.)
  • Προστατευόμενο τοπίο οροσειράς Κερόβα (από το 1989, 167,71 τ.χλμ.)
  • Προστατευόμενο τοπίο Δουνάβειας πλημμυρικής κοίτης (από το 1998, 122,84 τ.χλμ.)
  • Προστατευόμενο τοπίο Χορνά Οράβα (από το 1979, 587,38 τ.χλμ.)
  • Προστατευμένο τοπίο Κυσούκε (από το 1984, 654,62 τ.χλμ.)
  • Προστατευόμενο τοπίο Λατορίτσα (από το 1990, 231,98 τ.χλμ.)
  • Προστατευόμενο Τοπίο Μικρά Καρπάθια (από το 1976, 646,1 τ.χλμ.)
  • Προστατευόμενο τοπίο οροσειράς Πολάνα (από το 1981, 203,6 τ.χλμ.)
  • Προστατευόμενο τοπίο περιοχής Νίτρα (από το 1985, 376,65 τ.χλμ.)
  • Προστατευμένο τοπίο όρους Στράζωφ (από το 1989, 309,79 τ.χλμ.)
  • Προστατευόμενο τοπίο οροσειράς Στιαβνίτσε (από το 1979, 776,3 τ.χλμ.)
  • Προστατευόμενο Τοπίο όρους Βιχορλάτ (από το 1973, 174,85 τ.χλμ.)
  • Προστατευόμενο Τοπίο Ανατολικών Καρπαθίων από το 1977, 253,07 τ.χλμ.)
  • Προστατευόμενο Τοπίο Ζαχόριε (από το 1988, 275,22 τ.χλμ.)

Natura 2000

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η προστασία των φυσικών οικοτόπων, της άγριας πανίδας και χλωρίδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση διέπεται από την Οδηγία των Οικοτόπων (92/43/ΕΟΚ). Το Σλοβακικό Υπουργείο Περιβάλλοντος εκδίδει έναν εθνικό κατάλογο με περιοχές ευρωπαϊκής σημασίας, τον οποίο διατηρεί ενημερωμένο.[23][24] Αυτές οι περιοχές σχηματίζουν το οικολογικό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000. Το σύστημα βασίζεται στην Οδηγία για τα πουλιά (79/409/ΕΟΚ) και την Οδηγία των Οικοτόπων (92/43/ΕΟΚ) και οι περιοχές ενδιαφέροντος αναφέρονται στον εθνικό κατάλογο των προτεινόμενων ζωνών προστατευόμενων πτηνών και στον εθνικό κατάλογο των προτεινόμενων περιοχών κοινοτικής σημασίας .

Προστατευόμενα μνημεία της UNESCO

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σπήλαιο της Ντομίτσα

Στον Κατάλογο με Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ έχουν συμπεριληθεί αρκετές Σλοβακικές περιοχές με φυσικά κριτήρια:

  • Σπήλαια του Καρστικού Αγκτέλεκ και της Καρστικής Σλοβακικής οροσειράς (από το 1995) με το Παγωμένο Σπήλαιο της Ντομπσίνα και το Σπήλαιο του Στράτεν (από το 2000)
  • Τα αρχέγονα δάση οξιάς των Καρπαθίων και της υπόλοιπης Ευρώπης: Χαβέσοβα, Στούζιτσα και Ρόζοκ στο Εθνικό Πάρκο Πολονίνη και το δάσος του Βιχορλάτ στην οροσειρά του Βιχορλάτ (από το 2007)

Υγροβιότοποι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στη Σλοβακική επικράτεια υπάρχουν 14 υγροβιότοποι διεθνούς σημασίας που είναι καταχωρημένοι στον κατάλογο της σύμβασης Ραμσάρ. Η Σλοβακική Δημοκρατιά υπέγραψε τη Σύμβαση την 2η Ιουλίου 1990, και από την 1η Ιανουαρίου 1993, πληρεί τις υποχρεώσεις της ως ανεξάρτητο κράτος μέλος. Στη χώρα υπάρχουν αρκετές καλά διατηρημένες βιόσφαιρες για είδη που μεταναστεύουν και αναπαράγονται. Το Κέντρο Χαρτογράφησης Υγροβιότοπων έχει συμπεριλάβει 22 διεθνούς, 72 εθνικής, 467 περιφερειακής και 1.050 τοπικής σημασίας υγροβιότοπους.[25]

Στον κατάλογο με τους Σλοβακικούς υγροβιότοπους [26] περιλαμβάνονται επί του παρόντος οι Λίμνες Σενιάνσκε, το Έλος Παρίζσκυ, το φυσικό απόθεμα του Σουρ, οι Δουνάβειες πλημμυρικές περιοχές, το εθνικό πάρκο Τσιτσόβσκε, ο ποταμός Λατόριτσα, το Νίβα Μοράβη, το αλλουβιανό Ρουντάβυ, οι υγρότοποι Τούρκα, ο ποταμός Ιπέλ, οι υγρότοποι της λεκάνης Οράβσκα, ο ποταμός Οράβα με τους παραπόταμούς του, το Σπήλαιο Ντομίτσα, το Σπήλαιο Μπαράντλα, ο αλλουβιανός Τίσα και τα Σπήλαια της κοιλάδας Ντεμανόβσκα.

Kλίμα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κλίμα [27]

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Συνολική οριζόντια ακτινοβολία
Οι κορυφές των Τάτρα που βρίσκονται πάνω από τα σύννεφα έχουν περίπου 2000 ώρες ηλιοφάνειας

Η Σλοβακία βρίσκεται σε μια μέτρια κλιματική ζώνη με τακτική εναλλαγή των τεσσάρων εποχών. Η απόσταση από τον Ατλαντικό Ωκεανό και τη Μεσόγειο καθιστά το κλίμα μεταβατικό μεταξύ ωκεάνιου και ηπειρωτικού, και ο καιρός είναι ευμετάβλητος. Η ωκεάνια επίδραση εκδηλώνεται περισσότερο στα δυτικά της χώρας με υγρές ωκεάνιες αέριες μάζες, βροχοπτώσεις και χαμηλές θερμοκρασίες. Τα ανατολικά επηρεάζονται από την κατάβαση αραιών αέριων μαζών ηπειρωτικής προέλευσης, που αυξάνουν τη θερμοκρασία το καλοκαίρι και τη μειώνουν σημαντικά το χειμώνα. Στην ανατολική-δυτική κατεύθυνση είναι ορατές αυτές οι διαφορές, αλλά λόγω της εγγύτητας σε θάλασσες (μέγιστη απόσταση ~680 χλμ.) οι ηπειρωτικές κλιματολογικές εκδηλώσεις είναι ασήμαντες. Χαρακτηριστικά είναι τα ζεστά και σχετικά ξηρά καλοκαίρια και οι κρύοι, ήπιοι χειμώνες με μέσες θερμοκρασίες από 0 °C τον Ιανουάριο έως 21 °C τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Η μέση ετήσια θερμοκρασία κυμαίνεται από 6 °C στο βορρά (με την χαμηλότερη ίση με -3,7 °C στην κορυφή Λομνίκυ ) έως ~10,4 °C κοντά στο Στούροβα στις πεδιάδες του Δούναβη. Οι ποσότητες βροχοπτώσεων κυμαίνονται από 500 χλστ. στα πεδινά ως και 2000 χλστ. στα Τάτρα. Η διάρκεια της ηλιοφάνειας κυμαίνεται από 1.052 ώρες στο Τρστενά σε εως και 2.190 ώρες στο Χουρμπάνοβο.

Το ανάγλυφο του εδάφους και το υψόμετρο επηρεάζουν τον καιρό των επιμέρους περιοχών. Γενικά, η χώρα διακρίνεται σε τρεις κλιματικές περιοχές:

  • Ζεστό κλίμα: χαρακτηρίζεται από τη μεγαλύτερη ηλιοφάνεια (πάνω από 1.500 ώρες ετήσια), τις υψηλότερες θερμοκρασίες (ετήσιος μέσος όρος 8 - 11 °C) και τις λιγότερες βροχοπτώσεις (520 - 750 χλστ). Επικρατεί στα πεδινά και τις λεκάνες σε υψόμετρα μέχρι 400 μέτρα.
  • Μέτριο κλίμα: χαρακτηρίζεται από λιγότερη ηλιοφάνεια, χαμηλότερες θερμοκρασίες (ετήσιος μέσος όρος ~8 °C), και περισσότερες βροχοπτώσεις (600 - 800 χλστ). Επικρατεί σε λεκάνες μεγαλύτερων υψομέτρων, υψίπεδα και χαμηλότερα βουνά με υψόμετρα έως 800 μ.
  • Ψυχρό κλίμα: χαρακτηρίζεται από την λιγότερη ηλιοφάνεια (με εξαίρεση τα μεγαλύτερα υψόμετρα που βρίσκονται πάνω από τα σύννεφα) και περισσότερες βροχοπτώσεις (800 - 2000 χλστ.). Επικρατεί στα ψηλά όρη και τις οροσειρές.

Θερμοκρασία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κλιματοδιάγραμμα του Χουρμπάνοβο
Το ορεινό καταφύγιο Ζβοζνίκα χατά έχει 2.130 χλστ. βροχοπτώσεων ετήσια.

Μακροπρόθεσμα, ο Ιούλιος είναι ο θερμότερος μήνας κατά τον οποίο οι μέσες θερμοκρασίες φτάνουν τους 20 °C στις πιο ζεστές περιοχές και τους 4 °C στα Τάτρα. Η μέγιστη θερμοκρασία των 40,3 °C μετρήθηκε την 20η Ιουλίου 2007 στο Χουρμπάνοβο, όπου η μέγιστη μέση ετήσια θερμοκρασία των 12,1 °C καταγράφηκε το 2000.[28] Οι θερινές μέρες (με θερμοκρασίες άνω των 25 °C) φτάνουν τις 70 στα πεδινά, και οι τροπικές μέρες (με ημερήσιες κορυφές άνω των 30 °C) φτάνουν τις 15 - 20 στις πιο ζεστές περιοχές. Στα υψόμετρα άνω των 1.500 μ. οι θερινές ημέρες σπανίζουν. Η χαμηλότερη θερμοκρασία στη Σλοβακία των -41 °C καταγράφηκε την 11η Φεβρουαρίου 1929 στο Πστρους κοντά στο Ζβόλεν. Η μέση θερμοκρασία κυμαίνεται από -1 °C τον Ιανουάριο στις Δουνάβειες πεδιάδες ως -11 °C στις υψηλότερες κορυφές των Τάτρα. Οι παγετώδεις ημέρες φτάνουν τις 70 στις Δουνάβειες πεδιάδες, τις 160 στο Πόπραντ και τις 280 στην κορυφή Λομνίκυ . Οι παγωμένες ημέρες (όταν η θερμοκρασία δεν ξεπερνά τους 0 °C) είναι κατά μέσο όρο 30 - 40 στα πεδινά και 190 στις κορυφές των Τάτρα και οι αρκτικές ημέρες (με θερμοκρασίες που δεν ξεπερνούν τους -10 °C) είναι μόνο 1,4 στα πεδινά και φτάνουν τις 30 στην κορυφή Λομνίκυ.

Βροχοπτώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι λιγότερες βροχοπτώσεις παρατηρούνται στις πεδιάδες του Δούναβη στην Γκαλάντα (ετήσιος μέσος όρος 483 χλστ.), και οι περισσότερες στα ψηλά βουνά όπου φτάνουν τα 2.000 χλστ. ( στο ορεινό καταφύγιο Ζβοζνίκα χατά στα Υψηλά Τάτρα φτάνουν τα 2.130 χλστ.).[28] Η υψηλότερη ημερήσια βροχόπτωση ίση με 231,9 χλστ. καταγράφηκε την 13η Ιουλίου 1957 στο Σάλκε, ενώ η χαμηλότερη ετήσια συνολική ποσότητα βροχοπτώσεων ίση με 262 χλστ. καταγράφηκε το 2011 στο Μαλέ Κοσίχ. Οι χιονοπτώσεις ισοδυναμούν με το ~20% των ετήσιων συνολικών βροχοπτώσεων (με αυξανόμενο υψόμετρο το ποσοστό αυξάνεται φτάνοντας έως και το 70% στις κορυφές των Τάτρα) και η χιονοκάλυψη διαρκεί από 40 ημέρες στις πεδιάδες του Δούναβη έως και πάνω από 200 ημέρες στα υψηλότερα Τάτρα.

Ύδατα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Χάρτης των σημαντικότερων ευρωπαϊκών λεκανών απορροής ποταμών
Ο Δούναβης στη Μπρατισλάβα

Στη Σλοβακία υπάρχουν οι πηγές πολλών ποταμών. Οι παροχές τους κορυφώνονται τον Μάρτιο και τον Απρίλιο με το λιώσιμο των χιονιών, ελαχιστοποιούνται το καλοκαίρι και αυξάνονται εκ νέου με τις φθινοπωρινές καταιγίδες και τις έντονες βροχοπτώσεις. Ο Δούναβης έχει μεγαλύτερη παροχή το καλοκαίρι, όταν λιώνουν οι πάγοι και τα χιόνια των υψηλότερων Άλπεων. Ο Δούναβης απορρέει στη Μαύρη Θάλασσα, αποστραγγίζοντας το 96% της επικράτειας, μέσω των παραπόταμων Μοράβας, Βαχ, Χρον και Ιπέλ. Οι ποταμοί Σλανά, Μποντβά, Χορνάντ και Μποντρόγκ συμβάλλονται με το Δούναβη μέσω του ποταμού Τίσα. Το 4% της επικράτειας αποστραγγίζεται από τον ποταμό Πόπραντ και ορισμένους παραποτάμους του Δούναβη μέσω του Βιστούλα απορρέοντας στη Βαλτική Θάλασσα.

Ποταμοί

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Ποταμός Βαχ στην περιοχή του Κάστρου Στρέκνο

Το δίκτυο των Σλοβακικών ποταμών έχει συνολικό μήκος 49.775 χλμ.. Ο μεγαλύτερος υδάτινος δρόμος της χώρας είναι ο Δούναβης με μέση ετήσια παροχή 2.025 κ.μ./ δευ., ενώ ο ποταμός Τίσα έχει παροχή 378 κ.μ./ δευ.. Και τα δύο ποτάμια αποτελούν φυσικά εθνικά σύνορα με την Ουγγαρία (ο Δούναβης 142 χλμ., ο Τίσα 5,6 χλμ.), και επίσης, 140 χλμ. του Ιπέλ, 19 χλμ. του Χορνάντ και 13,5 χλμ. του Ρονάβα .[29] Στα συνοριακά ποτάμια περιλαμβάνονται ο Μοράβας (71 χλμ. με την Αυστρία και 48 χλμ. με την Τσεχική Δημοκρατία ), ο Πόπραντ (31 χλμ.) και ο Ντουνατζέκ (17 χλμ. με την Πολωνία).

Ο ποταμός Βαχ έχει μήκος 403 χλμ., παροχή 1963 κ.μ./ δευ. και απορρέει σε λεκάνη απορροής εμβαδού 19.728 τ.χλμ. μέσω πληθώρας υδατικών δρόμων. Ένα σύστημα υδραυλικών έργων με 22 φράγματα και υδροηλεκτρικά εργοστάσια αξιοποιούν τον ποταμό παράγοντας ~ 2.000 GWh ηλεκτρικής ενέργειας ετησίως. Άλλες ενδεικτικές λεκάνες απορροής είναι του ποταμού Μποντρόγκ (7.216,6 τ.χλμ.), του Χρον (5.464.5 τ.χλμ.) και του Νίτρα (5.140,6 τ.χλμ.). Όσον αφορά το μήκος, σημαντικοί είναι οι ποταμοί Μοράβας (329 χλμ., εκ των οποίων τα 114χλμ. στη Σλοβακική επικράτεια), Χρον (298 χλμ.), Ιπέλ (232,5 χλμ.), Νίτρα (196,7 χλμ.) και Χορνάντ (193 χλμ.), με μεγαλύτερες παροχές του Μοράβα (120 κ.μ./ δευ.), του Μποντρόγκ (115 κ.μ./ δευ.) και του Χρον (56 κ.μ./ δευ.). Ενδιαφέρουσα είναι η ροή του Μικρού Δούναβη (στο παρελθόν ήταν η κύρια κοίτη του ποταμού), που στη Μπρατισλάβα χωρίζεται από το κύριο ρεύμα σχηματίζοντας το μεγαλύτερο ποτάμιο νησί της Ευρώπης, το Νησί της Σίκαλης (1.900 τ.χλμ.).

Υδατικά σώματα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η μικρή ορεινή λίμνη Βελικέ στα Υψηλά Τάτρα
Η τεχνητή λίμνη Λιπτόβσκα Μάρα

Στα Σλοβακικά υδάτινα σώματα περιλαμβάνονται οι φυσικές λίμνες, οι παγετώδεις λίμνες, οι τεχνητές λίμνες και οι λιμνούλες. Από τις φυσικές λίμνες, η μεγαλύτερη είναι η Τάζβα, με έκταση 27,36 εκτάρια (0,27 τ.χλμ.), ενώ οι μεγαλύτερες τατρικές λίμνες είναι η Βελκέ Χίνκοβο ( 20,08 εκτάρια) και η Στρμπσκέ πλέσο (19,76 εκτάρια). Στα παγωμένα βουνά Τάτρα υπάρχουν πάνω από 200 παγετώδεις λίμνες. Η λίμνη Μπαράνιε πλιέσκο που βρίσκεται σε υψόμετρο 2.207 μ. στην Μικρή Κρύα Κοιλάδα (Σλοβακικά: Malá Studená dolina) είναι ασταθής, ενώ κάπως χαμηλότερα, σε υψόμετρο 2.192 μ., στην ίδια κοιλάδα βρίσκεται η ακίνητη Γαλάζια Λίμνη.

Στις τεχνητές λίμνες από φράγματα περιλαμβάνονται οι Γκαμσίκοβο-Νάγκυμαρος (46 τ.χλμ., ποταμού Δούναβη), του φράγματος Οράβα (35 τ.χλμ., ποταμού Οράβα ), η Ζεμπλίνσκα σιράβα (33 τ.χλμ., ποταμού Λαμπορέκ ), η Λιπτόβσκα Μάρα (27 τ.χλμ., ποταμού Βαχ ) και η Βελκά ντομάσα (14,22 τ.χλμ., ποταμού Οντάβα). Οι λίμνες Χρυσή Άμμος, Ηλιόλουστη Λίμνη (Slnečné jazerá), Πράσινο Νερό (Zelená voda) και οι λίμνες Σενιάνσκε προσφέρονται για εκδρομές αναψυχής. Στα σημαντικά υδραυλικά έργα περιλαμβάνεται το Tajchy (Λίμνη), ένα σύστημα τεχνητών λιμνών που κατασκευάστηκε τον 18ο αιώνα για παροχή ενέργειας στα ορυχεία αργύρου του Μπάνσκα Στιάβνιτσα. Το μερικά υποβρύχιο σύστημα ύδρευσης Τούρτσεκοβ είναι έργο του 16ου αιώνα για παραγωγή ενέργειας από την ροή του ποταμού Τούριετς προς τον Χρον . Άλλο σημαντικό έργο είναι ο καταρράκτης Βάζσκα, που περιλαμβάνει ένα σύστημα 22 υδραυλικών έργων με εφαρμογές υδροηλεκτρικής παραγωγής ενέργειας, αντιπλημμυρικές δράσεις, διαχείρισης των υδάτων και ψυχαγωγίας.

Εδαφικό νερό

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σχεδόν όλα τα υπόγεια ύδατα προέρχονται από τις βροχοπτώσεις και μόνο ένα μικρό μέρος προέρχεται από τα βάθη του φλοιού της γης. Επομένως, οι υπόγειες πηγές απειλούνται από την ρύπανση του περιβάλλοντος. Η μεγαλύτερη δεξαμενή εδαφικού (πόσιμου) νερού στη Σλοβακία είναι του Νησιού της Σίκαλης ενώ μεγάλο απόθεμα υπάρχει και στα Ανατολικά Σλοβακικά πεδινά. Το νερό λαμβάνεται με αρτεσιανά πηγάδια, όπως αυτά στα περίχωρα της πόλης Λούτσενετς .

Πηγή στο Μποζνίτσε

Το εδαφικό νερό διακρίνεται σε 3 τύπους:

  • καρστικό νερό - που βρίσκεται σε σπηλιές.
  • μεταλλικό νερό - εμπλουτισμένο με μεταλλικά στοιχεία, βρίσκεται σε φυσικές ή τεχνητές κοιλότητες.
  • ζεστό νερό - από γεωθερμική ενέργεια, συνήθως εμπλουτισμένο με μεταλλικά στοιχειά.

Οι πηγές μεταλλικών νερών (υπάρχουν 1.470 στη Σλοβακία) εμφανίζονται κυρίως σε περιοχές τεκτονικών ρηγμάτων και μετα-ηφαιστειακής ενεργότητας, όπως των περιοχών Λίπτοβ, Σπις, Τούρτσι και Ποχρόνι.[30] Στη Σλοβακική επικράτεια υπάρχουν 123 αποθέματα γεωθερμικών υδάτων, ιδιαίτερα στα Δουνάβεια πεδινά όπου η θερμότερη πηγή, η Βέλκι Μέντερ, αναβλύζει νερό θερμοκρασίας 94 °C.

Τα θεραπευτικά αποτελέσματα των ιαματικών πηγών οδήγησαν στην ίδρυση πολλών θέρετρων σπα και λουτροπόλεων, ιδιαίτερα στην κεντρική Σλοβακία. Το ζεστό νερό χρησιμοποιείται για την θεραπευτική του δράση, για υδρομασάζ και αναψυχή.

Αναφορές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 ONDREJKA, K., 2000: Rekordy Slovenska - Príroda. MAPA Slovakia, Bratislava.
  2. ↑ «Štatistická ročenka o pôdnom fonde v SR podľa údajov katastra nehnuteľností k 1. januáru 2014» (PDF). Úrad geodézie, kartografie a katastra SR. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 18 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2019. 
  3. ↑ 3,0 3,1 Κρατικές Στατιστικές Συνόρων [online]. Μπρατισλάβα  : Υπουργείο Εσωτερικών SR, αναθ. 2013-04-17, [cit. 09.25.2018]. Διατίθεται στο διαδίκτυο.
  4. ↑ Encyklopédia Zeme. Obzor. 1983. 
  5. ↑ LAUKO, V. (2003): Fyzická geografia Slovenskej republiky. Mapa Slovakia, Bratislava.
  6. ↑ LUKNIŠ, M. – PLESNÍK, P. (1961): Nížiny, kotliny a pohoria Slovenska. Osveta, Bratislava.
  7. ↑ «Geomorfologické členenie Slovenska» (PDF). Štátny geologický ústav Dionýza Štúra. 
  8. ↑ MAZÚR, E., LUKNIŠ, M. 1986: Geomorfologické členenie SSR a ČSSR. Časť Slovensko. Slovenská kartografia, Bratislava
  9. ↑ Časť prevzatá z článku Slovensko
  10. ↑ Kováč, M., Plašianka, D., 2003: Geologická stavba oblasti na styku Alpsko-karpatsko-panónskej sústavy a priľahlých svahov Českého masívu. Univerzita Komenského, Bratislava, 88 s.
  11. ↑ Baláž, P., Kúšik, D., 2010: Ορυκτοί πόροι της Σλοβακικής Δημοκρατίας, κράτος το 2009. Κρατικό Γεωλογικό Ινστιτούτο Dionýz Štúr, Μπρατισλάβα, 158 σ. Διατίθεται στο διαδίκτυο Αρχειοθετήθηκε 2013-12-14 στο Wayback Machine.
  12. ↑ «Pri Hodruši našli nové ložisko zlata, s ťažbou sa má začať budúci rok». spravy.pravda.sk. 
  13. ↑ «Tabuľka najhlbších jaskýň na Slovensku stav k 1. 3. 2017». Slovenská speleologická spoločnosť. 
  14. ↑ «Prírodné bohatstvo Slovenska». TASR. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2019. 
  15. ↑ 15,0 15,1 «Flóra na Slovensku». slovakiasite.com. 
  16. ↑ «Fauna na Slovensku». slovakiasite.com. 
  17. ↑ «Chránené územia SR». Slovenská agentúra životného prostredia. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2019. CS1 maint: Unfit url (link)
  18. ↑ «Chránené územia prírody Slovenskej republiky : Niektoré zaujímavosti z ochrany prírody na Slovensku». Slovenská agentúra životného prostredia. 
  19. ↑ «Štátny zoznam osobitne chránených častí prírody SR». SAŽP. 
  20. ↑ «Výnos č. 3/2004-5.1 zo 14. júla 2004». Ministerstva životného prostredia SR. 
  21. ↑ «Lokality Natura 2000». Štátna ochrana prírody SR. 
  22. ↑ «Zákon č. 543/2002 Z. z. o ochrane prírody a krajiny». Ministerstvo spravodlivosti SR. 
  23. ↑ «Výnos Ministerstva životného prostredia Slovenskej republiky č. 3/2004-5.1 zo 14. júla 2004, ktorým sa vydáva národný zoznam území európskeho významu». Štátna ochrana prírody SR. 
  24. ↑ «Doplnok národného zoznamu území európskeho významu». Štátna ochrana prírody SR. 
  25. ↑ «Mokrade Slovenskej Republiky». Štátna ochrana prírody SR. 
  26. ↑ «Medzinárodne významné mokrade». Štátna ochrana prírody SR. 
  27. ↑ Geografia : pomôcka pre maturantov a uchádzačov o štúdium na vysokých školách. Enigma. 1997. ISBN 80-85471-45-0. 
  28. ↑ 28,0 28,1 «Historické extrémy». Slovenský hydrometeorologický ústav. 
  29. ↑ «Slováci v zahraničí : Vlastiveda». Pedagogická fakulta UMB. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2019. 
  30. ↑ «Minerálne vody na Slovensku». zdravie.sk. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Γεωγραφία_της_Σλοβακίας&oldid=10827960"