Γεωγραφία της Ουγγαρίας

Η Ουγγαρία είναι χώρα της Κεντρικής Ευρώπης χωρίς έξοδο στη θάλασσα, με έκταση 93.032 χλμ². Το μήκος της, στη διεύθυνση ανατολή-δύση, είναι 524 χλμ, ενώ το πλάτος της, στη διεύθυνση βορράς-νότος, είναι περίπου 250 χλμ. Συνορεύει με την Αυστρία στα δυτικά, με τη Σερβία, την Κροατία και τη Σλοβενία στα νότια και τα νοτιοδυτικά, με τη Ρουμανία στα νοτιοανατολικά, με την Ουκρανία στα βορειοανατολικά και με τη Σλοβακία στα βόρεια.

Τα σύγχρονα σύνορα της χώρας χρονολογούνται από το 1920, οπότε με τη Συνθήκη του Τριανόν το Βασίλειο της Ουγγαρίας έχασε περισσότερο από το 71% των εδαφών του, το 58,5% του πληθυσμού του και το 32% των Ούγγρων.

Το μεγαλύτερο μέρος της Ουγγαρίας βρίσκεται σε υψόμετρο μικρότερο των 200 μέτρων. Παρά το ότι διαθέτει και ορεινούς όγκους, λιγότερο από το 2% της εκτάσεως της χώρας βρίσκεται σε υψόμετρο άνω των 300 μέτρων. Η χώρα χαρακτηρίζεται επίσης από την ύπαρξη δύο μεγάλων ποταμών, του Δούναβη και του Τίσα. Ο δεύτερος είναι παραπόταμος του πρώτου, αλλά το σημείο συναντήσεώς τους βρίσκεται εκτός Ουγγαρίας. Είναι και οι δύο πλωτοί (ο Δούναβης και στα 417 χλμ που διανύει στην Ουγγαρία, ενώ ο Τίσα σε 444 χλμ στη χώρα), και αποτελούν σημαντικές μεταφορικές οδούς. Χαρακτηριστικό της χώρας είναι και η ύπαρξη μιας μεγάλης λίμνης, της Μπάλατον, που είναι η μεγαλύτερη σε ολόκληρη την Κεντρική Ευρώπη και ένας από τους κυριότερους τουριστικούς προορισμούς στη χώρα, ελλείψει θάλασσας. Οι υπόλοιποι ποταμοί και λίμνες της Ουγγαρίας είναι πολύ μικρότερα, π.χ. η δεύτερη σε έκταση λίμνη της χώρας είναι τεχνητή (στον Τίσα).

Η Ουγγαρία αποτελείται από τρεις μεγάλες φυσικές περιοχές:

• Την επίπεδη Μεγάλη Ουγγρική Πεδιάδα, που απλώνεται ανατολικά του Δούναβη. Είναι η μεγαλύτερη από τις τρεις αυτές περιοχές.
• Την Υπερδουναβία, δηλαδή την περιοχή δυτικά του ποταμού, που έχει και λόφους, οι οποίοι συνεχίζονται και μέσα στην Αυστρία, όπου ενώνονται με τους πρόποδες των Άλπεων.
• Τα Βόρεια Ουγγρικά Όρη, την ορεινότερη περιοχή της χώρας, στα βόρεια της Μεγάλης Ουγγρικής Πεδιάδας.

Ο πολυτιμότερος φυσικός πόρος της χώρας είναι το εύφορο έδαφός της, αν και η ποιότητά του παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις. Περίπου το 70% της συνολικής εκτάσεως της Ουγγαρίας είναι κατάλληλη για τη γεωργία, και από αυτή το 72% είναι αρόσιμη γη. Η χώρα δεν διαθέτει μεγάλες εγχώριες πηγές ενέργειας, ούτε πρώτες ύλες που χρειάζονται για τη βιομηχανική ανάπτυξη.

Πεδιάδες και λόφοι

Η Μικρή Ουγγρική Πεδιάδα (ή Μικρό Άλφελντ, ουγγρ. Kisalföld) είναι μια επίπεδη τεκτονική λεκάνη με έκταση περί τα 8.000 χλμ² στη βορειοδυτική Ουγγαρία, που απλώνεται και στη Σλοβακία και την Αυστρία κατά μήκος του κάτω ρου του ποταμού Ράμπα ή Ράαμπ, με υψηλής ποιότητας εύφορα εδάφη.

Η Υπερδουναβία καταλαμβάνει τα δυτικά της χώρας, οριζόμενη από τον Δούναβη, τον ποταμό Ντράβα και μέρος των συνόρων με τη Σλοβενία και την Κροατία. Περιλαμβάνει τις λίμνες Νόιζιντλερ (ουγγρ. Fertő tó) και Μπάλατον. Είναι κυρίως λοφώδης, αλλά επίσης κυρίως αγροτική, με θαυμάσιες σοδειές, κτηνοτροφία και αμπελουργία. Κάποιος ορυκτός πλούτος, ακόμα και πετρέλαιο, έχει βρεθεί κοντά στα σύνορα με την Κροατία, στην Κομητεία Ζάλα.

Η Μεγάλη Ουγγρική Πεδιάδα (ή Μέγα Άλφελντ, ουγγρ. Nagyalföld), περισσότερο από το μισό της εκτάσεως της χώρας, περιέχει τη λεκάνη του ποταμού Τίσα και των παραποτάμων του. Πλαισιωμένη από βουνά, εμφανίζει ποικιλία εδαφών: εύφορο, αμμώδες, βαλτότοπους και άγονες περιοχές. Οι Ούγγροι την κατοικούν εδώ και τουλάχιστον χίλια χρόνια και η λεγόμενη «Πανοννική Στέπα» είναι συνδεδεμένη με μεγάλο μέρος του φολκλόρ τους. Κατά τους πρώτους από αυτούς τους αιώνες η Μεγάλη Ουγγρική Πεδιάδα δεν ευνοούσε τη γεωργία, επειδή πλημμύριζε συχνά, ωστόσο έθρεφε ως βοσκότοπος τεράστια κοπάδια από βοοειδή και άλογα, από όπου και η παράδοση των περίφημων ουγγρικών αλόγων. Μετά το 1850 το κράτος χρηματοδότησε έργα για τον έλεγχο των νερών και την αποστράγγιση της πεδιάδας. Τότε η γη άρχισε να καλλιεργείται και συνακόλουθα ο ρόλος της κτηνοτροφίας περιορίσθηκε.

Βουνά

Μολονότι όλη σχεδόν η έκταση της χώρας βρίσκεται σε χαμηλά υψόμετρα, η Ουγγαρία έχει αρκετές λοφοσειρές και χαμηλές οροσειρές. Αυτές μπορούν να ταξινομηθούν σε 4 γεωγραφικές ενότητες, από τα δυτικά στα ανατολικά: Αλποκάλγια (= «πρόποδες των Άλπεων»), Υπερδουνάβια Όρη, Μέτσεκ και Βόρεια Ουγγρικά Όρη. Τα Αλποκάλια βρίσκονται κατά μήκος των συνόρων με την Αυστρία και η υψηλότερη κορυφή τους είναι το Ίροτ-κε με υψόμετρο 882 μέτρα. Τα Υπερδουνάβια Όρη εκτείνονται από τα δυτικά της λίμνης Μπάλατον μέχρι την Καμπή του Δούναβη κοντά στη Βουδαπέστη, όπου συναντούν τα Βόρεια Ουγγρικά Όρη. Η υψηλότερη κορυφή τους είναι η Πίλις (υψόμετρο 757 μ.). Τα όρη Μέτσεκ (προφέρ. Μετ-σεκ) είναι η νοτιότερη ορεινή περιοχή της χώρας, βόρεια του Πετς, και η υψηλότερη κορυφή τους είναι η Ζένγκε (682 μέτρα).

Τα Βόρεια Ουγγρικά Όρη υψώνονται βορείως της Βουδαπέστης και εκτείνονται προς τα βορειοανατολικά μέχρι τα σύνορα με τη Σλοβακία. Τα υψηλότερα βουνά τους, που είναι δασωμένα στην πλειονότητά τους, έχουν πλούσια αποθέματα γαιάνθρακα και σιδήρου. Τα ορυκτά γενικότερα αποτελούν σημαντικό πόρο για την περιοχή και απετέλεσαν τη βάση για τη βιομηχανική ανάπτυξη των πόλεών της. Η αμπελουργία είναι επίσης σημαντική, με την παραγωγή των περίφημων Τοκαΐτικων κρασιών. Η υψηλότερη κορυφή τους είναι η Κέκες (Κέκεστετε), στα όρη Μάτρα.

Οι υψηλότερες κορυφές

Το όρος Κέκες

Οι εννέα πρώτες από τις παρακάτω δέκα υψηλότερες κορυφές της Ουγγαρίας ανήκουν στα Βόρεια Ουγγρικά Όρη.

	Ονομασία	Υψόμετρο	Ορεινός όγκος
&0000000000000001.0000001	Κέκες	1.014 μ	Μάτρα
&0000000000000002.0000002	Γκάλια-τέτε	964 μ	Μάτρα
&0000000000000003.0000003	Σιλβάσι-κε	961 μ	Μπιουκ
&0000000000000004.0000004	Ιστάλος-κε	959 μ	Μπιουκ
&0000000000000005.0000005	Μπαλβάνυ	956 μ	Μπιουκ
&0000000000000006.0000006	Ταρ-κε	950 μ	Μπιουκ
&0000000000000007.0000007	Τσόβανυος	938 μ	Μπέρζενυ
&0000000000000008.0000008	Μάγκος-φα	916 μ	Μπέρζενυ
&0000000000000009.0000009	Ναγκ-Μίλιτς	895 μ	Ζέμπλεν (Τόκαϊ)
&0000000000000010.00000010	Ίροτ-κε	882 μ	Κέσεγκ

Κλίμα

Η Ουγγαρία έχει κυρίως ηπειρωτικό κλίμα, με ψυχρούς χειμώνες και θερμά καλοκαίρια. Η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι περίπου 10 °C: το θέρος 27 έως 35°C και τον χειμώνα 0 έως -15°C, με ακραίες θερμοκρασίες κάθε καλοκαίρι περί τους 42 °C και κάθε χειμώνα περί τους -35 °C. Η μέση ετήσια βροχόπτωση είναι περίπου 600 χιλιοστόμετρα. Η κατανομή και η συχνότητα των βροχοπτώσεων είναι απρόβλεπτες. Το δυτικό μέρος της Ουγγαρίας συνήθως δέχεται περισσότερη βροχή από το ανατολικό, όπου ξηρασίες είναι δυνατό να συμβούν το καλοκαίρι. Οι καιρικές συνθήκες στη Μεγάλη Ουγγρική Πεδιάδα μπορεί να γίνουν ιδιαιτέρως τραχιές, με θερμά καλοκαίρια, πολύ κρύους χειμώνες και ξηρασία.

Ποταμοί και λίμνες

Ποταμοί

Οι πηγές των μεγαλύτερων ποταμών της Ουγγαρίας βρίσκονται έξω από τα όρια της χώρας. Οι δύο σημαντικότεροι ποταμοί, ο Δούναβης και ο Τίσα (ή Τάις), είναι πλωτοί σε όλο τους το μήκος εντός της Ουγγαρίας και έχουν πολλούς παραπόταμους.

Ονομασία	Μήκος εντός Ουγγαρίας
Δούναβης	417 χλμ
Τίσα	596 χλμ
Λάιτα	180 χλμ
Ράμπα ή Ράαμπ	211 χλμ
Ζάλα	139 χλμ
Δράβος	125 χλμ
Ίπολυ	143 χλμ
Ζάντιβα	160 χλμ
Σάγιο	125 χλμ
Χέρναντ	118 χλμ
Μπόντρογκ	52 χλμ
Σόμες ή Σάμος
Κέρες
Μούρες	48 χλμ

Λίμνες

Η Ουγγαρία έχει αρκετές λίμνες, μεταξύ των οποίων τη μεγαλύτερη στην Κεντρική Ευρώπη, τη Λίμνη Μπάλατον, γνωστό τουριστικό προορισμό. Ξεχωρίζουν επίσης η Λίμνη Χέβιζ, η μεγαλύτερη θερμή λίμνη στον κόσμο (τροφοδοτούμενη από θερμές πηγές) και η υπόγεια λίμνη του «Σπηλαίου της Λίμνης» (Barlangtó), κοντά στην πόλη Τάπολκα:

Ονομασία	Έκταση εντός Ουγγαρίας
Μπάλατον	596 χλμ2
Τίσα ή Ταμιευτήρας Κίσκερε (τεχνητή)	127 χλμ2
Λίμνη Νόιζιντλερ (ουγγρ. Φέρτε)	75 χλμ2
Βέλεντσε	26 χλμ2

Αριθμητικά και άλλα δεδομένα

Έκταση

Με συνολική έκταση 93.032 χλμ², η Ουγγαρία είναι η 108η χώρα σε έκταση χώρα της Γης και 18η στην Ευρώπη. 92.340 χλμ² είναι ξηρά και 690 χλμ² εσωτερικά ύδατα. Συγκριτικά η έκτασή της είναι πλησιέστερη σε αυτήν της Πορτογαλίας (91.568 χλμ²).

Χερσαία σύνορα

Ολικό μήκος: 2.009 χλμ
Συνορεύουσες χώρες και μήκος συνόρων: Αυστρία 366 χλμ, Σλοβακία 679 χλμ, Ουκρανία 103 χλμ, Ρουμανία 443 χλμ, Σερβία 151 χλμ, Κροατία 329 χλμ και Σλοβενία 102 χλμ.

Ακραία σημεία

• Χαμηλότερο σημείο: Γκιάλερετ (δήμος του Σέγκεντ), 78 μ, συντεταγμένες 46°12′19″N 20°6′33″E
• Υψηλότερο σημείο: Κέκες-τέτε, 1.014 μ, συντεταγμένες 47°52′21″N 20°0′34″E

• Βορειότερο σημείο: χωριό Χιντβεγκάρντο, συντεταγμένες 48°33′38″N 20°50′18″E
• Ανατολικότερο σημείο: τριεθνές σημείο Ρουμανίας-Ουκρανίας-Ουγγαρίας, κοντά στο χωριό Γκάρμπολκ, συντεταγμένες 47°56′43″N 22°51′36″E
• Νοτιότερο σημείο: κοντά στο χωριό Κάσαντ, συντεταγμένες 45°46′41″N 18°24′3″E
• Δυτικότερο σημείο: τριεθνές σημείο Σλοβενίας-Αυστρίας-Ουγγαρίας, κοντά στο χωριό Φελσέσελνεκ, συντεταγμένες 46°52′14″N 16°9′35″E

Χρήσεις γης και φυσικοί πόροι

Φυσικοί πόροι: Βωξίτης, γαιάνθρακας, φυσικό αέριο, εύφορη γη

Χρήσεις γης:
Αρόσιμη γη: 51%
Μόνιμες καλλιέργειες: 3,6%
Βοσκότοποι: 12,4%
Δάση και δασικές εκτάσεις: 19%
Υπόλοιπο: 14% (1999)

Αρδευόμενη έκταση: 2.060 χλμ² (1993, εκτίμηση)

Φυσικοί κίνδυνοι: πλημμύρες

Διεθνείς περιβαλλοντικές συμφωνίες

Η Ουγγαρία έχει υπογράψει τις εξής διεθνείς συμφωνίες: Για τη βιοποικιλότητα, την κλιματική αλλαγή (και το Πρωτόκολλο του Κιότο), την ερημοποίηση, τα κινδυνεύοντα είδη, τα επικίνδυνα απόβλητα, το Δίκαιο της θάλασσας, την ατμοσφαιρική ρύπανση (από τα οξείδια του αζώτου, τα οξείδια του θείου και τις πτητικές οργανικές ενώσεις), τη ρύπανση από πλοία, τους υγροβιότοπους, την περιβαλλοντική τροποποίηση, τη Συνθήκη της Ανταρκτικής, τη σύμβαση για την απαγόρευση των πυρηνικών δοκιμών, καθώς και το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ (προστασία του στρώματος του όζοντος).

Δείτε επίσης

• Κατάλογος πόλεων της Ουγγαρίας

Πηγές

• Παγκόσμιος Γεωγραφικός Άτλας των εκδ.«Πάπυρος/Fratelli Fabbri Editori», τόμος Α΄ (Ευρώπη-Ελλάδα)
• The World Factbook της CIA

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Geography of Hungary στο Wikimedia Commons