Έλληνες στη Γερμανία

Οι Έλληνες της Γερμανίας αποτελούν την τέταρτη μεγαλύτερη πληθυσμιακή ομάδα μεταναστών της χώρας, μετά από Τούρκους, Ιταλούς και Πολωνούς.

Στα τέλη του 2006 στη Γερμανία ζούσαν 303.761 πολίτες με ελληνική υπηκοότητα. ^[1] Η γερμανική Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία (Statistisches Bundesamt) υπολογίζει για το έτος 2005 τον αριθμό πολιτών ελληνικής καταγωγής ανεξαρτήτως υπηκοότητας στα 451.100 άτομα. ^[2] Η Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού υπολογίζει για το έτος 2006 τον αριθμό των απόδημων Ελλήνων στα 521.000 άτομα. ^[3]

Το 2003 ο μέσος όρος διαμονής Ελλήνων υπηκόων στη Γερμανία ήταν 22 χρόνια. ^[4] Το 2020 υπήρχαν 364.285 άτομα γεννημένα στην Ελλάδα που ζούσαν στη Γερμανία.

Ιστορία

Οι Έλληνες αποτελούν μια από τις μεγαλύτερες σε μέγεθος πληθυσμιακά ομάδες μεταναστών στη Γερμανία σήμερα.

1700 μέχρι 1945

Αναμνηστική πλακέτα στην οδό Katharinenstraße της Λειψίας

Ιερός Ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Μονάχου (Salvatorkirche)

Οι πολιτικά και κοινωνικά μεγάλοι περιορισμοί κατά την Τουρκοκρατία οδήγησαν τους Έλληνες σε κοινωνικές και επαγγελματικές δραστηριότητες όπως τυπογραφία, σχολεία κλπ. Όταν στα τέλη του 17ου αιώνα τα σύνορα της αυτοκρατορίας άνοιξαν για τους εμπόρους, πολλοί Έλληνες αποφάσισαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους που ήταν υπό την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Κέντρο της ελληνικής μετανάστευσης έγινε η Λειψία, η οποία την εποχή εκείνη αποτελούσε σημαντικό εμπορικό κέντρο. Γύρω στο 1700 πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες ελληνορθόδοξες λειτουργίες στο «Ελληνικό Σπίτι» (Griechenhaus).

Σύντομα αυξήθηκε η κοινωνική σημασία του ελληνισμού της Σαξωνίας. Πολλοί Έλληνες σπούδαζαν στο πανεπιστήμιο Universität Leipzig. Ακόμη και ο Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε γνώρισε αρκετούς Έλληνες συμφοιτητές. Τον 19ο αιώνα ο Πρίγκηπας Εκλέκτορας Φρίντριχ Αουγκούστ Α' απονέμει τίτλο ευγενείας στο γιο του Έλληνα εμπόρου Γεωργίου Καραγιάννη, Τέοντορ φον Κάραγιαν, για τη δραστηριότητά του στη βιομηχανία υφασμάτων της Σαξωνίας (ένας από τους απογόνους του ήταν ο Χέρμπερτ φον Κάραγιαν). Οι Έλληνες της Λειψίας εγκαταστάθηκαν έπειτα από τη διαίρεση της Γερμανίας (μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο) στη Δυτική Γερμανία αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Πολλοί εγκαταστάθηκαν στην πόλη της Φραγκφούρτης, όπου συνέχισαν την εμπορική τους δραστηριότητα. Η κοινότητα διαλύθηκε το 1952 λόγω έλλειψης μελών. ^[5]

Μια άλλη ελληνική κοινότητα δημιουργήθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα στο Μόναχο. Για τις λατρευτικές της ανάγκες ο φιλέλληνας^{[εκκρεμεί παραπομπή]} Βασιλιάς της Βαυαρίας Λουδοβίκος Α' της παραχώρησε το 1828 τον Ιερό Ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Μονάχου, γνωστό ως Salvatorkirche. Η πρώτη Ορθόδοξη Θεία Λειτουργία έλαβε χώρα στις 6 Δεκεμβρίου 1829. Εκείνο το διάστημα μετανάστευσαν επίσης πολυάριθμοι Βαυαροί τεχνίτες και διανοούμενοι στην Ελλάδα. Από τη Σχολή του Μονάχου δημιουργείται το δέκατο ένατο ένωνα μια Ελληνική ζωγραφική ακαδημαϊκού επιπεδου.

Κατά τη διάρκεια της εθνικοσοσιαλιστικής δικτατορίας (Ναζιστική Γερμανία) πολλοί Έλληνες ιουδαϊκής πίστης χρησιμοποιήθηκαν ως αναγκαστικοί εργάτες. Από την ακμαία τότε εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης επέστρεψαν μονάχα περίπου χίλια άτομα. ^[6]

1945 μέχρι 1970

Κατά τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο πολλοί κομμουνιστές έστειλαν τα παιδιά τους στη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας και σε άλλες ανατολικοευρωπαϊκές χώρες. Επίσης ένα ρεύμα μετανάστευσης Ελλήνων κομμουνιστών σε χώρες της ανατολικής Ευρώπης (μεταξύ αυτών και η Ανατολική Γερμανία) ακολούθησε και αφότου ο εμφύλιος πόλεμος έληξε.

Το διάστημα εκείνο η Δυτική Γερμανία άρχισε να καλεί για τα εργοστάσια της εργατικό δυναμικό από το εξωτερικό ως «φιλοξενούμενους εργάτες» (Gastarbeiter), πολλοί από τους οποίους ήταν Έλληνες. Ήταν άνθρωποι που βοήθησαν από το μέρος τους στο λεγόμενο θαύμα της γερμανικής οικονομίας, ήταν τα πολύτιμα «εργατικά χέρια» και οι οποίοι δούλεψαν και μόχθησαν, με τη χώρα να απαλλάσσεται από την πολεμική καταστροφή και να βάζει τα θεμέλια για την έξοδο στις αγορές αλλά και να ανοικοδομείται συνεχώς.

Μέσα σε διάστημα λίγων ετών ο αριθμός των Ελλήνων όλο και αυξάνεται. Το 1959 η ελληνική κοινότητα αριθμούσε περίπου τους 85.000, ενώ έναν χρόνο έπειτα, το 1960, περί τους 260.000.

Αναφέρεται πως από το 1960 έως και το 1973, μετέβησαν στη Γερμανία περίπου 615.000 Έλληνες ώστε να εργαστούν, με πολλούς από αυτόν τον αριθμό να μένει μόνιμα στη χώρα.

1967 μέχρι 1990

Η πολιτική την εποχή της Χούντας των Συνταγματαρχών στην Ελλάδα οδήγησε σε ρεύμα πολιτικής μετανάστευσης Ελλήνων και στα δυο τότε γερμανικά κράτη. Μετά το τέλος της δικτατορίας πολλοί από αυτούς επέστρεψαν στην Ελλάδα, όπως π.χ. ο κατοπινός πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Σημίτης, ο οποίος δίδαξε ως τακτικός καθηγητής του Εμπορικού και Αστικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Γκίσεν από το 1971 έως το 1975.

Επίσης μετά την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ σημειώθηκε για μικρό διάστημα αύξηση της ελληνικής μετανάστευσης στη Γερμανία.

Σημερινή κατάσταση

Η βελτίωση της οικονομικής κατάστασης της Ελλάδος οδήγησε στην αρχή της νέας χιλιετίας στην επιστροφή πολλών Ελλήνων μεταναστών ή απογόνων αυτών στην πατρίδα τους. Πολλοί συνταξιούχοι μεταξύ αυτών προτιμούν να διαμένουν μονάχα την άνοιξη και το καλοκαίρι στην Ελλάδα και το υπόλοιπο του χρόνου στη Γερμανία, όπου πολλοί εξ αυτών έχουν παιδιά και εγγόνια.

Κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους της Ελλάδος, το ποσοστό των Ελλήνων μεταναστών προς τη Γερμανία αυξήθηκε πάλι. Χαρακτηριστικά, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία το 2018 ήλθαν στη Γερμανία 25.631 Έλληνες. Πολλοί μάλιστα είναι νέοι και σε αρκετές περιπτώσεις επιστήμονες ή πτυχιούχοι Πανεπιστημίων, ΑΤΕΙ και ΤΕΙ ή άλλων σχολών.

Πολιτισμός

Πολιτιστική επιρροή του Ελληνικού κράτους

Η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας γίνεται κατά το πλείστον στον οικογενειακό τομέα και στην επικοινωνία μεταξύ των Ελλήνων της διασποράς. Στην προσπάθεια της απασχόλησης δημοσιων υπαλληλων της Ελλάδος το Ελληνικό κράτος εγκατέστησε τα λεγόμενα "Ελληνικά Λύκεια" σε διαφορες πόλεις. Το επίπεδο μάθησης προκαλεί σοβαρά προβλήματα ως προς την αναγνώριση από το Γερμανικό κράτος ^{[εκκρεμεί παραπομπή]} και από τα κρατίδια (που είναι υπεύθυνα για τον εκπαιδευτικό τομέα). Ένας λόγος για τη φοίτηση σε Ελληνικό Λύκειο ^{[ασαφές]} είναι η ελπίδα της ευκολότερης επιστροφής στην Ελλάδα. Σε πολλές περιπτώσεις μετά τη φοίτηση σε ελληνικό σχολείο ακολουθεί η αναγκαστική μετανάστευση στην Ελλάδα λόγω απομόνωσης από τη γερμανική καθημερινότητα. Η πλειοψηφία του Ελληνισμού στέλνει τα παιδιά σε γερμανικά σχολεία και τους διδάσκει τον ελληνικό πολιτισμό και συναφή συνήθως στο οικογενειακό περιβάλλον.

Στατιστικές

Αριθμός Ελλήνων κατοίκων της Γερμανίας από το 1967

Έτος	1967	1970	1973	1976	1979	1982	1985	1988	1991	1994	1997	2000	2001	2002	2003
Αριθμός	200.961	342.891	407.614	353.733	296.803	300.824	280.614	274.973	336.893	355.583	363.202	365.438	362.708	389.361	467.600

Πηγή: Statistisches Bundesamt

Προσωπικότητες

Όνομα	Ιδιότητα	Τόπος γέννησης	Γέννηση - Θάνατος
Θεοφανώ Σκλήραινα	πριγκίπισσα	Κωνσταντινούπολη	960/958 - 991/991
Γεώργιος Αντωνίου Ιασματζής	καπνοβιομήχανος	Κωνσταντινούπολη	1846 - 1922
Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή	μαθηματικός	Βερολίνο	1873 - 1950
Ισαάκ Μπενρουμπής	φιλόσοφος	Θεσσαλονίκη	1876 - 1943
Ιωάννης Αργύρης	μηχανικός	Βόλος	1913 - 2004
Μιλτιάδης Καρύδης	διευθυντής ορχήστρας	Ελεύθερη Πόλη του Ντάντσιχ	1923 - 1998
Στέφεν Ζαχαρίας	ηθοποιός	Αμβούργο	1927 - 1989
Κώστας Κορδαλής	τραγουδιστής	Ελάτεια	1944 - 2019
Βίκυ Λέανδρος	τραγουδίστρια	Παλαιοκαστρίτσα Κέρκυρας	1949 -
Μιχάλης Αγγελίδης	πολιτικός	Ντόρμαγκεν	1962 -
Αδελφοί Κατσιμίχα	τραγουδοποιοί & τραγουδιστές	Αθήνα	1965 -
Γρηγόριος Αγγελίδης	επιχειρηματίας & πολιτικός	Ανόβερο	1965 -
Ντανιέλα Αμαβία	ηθοποιός & μοντέλο	Αθήνα	1966 -
Μαρούσα	ντι τζέι	Νυρεμβέργη	1966 -
Άρης Καλαϊζής	ζωγράφος	Λειψία	1966 -
Γεώργιος Χατζημαρκάκης	πολιτικός επιστήμων	Ντούισμπουργκ	1966 -
Μηνάς Χατζίδης	ποδοσφαιριστής	Κέτβιχ	1966 -
Άρτεμις Γουνάκη	συνθέτρια & τραγουδίστρια	Μόναχο	1967 -
Ηρακλής Μεταξάς	προπονητής ποδοσφαίρου	Κολωνία	1967 -
Αναστασία Ζαμπουνίδη	τηλεπαρουσιάστρια	Θεσσαλονίκη	1968 -
Δημήτρης Μούτας	ποδοσφαιριστής	Στουτγκάρδη	1968 -
Σάντελ	ντι τζέι & παραγωγός	Μάνχαϊμ	1968 -
Δέσποινα Βανδή	τραγουδίστρια	Τίμπιγκεν	1969 -
Γιώργος Δώνης	ποδοσφαιριστής	Φρανκφούρτη	1969 -
Αντώνης Ρέμος	τραγουδιστής	Ντίσελντορφ	1970 -
Κώστας Κωνσταντινίδης	ποδοσφαιριστής	Σόρντορφ	1972 -
Ντέμης Νικολαΐδης	ποδοσφαιριστής	Γκίσεν	1973 -
Μελίνα Ασλανίδου	τραγουδίστρια	Στουτγκάρδη	1974 -
Πολυχρόνης Βεζυρίδης	ποδοσφαιριστής	Ζόλινγκεν	1974 -
Αδάμ Μπουσδούκος	ηθοποιός	Αμβούργο	1974
Λίντα Ζερβάκη	τηλεπαρουσιάστρια	Αμβούργο	1975 -
Χρήστος Πανταζής	πολιτικός	Ανόβερο	1975 -
Δημήτρης Γραμμόζης	ποδοσφαιριστής	Βούπερταλ	1978 -
Αργύριος Γιαννίκης	προπονητής ποδοσφαίρου	Νυρεμβέργη	1980 -
Σούζαν Σιδηρόπουλος	ηθοποιός & τηλεπερσόνα	Αμβούργο	1980 -
Σάββας Εξουζίδης	ποδοσφαιριστής & προπονητής	Στουτγκάρδη	1981 -
Νικόλαος Νάκας	ποδοσφαιριστής	Λούντβιχσμπουρκ	1982 -
Γιώργος Γκουγκουλιάς	ποδοσφαιριστής	Σβάινφουρτ	1983 -
Εμμανουήλ Κροντήρης	ποδοσφαιριστής	Ανόβερο	1983 -
Γιάννης Μασμανίδης	ποδοσφαιριστής	Λεβερκούζεν	1983 -
Τζόνας Κυράτζης	σχεδιαστής βιντεοπαιχνιδιών	Βίζμπαντεν	1984 -
Αλέξανδρος Μαργαρίτης	ραλίστας	Βόνη	1984 -
Χοσέ Χολέμπας	ποδοσφαιριστής	Ασάφενμπουργκ	1984 -
Χρήστος Τσακμάκης	αθλητής κανόε καγιάκ	Άουγκσμπουργκ	1987 -
Κώστας Μήτρογλου	ποδοσφαιριστής	Κρηνίδες Καβάλας	1988 -
Shindy	ράπερ	Στουτγκάρδη	1988 -
LaFee	τραγουδίστρια & ηθοποιός	Μπούσμπαχ	1990 -
Σιδέρης Τασιάδης	αθλητής κανόε καγιάκ	Άουγκσμπουργκ	1990 -
Παναγιώτης Βλαχοδήμος	ποδοσφαιριστής	Στουτγκάρδη	1991 -
Θάνος Πέτσος	ποδοσφαιριστής	Ντίσελντορφ	1991 -
Ιωάννης Γκέλιος	ποδοσφαιριστής	Άουγκσμπουργκ	1992 -
Παναγιώτης Τριάδης	ποδοσφαιριστής	Χέρντεκε	1992 -
Σοφία Νάτη	ποδοσφαιρίστρια	Ομπερχάουζεν	1993 -
Γιάννης Νικολάου	ποδοσφαιριστής	Βόνη	1993 -
Νίκος Ιωαννίδης	ποδοσφαιριστής	Ρέμσαϊντ	1994 -
Evan K	συνθέτης & κιθαρίστας	Αμβούργο	1994 -
Οδυσσέας Βλαχοδήμος	ποδοσφαιριστής	Στουτγκάρδη	1994 -
Ανδρομάχη Δημητροπούλου	τραγουδίστρια	Ζίγκεν	1994 -
Γιώτης Πολυζωάκης	πατινέρ	Μπίτιγχαϊμ-Μπίσινγκεν	1995 -
Δημήτρης Πόποβιτς	ποδοσφαιριστής	Φρανκφούρτη	1995 -
Σάντρο Νίκολας	τραγουδιστής	Χάινσμπεργκ	1996 -
Σεμπάστιαν Βασιλειάδης	ποδοσφαιριστής	Άουενβαλντ	1997 -
Αθανασία Μωραΐτου	ποδοσφαιρίστρια	Βάιμπλινγκεν	1997 -
Ορέστης Κιομουρτζόγλου	ποδοσφαιριστής	Μόναχο	1998 -
Λένα Παπαδάκη	τενίστρια	Βερολίνο	1998 -
Αντώνιος Παπαδόπουλος	ποδοσφαιριστής	Μπαντ Κάνστατ	1999 -
Αντώνης Αηδόνης	ποδοσφαιριστής	Νέουσταντ αν ντερ Βάινστρασε	2001 -
Θωμάς Καστανάρας	ποδοσφαιριστής	Στουτγκάρδη	2003 -