Νομός Πέλλας

Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας
Περιφερειακή ενότητα
Έμβλημα
Χάρτης της Ελλάδας με {{{Όνομα}}} Θέση της Περιφερειακής Ενότητας Πέλλας στον χάρτη της Ελλάδας
Χάρτης
Χώρα	Ελλάδα
Πρωτεύουσα	Έδεσσα
Ιστορική Πρωτεύουσα
Δήμοι	4
Διοίκηση
• Αντιπεριφερειάρχης	Αθηνά Αηδονά
Διοικητική διαίρεση
• Περιφέρεια	Κεντρικής Μακεδονίας
Έτος δημιουργίας νομού
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Μακεδονία
Έκταση
• Συνολική	2.506 τ.χλμ
• Κατάταξη	23η
Πληθυσμός
• Συνολικός	139.680 (2011)
• Κατάταξη πληθ.	25η
• Πυκνότητα	55,74 κάτ./χλμ²
• Κατάταξη πυκν.	33η
ISO 3166-2	GR-59
Ταχ. κώδικες	58* **
Πιν. αυτοκινήτων	ΕΕ
Ιστότοπος	pkm.gov.gr

Η Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας (Νομός Πέλλας έως την 31η Δεκεμβρίου 2010) είναι μία από τις 74 Περιφερειακές ενότητες της Ελλάδας και ανήκει γεωγραφικά στην Μακεδονία, και διοικητικά, στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας.

Πιο συγκεκριμένα, αποτελεί μία από τις επτά περιφερειακές ενότητες της Κεντρικής Μακεδονίας. Έχει έκταση 2.505 τ.χλμ. και πληθυσμό . κατοίκους, σύμφωνα με την Απογραφή του 2011.

Πρωτεύουσα της Π.Ε. είναι η Έδεσσα, με πληθυσμό 18.229 κατοίκους.

Γεωγραφία

Η Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας συνορεύει στα βόρεια με την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, στα βορειοανατολικά με την Περιφερειακή Ενότητα Κιλκίς, στα νοτιοανατολικά με την Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης, στα νότια με τις Περιφερειακές Ενότητες Ημαθίας και Κοζάνης και στα δυτικά με την Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας.

Πρωτεύουσα του νομού είναι η Έδεσσα. Η πόλη έχει πληθυσμό 19.036 κατοίκους, κατά την Απογραφή του 2011, είναι γνωστή για τους περίφημους καταρράκτες της και αποτελεί έδρα της Ιεράς Μητρόπολης Έδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας. Άλλα σημαντικά κέντρα είναι τα Γιαννιτσά, η μεγαλύτερη πόλη της Π.Ε. με 29.789 κατοίκους και οι κωμοπόλεις Κρύα Βρύση με 6.535 κατοίκους, Αριδαία με 5.600 κατοίκους, Σκύδρα με 5.801 κατοίκους και το χωριό Άρνισσα με 1.411 κατοίκους.

Γενικά στοιχεία

Η Περιφερειακή Ενότητα καταλαμβάνει έκταση 2.505,8 Km² το μεγαλύτερο ποσοστό της οποίας καλύπτεται από καλλιεργήσιμη γη, δάση και βοσκότοπους. Οι ορεινοί όγκοι που περιβάλλουν το νομό είναι το όρος Βόρας (2.524 μ.), το όρος Βέρμιο (2.027 μ.), το όρος Πάικο (1.458 μ.), το όρος Τζένα (2.182 μ.) και το όρος Πίνοβο (2.154 μ.). Οι κύριες πεδινές εκτάσεις του είναι η πεδιάδα της Αριδαίας στο βόρειο τμήμα του Νομού, καθώς και η απέραντη πεδιάδα των Γιαννιτσών στο νοτιοανατολικό τμήμα του νομού. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το φυσικό περιβάλλον και τα οικοσυστήματα του Νομού Πέλλας (ορεινοί όγκοι του Βόρρα, Πίνοβου, Τζένας, Βερμίου και Πάικου, λίμνες Βεγορίτιδα και Άγρα, ποταμοί Εδεσσαίος ή Βόδας, Μογλένιτσα, Αλιάκμονας, Λουδίας). Ο νομός είναι εξαιρετικά πλούσιος σε επιφανειακό και υπόγειο υδάτινο δυναμικό (Εδεσσαίος, Μογλένιτσας, Αλιάκμονας, Λουδίας). Ακόμη, σε αυτόν εντοπίζονται αρχαιολογικοί χώροι ιδιαίτερης αξίας, οι οποίοι προσελκύουν σημαντικό αριθμό επισκεπτών.

Η Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη πολυμορφία σε ό,τι αφορά στη μορφολογία, στις δραστηριότητες και στην οικονομία. Στο πέρασμα του χρόνου, η διαφορετικότητα στους ρυθμούς ανάπτυξης μεταξύ των διακριτών μορφολογικά τμημάτων (ορεινό-πεδινό) καθίσταται σαφής με τη θεώρηση απλών δεικτών εξέλιξης όπως είναι η πληθυσμιακή μεταβολή, η κατανομή του αγροτικού εισοδήματος και η συγκέντρωση θέσεων εργασίας στον δευτερογενή και τον τριτογενή τομέα. Από την εξέταση των παραπάνω δεικτών διαπιστώνεται η ύπαρξη δύο ταχυτήτων ανάπτυξης μεταξύ του ορεινού και του πεδινού τμήματος, με αποτέλεσμα την πληθυσμιακή «αιμορραγία» των ορεινών περιοχών, τη φυγή νέων ανθρώπων προς τα αστικά κέντρα και την απουσία νέων θέσεων εργασίας. Η τάση αυτή σταδιακά αντιστρέφεται την τελευταία δεκαετία, με την υλοποίηση επενδύσεων στο ορεινό τμήμα της Πέλλας, τη δημιουργία σημαντικών τουριστικών πόλων έλξης και την αύξηση της επισκεψιμότητας. Αν και κατά βάση αγροτική, η Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας χαρακτηρίζεται τα τελευταία χρόνια από εκδήλωση έντονης δραστηριότητας στον δευτερογενή και, κύρια, στον τριτογενή τομέα, όπου ο τουρισμός και ο πολιτισμός προβάλλουν ως τομείς της οικονομίας με ιδιαίτερες προοπτικές εξέλιξης και θετικής συνεισφοράς στην προσπάθεια βελτίωσης του επιπέδου ζωής των κατοίκων της περιοχής.

Βασικός περιοριστικός παράγοντας των αναπτυξιακών προσπαθειών είναι η ουσιαστική απομόνωση της Περιφερειακής Ενότητας από τα βασικά δίκτυα των μεταφορών αφού ο κεντρικός οδικός άξονας της Π.Ε., η Ε.Ο.2 (Θεσσαλονίκη-Έδεσσα) παραμένει ως μια κορεσμένη, σχεδόν περιαστική οδός, δημιουργώντας αρνητικές προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του τόπου.

Η μορφολογική πολυμορφία, το ξεχωριστό φυσικό περιβάλλον και οι ανθρωπογενείς παρεμβάσεις, όπως καταγράφονται από την ιστορία, τον πολιτισμό και την παράδοση του τόπου, διαμόρφωσαν στο πέρασμα του χρόνου τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την ανάδειξη του τουρισμού ως βασική συνιστώσα της ανάπτυξης της Περιφερειακής Ενότητας Πέλλας.

Γεωγραφία

Οι καταρράκτες της Έδεσσας

Η επιφάνεια του Π.Ε. Πέλλας, στο μεγαλύτερο ποσοστό της (45,35%) χαρακτηρίζεται ως ορεινή, ενώ οι πεδινές και ημιορεινές εκτάσεις καταλαμβάνουν αντίστοιχα το 39,93% και το 14,72% της επιφάνειάς του.

Βουνά

• Βόρας 2.524 μ.
• Τζένα 2.182 μ.
• Πίνοβο 2.154 μ.
• Βέρμιο 2.027 μ.
• Πάικο 1.458 μ.

Πηγές

• Μεταλλικές πηγές Λουτρά Πόζαρ στο Λουτράκι Πέλλας, στον δήμο Αλμωπίας, με κατάλληλα διαμορφωμένες εγκαταστάσεις για φιλοξενία τουριστών. Τα νερά αναβλύζουν σε θερμοκρασία 36°C.
• Ιαματικές πηγές Λουτρά Λουτροχωρίου στο Λουτροχώρι Πέλλας, στον δήμο Σκύδρας, με θειούχα ύδατα, μοναδικά για τις θεραπευτικές του ιδιότητες, από τα πιο γνωστά στο πανελλήνιο. Τα νερά αναβλύζουν σε θερμοκρασία 24°C.

• Πηγές Αραβυσσού: 40 χιλιόμετρα ανατολικά της Έδεσσας (στην επαρχία Πέλλης).

Ποταμοί

• Λουδίας 60 χλμ
• Εδεσσαίος 29 χλμ
• Σείριος 38 χλμ

Λίμνες

• Βεγορίτιδα έκταση 54,31 τ. χμ., βάθος 70 μ.

Αρχαιολογικά ευρήματα

Πανοραμική άποψη της αρχαίας Πέλλας

Η Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας είναι παράλληλα «γεμάτη» από αρχαιολογικούς χώρους που ζητούν αποκάλυψη και ανάδειξη, σε τέτοιο βαθμό ώστε να χαρακτηρίζεται από την αρμόδια εφορεία προϊστορικών και κλασικών αρχαιοτήτων, ως Νομός «αρχαιολογικός» αντίστοιχης σημασίας με αυτούς της Ηλείας (Ολυμπία) και Φωκίδας (Δελφοί). Σπουδαιότερος αρχαιολογικός χώρος της Π.Ε. είναι αυτός της αρχαίας πρωτεύουσας, του μακεδονικού βασιλείου της Πέλλας.

Νέα ευρήματα Ταφικά μνημεία / νεκροταφεία / τμήματα πόλεων (Πέλλα/Αρχοντικό/Έδεσσα/Περιοχή Αλμωπίας/Παναγίτσα)

Αρχαία Πέλλα Βρίσκεται πολύ κοντά στη σύγχρονη πρωτεύουσα της Μακεδονίας και αποτελεί μια τεράστια ανασκαμμένη έκταση στην οποία οι επισκέπτες θα μπορούσαν να δουν το πολεοδομικό σύστημα, το ανάκτορο, την αγορά, τα ιερά, τα δημόσια κτίρια, τα νεκροταφεία, κ.λ.π. αν είχε αναπλασθεί ο αρχαιολογικός χώρος της Πέλλας με συνδυασμένες εργασίες συντήρησης και αναστήλωσης. Η Αρχαία Πέλλα ήταν κτισμένη με το γνωστό «Ιπποδάμειο» σύστημα των κανονικών ορθογώνιων οικοδομικών τετραγώνων και η μορφή των οικοδομών είχε την τυπική μορφή της ελληνικής οικίας με τον κεντρικό περίστυλο χώρο που περιβάλλεται από αστικές στοές. Η διατήρηση των αρχιτεκτονικών μελών του πρώτου κτιρίου επέτρεψε την αναστήλωση των ραδινών ιωνικών κιόνων που προβάλουν σήμερα μέσα στον μακεδονικό κάμπο. Στην Πέλλα, ανασκάπτεται από την άνοιξη του 1980 το εμπορικό και διοικητικό της κέντρο. Σε μια έκταση πάνω από 70.000 τμ, στην καρδιά της αρχαίας πόλης, γύρω από μια τεράστια κεντρική πλατεία, σταδιακά αποκαλύπτεται ένα συγκρότημα από στοές και σειρές χώρων πίσω τους, στους οποίους ήταν εγκατεστημένα τα αρχεία, η έδρα των αρχόντων της πόλης, άλλες δημόσιες υπηρεσίες και πολλά εργαστήρια και καταστήματα Ο αρχαιολογικός χώρος διαθέτει ένα υποτυπώδες χώρο έκθεσης των κινητών αντικειμένων μέρος των ανασκαφών, το οποίο απέχει κατά πολύ από τις προδιαγραφές ενός σύγχρονου Μουσείου. Στις αποθήκες του τουριστικού αυτού περιπτέρου φυλάσσονται πολύτιμοι αρχαιολογικοί θησαυροί χωρίς δυνατότητα έκθεσης. Στην Πέλλα κατασκευάζεται ένα πολύ μεγάλο έργο με χρηματοδότηση του Υπουργείου Πολιτισμού και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρόκειται για το νέο σύγχρονο αρχαιολογικό μουσείο Πέλλας, 7.000 τ.μ., νότια του μεγάλου αρχαιολογικού χώρου το οποίο θα αντικαταστήσει το παλιό. Στο μουσείο θα εκτεθούν όλα τα ευρήματα τα οποία σήμερα βρίσκονται αποθηκευμένα. Το νέο μουσείο Πέλλας είναι ανοιχτό, χωρίς διαχωριστικούς τοίχους παρά μόνο επίπεδα, και διαθέτει αρκετούς χώρους θέασης. Η έκθεση θα πληροφορεί τον επισκέπτη για τη ζωή στην περιοχή κατά την προϊστορική εποχή και τα ιστορικά χρόνια, πριν δηλαδή γίνει η Πέλλα πρωτεύουσα, εν συνεχεία θα παρουσιάζει αναλυτικά την ιδιωτική ζωή (αρχιτεκτονική, διακόσμηση, λειτουργία κατοικιών, οικιακά ιερά, χώροι συμποσίων, ενδυμασία, κόμμωση, άθληση, εκπαίδευση, πόλεμος), τη δημόσια ζωή (διοίκηση, δημόσια έγγραφα, επιγραφές, νομίσματα, εμπόριο), τη θρησκευτική ζωή (αστικά ιερά, λατρείες υπαίθρου) και τα νεκροταφεία της πόλης από την εποχή του Χαλκού ως το τέλος των ελληνιστικών χρόνων. Σε ψηλότερο επίπεδο, όπως συμβαίνει και για τον επισκέπτη του αρχαιολογικού χώρου, θα υπάρχει η ενότητα στην οποία θα εκτίθεται το υλικό από το ανακτορικό συγκρότημα.

Λουτρά Λουτρακίου (ΠΟΖΑΡ)

Λουτρά Πόζαρ

Οι ιαματικές πηγές (Λουτροθεραπείας-Ποσιθεραπείας) βρίσκονται σε υψόμετρο 360-390 μ. και καταλαμβάνουν έκταση 75 στρεμμάτων. Απέχουν 12 χιλ. από την Αριδαία, την έδρα του Δήμου, 30 χλμ. από την Έδεσσα, πρωτεύουσα του Ν. Πέλλας και 100 χιλ. από τη Θεσσαλονίκη. Πέντε ιαματικές πηγές αναβλύζουν κατά μήκος της κοίτης του θερμοπόταμου, ο οποίος συνεχίζει τη ροή του στη λεκάνη της Αλμωπίας. Η περιοχή χαρακτηρίζεται ορεινή. Οι έντονες εναλλαγές υψωμάτων και κοιλωμάτων, η κίνηση του θερμού και ψυχρού νερού και η πυκνή βλάστηση δίνουν μια σπάνια εικόνα τοπίου, που χαρακτηρίζεται από δυναμική κίνηση και ομορφιά. Στο χώρο αυτό, με το υγιεινό κλίμα, ο επισκέπτης φροντίζει την προσωπική, σωματική και ψυχική του υγεία. Τα Λουτρά Λουτρακίου Πόζαρ είναι γνωστά από παλαιοτάτων χρόνων. Οι θρύλοι, αλλά και κάποια ευρήματα, μιλούν για χρήση των θεραπευτικών ιδιοτήτων των ιαματικών νερών τόσο την εποχή του Μ. Αλεξάνδρου όσο και τη Ρωμαϊκή και Βυζαντινή περίοδο, κατά την οποία γίνονται ευρύτερα γνωστά και αξιοποιούνται αρκετά ικανοποιητικά. Από το 1984 τα Λουτρά ανήκουν στην κοινότητα και από το 1990 διαχειρίζονται από την αμιγή Δημοτική Επιχείρηση “Λουτρά Λουτρακίου”.

Κοντά στα λουτρά βρίσκεται:

• Το φαράγγι των Λουτρών
• Λαογραφικό-παλαιοντολογικό Μουσείο
• Σπήλαια – σπηλαιολογικό πάρκο
• Μεικτό δάσος Προμάχων – Λυκοστόμου (Μαύρο δάσος)

Χιονοδρομικό κέντρο Βόρας – Καϊμάκτσαλαν

Βόρας–Καιμάκτσαλαν

Το χιονοδρομικό κέντρο Βόρας – Καϊμάκτσαλαν βρίσκεται στο όρος Βόρας ή Καϊμάκτσαλαν, στα όρια του νομού Πέλλας που αποτελεί σύνορο με την FYROM. Το όρος Βόρας (Καϊματσαλάν) είναι το τρίτο μεγαλύτερο σε ύψος της Ελλάδας με υψόμετρο 2524 μ. Στην κορυφή του, και επί της γραμμής των συνόρων, υπάρχει το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία που αποτελεί μνημείο του 1ου Παγκοσμίου πολέμου. Το 1994 ξεκίνησε δοκιμαστικά η λειτουργία του χιονοδρομικού κέντρου με δύο αναβατήρες και ένα καταφύγιο, ενώ το 1995 έγινε η επίσημη έναρξη. Από τότε γίνονται συνεχείς βελτιώσεις τόσο στην δυνατότητα πρόσβασης όσο και στις εγκαταστάσεις του. Το κατώτερο σημείο του χιονοδρομικού κέντρου είναι στα 2050 μ. με το κεντρικό καταφύγιο, πάρκινγκ, σχολές σκι και φτάνει μέχρι τα 2480 μ. στο τέλος της διαδρομής του αναβατήρα Κρέμαση. Η θέα από το βουνό είναι εξαιρετική και όταν το επιτρέπει ο καιρός μπορεί να παρατηρήσει κάποιος τον Θερμαϊκό κόλπο και την κορυφή του Ολύμπου. Διαθέτει μακριές και φαρδιές πίστες χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία, θεωρείται ως το ιδανικό κέντρο για βελτίωση τεχνικής και διαδρομές σε απάτητο χιόνι. Στο Καϊμακτσαλάν υπάρχουν δεκαέξι διαφορετικές πίστες. Τέσσερις από αυτές είναι αγωνιστικές, εξοπλισμένες με ηλεκτρονικό χρονόμετρο, μια εκ των οποίων πληροί τις ολυμπιακές προδιαγραφές για ελεύθερη κατάβαση. Με μήκος 3528 μ. και υψομετρική διαφορά 503μ. αποτελεί τη μοναδική τέτοια πίστα στην Ελλάδα Υπάρχουν ακόμα τρεις δύσκολες πίστες, μια μέτρια, τρεις εύκολες και τρεις πίστες ιδανικές για παιδιά και αρχάριους. Το εντυπωσιακό σύνολο ολοκληρώνουν μια πίστα για τούμπες και άλματα (snowboard fun park) και μια πίστα Snowmobile. Η γύρω περιοχή ενδείκνυται για ορειβατικό σκι και σας δίνει τη δυνατότητα να ανακαλύψετε υπέροχες τοποθεσίες και δασικά μονοπάτια.

Παραδοσιακός οικισμός Παλαιού Αγίου Αθανασίου

Πύργος του ρολογιού στα Γιαννιτσά

Ο παραδοσιακός οικισμός Παλιός Άγιος Αθανάσιος (ή Tσέγανη) στα 1200 μέτρα και πολύ κοντά στο χιονοδρομικό κέντρο Bόρας. Tο χωριό είναι κτισμένο στους πρόποδες του βουνού Bόρας (ή Kαϊμάκτσαλαν) στην κορυφή Πιπερίτσα. Κτίστηκε στα τέλη του 16ου αιώνα και κατοικούνταν έως τα τέλη της δεκαετίας του 1980 οπότε οι κάτοικοί του μεταφέρθηκαν στο νέο οικισμό που βρίσκεται 6 χλμ κάτω από τον παλιό οικισμό. O επισκέπτης που θα βρεθεί στον παραδοσιακό οικισμό, θα θαυμάσει τα κεραμοσκεπή κτίρια του χωριού, δείγματα της ενδιαφέρουσας παραδοσιακής Μακεδονικής Αρχιτεκτονικής που συνδυάζεται απόλυτα με το φυσικό τοπίο της περιοχής. Σημαντικό αξιοθέατο του χωριού είναι η εκκλησία της Aναλήψεως η οποία κτίστηκε στα τέλη του 1700. Η σπιτική παραδοσιακή φιλοξενία αλλά και η τοπική γαστρονομία σε παραδοσιακά κέντρα εστίασης είναι ότι καλύτερο στην όμορφη αυτή πλαγιά του όρους Βόρας. Σκι, trekking, περιηγήσεις, ιππασία και τοξοβολία είναι τα οργανωμένα σπορ που φέρνουν τον επισκέπτη σε καλύτερη επαφή με την φύση και τους ανθρώπους της. Εξαιρετική επίσης είναι και η φιλοξενία στον νέο οικισμό του Αγίου Αθανασίου σε απόσταση 5 χλμ και σε χαμηλότερο υψόμετρο.

Ο ποταμός Λουδίας

Ποταμός Λουδίας

Νότια της πόλης Γιαννιτσών, σε απόσταση επτά χιλιομέτρων, συναντούμε τον ποταμό Λουδία, και τις εγκαταστάσεις του ναυταθλητικού κέντρου, που αποτελούν σημαντικό έργο αθλητικής και τουριστικής υποδομής. Στη θέση «μηδέν» βρίσκεται το Δημοτικό Κωπηλατοδρόμιο όπου δραστηριοποιείται ο Ναυτικός Όμιλος Γιαννιτσών στα αθλήματα του Κανόε - Καγιάκ και της Κωπηλασίας. Λόγω του μηδενικού υψομέτρου, η περιοχή είναι απάνεμη, γεγονός που ευνοεί την απρόσκοπτη προπόνηση των αθλητών.

Το Κωπηλατοδρόμιο εντάχθηκε στον Προπονητικό Οδηγό της Ελλάδας ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 καθώς και στο πρόγραμμα των αθλητικών υποδομών «Ελλάδα 2004» και έχουν ολοκληρωθεί υποδομές όπως λεμβαρχείο, γυμναστήριο, αποδυτήρια, σκάφη, όργανα ενδυνάμωσης. Η λειτουργία ξενώνων, και εστιατορίου και ο εξωραϊσμός του περιβάλλοντα χώρου με τη δημιουργία χώρων αναψυχής, με δενδροφυτεύσεις και εικαστικές παρεμβάσεις καθιστούν την περιοχή κατάλληλη για τη διοργάνωση ετήσιων προγραμμάτων άθλησης για όλους καθώς και για τη φιλοξενία πολιτιστικών εκδηλώσεων.

Διοικητική διαίρεση

H διοικητική διαίρεση του νομού Πέλλας όπως ίσχυσε έως το 2010

Ο Nομός Πέλλας από το έτος 2011 και με την εφαρμογή του «Προγράμματος Καλλικράτης» αποτελεί την Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας (με έδρα την Έδεσσα) της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και έχει πληθυσμό 139.680 κατοίκους, σύμφωνα με την Aπογραφή του 2011. Με την συνένωση και συγχώνευση των Δήμων από 11 σε 4, οι νέοι δήμοι που προέκυψαν είναι οι:

Δήμος	Έδρα
Αλμωπίας	Αριδαία
Έδεσσας	Έδεσσα
Πέλλας	Γιαννιτσά (Ιστορική Έδρα: Πέλλα)
Σκύδρας	Σκύδρα

• Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, όπως ίσχυσε έως το 2010 και σύμφωνα με το Πρόγραμμα Καποδίστριας, δείτε: Διοικητική διαίρεση νομού Πέλλας

• Για την πλήρη διοικητική διαίρεση της Π.Ε. Πέλλας όπως ισχύει από το 2011 σύμφωνα με το Πρόγραμμα «Καλλικράτης», δείτε: Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Πέλλας.

Αξιοθέατα

• Οι καταρράκτες στην Έδεσσα και o Αρχαιολογικός Χώρος του Λόγγου της πόλης.
• Ο Αρχαιολογικός Χώρος στην Πέλλα, oι Μακεδονικoί της τάφοι και το Αρχαιολογικό Μουσείο Πέλλας.
• Ο Πύργος του Ρολογιού στα Γιαννιτσά και το Μαυσωλείο του Γαζή Εβρένος.
• Οι παλαιοχριστιανικές βασιλικές εκκλησίες στην Αριδαία.
• Το Καιμακτσαλάν- χιονοδρομικό κέντρο
• Τα Λουτρά Πόζαρ στην Αριδαία

Πολιτική ιστορία

Η περιοχή του Νομού Πέλλας (αρχικά ονομαζόταν Νομός Πέλλης) προσαρτήθηκε στο Βασίλειο της Ελλάδας κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων το 1913 όταν ο ελληνικός στρατός απελευθέρωσε την περιοχή από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Αρχικά ολόκληρη η περιοχή υπάχθηκε στο Νομό Θεσσαλονίκης που ήταν την εποχή εκείνη ο μεγαλύτερος νομός σε έκταση της Ελλάδας. Το 1930 συγκροτήθηκε με αναγκαστικό νόμο ο Νομός Πέλλης από βορειοδυτικά τμήματα του νομού Θεσσαλονίκης, λαμβάνοντας το αρχαίο ελληνικό όνομα της πρωτεύουσας του αρχαίου Μακεδονικού κράτους Πέλλα.

Ο Νομός Πέλλας κατά το παρελθόν, μέχρι το έτος 1997 και την εφαρμογή του «Προγράμματος Ι.Καποδίστριας», χωριζόταν σε τρείς επαρχίες:

Επαρχία	Έδρα Επαρχίας
Αλμωπίας	Αριδαία
Γιαννιτσών	Γιαννιτσά
Έδεσσας	Έδεσσα

Το 2011 με το Σχέδιο «Καλλικράτης» οι επαρχίες Αλμωπίας και Γιαννιτσών, παρέμειναν αμετάβλητες και επανασυστάθηκαν ως Καλλικρατικοί Δήμοι, με εξαίρεση την τέως Επαρχία Γιαννιτσών η οποία μετονομάστηκε σε Δήμος Πέλλας, ενώ αντίστοιχα η Επαρχία Έδεσσας διασπάστηκε στους δυο δήμους Έδεσσας και Σκύδρας.

Πόλεις και χωριά

Άγιος Αθανάσιος

• Άγιος Αθανάσιος - Έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός το 1992
• Αγία Φωτεινή Έδεσσας
• Αετοχώρι
• Άθυρα
• Αριδαία
• Άρνισσα
• Αρχαία Πέλλα
• Αρχάγγελος Αλμωπίας
• Άψαλος
• Γαλατάδες
• Γαρέφειο Αλμωπίας
• Γιαννιτσά-Είναι η μεγαλύτερη πόλη της Περιφερειακής Ενότητας Πέλλας με 29.789 κατοίκους
• Γραμματικό
• Έδεσσα-Είναι η Πρωτεύουσα της Περιφερειακής Ενότητας Πέλλας με 18.229 κατοίκους
• Εξαπλάτανος
• Καλή
• Καρυδιά
• Καρυώτισσα-ένα από τα σημαντικότερα κεφαλοχώρια του νομού
• Κρύα Βρύση
• Κρώμνη
• Λαγκαδιά
• Λουτράκι Αλμωπίας
• Λουτροχώρι
• Νέα Πέλλα
• Νέος Άγιος Αθανάσιος
• Νέος Μυλότοπος
• Νότια
• Παλαιά Ξανθόγεια
• Παναγίτσα
• Περίκλεια
• Περαία
• Σκύδρα
• Σταυροδρόμι
• Φλαμουριά

Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης Διοικητική διαίρεση νομού Πέλλας.

Εκκλησιαστική διαίρεση

Στο Νομό Πέλλας υπάρχει μια Μητρόπολη της Εκκλησίας της Ελλάδος:

• Η Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας, με έδρα την Έδεσσα και Μητροπολίτη τον κ. Ιωήλ (Φραγκάκο)

Βλέπε επίσης

• Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Πέλλας

Παραπομπές

Mωσαϊκό στoν Αρχαιολογικό Χώρο της Πέλλας, της αρχαίας πρωτεύουσας της Μακεδονίας.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ιστοσελίδα τουρισμού,Ν.ΠΕΛΛΑΣ.
• Ι.Μ. Έδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας
• Ιστοσελίδα για την πόλη της Έδεσσας
• Ιστοσελίδα, ΔΗΜΟΣ ΠΕΛΛΑΣ
• Μουσείο Πέλλας, επίσημη ιστοσελίδα