Μεταμορφώσεις

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μεταμορφώσεις
ΣυγγραφέαςΟβίδιος
ΤίτλοςMetamorphoseon libri[1]
Γλώσσακλασική λατινική[2]
λατινική γλώσσα
Ημερομηνία δημιουργίαςΔεκαετία του 0[3]
Μορφήποίημα
ΘέμαΡωμαϊκή μυθολογία
ΧαρακτήρεςΔαίδαλος και Ίκαρος
LΤ ID3439
Commons page Σχετικά πολυμέσα


Απεικόνιση της ιστορίας του Πυγμαλίωνα από τον Jean Raoux (1717)
Οι πρώτοι στίχοι Metamorfoses.

Οι Μεταμορφώσεις είναι ποιητικό έργο του Οβιδίου που γράφτηκε μετά το 1 μ.X. σε δεκαπέντε βιβλία και 12.000 εξάμετρους στίχους[4] (όλα τα υπόλοιπα σωζόμενα ποιήματά του είναι σε ελεγειακό μέτρο).

Θεωρείται ένα από τα ωραιότερα έργα στα οποία γίνεται σύνδεση λογικού ειρμού και φαντασίας, αλληγορίες που κρύβουν οι ιστορίες, αλλά και τα περίφημα "αίτια" κάθε ιστορίας. Θεοί και θνητοί, νύμφες και καταστάσεις συνδέονται άρτια, σ' ένα έργο που θεωρείται ότι αποτέλεσε την αιτία εξορίας του Οβιδίου από τον αυτοκράτορα Αύγουστο, τον φερόμενο Οκταβιανό, θετό γιο του Ιουλίου Καίσαρα αφού πολλοί μελετητές θεώρησαν ότι στο έργο του αυτό ο Οβίδιος έκανε μια μακρά αλληγορία, πίσω από την οποία καρτερούσε η αντικαθεστωτική του άποψη περί κυριαρχίας του Αυγούστου.

Με τις μεταμορφώσεις του ο Οβίδιος προσπάθησε να ξεπεράσει τον τότε εθνικό ποιητή της Ρώμης Βιργίλιο με την περίφημη Αινειάδα του, αλλά και τον Όμηρο. Για τη διαμόρφωση του έργου του χρησιμοποίησε κυρίως ελληνικούς μύθους και ως βάση του ήταν τα έργα: Ετεροιούμενα του Νίκανδρου, Ορνιθογονία του Βοίου και οι Μεταμορφώσεις του Παρθενίου από τη Νίκαια. Εξάλλου οι Μεταμορφώσεις του Οβιδίου αποτέλεσαν και αποτελούν μία γέφυρα ανάμεσα στην Ελλάδα της αρχαιότητας και στην Ευρώπη, στον χριστιανισμό και το ρωμαικό και ελληνικό πάνθεον δημιουργώντας έναν θρησκευτικό συγκρητισμό.

Περιπέτειες του έργου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το έργο σώθηκε χάρη σε αντίγραφά του, που ο ποιητής είχε εμπιστευθεί σε φίλους του γιατί όταν οι Μεταμορφώσεις ήταν έτοιμες για δημοσίευση, ο Οβίδιος έριξε το έργο του στις φλόγες και το έκαψε, καθώς ήταν συγκλονισμένος από την απρόοπτη απόφαση του Αυγούστου να τον εξορίσει στους αφιλόξενους Τόμους (σημερινή Κωνστάντζα της Ρουμανίας στην οποία βρίσκεται και άγαλμα του ποιητή, σ΄ ένα από τα ακραία βορειοανατολικά σύνορα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, όπου οι ημιεξελληνισμένοι κάτοικοι απειλούνταν από τις επιδρομές των βάρβαρων λαών.[5]

Θεματολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Οβίδιος διαλέγει και αφηγείται, συνδυασμένους μεταξύ τους, όλους εκείνους τους μύθους της ελληνικής κυρίως και ρωμαϊκής αρχαιότητας που περιέχουν κάποιο στοιχείο μεταμόρφωσης, δηλαδή μια υπερφυσική μεταβολή της μορφής κάποιου προσώπου ή πράγματος σε κάποια άλλη.

Αποδοχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην αρχή αντιμετωπίστηκε με καχυποψία και απορρίφθηκε κυρίως από χριστιανούς, όπως ο Κλήμης από την Αλεξάνδρεια και ο Αρνόβιος καθώς αρκετές από τις ιστορίες που παρουσιάζει ο Οβίδιος θεωρούνται αρκετά προχωρημένες για την εποχή του.Ωστόσο στα επόμενα χρόνια μελέτης του έργου του Οβιδίου,καταξιώθηκε κι επαινέθηκε,λόγω των άριστων λογοτεχνικών ικανοτήτων του συγγραφέα και των ποικίλων τρόπων γραφής που χρησιμοποιεί προκειμένου να συνδέσει τις ιστορίες του. Έγινε ιδιαίτερα γνωστό στη διάρκεια της ελληνιστικής εποχής, λόγω της πνευματικής ανάπτυξης την εποχή εκείνη και του ταυτοτικού άγχους που παρουσιάζεται έντονα στις ιστορίες του Οβιδίου. Οι άνθρωποι την περίοδο εκείνη,έψαχναν αίτια για καθετί όπως για τα τοπωνύμια, γεωγραφικές περιοχές, από που πήρε το κάθε ένα το όνομά του,κάτι που επίσης αντανακλάται στις Μεταμορφώσεις. Εξάλλου ο Οβίδιος επηρεάστηκε και από τον Καλλίμαχο σημαντικό νεωτερικό φιλόλογο της Αλεξάνδρειας που έγραψε τα Αίτια. Όσο για το άγχος της ταυτότητας που είναι έντονο στο έργο του συγγραφέα, παρουσιάζεται εξίσου έντονο την ελληνιστική εποχή,περίοδο κατά την οποία τα ελληνιστικά κέντρα γίνονται κέντρα πολυπολιτισμικότητας, γεγονός που δημιουργεί την ανάγκη για την ανακάλυψη των εθνικών ταυτοτήτων.

Επιδράσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με την καταπληκτική ποικιλία στις εναλλασσόμενες εικόνες και την τελειότητα της μορφής του κέντρισε τη φαντασία σε ποιητές, ζωγράφους, γλύπτες και συγγραφείς, όπως ο Λουκιανός στο Συμπόσιον ή Λαπίθαι και στους ενάλιους διαλόγους του «Δωρίδα και Γαλάτεια», αλλά και τον Μπέρναρντ Σω που έγραψε το 1913 τον Πυγμαλίωνα, που μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο με τον τίτλο Ωραία μου Κυρία, όπου ένας γλωσσολόγος μεταμορφώνει μια αλήτισσα-ανθοπώλιδα σε «κόμησσα».

Σύνθεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. 4123895-3. Ανακτήθηκε στις 9  Νοεμβρίου 2017.
  2. PHI Latin Texts. 959/6. Ανακτήθηκε στις 17  Φεβρουαρίου 2021.
  3. «Lexikon der Weltliteratur» (Γερμανικά) 1993. σελ. 902. ISBN-13 978-3-520-80803-5. ISBN-10 3-520-80803-X.
  4. Ιωάννης Λάμψας, Λεξικό του αρχαίου κόσμου, τόμος Γ´, σελ.559, ISBN 960-666-934-3
  5. Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, εκδοτική Αθηνών, λήμμα Οβίδιος, τόμ. 7, 1988

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]