Ακταίωνας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Για άλλες χρήσεις, δείτε: Ακταίωνας (αποσαφήνιση).
Ακταίωνας
Actaeon, Trent Park House, Enfield 2.jpg
Γενικές πληροφορίες
Αιτία θανάτουεπίθεση σκύλου
Πληροφορίες ασχολίας
ΙδιότηταΚυνηγός
Οικογένεια
ΓονείςΑρισταίος[1] και Αυτονόη[1]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Στην Αρχαία ελληνική μυθολογία ο Ακταίων ήταν γιος του ιερέα βοσκού Αρισταίου και της Αυτονόης κόρης του θρυλικού ιδρυτή της Θήβας Κάδμου.[2] Τον ανέθρεψε ο Κένταυρος Χείρων όπως μια γενιά αργότερα τον Αχιλλέα. Η Άρτεμις εξοργίστηκε μαζί του και σύμφωνα με τον θρύλο "τον μεταμόρφωσε σε Ελάφι, τα κυνηγόσκυλα του δεν τον αναγνώρισαν και τον κατασπάραξαν".[3] Το τραγικό του τέλος έγινε σημαντικό θέμα των απεικονίσεων στην Αναγέννηση και πριν από αυτήν. Ο Τζον Σμιθ μεταξύ άλλων παρατηρεί "ο κεντρικός πυρήνας του θέματος είναι η οργή της Αφροδίτης που τον μεταμόρφωσε σε ελάφι και τον κατασπάραξαν τα σκυλιά του, οι αιτίες που έγινε αυτό διαφέρουν ανάμεσα στους συγγραφείς".[4][5] Ο Ελληνιστής ποιητής Καλλίμαχος αναφέρει ότι την ώρα που κυνηγούσε στο δάσος μπήκε σε μια σπηλιά και είδε γυμνή την θεά Άρτεμις να λούζεται.[6] Η Άρτεμις τον καταράστηκε να μην ξαναμιλήσει ποτέ, με την πρώτη λέξη που θα έβγαζε να μεταμορφωθεί σε ελάφι.[7][8] Ο Ακταίων βγήκε έξω από την σπηλιά να φωνάξει τα κυνηγόσκυλα του, με την πρώτη κραυγή μεταμορφώθηκε σε ελάφι. Τα κυνηγόσκυλα του δεν τον αναγνώρισαν και όρμηξαν να τον κατασπαράξουν, έκανε έκκληση στον Όλυμπο, οι θεοί δεν τον άκουσαν και τα σκυλιά τον έκαναν κομμάτια. Τα σκυλιά τρομοκρατημένα που δεν έβρισκαν το αφεντικό τους έπεσαν σε κατάθλιψη, ο Κένταυρος Χείρων τους έφτιαξε ένα ομοίωμα του Ακταίωνα για να τα παρηγορήσει.[9] Ο Ησίοδος στο έργο του Κατάλογος Γυναικών και η Βιβλιοθήκη Απολλόδωρου αναφέρουν ότι ήταν αντίπαλος του Διός για την αδελφή της μητέρας του Σεμέλη. Ο Ευριπίδης στην τραγωδία του Βάκχαι αναφέρει ότι εξόργισε την Άρτεμη γιατί υπερηφανεύτηκε ότι ήταν καλύτερος κυνηγός από αυτήν:

"ὁρᾷς τὸν Ἀκτέωνος ἄθλιον μόρον, ὃν ὠμόσιτοι σκύλακες ἃς ἐθρέψατο διεσπάσαντο, κρείσσον' ἐν κυναγίαις Ἀρτέμιδος εἶναι κομπάσαντ', ἐν ὀργάσιν"

Περισσότερες λεπτομέρειες μας παρέχουν άλλα χαμένα θραύσματα του Καταλόγου Γυναικών όπως επίσης τουλάχιστον άλλες τέσσερις τραγωδίες που έγραψε ο Αισχύλος και έχουν χαθεί.[10] ο Διόδωρος Σικελιώτης αναφέρει σε μια άλλη παραλλαγή του μύθου ότι ο Ακταίων ερωτεύθηκε την Άρτεμη και ήθελε να την παντρευτεί. Άλλοι συγγραφείς έγραψαν σε νεότερες παραλλαγές του μύθου ότι τα σκυλιά απέκτησαν άλλα ονόματα μετά την απώλεια του αφεντικού τους. Σε μια άλλη εκδοχή του μύθου που έγραψε ο Ρωμαίος ποιητής Οβίδιος ο Ακταίων είδε επεισοδιακά στον Κιθαιρώνα την θεά Ντιάνα την Ρωμαϊκή Άρτεμις να κάνει μπάνιο, τον μεταμόρφωσε σε ελάφι και τον κατασπάραξαν τα 50 σκυλιά του. Ο Καλλίμαχος αντίστοιχα στο έργο του "Πέμπτος Ύμνος" καταγράφει την τύφλωση του μάντη Τειρεσία επειδή είδε την θεά Αθηνά να κάνει μπάνιο.[11][12] Οι λογοτεχνικές λεπτομέρειες του μύθου έχουν χαθεί στην πλειοψηφία τους, ο Λαμάρ Ρόναλντ Λέισι προσπάθησε να ανασυνδέσει τις μαρτυρίες των αρχαίων συγγραφέων με βάση την αγγειογραφία.[13] Στην ανασύνθεση κατέληξαν οι τρεις εκδοχές του Ακταίωνος, ο ερωμένος της Σεμέλης, ο υπερήφανος κυνηγός και το οφθαλμόλουτρο της Αρτέμιδος.[14] Ο Λέισι αναγνωρίζει την πηγή που έκανε μπάνιο η Άρτεμις κοντά στις Πλαταιές, πόλη στην οποία ο Ακταίων ήταν ο ήρωας - ιδρυτής.[15] Ο επιδέξιος κυνηγός είδε την θεά γυμνή, την ερωτεύθηκε και ήθελε να την παντρευτεί, σύμφωνα με τον Διόδωρο Σικελιώτη αυτό ήταν διπλκό έγκλημα για την θεά του κυνηγιού, ως κυνηγός ο ίδιος.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 «Actaeon» (Ρωσικά)
  2. ↑ Βιβλιοθήκη Απολλόδωρου, 3.4.4
  3. ↑ Walter Burkert, Homo Necans (1972), translated by Peter Bing (University of California Press) 1983, σ. 111
  4. ↑ ΖΑΜΑΡΟΦΣΚΥ, ΒΟΪΤΕΧ (1978). ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΤΗΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑΣ(ΘΕΟΙ ΚΑΙ ΗΡΩΕΣ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ). ΑΘΗΝΑ. σελ. 59. 
  5. ↑ Heath, "The Failure of Orpheus", Transactions of the American Philological Association 124 (1994:163-196) σ. 194
  6. ↑ Καλλίμαχος, "Ύμνος 5"
  7. ↑ Coulter-Harris, Deborah M. (2016-07-29). "Ancient Greece: Defining Immortality in an Age of Gods and Mortals". Chasing Immortality in World Religions. McFarland Inc. σ. 60
  8. ↑ Conner, Nancy (2010-02-10). "Artemis: The Thrill of the Hunt". The Everything Classical Mythology Book: Greek and Roman Gods, Goddesses, Heroes, and Monsters from Ares to Zeus. Adams Media. σ. 140
  9. ↑ Lamar Ronald Lacy, "Aktaion and a Lost 'Bath of Artemis'" The Journal of Hellenic Studies 110 (1990:26–42) σ. 30
  10. ↑ Lacy 1990, emphasizing that the central core is lost, covers the literary fragments, σσ. 26-27
  11. ↑ Οβίδιος, "Μεταμορφώσεις", 3.131
  12. ↑ Chisholm 1911
  13. ↑ Lacy, "Aktaion and a Lost 'Bath of Artemis'" The Journal of Hellenic Studies 110 (1990:26-42)
  14. ↑ Lacy 1990:27f
  15. ↑ Πλούταρχος, Aristeides, 11.3 & 4

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Conner, Nancy (2010-02-10). "Artemis: The Thrill of the Hunt". The Everything Classical Mythology Book: Greek and Roman Gods, Goddesses, Heroes, and Monsters from Ares to Zeus.
  • Coulter-Harris, Deborah M. (2016-07-29). "Ancient Greece: Defining Immortality in an Age of Gods and Mortals".
  • Lamar Ronald Lacy, "Aktaion and a Lost 'Bath of Artemis'" The Journal of Hellenic Studies 110 (1990:26–42)
  • Walter Burkert, Homo Necans (1972), translated by Peter Bing (University of California Press) 1983.
  • Heath, "The Failure of Orpheus", Transactions of the American Philological Association 124 (1994:163-196)
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ακταίωνας&oldid=9893930"