Νάρκισσος (μυθολογία)
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Νάρκισσος | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Νάρκισσος (Αρχαία Ελληνικά) |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Οικογένεια | |
| Γονείς | Κηφισός και Λιριόπη |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά πρόσωπα στην Ελληνική Μυθολογία ήταν και ο Νάρκισσος. Γιος της Νύμφης Ουρανίας και του ποταμού Κηφισού χάριν του οποίου και αναπτύχθηκαν πολλές παραδόσεις (μύθοι).
Σημαντικότερες εξ αυτών των παραδόσεων ήταν:
- Κάποια μέρα καθισμένος ο ωραίος Νάρκισσος κοντά σε μια πηγή είδε το πρόσωπό του στα νερά της πηγής. Γοητεύτηκε από την εικόνα του που καθρεφτιζόταν στο νερό και θέλησε, βυθίζοντας το βραχίονα του στο νερό να τη αιχμαλωτίσει. Επειδή όμως παρά τις προσπάθειές του δεν το κατόρθωνε παρέμεινε στη θέση αυτή αυτοθαυμαζόμενος μέχρι που μαράζωσε και πέθανε. Στη θέση εκείνη μετά από λίγο φύτρωσε το ομώνυμο άνθος ως σύμβολο της φθοράς και των χθόνιων θεοτήτων.
- Ο Νάρκισσος αδιαφορώντας στον προς αυτόν έρωτα, του επίσης ωραίου νέου Αμεινία, κατέστη τελικά ο ηθικός αυτουργός στην αυτοκτονία του δεύτερου. Τότε η Νέμεσις αποφάσισε να τον τιμωρήσει σκληρά με το ίδιο πάθος, υποκινώντας τον, να δει στο νερό της πηγής την εικόνα του (το είδωλό του) και να την ερωτευθεί τόσο ώστε να πεθάνει από τον ανικανοποίητο προς εαυτόν έρωτά του.
- Ο Νάρκισσος, μετά το θάνατο της επίσης πανέμορφης δίδυμης αδελφής του Ηχούς, με την οποία και ήταν ερωτευμένος, δεν έβρισκε παρηγοριά στη δυστυχία του εκτός από το να βλέπει τον εαυτόν του στο νερό κάποιας πηγής στις Θεσπιές και να θυμάται την αδελφή του. Μέχρι που πέθανε στη θέση εκείνη από εξάντληση.
- Η γνωστότερη όμως και περισσότερο διαδεδομένη παράδοση για τον Νάρκισσο ήταν η παρακάτω που οφείλεται στον Οβίδιο (στο έργο του "Μεταμορφώσεις" ΙΙΙ 342). Σύμφωνα μ' αυτή ο ωραίος Βοιωτός νέος, απασχολημένος να θαυμάζει την καθ' όλα άριστη σωματική του διάπλαση από τις όχθες ποταμού, στα νερά αυτού, δεν έδωσε καμία προσοχή ή δεν ανταποκρίθηκε στον εκδηλούμενο έρωτα της Νύμφης Ηχούς η οποία και συνεχώς τον καλούσε. Αποτέλεσμα ήταν η μεν φωνή της Ηχούς να εξασθενεί συνέχεια σε τρόπο ώστε ν' ακούγονται μόνο οι τελευταίες συλλαβές και να σβήνει, ο δε Νάρκισσος να πεθαίνει αυτοθαυμαζόμενος στο νερό του ποταμού που το χρησιμοποιούσε ως κάτοπτρο.
Επίδραση στην ψυχολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο χαρακτήρας του Νάρκισσου αποτελεί την πηγή του όρου «ναρκισσισμός», ενός εγωκεντρικού τύπου προσωπικότητας.[1][2] Αυτή η ιδιότητα συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στον ορισμό της ναρκισσιστικής διαταραχής προσωπικότητας – μια ψυχική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από μεγαλομανία, υπερβολική ανάγκη για προσοχή και θαυμασμό, καθώς και διαταραχή στην ικανότητα ενσυναίσθησης. Ο ναρκισσισμός έχει εξελιχθεί σε μια ψυχολογική έννοια που μελετάται εκτενώς από τις αρχές του 20ού αιώνα και θεωρείται ιδιαίτερα επίκαιρη σε διάφορους κοινωνικούς τομείς.
Η έννοια της υπερβολικής εγωπάθειας ήταν γνωστή καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας. Στην Αρχαία Ελλάδα, εθεωρείτο ως υπεροψία.
Μόνο στα τέλη του 19ου αιώνα ο ναρκισσισμός άρχισε να ορίζεται σε ψυχολογικούς όρους.[3] Από τότε η σημασία αυτού του όρου στην ψυχολογία έχει αλλάξει σημαντικά. Χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει:
- Σεξουαλική διαστροφή,[4]
- Φυσιολογικό στάδιο ανάπτυξης,
- Σύμπτωμα ψύχωσης, και
- Χαρακτηριστικό κάποιων τύπων αντικειμενικών σχέσεων.
Υπάρχει ένα ευρύ φάσμα ναρκισσιστικών διαταραχών, από ήπιες έως βαριές. Όσο πιο ναρκισσιστικό είναι το άτομο, τόσο λιγότερο ταυτίζεται με τα δικά του (ή των άλλων) συναισθήματα. Επικεντρώνεται όλο και περισσότερο στην εικόνα και όχι στην αυθεντικότητα, συχνά επιδεικνύοντας ναρκισσιστική συμπεριφορά που καθοδηγείται από διογκωμένο αίσθημα αυτοσημαντικότητας και βαθιά αίσθηση μοναδικότητας.[5]
Ο ναρκισσισμός υπάρχει σε ένα συνεχές, που κυμαίνεται από φυσιολογικές έως παθολογικές εκδηλώσεις της προσωπικότητας.[6][7][8] Παρόλο που πολλοί ψυχολόγοι θεωρούν ότι ένας μέτριος βαθμός ναρκισσισμού είναι φυσιολογικός και υγιής για τους ανθρώπους, υπάρχουν και πιο ακραίες μορφές, που παρατηρούνται ιδιαίτερα σε άτομα με κατάσταση προσωπικότητας όπως η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας (ΝΔΠ), όταν οι ναρκισσιστικές ιδιότητες του ατόμου γίνονται παθολογικές,[9] οδηγώντας σε λειτουργικές διαταραχές και ψυχοκοινωνική αναπηρία. Επίσης έχει μελετηθεί σε έρευνες για την σκοτεινή τριάδα, μαζί με υποκλινική ψυχοπάθεια και μακιαβελισμό.[10]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Narcissism - Definition, Origins, Pathology, Behavior, Traits, & Facts». www.britannica.com. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2025.
- ↑ «Narcissism: Causes & How to Deal with Narcissistic Personality». bi-maristan.com. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2025.
- ↑ «Personality disorders in modern life» (PDF). leipper.org. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2025.
- ↑ «Narcissism. The term narcissism was coined by» (PDF). www.sakkyndig.com. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2025.
- ↑ «The Narcissist Spectrum: How To Start Dealing With a Narcissist To Reclaim Your Sense of Self». deepertalk.com. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2025.
- ↑ «Narcissistic and Antisocial Personality Traits Are Both Encoded in the Triple Network: Connectomics Evidence». pmc.ncbi.nlm.nih.gov. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2025.
- ↑ «Narcissism». al-islam.org. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2025.
- ↑ «Narcissism». thedmcclinic.ie. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2025.
- ↑ «The Narcissism Spectrum Model: A Synthetic View of Narcissistic Personality». doi.org. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2025.
- ↑ «The Dark Triad of personality: Narcissism, Machiavellianism, and psychopathy». www.sciencedirect.com. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2025.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Κωνσταντίνος Κοντογόνης, Επιτομή ελληνικής μυθολογίας, εκ διαφόρων συγγραφέων ερανισθείσα, Το τέταρτον νύν αναθεωρηθείσα και διορθωθείσα υπό του συγγραφέως, εκδίδεται δαπάνη Ανδρέου Κορομηλά, Εκ της τυπογραφίας Ανδρέου Κορομηλά, Εν Αθήναις 1852
