Μετάβαση στο περιεχόμενο

Γεωγραφικά διαμερίσματα της Ελλάδας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Γεωγραφικό Διαμέρισμα)

Τα γεωγραφικά διαμερίσματα είναι οι περιοχές εκείνες της Ελλάδας οι οποίες παρουσιάζουν κοινά γεωμορφολογικά και ιστορικά χαρακτηριστικά και ανήκουν γεωγραφικά στον ίδιο χώρο. Τα γεωγραφικά διαμερίσματα δεν έχουν διοικητική έννοια, όπως οι περιφέρειες ή οι αποκεντρωμένες διοικήσεις, αλλά χρησιμεύουν ως σχήματα για τη γεωγραφική και ιστορική έρευνα.

Αποτελούσαν βαθμίδα της ελληνικής δημόσιας διοίκησης υπό τη μορφή Γενικών Διοικήσεων, από το 1913[1] μέχρι το 1955[2] που καταργήθηκαν οι Γενικές Διοικήσεις. Γεωγραφικά, οι περισσότερες Γενικές Διοικήσεις αντιστοιχούσαν στην επικράτεια συγκεκριμένων Διαμερισμάτων.


Νο Γενική Διοίκηση Πρωτεύουσα Περίοδος
1 Ηπείρου Ιωάννινα 1913-1914, 1918-1928, 1929-
2 Θράκης Αλεξανδρούπολη 1922-1928, 1929-
3 Κρήτης Ηράκλειο 1913-1915, 1922, 1928-1947
4 Μακεδονίας Θεσσαλονίκη 1913-1914, 1929-1954
5 Αιγαίου Μυτιλήνη 1913-1928
6 Σάμου-Ικαρίας Σάμος 1913-1914
7 Θεσσαλονίκης Θεσσαλονίκη 1918-1928 (υπήρχε μετέπειτα ως Διοίκηση της Γενικής Διοίκησης Βορείου Ελλάδος)
8 Κοζάνης-Φλώρινας Κοζάνη 1918-1928

Διαίρεση Γεωγραφικών Διαμερισμάτων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τα σημερινά πρότυπα, από τα εννέα γεωγραφικά διαμερίσματα, μόλις τρία ταυτίζονται εδαφικά με περιφέρεια: Ήπειρος, Θεσσαλία και Κρήτη.

1. Θράκη

Πρωτεύουσα ολόκληρης της Δυτικής Θράκης θεωρείται η πόλη της Κομοτηνής και Μεγαλύτερο Λιμάνι, ολόκληρης της Δυτικής Θράκης η πόλη της Αλεξανδρούπολης.

Η Θράκη απαρτίζεται από τους τρεις νομούς Έβρου, Ξάνθης και Ροδόπης.

Η Θράκη, ως γεωγραφικό διαμέρισμα, μαζί με δύο νομούς της Μακεδονίας (νομός Δράμας και νομός Καβάλας) συναποτελούν την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, με έδρα της Περιφέρειας την Κομοτηνή και μεγαλύτερη πόλη σε πληθυσμό την Αλεξανδρούπολη.

2. Μακεδονία

Η Μακεδονία είναι το μεγαλύτερο γεωγραφικό διαμέρισμα σε έκταση της χώρας. Μητρόπολη, Πρωτεύουσα και Μεγαλύτερο Λιμάνι, ολόκληρης της Μακεδονίας θεωρείται η πόλη της Θεσσαλονίκης, η οποία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη σε πλυθυσμό της Ελλάδας.

Η Μακεδονία, χωρίζεται σε τρεις περιφέρειες:

Επίσης, το Άγιο Όρος, το οποίο γεωγραφικά ανήκει και αυτό στη Μακεδονία, αποτελεί αυτοδιοικούμενη περιοχή.

3. Θεσσαλία

Μητρόπολη και Πρωτεύουσα της Θεσσαλίας θεωρείται η πόλη της Λάρισας, και Μεγαλύτερο Λιμάνι, ολόκληρης της Θεσσαλίας η πόλη του Βόλου.

Η Θεσσαλία, χωρίζεται σε μία περιφέρεια:

  • Θεσσαλία, που απαρτίζεται από τους τέσσερις νομούς Λάρισας, Μαγνησίας, Τρικάλων και Καρδίτσας, με έδρα της Περιφέρειας και μεγαλύτερη πόλη σε πληθυσμό την Λάρισα.
  • Οι Σποράδες (Σκιάθος, Σκόπελος, Αλόννησος και μικρότερα νησιά), γεωγραφικά ανήκουν στα Νησιά Αιγαίου Πελάγους, αλλά διοικητικά αποτελούν μέρος της Θεσσαλίας.

4. Ήπειρος

Μητρόπολη, Πρωτεύουσα της Ηπείρου θεωρείται η πόλη των Ιωαννίνων, και Μεγαλύτερο Λιμάνι, ολόκληρης της Ηπείρου η πόλη της Ηγουμενίτσας.

Η Ήπειρος, χωρίζεται σε μία περιφέρεια:

5. Στερεά Ελλάδα ή Ρούμελη

Μητρόπολη και Πρωτεύουσα της Στερεάς Ελλάδας θεωρείται η Αθήνα, και Μεγαλύτερο Λιμάνι, ο Πειραιάς. Ορισμένοι θεωρούν Πρωτεύουσα της Στερεάς Ελλάδας, και την Λαμία, κυρίως για γεωγραφικούς λόγους.

Η Στερεά Ελλάδα, χωρίζεται σε τρεις περιφέρειες:

Το γεωγραφικό διαμέρισμα δεν ταυτίζεται απόλυτα με τη σημερινή Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, στην οποία δεν εντάσσονται η Αττική (η οποία λόγω πληθυσμού αποτελεί αυτοδιοικητική περιφέρεια, στην οποία περιλαμβάνει επίσης ένα μικρό μέρος της Πελοποννήσου, και τα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα, τα οποία ανήκουν γεωγραφικά στα Επτάνησα), η Αιτωλοακαρνανία, καθώς και το τμήμα της Κορινθίας από τον Ισθμό και ανατολικά.

Οι νησίδες του Κορινθιακού κόλπου όπως τα Τριζόνια Φωκίδας και οι Αλκυονίδες Νήσοι, επίσης γεωγραφικά ανήκουν στην Στερεά Ελλάδα.

6. Επτάνησα ή Ιόνια Νησιά

Μητρόπολη, Πρωτεύουσα και Μεγαλύτερο Λιμάνι, όλων των Ιονίων Νησιών του θεωρείται η πόλη της Κέρκυρας, στο νησί της Κέρκυρας.

Τα Επτάνησα, χωρίζεται σε δύο περιφέρειες:

7. Νησιά Αιγαίου Πελάγους

Μητρόπολη, Πρωτεύουσα και Μεγαλύτερο Λιμάνι, όλων των Νησιών του Αιγαίου Πελάγους θεωρείται η πόλη της Μυτιλήνης, στο νησί της Λέσβου.

Τα Νησιά Αιγαίου, χωρίζονται σε δύο περιφέρειες:

Στο Βόρειο Αιγαίο υπάγονται τα νησιά Λέσβος, Σάμος, Ικαρία, Λήμνος, Χίος και μικρότερα νησιά που βρίσκονται γύρω από αυτά, ενώ στο Νότιο Αιγαίο τα νησιωτικά συμπλέγματα Κυκλάδες και Δωδεκάνησα. Ωστόσο στην πραγματικότητα ορισμένα νησιά αποτελούν μέρος άλλων περιφερειών, όπως για παράδειγμα:

Η Εύβοια επίσης θεωρείται ορισμένες φορές ότι ανήκει και αυτή γεωγραφικά στα Νησιά Αιγαίου Πελάγους, αλλά μόνο το μεγαλύτερο μέρος του νομού, το νησιωτικό της τμήμα.

8. Πελοπόννησος ή Μοριάς

Μητρόπολη, Πρωτεύουσα και Μεγαλύτερο Λιμάνι, ολόκληρης της Πελοποννήσου θεωρείται η πόλη της Πάτρας, η οποία είναι η τρίτη κατά σειρά μεγαλύτερη πόλη σε πληθυσμό της Ελλάδας.

Η Πελοπόννησος, χωρίζεται σε δύο περιφέρειες:

Επίσης μικρά τμήματα της Πελοποννήσου, υπάγονται διοικητικά στην Περιφέρεια Αττικής (όπως για παράδειγμα η άλλοτε Επαρχία Τροιζηνίας).

9. Κρήτη

Μητρόπολη, Πρωτεύουσα και Μεγαλύτερο Λιμάνι, ολόκληρης της Κρήτης θεωρείται η πόλη του Ηρακλείου, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις Μητρόπολη της Κρήτης θεωρείται και η πόλη των Χανίων, κυρίως όμως καθαρά για ιστορικούς λόγους.

Η Κρήτη, χωρίζεται σε μία περιφέρεια:

Διοικητικά και γεωγραφικά στην Κρήτη ανήκει επίσης και η Γαύδος και δεκάδες άλλες νησίδες γύρω από την Μεγαλόνησο.

Παλαιότερες Διοικητικές Διαιρέσεις ή άλλο καθεστώς Διοικητικής Διαίρεσης

  1. ν. ΔΡΛΔ΄/1913
  2. Ν. 3200/1955