Ελληνικές βουλευτικές εκλογές Νοεμβρίου 1989

Ελληνικές βουλευτικές Εκλογές Νοεμβρίου 1989

1989 Ι ← 5 Νοεμβρίου 1989 → 1990

Οι 300 έδρες της Βουλής των Ελλήνων 151 έδρες χρειάζονται για την απόλυτη πλειοψηφία Συμμετοχή 6.798.159 (80,69%)(0,36%)   Πρώτο κόμμα Δεύτερο κόμμα Τρίτο κόμμα   Επικεφαλής Κωνσταντίνος Μητσοτάκης Ανδρέας Παπανδρέου Χαρίλαος Φλωράκης Κόμμα Ν.Δ. ΠΑ.ΣΟ.Κ. Συνασπισμός Προηγούμενες εκλογές 44,28%, 145 έδρες 39,13%, 125 έδρες 13,13%, 28 έδρες Έδρες 148 128 21 Αλλαγή στις έδρες 3 3 7 Αριθμός ψήφων 3.093.055 2.723.739 734.552 Ποσοστό 46,19% 40,67% 10,97% Μεταβολή 1,91% 1,55% 2,16%   Τέταρτο κόμμα Πέμπτο κόμμα   Επικεφαλής Διοικούσα επιτροπή Ισμαήλ Μολλά Κόμμα Οικολόγοι Εναλλακτικοί Εμπιστοσύνη Προηγούμενες εκλογές Νέο 0,52%, 1 έδρα Έδρες 1 1 Αλλαγή στις έδρες Νέο Αριθμός ψήφων 39.130 26.012 Ποσοστό 0,58% 0,39% Μεταβολή Νέο 0,14%

Απερχόμενος Πρωθυπουργός Ιωάννης Γρίβας (υπηρεσιακός) Ανεξάρτητος Επόμενος Πρωθυπουργός Ξενοφών Ζολώτας Ανεξάρτητος

Οι βουλευτικές εκλογές της 5ης Νοεμβρίου 1989 ήταν οι δεύτερες που έγιναν τη χρονιά εκείνη. Διεξήχθησαν από υπηρεσιακή κυβέρνηση υπό τον τότε πρόεδρο του Αρείου Πάγου Ιωάννη Γρίβα και έφεραν στην πρώτη θέση το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας υπό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, αλλά, και πάλι, χωρίς κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Οι εκλογές πραγματοποιήθηκαν με ένα σύστημα παραλλαγής της απλής αναλογικής (εκλογικός νόμος 1847/1989) που είχε ψηφίσει η κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου την άνοιξη του 1989.

Η Νέα Δημοκρατία ανέβασε το ποσοστό της σε 46,19%, από το 44,28% που είχε λάβει τον Ιούνιο, χωρίς όμως και πάλι να μπορέσει να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, καθώς έλαβε 148 έδρες. Το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα του Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος τέθηκε επικεφαλής της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, ανέβασε το ποσοστό του σε 40,67% από το 39,13% του Ιουνίου με τον αρχηγό του υπόδικο και άρρωστο, λαμβάνοντας 128 έδρες, και διαψεύδοντας όλες τις δημοσκοπήσεις. Ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου είδε το ποσοστό του να πέφτει στο 10,97% από το 13,13% του Ιουνίου, ενώ έλαβε 21 έδρες.

Οι δεύτερες αυτές εκλογές μέσα στην ίδια χρονιά υπήρξαν αποτέλεσμα των πολιτικών εξελίξεων που είχαν δρομολογηθεί το καλοκαίρι του 1989, όταν, μετά το αδιέξοδο των εκλογών της 18ης Ιουνίου, η Νέα Δημοκρατία και ο Συνασπισμός είχαν σχηματίσει, στις 2 Ιουλίου, κυβέρνηση συνεργασίας (κυβέρνηση Τζαννετάκη) με διακηρυγμένο στόχο την παραπομπή των υπευθύνων για την υπόθεση Κοσκωτά ενώπιον του κινδύνου παραγραφής. Η κυβέρνηση αυτή, αφού ολοκλήρωσε την διαδικασία των παραπομπών, παραιτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου, και την ίδια μέρα παρέδωσε την εξουσία στην υπηρεσιακή κυβέρνηση Γρίβα.

Η περίοδος ανάμεσα στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις, από τον Ιούνιο μέχρι τον Νοέμβριο του 1989, υπήρξε εξαιρετικά πυκνή σε συνταρακτικά γεγονότα και ανατροπές, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς (το 1989 θεωρείται το σημαντικότερο έτος στις μεταπολεμικές διεθνείς σχέσεις), καθώς ολόκληρη η παγκόσμια ψυχροπολεμική τάξη πραγμάτων κατέρρεε, σε όλα τα επίπεδα.

Στην Ελλάδα, η δολοφονία του Παύλου Μπακογιάννη στο Κολωνάκι στις 26 Σεπτεμβρίου και η απόπειρα δολοφονίας του ίδιου του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στην Μυτιλήνη την νύχτα της 21ης προς 22 Οκτωβρίου αποτέλεσαν το απόγειο της επιρροής των τρομοκρατικών οργανώσεων στην δημόσια ζωή. Ο Μπακογιάννης δολοφονήθηκε από την 17 Νοέμβρη την ημέρα που επρόκειτο να συζητηθεί η παραπομπή του Ανδρέα Παπανδρέου στην Βουλή, με εισηγητή της ΝΔ τον ίδιο. Ο Μιχάλης Παυλής, που αποπειράθηκε να δολοφονήσει τον Μητσοτάκη, ήταν ανθυπασπιστής της Πολεμικής Αεροπορίας και επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ υπηρετούσε στην ΕΥΠ. Το σύνολο σχεδόν των εφημερίδων που υποστήριζαν τη ΝΔ κατηγόρησαν το ΠΑΣΟΚ ότι «ελέγχει και κατευθύνει» την τρομοκρατία στην Ελλάδα, κατηγορία που κατέρρευσε μετά την εξάρθρωση της 17 Νοέμβρη το 2002.

Ως αποτέλεσμα των εκλογών αυτών, συγκροτήθηκε, στις 23 Νοεμβρίου, η οικουμενική κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον καθηγητή Ξενοφώντα Ζολώτα, με στήριξη από την Νέα Δημοκρατία, το ΠΑΣΟΚ και το Συνασπισμό (στον οποίο μετείχε τότε και το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας), δηλαδή περίπου από το 98% όσων είχαν ψηφίσει στις εκλογές..

Αποτίμηση εκλογών

Οι δεύτερες εκλογές του 1989 έδειξαν ότι το ΠΑΣΟΚ, με τον ηγέτη του κατηγορούμενο και άρρωστο, αύξησε την δύναμή του, ενώ η ΝΔ παρ' ότι επίσης αύξησε τη δύναμή της, πάλι δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει κυβερνητική πλειοψηφία.

Ο χαμένος των εκλογών υπήρξε ο Συνασπισμός, ο οποίος είδε το ποσοστό του να πέφτει, και την στρατηγική του να αποδοκιμάζεται από πολλούς οπαδούς του. «Φαίνεται ότι οι τολμηρές και πρωτοφανείς πρωτοβουλίες του τον Ιούνιο του 1989 δε βρήκαν καθολική αποδοχή στο εκλογικό σώμα της Αριστεράς, το οποίο εξέφρασε την αντίδρασή του στη συμμαχία ΝΔ-Συνασπισμού». Η στρατηγική της «Εκσυγχρονιστικής Αριστεράς» και των συμμαχιών με την Δεξιά αποδοκιμάστηκε έμπρακτα, ενώ αντίθετα δικαιώθηκε η αντιδεξιά στρατηγική του Ανδρέα Παπανδρέου.

Αποτελέσματα εκλογών

Σύνοψη αποτελεσμάτων βουλευτικών εκλογών 5ης Νοεμβρίου 1989

Κόμμα		Επικεφαλής	Ψήφοι			Έδρες
			Αριθμός	%	± %	Αριθμός	±
	Νέα Δημοκρατία	Κωνσταντίνος Μητσοτάκης	3.093.055	46,19	+1,91	148	+3
	Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα	Ανδρέας Παπανδρέου	2.723.739	40,67	+1,55	128	+3
	Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου	Χαρίλαος Φλωράκης	734.552	10,97	-2,16	21	-7
	Οικολόγοι Εναλλακτικοί	διοικούσα επιτροπή	39.130	0,58	Νέο	1	Νέο
	Εμπιστοσύνη 1	Ισμαήλ Μολλά	26.012	0,39	-0,14	1	-
	Ανεξάρτητος 2	Απόστολος Λάζαρης	22.414	0,34	+0,33	1	+1
	Αριστερή Πρωτοβουλία 3	διοικούσα επιτροπή	13.554	0,20	-0,21	-	-
	Οικολογικό Ελληνικό Κίνημα	Δημήτρης Κολλάτος	13.040	0,19	Νέο	-	Νέο
	Οικολόγοι Ελλάδας	Κωνσταντίνος Παπανικόλας	10.147	0,15	+0,03	-	-
	Κόμμα Φιλελευθέρων	Νικήτας Βενιζέλος	5.101	0,08	-0,06	-	-
	Λαϊκές Ενώσεις Υπερκομματικών Κοινωνικών Ομάδων	Κωνσταντίνος Ντάλιος	4.427	0,07	Νέο	-	Νέο
	Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (μ-λ)	Γρηγόρης Κωνσταντόπουλος	3.234	0,05	-0,00	-	-
	Αγωνιστικό Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδας	Νίκος Καργόπουλος	1.590	0,02	-0,02	-	-
	Μ-Λ Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας	Αντώνης Παπαδόπουλος	1.377	0,02	-0,00	-	-
	Εργατικό Αντιιμπεριαλιστικό Μέτωπο	Μιχάλης Βασιλάκης	1.321	0,02	-0,00	-	-
	Αυτοδύναμο Κίνημα Επαναστατικής Πολιτικής	Αντώνης Χάλαρης	1.248	0,02	-0,01	-	-
	Εργατικό Επαναστατικό Κόμμα 4	Σάββας Μιχαήλ	1.063	0,02	-	-	-
	Ολυμπισμός	Γεώργιος Ζώης	847	0,01	-0,01	-	-
	Οργάνωση για την Ανασυγκρότηση του Κ.Κ.Ε.	Ηλίας Ζαφειρόπουλος	633	0,01	-0,00	-	-
Σύνολο			6.696.484	100		300
Έγκυρα			6.696.484	98,51
Άκυρα/Λευκά			101.675	1,49
Ψήφισαν			6.798.159	80,69
Αποχή			1.627.053	19,31
Εγγεγραμμένοι			8.425.212
Πηγή:
Σημειώσεις:
Λίστα 1Ο συνδυασμός Εμπιστοσύνη παρουσίασε ψηφοδέλτιο μόνο στην εκλογική περιφέρεια του Νομού Ροδόπης, εκπροσωπώντας τη μουσουλμανική μειονότητα. 2Αφορά τον ανεξάρτητο υποψήφιο Απόστολο Λάζαρη στο μονοεδρικό νομό Λευκάδας. Υποστηρίχθηκε από το ΠΑ.ΣΟ.Κ. και το Συνασπισμό. 3Τα αποτελέσματα της Αριστερής Πρωτοβουλίας συγκρίνονται με τα αποτελέσματα του Κ.Κ.Ε. Εσ.-Α.Α., του Ε.Κ.Κ.Ε. και της Ε.Α.Σ. των εκλογών του Ιουνίου 1989. 4Πρόκειται για την Εργατική Διεθνιστική Ένωση - Τροτσκιστές των εκλογών του 1985. Το κόμμα δε συμμετείχε στις εκλογές του Ιουνίου 1989.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• ΒΟΥΛΗ των ΕΛΛΗΝΩΝ - Αποτελέσματα Εκλογών www.hellenicparliament.gr
• Ο Εκλογικός Νόμος 1847/1989