Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1936

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1936

1935 ←
μέλη
26 Ιανουαρίου 1936 (1936-01-26)
→ 1946
μέλη

Οι 300 έδρες της Βουλής των Ελλήνων
151 έδρες χρειάζονται για την απόλυτη πλειοψηφία
  Πρώτο κόμμα Δεύτερο κόμμα Τρίτο κόμμα
 
Επικεφαλής Θεμιστοκλής Σοφούλης Παναγής Τσαλδάρης Γεώργιος Κονδύλης
Κόμμα Κ.Φ. Λ.Κ. Γ.Λ.Ρ.Ε.
Προηγούμενες
εκλογές
Αποχή 255 έδρες, 65,04% 32 έδρες, 60,04%
Έδρες 126 72 60
Αλλαγή στις
έδρες
Αποχή Μείωση 183 Αύξηση 28
Αριθμός ψήφων 474.651 281.597 253.384
Ποσοστό 37,26% 22,10% 19,89%
Μεταβολή Αποχή Μείωση 42,96% Μείωση 45.15%

  Τέταρτο κόμμα Πέμπτο κόμμα Έκτο κόμμα
 
Επικεφαλής Νίκος Ζαχαριάδης Γεώργιος Καφαντάρης Ιωάννης Μεταξάς
Κόμμα Π.Μ. Δ.Σ. Κ.Ε.
Προηγούμενες
εκλογές
0, 9,59% Αποχή 7, 14,80%
Έδρες 15 11 7
Αλλαγή στις
έδρες
Αύξηση 15 Αποχή Σταθερό
Αριθμός ψήφων 73.411 53.696 50.137
Ποσοστό 5,76% 4,21% 3,94%
Μεταβολή Μείωση 3.83% Αποχή Μείωση 10,86%

Απερχόμενος Πρωθυπουργός

Κωνσταντίνος Δεμερτζής
Ανεξάρτητος

Επόμενος Πρωθυπουργός

Κωνσταντίνος Δεμερτζής
Ανεξάρτητος

Οι εκλογές της 26ης Ιανουαρίου 1936 -οι τελευταίες ελληνικές εκλογές του Μεσοπολέμου - διεξήχθησαν από την κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Δεμερτζή με το σύστημα της απλής αναλογικής.

Η επάνοδος του Βασιλιά Γεωργίου Β΄, μετά το αμφιλεγόμενο για πολλούς, δημοψήφισμα της 10ης Οκτωβρίου 1935- επέβαλε την αλλαγή του Συντάγματος γι' αυτό και ο Βασιλιάς διέλυσε την Βουλή και προκήρυξε τις εκλογές για την σύσταση Αναθεωρητικής Βουλής.

Στις εκλογές συμμετείχαν 1.278.085 ψηφοφόροι που αντιπροσώπευαν το 20,86% του νόμιμου πληθυσμού της χώρας (6.127.593).[1]. Οι κάλπες ανέδειξαν ισοδυναμία των δύο παρατάξεων της εποχής, των αντιβενιζελικών με κορμό το Λαϊκό Κόμμα και των βενιζελικών με κορμό το Κόμμα Φιλελευθέρων, αποτέλεσμα που οδήγησε σε κυβερνητικό αδιέξοδο. Έτσι, ο Κωνσταντίνος Δεμερτζής σχημάτισε και πάλι κυβέρνηση, η οποία όμως έμεινε στην εξουσία για έναν περίπου μήνα, μέχρι τις 13 Απριλίου 1936, οπότε ο αιφνιδιαστικός θάνατός του, την διέλυσε. Ο βασιλιάς Γεώργιος τότε διόρισε Πρωθυπουργό τον Αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Δεμερτζή[2] Ιωάννη Μεταξά, ο οποίος οδήγησε την χώρα στην δικτατορία της 4ης Αυγούστου 1936.

Αποτελέσματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Εκλογικό Σύστημα : Απλή αναλογική με ευρεία περιφέρεια
  • Εκλογικός νόμος : Ν.5493/1932 όπως τροποποιήθηκε από τον Α.Ν. της 30-12-1935 (ΦΕΚ 636/30-12-1935)
  • Εκλογικές περιφέρειες : 38
  • Σύνολο υποψηφίων : 1,665
Σύνοψη αποτελεσμάτων βουλευτικών εκλογών 26ης Ιανουαρίου 1936[3]
Κόμμα Επικεφαλής Ψήφοι Έδρες
Αριθμός % Αριθμός
Κόμμα Φιλελευθέρων Θεμιστοκλής Σοφούλης 474.651 37,26 127
Λαϊκόν Κόμμα Παναγής Τσαλδάρης 281.597 22,10 72
Γενική Λαϊκή Ριζοσπαστική Ένωσις 253,384 19,89 60
Εθνικόν Ριζοσπαστικόν Κόμμα Γεώργιος Κονδύλης
Εθνικόν Λαϊκόν Κόμμα Ιωάννης Θεοτόκης
Κόμμα Ανεξάρτητων Λαϊκού Κόμματος Ιωάννης Ράλλης
Παλλαϊκόν Μέτωπον Νίκος Ζαχαριάδης 73.411 5,76 15
Δημοκρατικός Συνασπισμός 53.693 4,21 11
Προοδευτικόν Κόμμα Γεώργιος Καφαντάρης
Δημοκρατικόν Κόμμα Γεώργιος Παπανδρέου
Αγροτικόν Εργατικόν Κόμμα Αλέξανδρος Παπαναστασίου
Αγροτικόν Δημοκρατικόν Κόμμα Αλέξανδρος Μυλωνάς
Κόμμα Ελευθεροφρόνων Ιωάννης Μεταξάς 50.137 3,94 7
Μεταρρυθμιστικό Εθνικό Κόμμα Σωτήριος Γκοτζαμάνης 17.822 1,40 4
Παλιοδημοκρατική Ένωση Κρήτης Νικόλαος Κουσουρελάκης 13.762 1,08 3
Αγροτικόν Κόμμα Ελλάδος Ιωάννης Σοφιανόπουλος 13.006 0,77 1
Εθνικόν Ενωτικόν Κόμμα Παναγιώτης Κανελλόπουλος 9.870 0,77
Κομμουνιστικό Αρχειομαρξιστικό Κόμμα Χαράλαμπος Αλεξόπουλος 1.148 0,09
Εθνική Ένωσις «Ελλάς» Κλεομένης Παπανικολάου 505 0,04
Κομουνιστικόν Διεθνιστικόν Μέτωπον Αντώνιος Γιαννακόπουλος 196 0,02
Συνασπισμού Ανεξάρτητων υποψηφίων 11.178 0,88
Λοιποί / Μεμονωμένοι υποψήφιοι 7.209 0,57
Έγκυρα 1.274.002 99,68 300
Άκυρα / Λευκά 4.083 0,32
Σύνολο 1.278.085

Μετά τις εκλογές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η βραχεία κεφαλή που έδωσαν οι βουλευτικές εκλογές στην αντιβενιζελική παράταξη (143 έδρες έναντι 142 εδρών της βενιζελικής) δεν έλυσε κανένα πρόβλημα της πολιτικής ζωής, αλλά αντίθετα, δημιούργησε και άλλα. Την επομένη των εκλογών, ο βασιλιάς ανέθεσε την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, στον τυπικό νικητή των εκλογών, Θεμιστοκλή Σοφούλη. Ο Σοφούλης, ήρθε σε επαφές με τον αρχηγό του Λαϊκού κόμματος, Παναγή Τσαλδάρη, για να διερευνήσει την πιθανότητα συγκυβέρνησης, όμως η διαφωνία τους στο θέμα των απότακτων αξιωματικών, (οι Φιλελεύθεροι ήθελαν να επιστρέψουν στο στράτευμα οι απότακτοι αξιωματικοί της Κινήματος του 1935) δεν έφερε την πολυπόθητη συμφωνία. Ο Σοφούλης συνέχισε τις επαφές του και με τα υπόλοιπα κόμματα, (το Σύμφωνο Σοφούλη-Σκλάβαινα είχε ήδη ακυρωθεί) και αφού δεν μπόρεσε να βρεί σύμμαχο, κατέθεσε άπρακτος την εντολή. Ο βασιλιάς με την σύμφωνη γνώμη των κομμάτων, ανέθεσε εκ νέου την Πρωθυπουργία στο Κωνσταντίνο Δεμερτζή, αναβαθμίζοντας ταυτόχρονα και τον Ιωάννη Μεταξά, που διορίστηκε Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, (εκτός από υπουργός Στρατιωτικών και Αεροπορίας που ήταν μέχρι τότε). Ο ξαφνικός θάνατος του Κωνσταντίνου Δεμερτζή, στις 13 Απριλίου του 1936, θα επιτρέψει στον Βασιλιά, να προαγάγει, νομότυπα, τον Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης σε Πρόεδρο, και έτσι ο Μεταξάς αναλαμβάνει νέος Πρωθυπουργός.
Η κυβέρνηση Μεταξά, θα εξασφαλίσει στις 30 Απριλίου 1936, την ψήφο εμπιστοσύνης της Βουλής, (241 υπέρ, 16 κατά, και 6 αποχές), έτσι όπως ευχόταν ήδη από τις 26 Απριλίου, ο εκδότης του «Ελεύθερου Βήματος», Δημήτριος Λαμπράκης:«...Τα εν τη Βουλή κόμματα είναι σχεδόν ασφαλές ότι δε θα περιορίσουν την ευμένειάν των εις τα χειροκροτήματα με τα οποία υπεδέχθησαν χθες το απόγευμα τας προγραμματικάς δηλώσεις του κ. Πρωθυπουργού [Ιωάννη Μεταξά], αλλά θα περιβάλουν την κυβέρνησιν ταύτην και διά της θετικής ψήφου εμπιστοσύνης των»...» [4].
Την ίδια ημέρα της ψήφου εμπιστοσύνης, το Σώμα δέχεται την πρόταση του Πρωθυπουργού για επέκταση του χρονικού ορίου των θερινών διακοπών της Βουλής, και ψηφίζει για την αναστολή της λειτουργίας της μέχρι την 1η Σεπτεμβρίου του 1936. Ακόμα περισσότερο, εξουσιοδότησε την Κυβέρνηση να διοικεί μέσω νομοθετικών διαταγμάτων (!) για όλη αυτήν την χρονική περίοδο, διαταγμάτων που θα εκδίδονταν υπό την εποπτεία 40μελούς κοινοβουλευτικής επιτροπής.
Το Καλοκαίρι του 1936, ο Θεμιστοκλής Σοφούλης και ο αρχηγός του Εθνικού Λαϊκού Κόμματος, Ιωάννης Θεοτόκης, ήρθαν σε συμφωνία συγκυβέρνησης των δυο κομμάτων, που θα γινόταν πράξη με το άνοιγμα της Βουλής, τον Σεπτέμβριο.
Όμως, ο Βασιλιάς και ο Ιωάννης Μεταξάς, διαβλέποντας κομμουνιστικό κίνδυνο, κατέλυσαν το Σύνταγμα και το Πολίτευμα της χώρας, επιβάλλοντας την Δικτατορία της 4ης Αυγούστου.[5]
Θα περνούσαν δέκα χρόνια, μέχρι η Βουλή να συνεδριάσει και πάλι.

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. ΙΕ. σελ. 374. 
  2. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2019. 
  3. Σήμερα .gr, Σαν. «Β' Βασιλευομένη Δημοκρατία». Σαν Σήμερα .gr. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουλίου 2023. 
  4. https://www.eleftheria.gr/m/%CE%B1%CF%80%CF%8C%CF%88%CE%B5%CE%B9%CF%82/item/29073-.html
  5. https://www.rizospastis.gr/story.do?id=10242555

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Νίκος Οικονόμου: «Εκλογές-Δημοψηφίσματα: Α.Πολιτικές συμπεριφορές στην περίοδο 1923-1936», από την «Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770-2000»,τομ 7, εκδ. "Ελληνικά Γράμματα", Αθήνα, 2003, σελ. 33-40