Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1936

Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1936

1935 ← 26 Ιανουαρίου 1936 (1936-01-26) → 1946 μέλη

Οι 300 έδρες της Βουλής των Ελλήνων 151 έδρες χρειάζονται για την απόλυτη πλειοψηφία   Πρώτο κόμμα Δεύτερο κόμμα Τρίτο κόμμα   Επικεφαλής Θεμιστοκλής Σοφούλης Παναγής Τσαλδάρης Γεώργιος Κονδύλης Κόμμα Κ.Φ. Λ.Κ. Γ.Λ.Ρ.Ε. Προηγούμενες εκλογές Αποχή 255 έδρες, 65,04% 32 έδρες, 60,04% Έδρες 126 72 60 Αλλαγή στις έδρες Αποχή 183 28 Αριθμός ψήφων 474.651 281.597 253.384 Ποσοστό 37,26% 22,10% 19,89%% Μεταβολή Αποχή 42,96% 45.15%   Τέταρτο κόμμα Πέμπτο κόμμα Έκτο κόμμα   Επικεφαλής Νίκος Ζαχαριάδης Γεώργιος Καφαντάρης Ιωάννης Μεταξάς Κόμμα Π.Μ. Δ.Σ. Κ.Ε. Προηγούμενες εκλογές 0, 9,59% Αποχή 7, 14,80% Έδρες 15 11 7 Αλλαγή στις έδρες 15 Αποχή Αριθμός ψήφων 73.411 53.696 50.137 Ποσοστό 5,76% 4,21% 3,94% Μεταβολή 3.83% Αποχή 10,86%

Απερχόμενος Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Δεμερτζής Ανεξάρτητος Επόμενος Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Δεμερτζής Ανεξάρτητος

Οι εκλογές της 26ης Ιανουαρίου 1936 -οι τελευταίες ελληνικές εκλογές του Μεσοπολέμου - διεξήχθησαν από την κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Δεμερτζή με το σύστημα της απλής αναλογικής.
Η επάνοδος του Βασιλιά Γεωργίου Β΄, μετά το αμφιλεγόμενο για πολλούς, δημοψήφισμα της 10ης Οκτωβρίου 1935- επέβαλε την αλλαγή του Συντάγματος γι΄αυτό και ο Βασιλιάς διέλυσε την Βουλή και προκήρυξε τις εκλογές για την σύσταση Αναθεωρητικής Βουλής.
Στις εκλογές συμμετείχαν 1.278.085 ψηφοφόροι που αντιπροσώπευαν το 20,86% του νόμιμου πληθυσμού της χώρας (6.127.593).. Οι κάλπες ανέδειξαν ισοδυναμία των δύο μεγάλων κομμάτων της εποχής, (Λαϊκόν Κόμμα και Κόμμα Φιλελευθέρων), αποτέλεσμα που οδήγησε σε κυβερνητικό αδιέξοδο. Έτσι, ο Κωνσταντίνος Δεμερτζής σχημάτισε και πάλι κυβέρνηση, η οποία όμως έμεινε στην εξουσία για έναν περίπου μήνα, μέχρι τις 13 Απριλίου 1936, οπότε ο αιφνιδιαστικός θάνατός του, την διέλυσε. Ο βασιλιάς Γεώργιος τότε διόρισε Πρωθυπουργό τον Αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Δεμερτζή Ιωάννη Μεταξά, ο οποίος οδήγησε την χώρα στην δικτατορία της 4ης Αυγούστου 1936.

Αποτελέσματα

Το κοινοβούλιο της Ελλάδας μετά από το 1936.

• Εκλογικό Σύστημα : Απλή αναλογική με ευρεία περιφέρεια
• Εκλογικός νόμος : Ν.5493/1932 όπως τροποποιήθηκε από τον Α.Ν. της 30-12-1935 (ΦΕΚ 636/30-12-1935)
• Εκλογικές περιφέρειες : 38
• Σύνολο υποψηφίων : 1,665

Κόμματα		Αρχηγοί	Ψήφοι			Έδρες
			Αριθμός	%	+− %	Αριθμός	+−
1	Κόμμα Φιλελευθέρων	Θεμιστοκλής Σοφούλης	474.651	37,26		127
2	Λαϊκόν Κόμμα	Παναγής Τσαλδάρης	281.597	22,10		72
3	Γενική Λαϊκή Ριζοσπαστική Ένωσις		253,384	19,89		60
α)	Εθνικό Ριζοσπαστικό Κόμμα	Γεώργιος Κονδύλης	-	-		-
β)	Εθνικό Λαϊκό Κόμμα	Ιωάννης Θεοτόκης	-	-		-
γ)	Κόμμα Ανεξάρτητων Λαϊκού Κόμματος	Ιωάννης Ράλλης	-	-		-
4	Παλλαϊκό Μέτωπο (ΚΚΕ)	Νίκος Ζαχαριάδης	73.411	5,76		15
5	Δημοκρατικός Συνασπισμός	-	53.693	4,21		11
α)	Προοδευτικό Κόμμα	Γεώργιος Καφαντάρης
β)	Δημοκρατικό Κόμμα	Γεώργιος Παπανδρέου	-	-
γ)	Αγροτικόν Εργατικόν Κόμμα	Αλέξανδρος Παπαναστασίου
δ)	Αγροτικό Δημοκρατικό Κόμμα	Αλέξανδρος Μυλωνάς
6	Κόμμα Ελευθεροφρόνων	Ιωάννης Μεταξάς	50.137	3,94		7
7	Μεταρρυθμιστικό Εθνικό Κόμμα	Σωτήριος Γκοτζαμάνης	17.822	1,40		4
8	Παλιοδημοκρατική Ένωση Κρήτης	Νικόλαος Κουσουρελάκης	13.762	1,08		3
9	Αγροτικό Κόμμα Ελλάδος	Ιωάννης Σοφιανόπουλος	13.006	0,77		1
11	Εθνικό Ενωτικό Κόμμα	Παναγιώτης Κανελλόπουλος	9.870	0,77		0
12	Κομμουνιστικό Αρχειομαρξιστικό Κόμμα	Χαράλαμπος Αλεξόπουλος	1.148	0,09		0
13	Εθνική Ένωσις «Ελλάς», Ε.Ε.Ε	Κλεομένης Παπανικολάου	505	0,04		0
14	Κομουνιστικόν Διεθνιστικόν Μέτωπον	Αντώνιος Γιαννακόπουλος	196	0,02		0
15	Συνασπισμού Ανεξάρτητων υποψηφίων	-	11.178	0,88
16	Λοιποί- Μεμονωμένοι υποψήφιοι	-	7.209	0,57		0
Έγκυρες ψήφοι			1.274.002	100,00		300
Άκυρα λευκά			4.083
Σύνολο			1.278.085

Μετά τις εκλογές

Η βραχεία κεφαλή που έδωσαν οι βουλευτικές εκλογές στην αντιβενιζελική παράταξη (143 έδρες έναντι 142 εδρών της βενιζελικής) δεν έλυσε κανένα πρόβλημα της πολιτικής ζωής, αλλά αντίθετα, δημιούργησε και άλλα. Την επομένη των εκλογών, ο βασιλιάς ανέθεσε την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, στον τυπικό νικητή των εκλογών, Θεμιστοκλή Σοφούλη. Ο Σοφούλης, ήρθε σε επαφές με τον αρχηγό του Λαϊκού κόμματος, Παναγή Τσαλδάρη, για να διερευνήσει την πιθανότητα συγκυβέρνησης, όμως η διαφωνία τους στο θέμα των απότακτων αξιωματικών, (οι Φιλελεύθεροι ήθελαν να επιστρέψουν στο στράτευμα οι απότακτοι αξιωματικοί της Κινήματος του 1935) δεν έφερε την πολυπόθητη συμφωνία. Ο Σοφούλης συνέχισε τις επαφές του και με τα υπόλοιπα κόμματα, (το Σύμφωνο Σοφούλη-Σκλάβαινα είχε ήδη ακυρωθεί) και αφού δεν μπόρεσε να βρεί σύμμαχο, κατέθεσε άπρακτος την εντολή. Ο βασιλιάς με την σύμφωνη γνώμη των κομμάτων, ανέθεσε εκ νέου την Πρωθυπουργία στο Κωνσταντίνο Δεμερτζή, αναβαθμίζοντας ταυτόχρονα και τον Ιωάννη Μεταξά, που διορίστηκε Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, (εκτός από υπουργός Στρατιωτικών και Αεροπορίας που ήταν μέχρι τότε). Ο ξαφνικός θάνατος του Κωνσταντίνου Δεμερτζή, στις 13 Απριλίου του 1936, θα επιτρέψει στον Βασιλιά, να προαγάγει, νομότυπα, τον Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης σε Πρόεδρο, και έτσι ο Μεταξάς αναλαμβάνει νέος Πρωθυπουργός.
Η κυβέρνηση Μεταξά, θα εξασφαλίσει στις 30 Απριλίου 1936, την ψήφο εμπιστοσύνης της Βουλής, (241 υπέρ, 16 κατά, και 6 αποχές), έτσι όπως ευχόταν ήδη από τις 26 Απριλίου, ο εκδότης του «Ελεύθερου Βήματος», Δημήτριος Λαμπράκης:«...Τα εν τη Βουλή κόμματα είναι σχεδόν ασφαλές ότι δε θα περιορίσουν την ευμένειάν των εις τα χειροκροτήματα με τα οποία υπεδέχθησαν χθες το απόγευμα τας προγραμματικάς δηλώσεις του κ. Πρωθυπουργού [Ιωάννη Μεταξά], αλλά θα περιβάλουν την κυβέρνησιν ταύτην και διά της θετικής ψήφου εμπιστοσύνης των»...» .
Την ίδια ημέρα της ψήφου εμπιστοσύνης, το Σώμα δέχεται την πρόταση του Πρωθυπουργού για επέκταση του χρονικού ορίου των θερινών διακοπών της Βουλής, και ψηφίζει για την αναστολή της λειτουργίας της μέχρι την 1η Σεπτεμβρίου του 1936. Ακόμα περισσότερο, εξουσιοδότησε την Κυβέρνηση να διοικεί μέσω νομοθετικών διαταγμάτων (!) για όλη αυτήν την χρονική περίοδο, διαταγμάτων που θα εκδίδονταν υπό την εποπτεία 40μελούς κοινοβουλευτικής επιτροπής.
Το Καλοκαίρι του 1936, ο Θεμιστοκλής Σοφούλης και ο αρχηγός του Εθνικού Λαϊκού Κόμματος, Ιωάννης Θεοτόκης, ήρθαν σε συμφωνία συγκυβέρνησης των δυο κομμάτων, που θα γινόταν πράξη με το άνοιγμα της Βουλής, τον Σεπτέμβριο.
Όμως, ο Βασιλιάς και ο Ιωάννης Μεταξάς, διαβλέποντας κομμουνιστικό κίνδυνο, κατέλυσαν το Σύνταγμα και το Πολίτευμα της χώρας, επιβάλλοντας την Δικτατορία της 4ης Αυγούστου.
Θα περνούσαν δέκα χρόνια, μέχρι η Βουλή να συνεδριάσει και πάλι.

Δείτε επίσης

• Κατάλογος Ελλήνων βουλευτών (1936)

Πηγές

• Νίκος Οικονόμου: «Εκλογές-Δημοψηφίσματα: Α.Πολιτικές συμπεριφορές στην περίοδο 1923-1936», από την «Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770-2000»,τομ 7, εκδ. "Ελληνικά Γράμματα", Αθήνα, 2003, σελ. 33-40