Μετάβαση στο περιεχόμενο

Δήμος Σαλαμίνας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 37°55′59.999″N 23°30′0.000″E / 37.93333306°N 23.50000000°E / 37.93333306; 23.50000000

Δήμος Σαλαμίνας
Δήμος
Official logo of {{{official_name}}}

Έμβλημα

Δορυφορική χαρτογραφία της Σαλαμίνας

Χώρα Ελλάδα
Έδρα Σαλαμίνα
Ιστορική έδρα Ιστορική Κωμόπολη Αμπελακίων Σαλαμίνας
Τοπικές έδρες Σαλαμίνα, Αμπελάκια
Διοίκηση  
 • Δήμαρχος Γεώργιος Θ. Παναγόπουλος (2019-σήμερα)
 • Αντιδήμαρχοι Θεματικοί Αντιδήμαρχοι
  • Διοικητικών & Οικονομικών Υπηρεσιών: Αλαΐσκας Αθανάσιος
  • Καθαριότητας, Περιβάλλοντος & Πρασίνου: Βακάλης Αντώνιος
  • Τεχνικών Υπηρεσιών & Υ.ΔΟΜ.: Κόγιας Νικόλαος
  • Κοινωνικών Υπηρεσιών & Παιδείας: Καλιότσου-Κανάρη Παναγιώτα
  • Αθλητισμού: Παπασάββας Ηλίας
  • Καθημερινότητας & Πολιτικής Προστασίας: Νάννος Σωτήριος
  • Πολιτισμού: Καρνέση-Λαλούση Σοφία

Χωρικοί Αντιδήμαρχοι

  • Δημοτικής Ενότητας Αμπελακίων: Γκίνης Στυλιανός
Διοικητική υπαγωγή  
 • Αποκ. διοίκηση Αττικής
 • Περιφέρεια Αττικής
 • Περιφ. ενότητα Νήσων
Νομός Αττικής
Έκταση 93,5 km2
Πληθυσμός 37.220 (απογραφή 2021)
Ταχ. Κωδ. 18900-18903
Ιστότοπος https://www.salamina.gr/

Ο Δήμος Σαλαμίνας[1] είναι δήμος της περιφέρειας Αττικής που συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης την 1η Ιανουαρίου 2011 από τη συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Σαλαμίνας και Αμπελακίων. Ο δήμος περιλαμβάνει τη Σαλαμίνα και τις γειτονικές της νησίδες. Η έκταση του δήμου είναι 96,09 τ.χλμ. και ο πληθυσμός του 37.220 κάτοικοι σύμφωνα με την απογραφή του 2021. Έδρα του δήμου είναι η Σαλαμίνα. Ο δήμος πλέον χωρίζεται σε τέσσερις κοινότητες, οι οποίες είναι: Δημοτική Κοινότητα Αιαντείου, Δημοτική Κοινότητα Αμπελακίων, Δημοτική Κοινότητα Σαλαμίνας και Δημοτική Κοινότητα Σεληνίων.

Σύμφωνα με τη μυθολογία, το νησί πήρε την ονομασία του από τη νεράιδα Σαλαμίνα που είχε πατέρα τον θεό Ασωπό, μητέρα τη Μετώπη, αδελφή τη νεράιδα Αίγινα και σύζυγό της τον θεό της θάλασσας Ποσειδώνα. Το όνομα Σαλαμίς μαρτυρείται ήδη στο ομηρικό έπος (Ιλιάς Β, 557-558).[2] Κατά την αρχαιότητα και σύμφωνα με το ιστορικό γεωγράφο Στράβωνα, η Σαλαμίνα ήταν γνωστή με τις ονομασίες Σκιράς (από τον ήρωα Σκίρο), Πιτυούσα (πίτυς = πεύκο) από τα πολλά πεύκα που υπήρχαν και Κυχρεία από τον Κυχρέα, ο οποίος ήταν γιος της νεράιδας Σαλαμίνας. Ο Κυχρέας έγινε ο πρώτος μυθικός βασιλιάς της Σαλαμίνας, όταν την απάλλαξε από έναν φοβερό δράκοντα, που την καταδυνάστευε και λεηλατούσε. Άλλες παραδόσεις συνδέουν τον Κυχρέα με ένα ιερό φίδι, που βοήθησε τον ελληνικό στόλο κατά τη διάρκεια της Ναυμαχίας της Σαλαμίνας, προκαλώντας σύγχυση στα περσικά πλοία. Το νησί είναι επίσης γνωστό ήδη από την αρχαιότητα και με την ονομασία Κούλουρη, που προέρχεται από το ακρωτήριο "Κόλουρις άκρα" (σήμερα Πούντα), στο οποίο ήταν χτισμένη η αρχαία πόλη και το λιμάνι του 4ου αιώνα π.Χ.

Σύμφωνα με τον Σπυρίδωνα Λάμπρο, το όνομα Σαλαμίνα δεν είναι ελληνικό. Το συναντάμε και στην Κύπρο (στην ομώνυμη πόλη-κράτος Σαλαμίνα Κύπρου) την οποία ίδρυσαν άποικοι με αρχηγό τον Τεύκρο.[3] Επίσης, το γεγονός ότι στο νησί συναντάμε τη λατρεία του «Δία Επικοίνιου» (Ba-al Shalam), όπως και η θέση του νησιού απέναντι σε κόλπο ξηράς, γίνεται φανερό ότι έχει σημιτική ρίζα και σημαίνει «ειρήνη» και «τόπος ειρήνης».[4]

Η σύγχρονη Σαλαμίνα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Σαλαμίνα σήμερα έχει τη μεγαλύτερη πυκνότητα πληθυσμού απ' όλα τα νησιά της Ελλάδας. Αυτό οφείλεται στη μικρή απόσταση που έχει από την Αθήνα. Στο κεντρικό λιμάνι-Πορθμείο των Παλουκίων Σαλαμίνας λειτουργεί εικοσιτετράωρη ακτοπλοϊκή σύνδεση με το Πέραμα. Τις ώρες αιχμής, τα πλοία φεύγουν ανά τέταρτο (15 λεπτά). Επιπλέον από τα Παλούκια υπάρχει απευθείας σύνδεση με το λιμάνι του Πειραιά. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat για την επιβατική κίνηση σταλιμάνια της Ευρώπης,[5] το 2008 και το 2009, τα Παλούκια της Σαλαμίνας βρίσκονται στη δεύτερη θέση της λίστας και το Πέραμα στην τρίτη θέση, καθώς την ακτοπλοϊκή γραμμή χρησιμοποίησαν 13 εκατομμύρια επιβάτες, τόσο το 2008, όσο και το 2009. Ακτοπλοϊκώς συνδέεται επίσης και με τη Νέα Πέραμο από το λιμάνι που βρίσκεται κοντά στο μοναστήρι της Παναγίας Φανερωμένης. Το κέντρο του νησιού διαθέτει για τον επισκέπτη όλα όσα χρειάζεται μια σύγχρονη πόλη. Τη θερινή περίοδο δέχεται χιλιάδες επισκέπτες κυρίως από τον Πειραιά και τις γύρω περιοχές για μονοήμερες εκδρομές ως και πολυήμερες διακοπές. Για μπάνιο προσφέρονται οι περιοχές Ψιλή Άμμος, Περιστέρια, Αιάντειο, Κανάκια, Σελήνια, Σατερλί, Ρέστη, Ηλιακτή, Βασιλικά, Αγ. Γιώργης κ.α.

Αξιοθέατα της Σαλαμίνας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα αξιοθέατα του νησιού[6] περιλαμβάνουν κυρίως θρησκευτικά μνημεία, όπως το Μοναστήρι της Παναγίας Φανερωμένης, μερικά ανοιχτά θέατρα όπως το Ευριπίδειο θέατρο, αλλά και τα ερείπια ενός Φράγκικου μάλλον πύργου στα Αμπελάκια.

Κτήριο Έτος κατασκευής Τοποθεσία
Σπήλαιο Ευριπίδη 450 π.Χ. Περιστέρια
Αρχαια πόλη Σαλαμίνας 5ος-2ος π.Χ αιώνας Αμπελάκια (αρχαίες λιμενικές εγκαταστάσεις, οικίες, τμήμα τείχους)
Το παρεκκλήσι του Αγίου Ιωάννη του Καλυβίτη 10ος αιώνας στη νότια Σαλαμίνα, εντός πευκόφυτου δάσους κοντά στην περιοχή των Κανακίων. Το πρώτο εκκλησάκι που φτιάχτηκε πάνω στο νησί.
Παρεκκλήσι Αγίου Γρηγορίου 12ος αιώνας Ψιλή Άμμος
Μεσαιωνικός πύργος (μάλλον Φράγκικος) 13ος αιώνας Αμπελάκια, στο κέντρο του χωριού, πλησίον της εκκλησίας των Εισοδίων της Θεοτόκου
Εκκλησία Αγίου Γεωργίου 1450 Άγιος Γεώργιος
Το Μοναστήρι του Αγίου Νικολάου των Λεμονίων 17ος αιώνας στη νότια Σαλαμίνα (κοντά στα Κανάκια)
Μοναστήρι Φανερωμένης 17ος αιώνας Φανερωμένη (είναι αγιογραφημένη από τον Γεώργιο Μάρκου, από το Άργος και περιλαμβάνει 3.500 μορφές. Εκεί βρίσκεται και ο τάφος του οπλαρχηγού Γιάννη Γκούρα).
Οι Ανεμόμυλοι 18ος αιώνας στα προάστια της πόλης (στον λόφο Αγίου Νικολάου απέναντι από τον λόφο Πατρίς)
Το μικρό πέτρινο θεατράκι 1990 Σελήνια
Το Αρχοντικό της Οικογένειας Γαλέου 19ος αιώνας πόλη Σαλαμίνας
Εκκλησία Αγίου Δημητρίου 1806 πόλη Σαλαμίνας (περιλαμβάνοντας αγιογραφίες του Π. Λεμπέση και τον τάφο του Καραϊσκάκη, άμβωνα και δεσποτικό του Γιαννούλη Χαλεπά)
Αρχαιολογικό μουσείο 1826 πόλη Σαλαμίνας. Βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και στέγαζε το 1ο δημοτικό σχολείο Σαλαμίνας μέχρι το 1981 που παραχωρήθηκε στο Υπουργείο Πολιτισμού και σήμερα στεγάζει το Αρχαιολογικό μουσείο.
Εκκλησία Αγίου Μηνά (Μητρόπολη Σαλαμίνας) 1869 πόλη Σαλαμίνας (περιλαμβάνει αγιογραφίες του Αθανασίου Σούτσου, ο άμβωνας και το δεσποτικό είναι του Γιαννούλη Χαλεπά)
Οικία Άγγελου Σικελιανού 1878 Φανερωμένη. Ο Άγγελος Σικελιανός έζησε εκεί (σταδιακά) από τον Αύγουστο του 1933 έως τον Μάρτιο του 1950.
Ξωκκλήσι του προφήτη Ηλία 20ος αιώνας πόλη Σαλαμίνας (στον πέτρινο λόφο του προφήτη Ηλία, απέναντι από τον λόφο Πατρίς)
Ο Πέτρινος Φάρος 1901 στο ακρωτήρι Κόγχη, πλησίον του οικισμού "Περιστέρια"
Η προτομή του Γεωργίου Καραϊσκάκη 1927 στο κέντρο της πόλης, στην περιοχή Βουρκάρι
Πέτρινο θεατράκι 1990 Σελήνια
Ευριπίδειο θέατρο 1993 στα προάστια της πόλης της Σαλαμίνας (στον λόφο Πατρίς)
Εκκλησία Παναγίας Ελευθερώτριας 1998 Λόφος Πατρίς
Δημαρχείο Αμπελακίων 1999 Αμπελάκια
Το νέο Δημαρχιακό Μέγαρο Σαλαμίνας 2000 πόλη Σαλαμίνας
Το Μουσείο Λαογραφίας και Τέχνης της Σαλαμίνας 2000 στεγάζεται στο Δημαρχείο Σαλαμίνας

Στο ποδόσφαιρο η Σαλαμίνα εκπροσωπείται από τέσσερις ποδοσφαιρικούς συλλόγους:

Ο Αίας Σαλαμίνας έχει εκπροσωπήσει τη Σαλαμίνα στα πρωταθλήματα των εθνικών κατηγοριών, με υψηλότερη διάκριση τη συμμετοχή στη Β΄ Εθνική Κατηγορία τη δεκαετία του '60 και του '70. Σήμερα αγωνίζεται στις ερασιτεχνικές διοργανώσεις της ΕΠΣΠ.

Οι σύλλογοι Α.Ε Σαλαμίνας και Σαλαμινομάχοι είναι ερασιτεχνικές ομάδες ποδοσφαίρου και αγωνίζονται στις ερασιτεχνικές διοργανώσεις της ΕΠΣΠ.

Η Σαλαμίνα έχει πολυετή δραστηριότητα στα ναυτικά αθλήματα και διαθέτει τους εξής συλλόγους:

  • Ναυτικός Αθλητικός Όμιλος Σαλαμίνας
  • Γυμναστικός Ναυτικός Όμιλος "Σαλαμίνα"
  • Ναυτικός Όμιλος Γιάλας Σαλαμίνας "ο Αγ. Νικόλαος"

Ο Ναυτικός Αθλητικός Όμιλος Σαλαμίνας έχει διακρίσεις και στην κωπηλασία. Ο Γυμναστικός Ναυτικός Όμιλος "Σαλαμίνα" και ο Ναυτικός Όμιλος Γιάλας Σαλαμίνας "ο Αγ. Νικόλαος" δραστηριοποιούνται με επιτυχία και διακρίσεις στο Κανόε καγιάκ. Η Ολυμπία Βιέννη με τη Γεωργία Παπαδημητρίου το 1990 κατέκτησαν το Ασημένιο Μετάλλιο στο Διπλό Νεανίδων του 56ου Πανελληνίου Πρωταθλήματος στον Λαγκαδά. Ο Λευτέρης με τον Γιώργο Κόνσολα κατέκτησαν την 4η Θέση στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα U23 του 2009, το οποίο διεξήχθη στο Racice της Τσεχίας. Ενώ το 2011 ο Λευτέρης Κόνσολας με τον Παναγιώτη Μαγδανή κατέκτησαν το Ασημένιο Μετάλλιο στο Πανευρωπαικό Πρωτάθλημα στη Φιλιπούπολη της Βουλγαρίας.[7] Ο Ναυτικός Όμιλος Βουρκαρίου Σαλαμίνας (ΝΟΒΣ) www.nobs.gr δραστηριοποιείται στην Ιστιοπλοΐα και διοργανώνει κάθε χρόνο τον αγώνα ιστιοπλοΐας ανοιχτής θαλάσσης "Κύπελλο Ναυμαχίας Σαλαμίνος" προς τιμή των Σαλαμινομάχων. Το 2013 διοργάνωσε στη Σαλαμίνα το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Ιστιοπλοΐας LASER RDL ανδρών - εφήβων με μεγάλη επιτυχία.

Η Σαλαμίνα διαθέτει επίσης ομάδες Μπάσκετ, Βόλεϊ, Χάντμπολ και Πινγκ πονγκ από τον Αθλητικό Όμιλο Σαλαμίνος Τελαμών[8]. Άλλες ομάδες Βόλεϊ, του νησιού, έιναι ο Αθλητικός Όμιλος Ευριπίδης Σαλαμίνος και ο Όμιλος Πετοσφαίρισης Πανορμίτης Σαλαμίνας. Επίσης διαθέτει ομάδα Στίβου από τον Γυμναστικό Σύλλογο Σαλαμίνος και ομάδα Τέννις από τον Όμιλο Αντισφαίρισης Σαλαμίνος.[9]

Η Σαλαμίνα επίσης διαθέτει ομάδα ρυθμικής γυμναστικής από τον Αθλητικό γυμναστικό σύλλογο Σείριο Σαλαμίνος. Το 2019 η ομάδα των παγκορασίδων κέρδισε την 7 η θέση στο πανελλήνιο πρωτάθλημα ανσμπλ.

Χρονολογία Πληθυσμός Σαλαμίνας Πληθυσμός Πρωτεύουσας
1981
25.215
5.143
1991
27.582
6.316
2001[10]
37.091
24.446
2011[11]
39.220
25.370
2021[12]
37.220
24.997

Περιοχές και Οικισμοί

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Σπήλαιο Ευριπίδη
  • Στενό Φανερωμένης
  • Τσάμι
  • Ψιλή Άμμος

Μυθικά και ιστορικά πρόσωπα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύγχρονες προσωπικότητες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Διατελέσαντες δήμαρχοι Σαλαμίνας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Διάρκεια Θητείας Εκλεγμένος Δήμαρχος Σημειώσεις
Χρονική Περίοδος 1951-1998 Δήμαρχος Σαλαμίνας Αυτοδιοίκητος Δήμος Σαλαμίνας

(νόμος ΔΝΖ΄, 1912 Περί Δήμων και Κοινοτήτων-

Ελευθερίου Βενιζέλου)

(Γεωγραφική περιοχή ευθύνης: Δημοτικό Διαμέρισμα Σαλαμίνος)

*Εν αναμονή λοιπές πληροφορίες για προηγούμενα έτη.
1951-1955 Γεώργιος Λουκάς †
1955-1959 Μιχαήλ Κριτσίκης
1959-1964 Γεώργιος Λουκάς
1965-1967 Αύγουστος Κριτσίκης †
1967-1974 Παναγιώτης Παρθένης Φιλόλογος-Αρχαιολόγος

Υπηρεσιακός (δοτός) δήμαρχος επί χούντας.

1975-1982 Σωτήριος Μπεγνής † (19??-2020) Πολιτικός Μηχανικός
1983-1985 (Α)

1985-1986 (Β)

Ευάγγελος Αστράκος (Α)

Αθανάσιος Μακρής † (Β) (19??-2022)

Οικοδόμος

Εξελέγη το 1983 και παραιτήθηκε από το αξίωμα του δημάρχου αφού εξελέγη Βουλευτής Β' Πειραιά στις βουλευτικές εκλογές του 1985. Τη θέση του πήρε ο δημοτικός σύμβουλος του συνδυασμού του, Αθανάσιος Μακρής.

1987-1990 Σωτήριος Μπεγνής † Πολιτικός Μηχανικός
1991-1994 Αθανάσιος Μακρής † Ιατρός

Εξελέγη πρώτη φορά το 1991.

1995-1998 Αθανάσιος Μακρής † Ιατρός

Εξελέγη δεύτερη συνεχόμενη φορά το 1994.

Χρονική Περίοδος

1998-2010

Δήμαρχος Σαλαμίνος Καποδιστριακός Δήμος Σαλαμίνος

(Γεωγραφική περιοχή ευθύνης:

Δημοτικό Διαμέρισμα Σαλαμίνος και Αιαντείου)

1 Ιανουαρίου 1999 - 31 Δεκεμβρίου 2002 Αθανάσιος Μακρής † Ιατρός

Εξελέγη τρίτη συνεχόμενη φορά το 1998.

Έχει μείνει στην τοπική ιστορία του νησιού ως «ο Δήμαρχος των έργων».

1 Ιανουαρίου 2003 - 31 Δεκεμβρίου 2006 Ευάγγελος Αγαπίου Απόστρατος Πολεμικού Ναυτικού.
1 Ιανουαρίου 2007 - 31 Δεκεμβρίου 2010 Σπύρος Σοφράς Απόστρατος Πολεμικής Αεροπορίας

Εκλέχτηκε το 2006 με τον συνδυασμό "Ι.Δ.Ε.Σ.".

Χρονική Περίοδος

2010-2019

Δήμαρχος Σαλαμίνος Καλλικρατικός Δήμος Σαλαμίνος

(Γεωγραφική περιοχή ευθύνης:

Ολόκληρο το νησί της Σαλαμίνος)

1 Ιανουαρίου 2011 - 31 Αυγούστου 2014 Γιάννης Τσαβαρής Μηχανολόγος Μηχανικός

Εξελέγη το 2010 με τον συνδυασμό "Πρωτοβουλία Πολιτών Σαλαμίνος".

1 Σεπτεμβρίου 2014 - 31 Αυγούστου 2019 Ισιδώρα Νάννου-Παπαθανασίου Τραπεζικός

Εξελέγη το 2014 με τον συνδυασμό "Κοντά στον Δημότη", και είναι η πρώτη γυναίκα δήμαρχος της Σαλαμίνας.

Χρονική Περίοδος 2019 - σήμερα Δήμαρχος Σαλαμίνας Κλεισθένειος Δήμος Σαλαμίνας

(Γεωγραφική περιοχή ευθύνης:

Ολόκληρο το νησί της Σαλαμίνος)

1 Σεπτεμβρίου 2019-31 Δεκεμβρίου 2023 Γεώργιος Παναγόπουλος Δικηγόρος

Εξελέγη το 2019 με τον συνδυασμό "ΤΟ Ν.Η.Σ.Ι. ΜΑΣ (Νέες Ημέρες Σύγχρονες Ιδέες)".

1 Ιανουαρίου 2024-σήμερα Γεώργιος Παναγόπουλος Δικηγόρος

Εξελέγη δεύτερη συνεχόμενη φορά το 2023 με τον συνδυασμό "ΤΟ Ν.Η.Σ.Ι. ΜΑΣ (Νέες Ημέρες Σύγχρονες Ιδέες)".

Τοπικές εφημερίδες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • SALAMINA-PRESS (διαδικτυακή)
  • Ανατροπές
  • Η Νέα Σαλαμίνα
  • Νέο Ήθος
  • Ενότητα
  • Άποψη
  • Η Φωνή της Σαλαμίνας
  • Παλμός της Σαλαμίνας
  • Αθλητικοί Παλμοί
  • Πολίτης με Δικαίωμα
  • Σαλαμινία
  • Σαλαμινιακή Πρωτοπορία
  • Τα Νέα του Πειραιά και του Σαρωνικού

Αδελφοποιημένες Πόλεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. «Αρχική». Δήμος Σαλαμίνας. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2022. 
  2. Βουδούρη, Νατάσσα (19 Ιουνίου 2020). «Αφιέρωμα: Η Οικία του Άγγελου Σικελιανού στη Σαλαμίνα». Ειδησεογραφία από ΟΛΗ την Ελλάδα. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2021. 
  3. «Αγ. Δημήτριος - Τάφος Καραϊσκάκη». Δήμος Σαλαμίνας. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2021. 
  4. Λώλος Γιάννος, Σαλαμίνα, στο Βλαχόπουλος Ανδρέας (επιμ.), Αρχαιολογία-νησιά του Αιγαίου, εκδ. Μέλισσα, Αθήνα, 2005, σελ.176
  5. «Μετρολογικό ανάγλυφο στη Σαλαμίνα, Arxaiologia.gr» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 6 Φεβρουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2011. 
  6. «Welcome!». Visit Salamina. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2022. 
  7. Σπήλαιο του Ευριπίδη, Επίσημη ιστοσελίδα Δήμου Σαλαμίνας
  8. Στοιχεία της Eurostat για την επιβατική κίνηση Δημοσίευση στα Νέα, τις 20/02/2010
  9. «Ενδιαφέρον από τον πρίγκιπα του Μονακό για την ανάδειξη της Αρχαίας Σαλαμίνας». ProtoThema. 26 Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2019. 
  10. «Απογραφή 2001» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 1 Ιουνίου 2010. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2012. 
  11. «Απογραφή 2011» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 25 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2012. 
  12. «Απογραφή 2021» (PDF). Ελληνική Στατιστική Αρχή. Ελληνική Στατιστική Αρχή. 17 Μαρτίου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 2024. CS1 maint: Unfit url (link)