Μετάβαση στο περιεχόμενο

Τραμ Αθήνας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Γραμμή 138: Γραμμή 138:
| align="center"| '''10'''
| align="center"| '''10'''
| ''Ιπποκράτους - Βοτανικός''
| ''Ιπποκράτους - Βοτανικός''
| align="center"|
| ''Πειραιάς - Τελωνείο'' (1882-)<ref>[http://mlp-blo-g-spot.blogspot.gr/2015/12/map1927.html Ο ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΤΟΥ 1927 ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΕΝΑ ΧΑΡΤΗ]</ref>)
|-
|-
|}
|}

Έκδοση από την 22:14, 1 Οκτωβρίου 2017

Τραμ Αθήνας
Τραμ
Πληροφορίες
ΠεριοχήΕυρύτερη Αθήνα
Γραμμές3
Σταθμοί48
Ιστότοποςstasy.gr
Λειτουργία
Έναρξη λειτουργίας2004
ΔιαχειριστήςΤΡΑΜ Α.Ε. (2004-2011)
ΣΤΑ.ΣΥ. ΑΕ[1] (2011-)
Τεχνικά χαρακτηριστικά
Μήκος συστήματος27 χιλιόμετρα
Εύρος γραμμής1,435 χιλιοστά
Μέγιστη ταχύτητα70χλμ/ώρα[2]
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Το τραμ (ή τροχιόδρομος) της Αθήνας είναι ένα μεταφορικό μέσο σταθερής τροχιάς στην Αθήνα. Με τη σημερινή του μορφή, το τραμ υπάρχει στην Αθήνα από το 2004. Πρωτοεμφανίστηκε όμως στην πόλη το 1882 με τη μορφή ιππήλατων οχημάτων. Το 1908 κυκλοφόρησαν τα πρώτα ηλεκτρικά οχήματα. Σταδιακά, το δίκτυο τραμ έφθασε τις 21 γραμμές. Η λειτουργία του όμως σταμάτησε το 1960, όταν τα τραμ αντικαταστάθηκαν από ηλεκτροκίνητα λεωφορεία (τρόλλεϋ) και θερμικά λεωφορεία.[3]

Το σύγχρονο τραμ διαθέτει τρεις γραμμές. Οι δύο από αυτές, έχοντας αρχικά κοινή πορεία, συνδέουν το κέντρο της Αθήνας, μέσω Νέου Κόσμου και Νέας Σμύρνης, με το Παλαιό Φάληρο, και από εκεί, ακολουθούν χωριστές, αλλά παραλιακές διαδρομές, με τη μία γραμμή να κατευθύνεται προς το Νέο Φάληρο, και την άλλη προς τη Βούλα. Η τρίτη γραμμή συνδυάζει τα παραλιακά τμήματα των άλλων δύο, συνδέοντας απευθείας το Νέο Φάληρο με τη Βούλα.

Ιστορικό

Παλαιό τραμ Αθήνας
Τραμ
Πληροφορίες
ΠεριοχήΑθήνα
Γραμμές21
Λειτουργία
Έναρξη λειτουργίας1882
Παύση λειτουργίας1960
ΔιαχειριστήςΕ.Τ.Α.Π.Π (1882-1925)
ΗΕΜ (1925-1960)
Τεχνικά χαρακτηριστικά
Εύρος γραμμής1,000 χιλιοστά (μετρικό εύρος)
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ιππήλατο τραμ

Οι πρώτες γραμμές τραμ στην Αθήνα έκαναν την εμφάνισή τους το 1882[4]. Λειτουργούσαν από την βελγικών συμφερόντων Εταιρεία Τροχιοδρόμων Αθηνών - Πειραιώς - Περιχώρων (E.T.A.Π.Π). Το πρώτο δίκτυο ένωνε το κέντρο της Αθήνας με τα Πατήσια, τους Αμπελόκηπους και την Κολοκυνθούς[4][5]. Το τροχαίο υλικό αποτελούνταν από 16 οχήματα που τα έσερναν 800 άλογα, χωρητικότητας 16 ατόμων το χειμώνα και 20 το καλοκαίρι[4]. Εξαίρεση αποτέλεσε πέντε χρόνια αργότερα, το 1887, η γραμμή Ακαδημία-Νέο Φάληρο-Παλαιό Φάληρο, η οποία ήταν ατμοκίνητη[4]. Λόγω των ατμών, αλλά και της χαμηλής ταχύτητας στις ανηφόρες, η γραμμή αυτή ονομάστηκε από τους επιβάτες "κωλοσούρτης"[5].

Παράλληλα, οι ΣΑΠ, η εταιρεία που λειτουργούσε τη γραμμή Πειραιά-Θησείου, το 1882 ίδρυσε μία γραμμή τραμ κανονικού εύρους που ένωνε το σταθμό ΣΑΠ Πειραιά με το τελωνείο. Το 1910 οι ΣΑΠ προσπάθησαν να ενισχύσουν τη γραμμή, ώστε να μεταφερθούν περισσότερα εμπορεύματα, μία κίνηση που βρήκε ενάντια τους υπαλλήλους της εταιρείας. Αυτή η γραμμή έμεινε στην ιστορία μέσω των γυρισμάτων της ταινίας: "Ποτέ την Κυριακή"[5].

Ηλεκτροκίνητο τραμ

Στις 30 Οκτωβρίου 1908, κυκλοφόρησαν τα πρώτα ηλεκτροκίνητα τραμ, ενώ δύο χρόνια αργότερα ολοκληρώθηκε η παραλαβή τους (257 τραμ-150 κινητήρια και 107 ρυμολκούμενα)[4]. Τα οχήματα ήταν κλειστά, χρώματος μπεζ, κατασκευασμένα στο Βέλγιο και είχαν χωρητικότητα 16 καθήμενων και 14 όρθιων επιβατών[4].

Το 1925 η αγγλική εταιρεία Power Finance and Traction εξαγόρασε τους ΣΑΠ και την ΕΤΑΠΠ, με αντάλλαγμα τον εξηλεκτρισμό της Αθήνας[6]. Η Power Finance and Traction δημιούργησε δύο εταιρείες: την Ηλεκτρική Εταιρεία Μεταφορών (ΗΕΜ), στην οποία έδωσε το δίκτυο των τραμ και λεωφορειακών γραμμών της ΕΤΑΠΠ, και τους Ελληνικούς Ηλεκτρικούς Σιδηρόδρομους (ΕΗΣ), στην οποία έδωσε τη γραμμή Πειραιάς-Ομόνοια και το τραμ κανονικού εύρους[5].

Παράλληλα, με τον ερχομό της Power Finance and Traction, άρχισαν να ισχύουν συμβατικές δεσμεύσεις ανάμεσα στην ΗΕΜ και στους ιδιώτες των ΚΤΕΛ. Αυτό σήμαινε πως τα λεωφορεία με διαδρομή παράλληλη των τραμ δεν μπορούσε να αποβιβάζει κατά μήκος των γραμμών, ενώ είχε περιορισμένα δρομολόγια.

Το 1939 πωλήθηκε μεγάλο μέρος των βελγικών βαγονιών, ενώ τα εναπομείναντα βάφτηκαν σκούρο πράσινο χρώμα. Τον επόμενο χρόνο, η ΗΕΜ παρέλαβε 60 τραμ, κατασκευασμένα από την ιταλική ΟΜ/CGE/Breda, που ξεχώριζαν για την αεροδυναμική τους[4]. Τα νέα οχήματα όμως βγήκαν στους δρόμους για να βοηθήσουν στην επιστράτευση, λόγω του Ελληνοϊταλικού πόλεμου και κατά τη διάρκεια της κατοχής, πολλά τραμ καταστράφηκαν[4].

Μετά τον πόλεμο, πολλές γραμμές τραμ καταργήθηκαν λόγω έλλειψης τροχαίου υλικού. Στις 16 Νοεμβρίου 1953, ο τότε υπουργός Δημοσίων Έργων Κωνσταντίνος Καραμανλής ξήλωσε τις γραμμές τραμ στη Χαυτεία, με αποτέλεσμα σε μία νύχτα να καταργηθούν οι γραμμές προς Κυψέλη,Παγκράτι και Αμπελόκηπους[4][7]. Το τέλος του παλαιού τραμ ήρθε τα μεσάνυχτα της 15 Οκτωβρίου 1960 με την οριστική κατάργησή του[4]. Πολλές γραμμές αντικαταστάθηκαν με τρόλεϊ, ενώ οι γραμμές των τροχιοδρόμων είτε αφαιρέθηκαν από το οδόστρωμα είτε καλύφθηκαν με νέα στρώματα ασφάλτου.

Τραμ Περάματος

Κύριο λήμμα: Τραμ Περάματος

Γραμμές παλαιού τραμ

Οι γραμμές μετρικού εύρους του δικτύου της Η.Ε.Μ. ήταν οι εξής:

Αριθμός
γραμμής 		Δρομολόγια τραμ (μέχρι το 1977) Αριθμός
γραμμής 		Δρομολόγια τραμ (μέχρι το 1977)
1 Ακαδημία - Καλλιθέα - Τζιτζιφιές (1887-1959) 11 Ιπποκράτους - Κολοκυνθού (1882-16/10/1960)
1A Ακαδημία - Νέο Φάληρο (1887-) 12 Ακαδημία - Παγκράτι (-16/11/1953)
1Β Ακαδημία - Παλαιό Φάληρο (1887-) 13 Πεδίον Άρεως - Λεωφόρος Αλεξάνδρας - Αμπελόκηποι (Θων)
1Γ Παλαιό Φάληρο - Νέο Φάληρο 14 Χαριλάου Τρικούπη - Σπύρου Τρικούπη - Λεωφόρος Αλεξάνδρας - Θων
2 Ομόνοια - Σύνταγμα - Αγγλικανική Εκκλησία (έως το 1926) 15 Μοναστηράκι - Μαράσλειον
2 Ομόνοια - Κυψέλη (1926-16/11/1953) 16 Θων - Ιπποκράτους - Σύνταγμα - Ακρόπολις - Θησείον
3 Ομόνοια - Πατήσια (1882-16/11/1953) 17 Άγιος Βασίλειος - Νέο Φάληρο (-1959)
4 Ομόνοια - Ρουφ (-16/10/1960) 18 Νέο Φάληρο - Οδός Μακράς Στοάς
5 Ομόνοια - Σταθμός Λαρίσσης 19 Πειραιάς - Φρεαττύδα
6 Ομόνοια - Αχαρνών 20 Πειραιάς - Καστέλλα - Νέο Φάληρο (-1937)
7 Ομόνοια - Αμπελόκηποι (1882-16/11/1953) 21 Άγιος Βασίλειος - Παλαμηδίου (-1959)
8 Ομόνοια - Σεπόλια Κ Πλατεία Λαυρίου - Αττική
9 Ομόνοια - Πετράλωνα (-16/10/1960) Πειραιάς - Πέραμα (20/7/1936-4/4/1977[8])
10 Ιπποκράτους - Βοτανικός Πειραιάς - Τελωνείο (1882-)[9])

Σύγχρονο Τραμ

Συρμός τραμ στη στάση «Σύνταγμα».

Σοβαρή πρόθεση επαναφοράς των τροχιοδρόμων και προετοιμασίας νέων γραμμών εκδηλώθηκε επί υπουργίας – και αργότερα δημαρχίας – Αντώνη Τρίτση. Το δίκτυο της νέας γενιάς τροχιοδρόμων της Αθήνας, που τελικά δημιουργήθηκε, ακολούθησε τους σχεδιασμούς της Μελέτης Ανάπτυξης του Μετρό Αθήνας και λειτούργησε από θυγατρική εταιρεία της Αττικό Μετρό, την Τραμ Α.Ε.. Από το 2011, τη λειτουργία του τραμ έχει αναλάβει η εταιρεία Σταθερές Συγκοινωνίες (ΣΤΑ.ΣY.) ΑΕ. Οι γραμμές του νέου τροχιοδρομικού δικτύου της Αθήνας είναι κανονικού εύρους (1.435 χιλιοστά).

Το σύγχρονο δίκτυο του τραμ εγκαινιάστηκε στις 19 Ιουλίου του 2004. Τρία χρόνια αργότερα, στις 15 Νοεμβρίου 2007, λειτούργησε μία μικρή επέκταση[10], από το Κολυμβητήριο της Γλυφάδας μέχρι το Ασκληπιείο Νοσοκομείο της Βούλας, με μία νέα στάση με την ονομασία «Ασκληπιείο Βούλας».

Γραμμές και στάσεις

Το σύγχρονο δικτυο τραμ της Αθήνας διαθέτει τρεις γραμμές[11]:

  • Τ3 «ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ»: Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας (Σ.Ε.Φ.) - Ασκληπιείο Βούλας
  • T4 «ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ»: Σύνταγμα - Σ.Ε.Φ.
  • Τ5 «ΠΛΑΤΩΝΑΣ»: Σύνταγμα - Ασκληπιείο Βούλας

Οι Γραμμές 4 και 5 έχουν ένα κοινό τμήμα, από το Σύνταγμα μέχρι την παραλία, στην περιοχή του Παλαιού Φαλήρου (στάση «Μουσών»). Από το σημείο αυτό, και οι δύο κινούνται παραλιακά, μόνο που η πρώτη γραμμή (Σύνταγμα - Σ.Ε.Φ.) στρίβει προς τα βορειοδυτικά και κατευθύνεται προς το Νέο Φαληρο, περνώντας από το Δέλτα Φαλήρου, τις Τζιτζιφιές και το Μοσχάτο, ενώ η άλλη (Σύνταγμα - Ασκληπιείο Βούλας), με κατεύθυνση νοτιοανατολική, φθάνει μέχρι τη Βούλα, αφού περάσει από το Καλαμάκι, το Ελληνικό και τη Γλυφάδα. Η Γραμμή 3 ακολουθεί μία παραλιακή διαδρομή, από το Νέο Φάληρο μέχρι τη Βούλα, συνδυάζοντας τα δύο χωριστά παραλιακά τμήματα των δύο πρώτων γραμμών.

Σύνταγμα - Μουσών

Η διαδρομή Σύνταγμα - Μουσών είναι το κοινό τμήμα των δύο γραμμών 4 και 5, που έχουν αφετηρία στην περιοχή του Συντάγματος. Τα τραμ ξεκινούν από το Σύνταγμα, στο κέντρο της Αθήνας, διέρχονται από το Νέο Κόσμο, συνεχίζουν την πορεία τους μέσα από τη Νέα Σμύρνη και φθάνουν στο Παλαιό Φάληρο.

Κοινή διαδρομή Γραμμών 4 και 5: Στάση «Σύνταγμα» - Λεωφόρος Βασιλίσσης Αμαλίας - Λεωφόρος Βασιλίσσης Όλγας - Αρδηττού - Καλλιρρόης - Κασομούλη - Γουβέλη - Ηλία Ηλιού - Μάχης Αναλάτου - Λεωφόρος Ελευθερίου Βενιζέλου - Αχιλλέως - Στάση «Μουσών».

Φωτογραφικό άλμπουμ

  • Η στάση Συντάγματος
    Η στάση Συντάγματος
  • Η στάση Φιξ
    Η στάση Φιξ
  • Η στάση Αιγαίου
    Η στάση Αιγαίου
  • Η στάση Αγίου Αλεξάνδρου
    Η στάση Αγίου Αλεξάνδρου
  • Η στάση Κέντρου Ιστιοπλοΐας
    Η στάση Κέντρου Ιστιοπλοΐας
  • Η στάση Κασομούλη: το παλιό τραμ του Περάματος και το νέο
    Η στάση Κασομούλη: το παλιό τραμ του Περάματος και το νέο
  • Γραμμή στη Νέα Σμύρνη
    Γραμμή στη Νέα Σμύρνη
  • Η στάση Σταδίου Ειρήνης και Φιλίας
    Η στάση Σταδίου Ειρήνης και Φιλίας
  • Η 1η στάση Αγίου Κοσμά
    Η 1η στάση Αγίου Κοσμά
  • Η 2η στάση Αγίου Κοσμά
    Η 2η στάση Αγίου Κοσμά

Μελλοντικές επεκτάσεις

Επέκταση υπό κατασκευή και επαναλειτουργία

Νέο Φάληρο-Ακτή Ποσειδώνος-Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας (Τέλη 2017-Τέλη Αυγούστου 2018)

Υπό κατασκευή βρίσκεται η επέκταση του τραμ προς τον Πειραιά από την άνοιξη του 2013. Η σχετική σύμβαση υπογράφτηκε στις 14 Ιανουαρίου 2013 ανάμεσα στην Αττικό Μετρό Α.Ε. και την ανάδοχο εταιρεία Θεμέλη Α.Ε. και είχε ύψος 61,5 εκ. ευρώ. Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί στα τέλη του 2017. [12] H επέκταση της γραμμής του τραμ στον Πειραιά θα είναι μονής τροχιάς και κυκλική, δηλαδή τα τραμ θα διέρχονται από κάθε στάση προς μία μόνο κατεύθυνση.[13] H σύνδεση Φαλήρου με Πειραιά θα είναι επαναλειτουργία του παλαιού τραμ Πειραιά, στα τμήματα Φαλήρου-Λαμπράκη, Πλατεία Δεληγιάννη-Ακτή Ποσειδώνος και Ακτή Ποσειδώνος-Φάληρο. [14]

Στάση τραμ '"Νέο Φάληρο" - Ακτή Ποσειδώνος: ενδιάμεσες στάσεις:

  • Γήπεδο "Καραϊσκάκης" (σύνδεση με τον σταθμό του Ηλεκτρικού «Φάληρο»)
  • Μικράς Ασίας (αμαξοστάσιο τρόλλευ και τέως παλαιού τραμ Πειραιά, ανταπόκριση με στάση τραμ Ομηρίδου Σκυλίτση)
  • Λαμπράκη (ΕΛΣΤΑΤ, Πειραιώς και Λαμπράκη)
  • Ευαγγελίστρια
  • Πλατεία Δεληγιάννη
  • Δημαρχείο Πειραιά

Ακτή Ποσειδώνος - Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας: ενδιάμεσες στάσεις:[13]

  • Αγία Τριάδα
  • Πλατεία Ιπποδαμείας
  • 34ου Συντάγματος Πεζικού (σύνδεση με τον μελλοντικό σταθμό του Ηλεκτρικού «Καμίνια»)
  • Ανδρούτσου
  • Ομηρίδου Σκυλίτση

Προγραμματισμένες επεκτάσεις

1. Δημαρχείο Πειραιά - Ηρώων Πολυτεχνείου - Χατζηκυριακού - Κλεισόβης - Πλ. Καρπάθου (Καλλίπολη)

2. Δημαρχείο Πειραιά - Ηρώων Πολυτεχνείου - Αφεντούλη - Τζάννειο - Ζαννή - Άγιος Βασίλειος/Νοσ. Μεταξά (Φρεαττύδα) - Σαχτούρη - Ηρώων Πολυτεχνείου - Δημαρχείο (κυκλική γραμμή)

3. Στάση τραμ «Ελληνικό» - Αμαξοστάσιο Ελληνικού - Σταθμός μετρό «Αργυρούπολη» (3 νέες στάσεις) (2017)

4. Σύνταγμα - Boυκουρεστίου - Τριλογία - Πλατεία Δικαιοσύνης - Ομόνοια - Πολυτεχνείο - Πλατεία Αιγύπτου [15][16]

5. Ακτή Ποσειδώνος - Λιμάνι/ΗΣΑΠ Πειραιάς - Άγιος Διονύσιος - Άγιος Δημήτριος (Μανιάτικων) - Παναγιωτάκου - Ταμπούρια - Άγιος Γεώργιος - Δημοκρατίας - Αμαξοστάσιο Κερατσινίου (υπηρεσιακή στάση) - Νέο Ικόνιο (σιδηροδρομικός σταθμός) - Λανίτου - Αγίου Νικολάου/Ορφέως - Πλατεία Ηρώων/Κέκροπος - Πλατεία (Περάματος)/Δημαρχείο(Περάματος) - Λιμήν Περάματος (Οκτώβριος 2023) (επαναλειτουργία τροχιόδρομου Περάματος)[17]

Μελετώμενες επεκτάσεις

1. Οδός Ομηρίδου Σκυλίτση - 34ου Συντάγματος Πεζικού - Μουτσοπούλου - Δωδεκανήσου - Λαμπράκη (γραμμή Κέντρο Πειραιά - Καμίνια) (2018)

2. Πλ. Αιγύπτου - ΑΣΟΕΕ - Αγγελοπούλου - Πλ. Αμερικής - Καλλιφρονά - Πλ. Κολιάτσου - Αγ. Λουκάς - Φιξ Πατησίων - Σαρανταπόρου - Άνω Πατήσια (2019) - Χαλκίδος - Δεκελείας [18]

3. Σταθμός Λαρίσης - Πλ. Αιγύπτου - Αλεξάνδρας - Πλατεία Παίδων - Γουδή - Πανεπιστημιούπολη

4. Ασκληπιείο Βούλας - Πλαζ Βουλιαγμένης[19] - Βάρκιζα [20]

5. Σύνταγμα - Ζάππειο - Διάκου - Φιξ - Καλλιρόης - Πάντειος - Αγ.Σώστης - Αιγαίου - Δημητρακοπούλου - Αγίας Φωτεινή - Σκρα - Αμφιθέας - Ωνάσειο - Δέλτα Φαλήρου [21] (2019)

6. Πορθμείο Περάματος - Σαλαμίνα [22][23]

7. Κάτω Πατήσια - Τρεις Γέφυρες - Ν.Σ.Σ. Αγίων Αναργύρων - Πλατεία Αγίων Αναργύρων - Μπίμπιζα - Ρίμινι - Πύργος Βασιλίσσης ΙΙ - Ίδρυμα Αναπήρων - Λεωφόρος Καματερού - Δημαρχείο Καματερού - Ζεφύρι ΙΙ - Άνω Λιόσια (α΄ φάση) - Ζωφριά Ι - Ζωφριά ΙΙ - ΜΑΚ - Νεόκτιστα - Διυλιστήρια ΕΛΔΑ - Ασπρόπυργος - Αεροδρόμιο Ελευσίνας - Ελευσίνα - Άνω Ελευσίνα - Διυλιστήρια Πετρόλα - Ναυπηγεία Ελευσίνας (β΄ φάση) [18][24] (επαναλειτουργία προαστιακής γραμμής Ελευσίνας με τη μορφή ελαφριού μετρό)

8. Άγιος Διονύσιος-Λεωφόρος Εθνικής Αντιστάσεως-Λιπάσματα Δραπετσώνας [25] (διακλάδωση του υπό επαναλειτουργία Περαμαϊκού τραμ)

9. Σύνταγμα - Ιλίσια - Καισαριανή

10. Ιλίσια - Ζωγράφου

11. Σύνταγμα - Διονυσίου Αρεοπαγίτου - Θησείο - Βοτανικός

12. Πειραιάς - Νίκαια - Αιγάλεω - Ανθούπολη - Παλαιός Σταθμός ΟΣΕ Αγίων Αναργύρων - Νέα Ιωνία - Σίδερα - Αγία Παρασκευή - Πλατεία Αγίας Παρασκευής[26]

Χάρτες

Οικονομικά αποτελέσματα

Τον Μάρτιο του 2011 η εταιρεία ΤΡΑΜ Αθηνών ανακοίνωσε συσσωρευμένες ζημιές 202,09 εκατ. ευρώ[27]. Για το 2010 οι ζημιές ήταν 43 εκατομμύρια ευρώ. Από τα χρέη της οι μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις είναι ύψους 137,20 εκατ. ευρώ[28].

Παραπομπές

  1. ↑ Σὐσταση της εταιρείας Σταθερές Συγκοινωνίες, ΣΤΑΣΥ Α.Ε.
  2. ↑ «Δίκτυο και Υποδομές». ΤΡΑΜ. Σταθερές Συγκοινωνωίες Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 26 Aυγούστου 2014.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
  3. ↑ Τα μεσάνυχτα του Σαββάτου 15 Οκτωβρίου 1960 ακούστηκε για τελευταία φορά κουδούνισμα από καμπανάκι Αθηναϊκού Τραμ έξω απ' το αμαξοστάσιο της Αγ. Τρίαδας στον Κεραμεικό.
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 «Τραμ - Ιστορικά στοιχεία». ΣΤΑΣΥ. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 «Τα τρένα που φύγαν - Τα τρένα που έρχονται (σελ. 7)». Ελευθεροτυπία. 1999.  H παράμετρος |url= είναι κενή ή απουσιάζει (βοήθεια)
  6. ↑ Διασώζοντας τη μνήμη μιας δημόσιας εταιρείας enet.gr 26 Απριλίου 2013
  7. ↑ Το ξήλωμα του τραμ από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή bloko.gr 16 Νοεμβρίου 2016
  8. ↑ ΤΟ ΤΡΑΜ ΤΟΥ ΠΕΡΑΜΑΤΟΣ
  9. ↑ Ο ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΤΟΥ 1927 ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΕΝΑ ΧΑΡΤΗ
  10. ↑ Δελτίο τύπου για την επέκταση του τραμ στη Βούλα, ιστότοπος Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, 15/11/2007
  11. ↑ «Χάρτης Δικτύου Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών». Σταθερές Συγκοινωνίες Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2014. 
  12. ↑ http://www.athenstransport.com/category/%CE%BC%CE%B5%CF%84%CF%81%CF%8C/%CF%80%CF%81%CF%8C%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CF%82-%CE%B5%CF%80%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%AC%CF%83%CE%B5%CF%89%CE%BD-%CE%BC%CE%B5%CF%84%CF%81%CF%8C/
  13. ↑ 13,0 13,1 «Έργα Τραμ στον Πειραιά - Α΄ Φάση». Χάρτης Τραμ. Αττικό Μετρό Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 14 Oκτωβρίου 2013.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate= (βοήθεια)
  14. ↑ mlp-blo-g-spot.blogspot.com/2015/12/map1927.htmlΟ ΠΕΙΡΑΙΑΣ ΤΟΥ 1927 ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΕΝΑΝ ΧΑΡΤΗ | MLP Blo-G-Spot
  15. ↑ B2Green. «Πανεπιστημίου από το ...μέλλον. Πως αλλάζει [photos]». www.b2green.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2016. 
  16. ↑ http://www.ametro.gr/files/pdf/AM_ANAPLASH_PANEPISTHMIOU.pdf σελ.6
  17. ↑ http://www.athenstransport.com/2017/01/tram-perama/ Ξεκινούν οι μελέτες για την επέκταση του Τραμ προς Κερατσίνι και Πέραμα – Το 2023 η ολοκλήρωση
  18. ↑ 18,0 18,1 «ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΔΙΚΤΥΟ ΤΡΑΜ ΣΤΟ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΑΘΗΝΩΝ, 2002-2007». courses.arch.ntua.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2016. 
  19. ↑ Καθημερινή 9-4-1997 - Στον αέρα οι εξαγγελίες για το τραμ
  20. ↑ ΡΣΑ 1985
  21. ↑ 502026 Καθημερινή - Η Συγγρού θα γίνει ξανά αστική λεωφόρος
  22. ↑ Αναζωπυρώνεται το ενδιαφέρον για την υποθαλάσσια σύνδεση Σαλαμίνας
  23. ↑ [ http://www.ypodomes.com/index.php/special-editions/paraxoriseis-sdit/item/40761-to-2019-i-enarksi-tou-ergou-tis-ypothalassias-zeyksis-salaminas-peramatos Το 2019 η έναρξη του έργου της Υποθαλάσσιας Ζεύξης Σαλαμίνας-Περάματος]
  24. ↑ Τελική έκθεση: "Διερεύνηση σύνδεσης με μέσο σταθερής τροχιάς των Άνω Λιοσίων και του Θριασίου με το κέντρο της Αθήνας", Νοέμβριος 2005, Γ΄ Μέρος, σελ.30-58
  25. ↑ Τραμ Αθήνας: Ελπίδες στην αναθεώρηση του ΕΣΠΑ για την επέκταση προς Κερατσίνι-Πέραμα
  26. ↑ courses.arch.ntua.gr/fsr/112002/epektaseis%201.pdf Oλοκληρωμένο Δίκτυο Τραμ στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Αθηνών
  27. ↑ http://www.athina984.gr/node/143352
  28. ↑ http://www.newsit.gr/default.php?pname=Article&art_id=70917&catid=3&la=1

Βιβλιογραφία

  • Σύλλογος Φίλων του Σιδηροδρόμου, Οι Ελληνικοί Σιδηρόδρομοι: Η διαδρομή τους από το 1869 έως σήμερα, Αθήνα: Μίλητος, 1997. ISBN 9608460077

Δείτε επίσης

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

π • σ • ε Σύστημα Μέσων Μαζικής Μεταφοράς Αθηνών
Μετρό
Τραμ
Προαστιακός
Οδικές Συγκοινωνίες
  • Λεωφορεία
  • Τρόλεϊ (Γραμμές 1,2,3,4,5,6,10,11,12,14,15,16,17,18,19,20,21,24,25)
    • Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Τραμ_Αθήνας&oldid=6666410"