Μοσχάτο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αυτό το λήμμα αφορά τη δημοτική ενότητα Μοσχάτου. Για τον Δήμο στον οποίο ανήκει το Μοσχάτο από το 2011, δείτε: Δήμος Μοσχάτου-Ταύρου.
Για το ομώνυμο χωριό του νομού Καρδίτσας, δείτε: Μοσχάτο Καρδίτσας. Για τον τύπο αμπέλου, δείτε: Μοσχάτο (άμπελος).

Συντεταγμένες: 37°57′12.2″N 23°40′54.5″E / 37.953389°N 23.681806°E / 37.953389; 23.681806

Μοσχάτο
Η πλατεία Μεταμορφώσεως χιονισμένη (2021)
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Μοσχάτο
37°57′12″N 23°40′54″E
ΧώραΕλλάδα
Διοικητική υπαγωγήΔήμος Μοσχάτου-Ταύρου
 • ΔήμαρχοςΑνδρέας Ευθυμίου
Υψόμετρο0 μέτρο
Πληθυσμός25.441 (2011)
Ταχ. κωδ.183 xx
Τηλ. κωδ.210
Ζώνη ώραςUTC+02:00 (επίσημη ώρα)
UTC+03:00 (θερινή ώρα)
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Το Μοσχάτο είναι νότιο προάστιο της Αθήνας[1][2], δημοτική ενότητα και έδρα του Δήμου Μοσχάτου-Ταύρου της Περιφερειακής Ενότητας Νοτίου Τομέα Αθηνών. Οριοθετείται δυτικά από τον Κηφισό και ανατολικά από την τεχνητή κοίτη του Ιλισού, ενώ νοτίως βρέχεται από τον Φαληρικό όρμο. Το βόρειο τμήμα του διασχίζουν οι γραμμές του Ηλεκτρικού και η οδός Πειραιώς που χωρίζουν την περιοχή κατοικίας από τη βιομηχανική περιοχή του Μοσχάτου, η οποία περιλαμβάνει βιοτεχνίες υποδημάτων, ενδυμάτων, τροφίμων, κεραμικών και οικοδομικών υλικών.

Οι κάτοικοι του Μοσχάτου το 1940 αριθμούσαν μόλις τους 12.903, ενώ κατά την απογραφή του 2001 ανέρχονταν στους 23.513. Το 2011 με το Πρόγραμμα Καλλικράτης, ο Δήμος Μοσχάτου συγχωνεύτηκε με τον Ταύρο για να δημιουργηθεί ο νέος Δήμος Μοσχάτου-Ταύρου.

Η κεντρική και μεγαλύτερη πλατεία του Μοσχάτου είναι η Πλατεία Μεταμορφώσεως όπου βρίσκεται και ο ομώνυμος καθεδρικός ναός Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, ενώ η δεύτερη μεγαλύτερη πλατεία είναι η Πλατεία Ηρώων Πολυτεχνείου η οποία βρίσκεται στην οδό Κοραή, απέναντι από το Δημαρχείο της πόλης. Το Μοσχάτο διαθέτει ένα μεγάλο δίκτυο σύγχρονων πεζοδρόμων.

Ο δήμος Μοσχάτου είναι μέλος του Περιβαλλοντικού Συνδέσμου Δήμων Πειραιά - Αθήνας και του Διαδημοτικού Κέντρου Περίθαλψης Αδέσποτων Ζώων.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην αρχαιότητα η περιοχή φαίνεται να έχει πλούσια ιστορία. Το Μοσχάτο αποτελούσε έδαφος του Τετρακώμου, δηλαδή τεσσάρων δήμων του Πειραιά, του Φαλήρου (σημερινού Π. Φαλήρου) των Θυμαιταδών που τοποθετείται στα δυτικά του Πειραιά στο σημερινό Κερατσίνι, και το γνωστό από αρχαία κείμενα δήμο της Ξυπέτης, του οποίου η θέση δεν έχει καθοριστεί ακόμη. Προς το τέλος του 18ου αιώνα η παραλία ανάμεσα στα δύο Φάληρα, που ένα μεγάλο τμήμα της ανήκει στο Μοσχάτο, ονομαζόταν από τους ξένους περιηγητές Μεσία. [3]

Εκπαίδευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο Μοσχάτο υπάρχουν 3 παιδικοί κρατικοί σταθμοί, 5 νηπιαγωγεία, 6 δημοτικά σχολεία, 3 γυμνάσια και 2 λύκεια, παράλληλα λειτουργεί και ένα νυχτερινό γυμνάσιο-λύκειο ενώ πίσω από το σταθμό του Ηλεκτρικού λειτουργεί η επαγγελματική σχολή Ο.Α.Ε.Δ..

Το πρώτο ιδιωτικό σχολείο που λειτουργεί μέχρι και σήμερα στο Μοσχάτο είναι η Σχολή Λαμπίρη, ένα ιδιωτικό εκπαιδευτήριο με προσχολική εκπαίδευση, δημοτικό σχολείο, γυμνάσιο και λύκειο, ενώ στην οδό Πειραιώς έχει την έδρα του το Κέντρο Ελευθέρων Σπουδών IST STUDIES, στην λεωφόρο Ποσειδώνος το κολέγιο SBE και στην οδό Κοραή το SAE Creative Media College. Παλιότερα στο Μοσχάτο λειτουργούσαν και οι Σχολές Ράδου, ιδιωτικό σχολείο στην οδό Χρ. Σμύρνης στο ύψος της γέφυρας.

Η παραλία του Μοσχάτου αποτελεί το τμήμα του Φαληρικού Όρμου μεταξύ των εκβολών του Κηφισού και του Ιλισού. Ο Φαληρικός Όρμος περιλαμβάνει συνολική έκταση 800 στρεμμάτων κατά μήκος της ακτογραμμής 2 χλμ από το ΣΕΦ (Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας) στην περιοχή του Νέου Φαλήρου ως το Παλαιό Φάληρο.[4] Μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο αποτέλεσε περιοχή χαμηλής δόμησης και ζώνη παραθερισμού. Από τα τέλη της δεκαετίας του ‘60 και στις αρχές της δεκαετίας του ‘70 ξεκίνησαν οι εκτεταμένες επιχωματώσεις, η κατασκευή του παραλιακού δρόμου και η πύκνωση του οικιστικού ιστού, με αποτέλεσμα την αποκοπή της πόλης από το παραλιακό μέτωπο. Στην περίοδο των ολυμπιακών αγώνων δημιουργήθηκαν πολλές εγκαταστάσεις στην περιοχή του Φαληρικού όρμου, από τις οποίες όμως δεν βρίσκεται καμία στην παραλιακή περιοχή του Μοσχάτου. Από το 2013 με προεδρικό διάταγμα εγκρίνεται πρόγραμμα με στόχο την ανάπλαση της περιοχής, της αντιπλημμυρικής θωράκισης και της δημιουργίας Μητροπολιτικού Πάρκου.

Αποκριάτικο καρναβάλι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο δήμος Μοσχάτου από το 1987 φιλοξενεί κάθε χρόνο το μεγαλύτερο καρναβάλι της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας. Πραγματοποιούνται εντυπωσιακές παρελάσεις αρμάτων με πληρώματα από τη Βραζιλία και χιλιάδων μεταμφιεσμένων ενώ διοργανώνονται διάφορες θεατρικές και μουσικές εκδηλώσεις διάρκειας δύο εβδομάδων.

Παραλία Μοσχάτου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η παραλία του Μοσχάτου αξιοποιήθηκε για παραθερισμό, ενώ το 19ο αιώνα μετά την δημιουργία του σιδηροδρόμου αναπτύχθηκαν χαμηλής έντασης βιομηχανικές δραστηριότητες. Σε χάρτη του 1882 εμφανίζεται ένα εργοστάσιο χαρτιού στις εκβολές του Ιλισού.

Το 1965 ο ΕΟΤ προκηρύσει διαγωνισμό για την τουριστική αξιοποίηση του φαληρικού μετώπου. Το 1968 ξεκινούν τα έργα επιχώσεων και το 1972 ακολουθεί η νέα κοίτη του Κηφισού και η υπερυψωμένη παραλιακή λεωφόρος. Τα έργα αυτά αποκόπτουν τον οικιστικό ιστό από το παράκτιο μέτωπο και σταδιακά δημιουργούν έντονο πρόβλημα στην περιοχή λόγω συγκράτησης των πλημμυρικών ροών.

Το 2002 με προεδρικό διάταγμα (ΦΕΚ Δ 233/2002) εγκρίνεται το Ειδικό Σχέδιο Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης (ΕΣΟΑ) στο οποίο η παραλία του Μοσχάτου χαρακτηρίζεται ως ζώνη Α1 και προβλέπεται η δημιουργία οικολογικού πάρκου και υπαίθριες αθλητικές εγκαταστάσεις (γήπεδο ποδοσφαίρου, μπάσκετ, βόλεϊ και κολυμβητήριο) για ολυμπιακή χρήση.

Τα σχέδια της εταιρείας “Ολυμπιακά ακίνητα Α.Ε.” συνάντησαν αντιδράσεις από την τοπική κοινωνία, ενώ το 2007 η έκταση παραχωρήθηκε στον δήμο. [5]

Ανάπλαση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 2016 με απόφαση της Περιφέρειας Αττικής προκηρύχθηκε η α΄ φάση του έργου ανάπλασης του φαληρικού όρμου που περιλαμβάνει αντιπλημμυρικά έργα και την υπογειοποίηση και μετατόπιση της λεωφόρου Ποσειδώνος. Το αρχικό σχέδιο για την ανάπλαση εκπόνησε ο διεθνούς φήμης Ιταλός αρχιτέκτονας Renzo Piano.

Στη β΄ φάση προβλέπεται η δημιουργία οικολογικού πάρκου στην περιοχή του Μοσχάτου.

Διεκδικήσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με αφορμή τα έντονα περιβαλλοντικά προβλήματα της περιοχής η Κίνηση Πολιτών Μοσχάτου “Μεσοποταμία”[6] δραστηριοποιείται από το 2003, έχοντας πραγματοποιήσει δράσεις για την δημιουργία πάρκου στην παραλία του Μοσχάτου.

Συγκοινωνίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Συνδέεται οδικά με το κέντρο της Αθήνας και τον Πειραιά μέσω της οδού Πειραιώς και μέσω της λεωφόρου Ποσειδώνος με τα άλλα προάστια. Ο δήμος εξυπηρετείται από το σιδηροδρομικό δίκτυο του Ηλεκτρικού και του τραμ (γραμμή 1), και αστικές λεωφορειακές γραμμές.

Κοινοτάρχες και δήμαρχοι Μοσχάτου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρόεδροι της Κοινότητας Μοσχάτου υπηρέτησαν χρονολογικά οι: Δημ. Μιχαλοδημητράκης (1927-36), Κων. Σπυρόπουλος (1936), Κων. Μανίσαλης (1936), Νικ. Μάνεσης (1940-41), Ρογκαβόπουλος (1941), Βασ. Γιωργαντής (1941-43).[7] Δήμαρχοι διετέλεσαν οι :[8]

Δήμος Μοσχάτου
1944-1945 Βασίλειος Χατζινης Εξελέγη διά βοής[7]
1945-1946 Λεωνίδας Ι. Τσάκωνας[7] (19?? - 25 Μαρτίου 1992) Κτηματίας.[9]
1946-1955 Βασίλειος Γιωργαντής[7]
1955-1967 Ορέστης Ε. Κολοκοτρώνης[10] Επανεξελέγη το 1964. Παρέμεινε δήμαρχος το 1967 με αναπληρωτή τον Χρήστο Ι. Τσιρώνη.[11]
1975-1986 Ανδρέας Παπαδημητρίου (1922-2017) Πρώτος αιρετός δήμαρχος μεταπολιτευτικά. Απεβίωσε σε ηλικία 95 ετών στις 2 Ιουνίου 2017.[12]
1987-2010 Ταξιάρχης Παπαντώνης (1942-2018) Γιατρός καρδιολόγος, πρώην διοικητής του Κρατικού Νοσοκομείου Νικαίας.[13]
Δήμος Μοσχάτου-Ταύρου
2011- Ανδρέας Ευθυμίου

Αθλητισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο Μοσχάτο δραστηριοποιούνται στο ποδόσφαιρο οι σύλλογοι Α.Ε. Μοσχάτου (έτος ίδρυσης 1926), Θύελλα Μοσχάτου (έτος ίδρυσης 1979) και Αναγέννηση Μοσχάτου (έτος ίδρυσης 1980) με έδρα το Δημοτικό Γήπεδο Μοσχάτου.

Μέχρι το 2012 ποδοσφαιρικό τμήμα διατηρούσε και ο σύλλογος Ελευθερία Μοσχάτου (έτος ίδρυσης 1973) όταν και συνενώθηκε με τον Α.Ο. Μοσχάτου. Πλέον διατηρεί τμήματα καλαθοσφαίρισης ανδρών και γυναικών.

Παράλληλα υπάρχει η ομάδα βόλλευ που εδρεύει στο Μοσχάτο , ο ονομαζόμενος Α.Ο.Π.Ε.Μ.

Στο δήμο εδρεύει επίσης η ομάδα χειροσφαίρισης Δίας Μοσχάτου που ιδρύθηκε το 2015.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. «Αποτελέσματα της απογραφής του πληθυσμού της 7ης Απριλίου 1951, Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος» (PDF). σελ. LXII. 
  2. «GeoData: Προϊόντα: Πόλεις». www.eranet.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιουνίου 2019. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2019. 
  3. «Η πόλη μας». Δήμος Μοσχάτου - Ταύρου. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2021. 
  4. Ypodomes.com, Newsroom (30 Αυγούστου 2021). «Παρατείνεται η περίοδος ολοκλήρωσης της Α' Φάσης του Φαληρικού Όρμου». Ypodomes.com. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2021. 
  5. «Συρματοπλέγματα στην παραλία Μοσχάτου | ΣΚΑΪ». www.skai.gr. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2021. 
  6. «Μεσοποταμία Μοσχάτο – Κίνηση Πολιτών Μοσχάτου». www.mesopotamia.gr. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2021. 
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 Βύρων Πολύδωρας, "Η Μείζων Αθήνα", Καστανιώτης 2002, σελ. 460.
  8. «ΕΕΤΑΑ-Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε.». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2020. 
  9. εφ. Καθημερινή, Εις Μνήμην, φύλλο 24ης Μαρτίου 2002, αναφορά στη συμπλήρωση 10 ετών από το θάνατο του Τσάκωνα.
  10. http://www.dealnews.gr/roi/item/235765-OIKO%CE%93ENEIA-KO%CE%9BOKOTP%CE%A9NH-M%CF%80%CE%BF%CF%81%CE%B5%CE%AF-%CE%BD%CE%B1-%C2%AB%CE%BB%CE%AC%CE%BC%CF%88%CE%B5%CE%B9%C2%BB-%CE%BE%CE%B1%CE%BD%CE%AC-%CE%B7-Adelco#.Xjg0CyNS_ak[νεκρός σύνδεσμος]
  11. Επιθεώρησις Τοπικής Αυτοδιοικήσεως, τεύχος ΙΒ΄, Δεκέμβριος 1967, σελ. 1121.
  12. Έφυγε από τη ζωή ο πρώην Δήμαρχος Μοσχάτου Παπαδημητρίου Ανδρέας, Το Μοσχάτο μου, 3 Ιουνίου 2017, ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2020.
  13. Έφυγε από τη ζωή ο Ταξιάρχης Παπαντώνης -Επί χρόνια δήμαρχος Μοσχάτου Αρχειοθετήθηκε 2020-02-03 στο Wayback Machine., .aftodioikisi.gr, 14 Απριλίου 2018, ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2020.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]