Ήφαιστος
| Θεός Ήφαιστος | |
|---|---|
| Θεός της φωτιάς και των μετάλλων Σιδηρουργός των θεών | |
 Ο Ήφαιστος, έργο του Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς | |
| Σύζυγος-οι | Αφροδίτη και Αγλαΐα |
| Σύντροφος-οι | Αίτνα, Αντίκλεια, Αθηνά, Καβειρώ και Γαία (μυθολογία) |
| Γονείς | Δίας και Talus και Ήρα |
| Τέκνα | Θεός Έρωτας, Ευρυμέδοντας, Ευσθένεια, Ευφήμη, Κάκος και Πύλιος |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| wikidata (π) | |
Ο Ήφαιστος, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, ήταν ένας από τους κύριους Ολύμπιους θεούς του αρχαίου Δωδεκάθεου.
Ιδιότητα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ήταν ο θεός της φωτιάς του ουρανού, της γης και οποιασδήποτε τεχνικής ή τέχνης με αυτή, όπως της χαλκουργίας, και, εν γένει, μεταλλουργίας. Σύμφωνα με την Ιλιάδα του Ομήρου, (Ξ 338), ήταν υιός του Δία και της Ήρας. Αυτό αναφέρεται στους ομηρικούς στίχους, τους οποίους ακολούθησαν οι μεταγενέστεροι συγγραφείς. Ωστόσο, ο Ησίοδος στη Θεογονία του (927) τον παρουσιάζει, όχι ως καρπό του έρωτα αλλά της έριδας και φιλονικίας μεταξύ Δία και Ήρας, φερόμενος να γεννιέται από την Ήρα με παρθενογένεση. Ο Ήφαιστος μαζί με την Εστία αποτελούσαν τις κύριες θεότητες του πυρός.
Γενικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Ήφαιστος, που το όνομά του ετυμολογείται από την αρχαία ελληνική λέξη (ρήμα) "ἧφθαι"[1], που σημαίνει αναμμένο είναι, ή κατ΄ άλλους (Μαξ Μίλλερ) από το όνομα Ήβη < αρχαίο Ἥβη (= νεότητα) κατά μετατροπή του β σε φ, αποτέλεσε την ανθρωπόμορφη ακμάζουσα θεότητα της φυσικής δύναμης του πυρός σε όλες τις μορφές του και χρήσεις του, από κεραυνό και αστραπή στον ουρανό μέχρι ηφαίστειο στη γη, αλλά και ως εσωτερική ανθρώπινη φλόγα έμπνευσης και δημιουργίας. Οι δε περιγραφές και συμπεριφορές του Ηφαίστου, που του αποδίδονται με αλληγορική πάντα σημασία, αποκαλύπτουν στην ουσία ακριβώς όλα εκείνα τα στοιχεία που σχετίζονται με τα παραπάνω.
Η συγκριτική φιλολογία θεωρεί το όνομα αυτό ως ένα από τα ολίγα της ελληνικής μυθολογίας με έννοια τόσο διαυγή, φθάνοντας μάλιστα ν΄ αναγνωρίζει σ΄ αυτό ένα από τα συνήθη επίθετα του Αγνί, του βουδικού θεού του πυρός[2].
Μύθοι Ηφαίστου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Γέννηση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα].jpg)
Με βάση τα παραπάνω και κυρίαρχες τις παραστάσεις της φωτιάς που προκαλούν το μεγαλύτερο δέος (κεραυνοί, αστραπές, καθώς και τα επίγεια ηφαίστεια) "γεννήθηκε" ο 'Ηφαιστος από τους ύπατους θεούς, τον Δία και την Ήρα, καθιστάμενος και αυτός Ολύμπιος και, συνεπώς, αδελφός της Αθηνάς, της Αφροδίτης, του Απόλλωνα, της Άρτεμης, του Άρη, του Ερμή και του Διονύσου, καθώς και των Μουσών, των Χαρίτων και πολλών ημίθεων, όπως, των Διόσκουρων και της Ωραίας Ελένης, του Ηρακλή, του Περσέα, του Μίνωα κ.ά.
Ο Ήφαιστος ως θεός του πυρός είναι ο νεότερος των θεών, ο υστερότοκος των ύπατων θεών που όμως παραμένει ο "νεότερος" επειδή ποτέ δεν χάνει τη δύναμή του. Κατά τις γενικές περιγραφές φέρεται άσχημος και παραμορφωμένος, τόσο που η ίδια η μητέρα του, η Ήρα, τον πέταξε από τον Όλυμπο από τη ντροπή της. Από την πτώση του ο Ήφαιστος κατέστη κουτσός.[3] Ο θεός-βρέφος έπεσε στη θάλασσα, όπου τον περισυνέλεξαν η Θέτις η "κουροτρόφος" (θεότητα προστασίας των παίδων και της μητρικής στοργής) και η Ευρυνόμη, (θεότητα της θάλασσας), οι οποίες τον ανέθρεψαν για εννέα χρόνια. Μόλις μεγάλωσε, ο θεός έστησε αμέσως το πρώτο του σιδηρουργείο στον βυθό του Αιγαίου, σφυρηλατώντας, εκεί, όμορφα τεχνουργήματα για τις δύο αυτές θεότητες.
Διάφοροι μύθοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μια ημέρα, η Ήρα, ζηλεύοντας τα κοσμήματα της Θέτιδας, ρώτησε, επίμονα, τη Νηρηίδα για την προέλευσή τους και, όταν ανακάλυψε ότι τα είχε φιλοτεχνήσει ο υιός που η ίδια είχε περιφρονήσει, πήγε, τον πήρε μαζί της και τον ξανάφερε στο όρος των θεών. Εκεί, του προσέφερε ένα σιδηρουργείο με 20 φυσερά και του έδωσε για σύζυγο την πανέμορφη Αφροδίτη.
Σχετικώς με την επάνοδο του Ηφαίστου στις κορυφές του Ολύμπου υπάρχει και άλλη εκδοχή, σύμφωνα με την οποία, έστειλε δώρο στη μητέρα του ένα μοναδικής τέχνης θρόνο, στον οποίο μόλις εκείνη κάθισε, παγιδεύθηκε ακαριαία από αόρατα δεσμά και υποχρεώθηκε να ζητήσει τη βοήθεια του περιφρονημένου υιού της προκειμένου να ελευθερωθεί.
Στην Οδύσσεια (Θ260 ... Θ368), η Αφροδίτη εμφανίζεται να απιστεί στον Ήφαιστο, με τον γοητευτικό Άρη, πάνω στη συζυγική τους κλίνη, όπου όμως, ο άσχημος όσο και έξυπνος θεός της φωτιάς, τους αιφνιδιάζει κάποια στιγμή, παγιδεύοντας τους σε ένα λεπτό χρυσό δίχτυ και εκθέτοντάς τους, ακολούθως, μπροστά σε όλους τους άλλους θεούς. Ο Ησίοδος, πάντως, εμφανίζει ως σύζυγο του Ηφαίστου την Αγλαΐα, τη νεότερη από τις Χάριτες.
Σε μεταγενέστερο περιστατικό, ο Δίας εκπίπτει και πάλι τον θεό-σιδηρουργό από την κατοικία των θεών, επειδή ετούτος, είχε σπεύσει να βοηθήσει την Ήρα, όταν κρεμάμενη από τον ουράνιο θόλο, τιμωρείται για τη θύελλα που είχε στείλει εναντίον του Ηρακλή. Ετούτη τη φορά, ο Ήφαιστος πέφτει σε ξηρά, στη νήσο Λήμνο, όπου τον βρήκαν το δειλινό, εξαντλημένο και με σπασμένα και τα δυο του πόδια, οι Σίντιες. Η περίθαλψη και η φιλοξενία των φτωχών αυτών ανθρώπων κατέστησε από τότε το νησί τους τον αγαπημένο τόπο θνητών, για τον θεό. Εκεί, πάνω στο όρος Μόσυχλον, ξανάφτιαξε το μόνιμο, πλέον, εργαστήριό του. Θα κατασκευάσει πολλά έξοχα τεχνουργήματα που παραγγέλλουν οι θεοί, καθώς και όπλα για ορισμένων εκ των ανθρώπων.
Ανάμεσα στα χειροτεχνήματα του Ηφαίστου ξεχωρίζει η πήλινη γυναίκα, η Πανδώρα, την οποία ο Δίας έδωσε ως σύζυγο στον Επιμηθέα προκειμένου να τον εκδικηθεί, εξαιτίας της προσβολής του αδερφού του του Προμηθέα προς αυτόν, με την κλοπή της φωτιάς.
Ορφικός ύμνος Ηφαίστου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα][θυμίαμα λιβανομάνναν] Ηφαιστ᾽ ὀμβριμόθυμε, μεγασθενές, ἀκάματον πῦρ, λαμπόμενε φλογέαις αὐγαῖς, φαεσίμβροτε δαῖμον, φωσφόρε, καρτερόχειρ, αἰώνιε, τεχνοδίαιτε, ἐργαστήρ, κόσμοιο μέρος, στοιχεῖον ἀμεμφές, παμφάγε, πανδαμάτωρ, πανυπέρτατε, παντοδίαιτε, αἰθήρ, ἥλιος, ἄστρα, σελήνη, φῶς ἀμίαντον• ταῦτα γὰρ Ἡφαίστοιο μέλη θνητοῖσι προφαίνει. πάντα δὲ οἶκον ἔχεις, πᾶσαν πόλιν, ἔθνεα πάντα, σώματά τε θνητῶν οἰκεῖς, πολύολβε, κραταιέ. κλῦθι, μάκαρ, κλήιζω <σε> πρὸς εὐιέρους ἐπιλοιβάς, αἰεὶ ὅπως χαίρουσιν ἐπ᾽ ἔργοις ἥμερος ἔλθοις. παῦσον λυσσῶσαν μανίαν πυρὸς ἀκαμάτοιο καῦσιν ἔχων φύσεως ἐν σώμασιν ἡμετέροισιν. από τη Βικιθήκη - Ορφικοί ύμνοι [4]
[Απόδοση] «Ήφαιστε ομβριμόθυμε, μεγασθενή, ακάματον πύρ, που λάμπεις με φλογερές αυγές, φαεσίμβροτε δαίμονα, φωσφόρε, καρτερόχειρα, αιώνιε, τεχνοδίαιτε, εργαστήρ, κόσμοιο μέρος, στοιχείο αμεμφές, παμφάγε, πανδαμάτωρ, πανυπέρτατε, παντοδίαιτε, αιθήρ, ήλιος, άστρα, σελήνη, φως αμίαντον, γιατί αυτά τα μέλη του Ηφαίστου προφαίνουν για τους θνητούς. Έχεις κάθε οίκο, κάθε πόλη, πάντα τα έθνη, οικείς και στα σώματα των θνητών, πολύολβε, κρατεέ. Άκουσε, μάκαρ, σε καλώ προς ευίερες επιλοιβές, να έλθεις ήμερος αεί όπως χαίρεσαι επι των έργων, παύοντας την λυσσώσα μανία του πυρός που έχει ακάματη καύση της φύσεως μέσα στα σώματά μας
Γενεαλογικό Δέντρο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Γενεαλογικό Δέντρο των Ολύμπιων Θεών [5] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ήφαιστος και ηφαίστεια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το όνομα του Ηφαίστου δόθηκε στα «ηφαίστεια όρη», τα γνωστά, σήμερα, στη γεωλογία ως ηφαίστεια, που με τη σειρά τους ονόμασαν κλάδο της, την ηφαιστειολογία. Είναι προφανής ο λόγος που οι άνθρωποι φαντάζονταν ότι κάτω από ένα βουνό που έβγαζε καπνό, φωτιά και, επιπλέον, βροντώδεις ήχους, είχε το εργαστήριό του ένας θεός. Για τον ίδιο λόγο, εκτός από το Μόσυχλο (που επί αιώνες εξέπεμπε αναθυμιάσεις), άλλες εκδοχές θέλουν το σιδηρουργείο του Ηφαίστου να «υποκρύπτεται» σε άλλα ηφαιστειογενή μέρη, συνήθως, στην Αίτνα, στον Βεζούβιο, ή στις Αιολίδες Νήσους.
Φωτογραφίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
,_piatto_con_venere,_vulcano_e_cupido,_1528_circa.JPG)
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Απαρέμφατο μέσου παρακειμένου του ρήματος άπτω < αρχ. ἅπτω
- ↑ Ο Μαξ Μίλλερ ταυτίζει το όνομα Ήφαιστος με το Γιαβίσθα, επίθετο του Αγνί. Το δε όνομα Γιαβίσθα είναι το υπερθετικό του ονόματος Γιούβαχ (Juvenis)
- ↑ Ήφαιστος Αρχειοθετήθηκε 2019-11-06 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα του Οδυσσέα (Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού
- ↑ από τη Βικιθήκη - Ορφικοί ύμνοι
- ↑ Γενεαλογικό Δέντρο των Ολύμπιων Θεών που βασίζεται στη Θεογονία του Ησίοδου .
- ↑ Σύμφωνα με τον Ὀμηρο, Ιλιάδα 1.570–579, 14.338, Οδύσσεια 8.312, Ο Ήφαιστος ήταν γιος της Ήρας και του Δία, Gantz, σελ. 74.
- ↑ Σύμφωνα με τον Ησίοδο, Θεογονία 927–929, Ο Ήφαιστος γεννήθηκε μόνο από την Ήρα χωρίς πατέρα, Gantz, σελ. 74.
- ↑ Σύμφωνα με τον Ησίοδο, Θεογονία 886–890, για τα παιδιά του Διός από τις επτά συζύγους του, η Αθηνά ήταν κόρη του Δία και της Μήτις. Ο Δίας εμπόδισε τη Μήτι να γεννήσει και την κατάπιε αλλά το παιδί εκείνο ήταν η Αθηνά η οποία γεννήθηκε τελικά από το κεφάλι του. ", Gantz, σελ. 51–52, 83–84.
- ↑ Σύμφωνα με τον Ησίοδο, Θεογονία 183–200, Η Αφροδίτη γεννήθηκε από τον αφρό που δημιούργησαν τα γεννητικά όργανα του Ουρανού, Gantz, σελ. 99–100.
- ↑ Σύμφωνα με τον Όμηρο, Η Αφροδίτη ήταν κόρη του Διός (Ιλιάδα 3.374, 20.105; Οδύσσεια 8.308, 320) και της Διώνης(Ιλιάδα 5.370–71), Gantz, σελ. 99–100.
