Σιδηροδρομική Γραμμή Ηρακλείου Κρήτης - Λατομείου Εσταυρωμένου
Σιδηροδρομική γραμμή Ηρακλείου Κρήτης - Λατομείου Εσταυρωμένου | |
---|---|
Πληροφορίες | |
Ιδιοκτησία | OΛΗ |
Περιοχή | Δήμος Μαλεβιζίου, Δήμος Ηρακλείου |
Είδος | Βιομηχανικός σιδηρόδρομος |
Τερματικοί | Κούλες Ξηροπόταμος |
Σταθμοί | 2 |
Λειτουργία | |
Έναρξη λειτουργίας | 1922 |
Παύση λειτουργίας | 1937 |
Τεχνικά χαρακτηριστικά | |
Μήκος γραμμής | 6 χλμ |
Εύρος γραμμής | 1.000 χιλιοστά (μετρικό εύρος) |
Η σιδηροδρομική γραμμή από τον Κούλε του λιμένος Ηρακλείου Κρήτης έως το λατομείο Εσταυρωμένου στον Ξηροπόταμο, μετρικού εύρους και μήκους 6 χιλιομέτρων, εντός της πόλεως του Ηρακλείου, λειτούργησε από το 1922 έως το 1937, είχε χαρακτήρα βιομηχανικού σιδηροδρόμου και σκοπό τη μεταφορά φυσικών και τεχνητών λίθων για την κατασκευή του λιμανιού του Ηρακλείου μέχρι την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης του, το 1930, που αφορούσε τον βόρειο μώλο μήκους περί τα 1000 μέτρα. κατασκευάστηκε από την ανάδοχο εταιρεία κατασκευής του λιμένος, τη βρετανική Sir Robert McAlpine & Sons και ήταν η πιο γνωστή σιδηροδρομική γραμμή που λειτούργησε στην Κρήτη.[1] Ίχνη της σιδηροδρομικής γραμμής διασώζονται σε διάφορα σημεία της πόλης, όπως στην παραλιακή οδό που διέρχεται από το πρώην Ξενία της οδού Σοφοκλή Βενιζέλου[2] και στην γέφυρα του Γιόφυρου πριν το Παγκρήτιο Στάδιο[3]. Στο ύψος του Παγκρητίου Σταδίου υπήρχε βορειοανατολική διακλάδωση προς την παραλία, προκειμένου να γίνονται αμμοληψίες και φόρτωση στα βαγόνια. Η σιδηροδρομική γραμμή εξυπηρετούσε και τη μεταφορά πετρελαίου στο εργοστάσιο της Παλαιάς Ηλεκτρικής (σημερινό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης) μέχρι το 1937. Παράλληλα μικρό δίκτυο βαγονέτων υπήρχε εντός του λιμένα για τη φορτοεκφόρτωση εμπορευμάτων.[1]
Η παλαιά όδευση της σιδηροδρομικής γραμμής, που σε μεγάλο μήκος της ακολουθεί την πορεία του παραθαλάσσιου βενετικού τείχους και την ακτογραμμή, βρίσκεται στη θέση όπου πολλοί Ηρακλειώτες καθημερινά περπατούν και αθλούνται χωρίς να γνωρίζουν οι περισσότεροι αυτή την ιστορική πτυχή του τόπου. Μπορεί η όδευση αυτή λοιπόν κάλλιστα να αποτελέσει μία πολιτιστική διαδρομή, κατά το παράδειγμα αντιστοίχων στο εξωτερικό, καθώς το θαλάσσιο μέτωπο του Ηρακλείου από το λιμάνι και τον Κούλε μέχρι τον Καράβολα πρόκειται για ένα πραγματικά όμορφο μέρος.[4][5]
Το 2018 η Αττικό Μετρό ανέφερε ότι βρίσκεται σε επαφές με τον Δήμο Ηρακλείου προκειμένου να εκπονηθεί μελέτη σκοπιμότητας για γραμμή τραμ[6] με προορισμό το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλλι Πεδιάδος.[7]
Σιδηροδρομικές μελέτες για λειτουργία σιδηροδρόμου στην Κρήτη έως το 1922
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ηράκλειο - Πεδιάδα - Τυμπάκι: 1901[8]
Έτεροι βιομηχανικοί σιδηρόδρομοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Πλακιάς (2,5 χλμ)[9]
Χάρτες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Χάρτης Σιδηροδρομικής Γραμμής Κούλε-Ξηροποτάμου
- Χάρτης Γραμμής 1 Τραμ Ηρακλείου Παγκρήτιο Στάδιο-Αεροδρόμιο Νίκος Καζαντζάκης
- Χάρτης Γραμμής 2 Τραμ Ηρακλείου Λιοντάρια-Κνωσσός
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 Tzikas, Polykarpos; Konstantinos, Mamalakis; Tertipis, Dimitrios; Charitopoulos, Evangelos. «Μέσα σταθερής τροχιάς στην Κρήτη: Δίκτυα βιομηχανικών σιδηροδρόμων κατά το πρώτο μισό του 20ου αιώνα» (στα αγγλικά). Proceedings of the 12th International Congress of Cretan Studies. https://www.academia.edu/41044939/%CE%9C%CE%AD%CF%83%CE%B1_%CF%83%CF%84%CE%B1%CE%B8%CE%B5%CF%81%CE%AE%CF%82_%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%87%CE%B9%CE%AC%CF%82_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%9A%CF%81%CE%AE%CF%84%CE%B7_%CE%94%CE%AF%CE%BA%CF%84%CF%85%CE%B1_%CE%B2%CE%B9%CE%BF%CE%BC%CE%B7%CF%87%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8E%CE%BD_%CF%83%CE%B9%CE%B4%CE%B7%CF%81%CE%BF%CE%B4%CF%81%CF%8C%CE%BC%CF%89%CE%BD_%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%AC_%CF%84%CE%BF_%CF%80%CF%81%CF%8E%CF%84%CE%BF_%CE%BC%CE%B9%CF%83%CF%8C_%CF%84%CE%BF%CF%85_20%CE%BF%CF%85_%CE%B1%CE%B9%CF%8E%CE%BD%CE%B1.
- ↑ «Περί σιδηροδρομικών δικτύων στην Κρήτη». Cretan Landscape | Κρητικό Τοπίο. 13 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ «ΤΟΠΙΟ». to-pio.blogspot.com. Ανακτήθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ «Ακολουθώντας την παραθαλάσσια διαδρομή του τραίνου στο Μπεντενάκι Ηρακλείου». Cretan Landscape | Κρητικό Τοπίο. 12 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ «5+1 things you need to know about Heraklion: a smart travel guide». Cretanplaces (στα Αγγλικά). 3 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ Τραμ στο Ηράκλειο: Ένα έργο που σχεδιάζεται μια εικοσαετία
- ↑ Το τραμ κάνει στάση σε Ηράκλειο, Βόλο, Θεσσαλονίκη
- ↑ «ΕΠΙΣΗΜΟΣ ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ 17/9/1901 σελ.3». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2019.
- ↑ Η κλοπή του λιγνίτη στο Ρέθυμνο[νεκρός σύνδεσμος]
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Μέσα σταθερής τροχιάς στην Κρήτη: Δίκτυα βιομηχανικών σιδηροδρόμων κατά το πρώτο μισό του 20ου αιώνα,
- Voyageur (Anonymous), «The Railways of Greece», The Railway Magazine, 87 (524), London, UK: Railway Publications, February 1941 (στη σελ. 64 περιλαμβάνει χάρτη των ελληνικών σιδηροδρόμων της περιόδου 1940–1941)
- "Αγνωστα Βιομηχανικά Μνημεία Ι: υπολείμματα του βιομηχανικού σιδηροδρόμου Ηρακλείου", ανάρτηση σε ιστολόγιο, 17.11.2011. ανακτήθηκε 27.11.2015
- Σύγχρονος Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη, Εγκυκλοπαιδικαί Εκδόσεις Ν. Νίκας & Σία ΕΕ, Τόμος 11, λήμμα "Ηράκλειον" (σελ. 390)
- Σύλλογος Φίλων του Σιδηροδρόμου, Οι Ελληνικοί Σιδηρόδρομοι: Η διαδρομή τους από το 1869 έως σήμερα, εκδ. Μίλητος, Αθήνα 1997. ISBN 9608460077 (σελ. 293-294)
- Βασιλικό Διάταγμα Δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 4 - 14.01.1922 ΠΕΡΙ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗΣ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΣ ΚΤΗΜΑΤΩΝ ΠΡΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΝ ΤΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ---- ΛΑΤΟΜΕΙΟΥ ΕΣΤΑΥΡΩΜΕΝΟΥ, ιστοσελίδα et.gr Εθνικό Τυπογραφείο
- Ο σιδηρόδρομος του...Ηρακλείου!, ηλεκτρονική εφημερίδα Cretalive, ανακτήθηκε 17.08.2016
- Ιστορία πάνω σε ράγες: Κι όμως το Ηράκλειο είχε σιδηρόδρομο!, εφημερίδα Νέα Κρήτη, ανακτήθηκε 4.02.2017
- Mc Master University Library: Digital Archive: Χάρτης Νομού Ηρακλείου του Β'ΠΠ με τους Βιομηχανικούς Σιδηροδρόμους Στενού Εύρους Ηρακλείου, Σκλαβοχωρίου-Βαρβάρων, Λιλιανού
- Mc Master University Library: Digital Archive: Χάρτης Νομών Χανίων-Ρεθύμνης του Β'ΠΠ με τον Βιομηχανικό Σιδηρόδρομο Στενού Εύρους Σούδας Xανίων και τους Μεταλλευτικούς Σιδηροδρόμους Ραβδούχας και Μαρουλά-Τσεσμέ
- Σοβιετικός Χάρτης με τον Σιδηρόδρομο Ραβδούχας
- Χάρτης Σιδηροδρομικής Γραμμής Κούλε-Λατομείου Εσταυρωμένου
- ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ oμάδα στο Facebook
- Τραμ Ηρακλείου Κρήτης ομάδα στο Facebook
- Τραμ στο Ηράκλειο Kρήτης: γιατί όχι;
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Amnizia Forum: φόρουμ συζητήσεων σιδηροδρομόφιλων: ενότητα Σιδηρόδρομος στην Κρήτη (απαιτείται σύνδεση με στοιχεία χρήστη)