Μετάβαση στο περιεχόμενο

Γουινέα

Επεξεργασία συνδέσμων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 10°58′00″N 10°46′00″W / 10.9667°N 10.7667°W / 10.9667; -10.7667

Δημοκρατία της Γουινέας
République de Guinée

Σημαία
Εθνόσημο
Εθνικό σύνθημα: Travail, Justice, Solidarité
(Εργασία, Δικαιοσύνη, Αλληλεγγύη)
Εθνικός ύμνος: Liberté (Ελευθερία)
Τοποθεσία της χώρας στον κόσμο
Η θέση της Γουινέας (πράσινο)
και μεγαλύτερη πόληΚονακρί
09°30′33″N 13°42′44″W / 9.50917°N 13.71222°W / 9.50917; -13.71222 (Κονακρί)
Γαλλικά
Ημιπροεδρική Δημοκρατία
Μαμαντί Ντουμπουγιά
Μπα Ουρί
Ανεξαρτησία
από τη Γαλλία
Ισχύον Σύνταγμα
2 Οκτωβρίου 1958
7 Μαΐου 2010 (ανεστάλη από τις 5 Σεπτεμβρίου 2021)
 • Σύνολο
 • % Νερό
 • Σύνορα
Ακτογραμμή
245.857 km2 (79η)
αμελητέο
3.399 km
320 km
Πληθυσμός
 • Εκτίμηση 2022 
 • Απογραφή 2014 
 • Πυκνότητα 
13.261.638[1] (76η) 
10.523.261[2]  
53,9 κατ./km2 (160η) 
ΑΕΠ (ΙΑΔ)
 • Ολικό  (2016)
 • Κατά κεφαλή 
16,001 δισ. $[3]  
1.264 $[3]  
ΑΕΠ (ονομαστικό)
 • Ολικό  (2016)
 • Κατά κεφαλή 
6,512 δισ. $[3]  
514 $[3]  
ΔΑΑ (2021)Μείωση 0,465[4] (182η) – χαμηλός
ΝόμισμαΦράγκο Γουινέας (GNF)
GMT (UTC +0)
Internet TLD.gn
Οδηγούν σταδεξιά
Κωδικός κλήσης+224
Για άλλες χρήσεις, δείτε: Γουινέα (αποσαφήνιση).

Η Δημοκρατία της Γουινέας (γαλλικά: République de Guinée) είναι χώρα στη Δυτική Αφρική με έκταση 245.857 τ.χλμ. και πληθυσμό (κατατάσσεται 76η στον κόσμο) 13.261.638 κατοίκους,[1] σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2022. Δυτικά βρέχεται από τον Ατλαντικό ωκεανό, συνορεύει βορειοδυτικά με τη Γουινέα-Μπισσάου, βόρεια με τη Σενεγάλη, βόρεια και βορειοανατολικά με το Μάλι, νοτιοανατολικά με την Ακτή Ελεφαντοστού, νότια με τη Λιβερία και τη Σιέρα Λεόνε. Πρωτεύουσα είναι το Κονακρί. Πρόεδρος της χώρας ήταν έως τον θάνατό του, το 2008, ο Λανσάνα Κοντέ. Μετά τον θάνατό του την εξουσία κατέλαβαν οι στρατιωτικοί και νέος Αρχηγός Κράτους έγινε ο Μουσά Νταντίς Καμαρά, ο οποίος το 2009 αντικαταστάθηκε για λόγους υγείας από τον αντιπρόεδρο Σεκουμπά Κονατέ. Η χώρα, σύμφωνα με την οργάνωση Διεθνής Διαφάνεια, είναι από τις πρώτες παγκοσμίως σε διαφθορά (προτελευταία σε διαφάνεια με τελευταία την Αϊτή.[5])

Η Γουινέα πολλές φορές αναφέρεται με το όνομα Γουινέα-Κόνακρι, για να ξεχωρίζει από τη γειτονική της Γουινέα-Μπισσάου, η οποία έχει πρωτεύουσα την Μπισσάου.

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το έδαφος της σημερινής Γουινέας αποτέλεσε μέρος της αυτοκρατορίας της Γκάνας, η οποία ιδρύθηκε περίπου το 900 μ.Χ. Την αυτοκρατορία αυτή ακολούθησε το βασίλειο των Σοσό, τον 12ο και 13ο αιώνα. Το 1235 και μέχρι τον 14ο αιώνα ήκμασε στην περιοχή η αυτοκρατορία του Μάλι. Σημαντικό κρατίδιο έγινε το Σονγκάι, το οποίο έγινε και αυτοκρατορία, η οποία όμως παρήκμασε εξαιτίας των συνεχών εμφυλίων συρράξεων, μετά τη μάχη στο Τοντίμπι το 1591.

Τον 18ο αιώνα ιδρύθηκε ισλαμικό κράτος και η περιοχή γνώρισε κάποια περίοδο σταθερότητας. Την ίδια εποχή κατέφθασαν οι Μουσουλμάνοι Φουλάνι στην περιοχή Φούουτα Τζαλού στις αρχές του 18ου αιώνα.

Στη διάρκεια της περιόδου των ανακαλύψεων από την Πορτογαλία, άρχισε το δουλεμπόριο στην περιοχή, τον 15ο αιώνα. Η σημερινή Γουινέα δημιουργήθηκε ως αποικία της Γαλλίας το 1890 με πρώτο διοικητή τον Νοέλ Μπαλέ. Την ίδια χρονιά ιδρύθηκε στο νησί Τόμπο και η πρωτεύουσα της χώρας, Κονακρί. Το 1895 συντελέστηκε η ενσωμάτωση της χώρας στη Γαλλική Δυτική Αφρική.

Στις 28 Σεπτεμβρίου του 1958, υπό την εποπτεία του Σαρλ Ντε Γκωλ η Γαλλία ψήφισε για νέο Σύνταγμα και οι αποικίες της κλήθηκαν να επιλέξουν ανάμεσα στην έγκριση του Συντάγματος ή στην ανεξαρτησία. Όλες οι αποικίες ενέκριναν το Σύνταγμα εκτός από τη Γουινέα. Έτσι, η αφρικανική χώρα έγινε η πρώτη γαλλική αποικία που ανεξαρτητοποιήθηκε, με το κόστος της απώλειας κάθε οικονομικής βοήθειας από τη Γαλλία.

Έπειτα από την ανεξαρτησία η χώρα κυβερνήθηκε από τον δικτάτορα Σεκού Τουρέ. Ο τελευταίος εξαπέλυσε διώξεις εναντίον αντιφρονούντων και κατηγορήθηκε για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η μακρόχρονη κυριαρχία του έλαβε τέλος με το πραξικόπημα του 1984, οπότε τα ηνία της εξουσίας ανέλαβε ο Λανσάνα Κοντέ. Επί των ημερών του ελήφθησαν αυστηρά μέτρα για την αναθέρμανση της οικονομίας και νομιμοποιήθηκαν τα πολιτικά κόμματα. Ο Κοντέ κέρδισε τις αμφισβητούμενες εκλογές του 1993, 1998 και 2003.

Ο Κοντέ απέλυσε τον Πρωθυπουργό του τον Απρίλιο του 2006 και διόρισε νέο στη θέση του μόλις τον Φεβρουάριο του 2007, έπειτα από πολυήμερη απεργία των συνδικάτων και ταραχές, με περίπου 60 νεκρούς.

Τον Μάιο του 2008 απολύθηκε ο υπουργός Άμυνας, καθώς θεωρήθηκε υπεύθυνος για την ανταρσία του στρατού. Η κυβέρνηση άρχισε να καταβάλλει τους οφειλόμενους μισθούς σε υπαξιωματικούς του στρατού της χώρας στις 31 Μαΐου του 2008, σε μια προσπάθεια να τερματιστεί η διάρκειας πέντε ημερών ανταρσία.[6] Τον Δεκέμβριο πέθανε ο πρόεδρος Κοντέ και λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση του θανάτου του εκδηλώθηκε απόπειρα πραξικοπήματος. Στις 24 Δεκεμβρίου οι πραξικοπηματίες ανακοίνωσαν ότι διόρισαν Εθνοσυνέλευση αποτελούμενη από 32 μέλη και επέβαλαν νυχτερινή απαγόρευση κυκλοφορίας. Επικεφαλής της Εθνοσυνέλευσης τέθηκε ο αρχιπραξικοπηματίας λοχαγός Μουσά Νταντίς Καμαρά.[7] Τον Μάιο του 2009 η χούντα ανακάλεσε τους πρεσβευτές της από πολλές χώρες, συνολικά 30, από τις ΗΠΑ έως την Κίνα.[8]

Το 2010 εξελέγη πρόεδρος ο Αλφά Κοντέ, ο οποίος επανεξελέγη και το 2015 και το 2020, όμως ανατράπηκε σε στρατιωτικό πραξικόπημα στις 5 Σεπτεμβρίου 2021.

Διακυβέρνηση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η χώρα ήταν ως το 2021 Ημιπροεδρική Δημοκρατία, με Αρχηγό Κράτους τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Η νομοθετική εξουσία ασκείτο από την Εθνοσυνέλευση, η οποία αποτελείτο από 114 μέλη, που εκλέγονταν απευθείας από τον λαό για πενταετή θητεία. Μετά το πραξικόπημα του 2021, το πολίτευμα έγινε στρατιωτικό καθεστώς.

Εκλογές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριο λήμμα: Εκλογές στη Γουινέα

Οι τελευταίες εκλογές για Πρόεδρο διεξήχθησαν το 2020. Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.[9]

Διεθνείς σχέσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έπειτα από το πραξικόπημα του 2008, οι ΗΠΑ αποφάσισαν να διακόψουν την εμπορική ευνοϊκή μεταχείριση προς τη Γουινέα, με βάση το αμερικανικό πρόγραμμα που αποσκοπεί στη δημιουργία θέσεων εργασίας στην Αφρική.[10] Οι ΗΠΑ καταδίκασαν επίσης το πραξικόπημα του 2021.

Διοικητική Διαίρεση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύρια λήμματα: Περιφέρειες της Γουινέας και Νομαρχίες της Γουινέας
Οι περιφέρειες της Γουινέας

Η χώρα διαιρείται σε οκτώ περιφέρειες.

Οι περιοχές είναι Μποκέ, Φαρανά, Κανκάν, Κιντιά, Λαμπέ, Μαμού, Νζερεκορέ και Κονακρί.

Γεωγραφική εξέταση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η χώρα συνορεύει με αρκετές χώρες, όπως η Ακτή Ελεφαντοστού, η Γουινέα-Μπισσάου, η Λιβερία, το Μαλί, η Σενεγάλη και η Σιέρα Λεόνε. Στα δυτικά βρέχεται από τον Ατλαντικό Ωκεανό. Το υψηλότερο σημείο της χώρας είναι το Όρος Νιμπά, στα 1.752 μ.

Παρατηρείται συνεχής αλλαγή του τοπίου καθώς απομακρυνόμαστε από την ακτή, έτσι διακρίνονται πέντε καλά διαφοροποιημένες περιοχές. Αυτές είναι η παράκτια Γουινέα, η δασική Γουινέα, το υψίπεδο του Φουτά Τζαλόν, τα ανάγλυφα Νίμπα και η άνω σουδανική Γουινέα.

Οι ποταμοί είναι μικροί σε μήκος, ωστόσο έχουν σημαντική παροχή, λόγω των πολλών και συχνών βροχών. Το Φουτά Τζαλόν αποτελεί έναν από τους κυριότερους υδρογραφικούς κόμβους στη Δυτική Αφρική. Ο μεγαλύτερος ποταμός είναι ο Κονκουρέ, οι εκβολές του οποίου είναι στα βόρεια της πρωτεύουσας Κόνακρι.

Εξαιτίας των ανταλλαγών ανάμεσα σε ωκεάνιες και ηπειρωτικές μάζες, η Γουινέα έχει κλίμα μουσωνικό. Χαρακτηρίζεται από αντίθεση ανάμεσα στην ξηρή και στη βροχερή εποχή, ενώ οι βροχοπτώσεις ελαττώνονται από την ακτή προς το εσωτερικό. Ο άνεμος χαρματάν (θερμός και ξηρός) που προέρχεται από τη Σαχάρα και οι νοτιοδυτικοί ωκεάνιοι άνεμοι, επίσης επηρεάζουν το κλίμα.

Οικονομία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η χώρα έχει πολύ σημαντικό ορυκτό πλούτο (βωξίτη κυρίως) και γόνιμο έδαφος, όπου καλλιεργούνται διάφορα προϊόντα, όπως το κεχρί, η αραχίδα, το σόργο, το ρύζι και το καλαμπόκι. Είναι η μεγαλύτερη εξαγωγός χώρα βωξίτη, ενώ έχει τη δυνατότητα να καταστεί κύρια πηγή σιδηρομεταλλευμάτων[11]. Η κτηνοτροφία και η αλιεία γίνονται με πρωτόγονες μεθόδους. Υπάρχουν βιομηχανίες τροφίμων και κονσερβοποίησης ψαριών. Παρά τις κάποιες αλλαγές στα οικονομικά μέτρα μετά τη δεκαετία του '80, η Γουινέα παραμένει μια υπανάπτυκτη χώρα. Είναι από τους μεγαλύτερους στον κόσμο εξαγωγείς βωξίτη και αλουμινίου.

Το 2003 η διεθνής βοήθεια διεκόπη. Ο πληθωρισμός το 2005 κάλπαζε στο 25%, ενώ υπήρχε και εκτεταμένη υποαπασχόληση στον ενεργό πληθυσμό. Νομισματική μονάδα είναι το φράγκο της Γουινέας.

Τον Νοέμβριο του 2006, η οργάνωση Transparency International, που εδρεύει στη Γερμανία κατέταξε τη Γουινέα ως μια από τις πλέον διεφθαρμένες χώρες στον κόσμο, με μόνο τη Μιανμάρ, το Ιράκ και την Αϊτή να την ξεπερνούν στο σχετικό κατάλογο.

Μεταφορές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στη χώρα εκτελούνται μόνο αεροπορικές και οδικές μεταφορές, καθώς δε λειτουργεί πλέον η σιδηροδρομική γραμμή. Το κυριότερο λιμάνι είναι αυτό της πρωτεύουσας (Κόνακρι), όπου βρίσκεται και το σημαντικότερο αεροδρόμιο. Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Δημογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Γουινέα κατοικείται από μαύρους αφρικανούς της σουδανικής γλωσσοφυλετικής ομάδας, με πολυπληθέστερη εθνοτική ομάδα στη χώρα τους Φουλάνι (40%) και ακολουθούν οι Μαλίγκε με 30%, οι Σούσσου 20%, μικρότερες εθνοτικές ομάδες κυρίως τις λεγόμενες παλαιο-σουδανικές με 10%.

Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 61,0 χρόνια (59,5 χρόνια οι άνδρες και 62,3 οι γυναίκες).[12]

Αναφορικά με τη θρησκεία, οι περισσότεροι είναι Μουσουλμάνοι (85%) και έπονται οι Χριστιανοί με 8% και όσοι πιστεύουν σε ανιμιστικές δοξασίες με 7%. Επίσης, υπάρχουν 767 Μάρτυρες του Ιεχωβά[13].

Η κορυφαία γλώσσα είναι η γαλλική, που είναι και επίσημη. Όμως, περισσότερες από 30 διάλεκτοι ομιλούνται επίσης, με γνωστότερη και πιο διαδεδομένη τη φουτά τζαλόν. Ομιλούνται επίσης οι: Φούλα, Μανίνκα, Σουσού, Ουόλοφ και άλλες. Ομιλούνται επίσης τα αραβικά από τους μουσουλμάνους, κυρίως ως ιερή γλώσσα, αλλά και σαν ξένη γλώσσα από κάποιους.

Πολιτισμός και αξιοθέατα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με σημαντική μουσική παράδοση, η Γουινέα διασκεδάζει και χορεύει στους ρυθμούς των Μαλίνκα. Η τέχνη, σε πολλές από τις εκφάνσεις της, έχει λάβει τις επιρροές των δυτικών αποικιοκρατών. Η πόλη Μαμού παρουσιάζει αξιόλογο ιστορικό ενδιαφέρον, καθώς ήταν έδρα χαλιφάτου στα τέλη του 17ου αιώνα, την εποχή των Φουλάνι.

Το Εθνογραφικό Μουσείο της πόλης Ντζερεκορέ, το Πολυτεχνικό Ινστιτούτο Νάσερ στην Κόνακρι, αποτελούν σημαντικά αξιοθέατα. Επίσης, ο επισκέπτης μπορεί να επισκεφθεί το Φυσικό Απόθεμα των Ορέων Νίμπα, το οποίο ανακηρύχθηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO, το 1981.

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Συλλογικό έργο, Παγκόσμιος Γεωγραφικός Άτλας, τ.8, εκδ. ΔΟΜΗ.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 «Population Guinée (projections 2022)». Institut National de la Statistique (INS). Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2024. 
  2. ↑ Απογραφή 2014
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «Γουινέα». ΔΝΤ. Απρίλιος 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2017. 
  4. ↑ Human Development Report 2021-22: Uncertain Times, Unsettled Lives: Shaping our Future in a Transforming World (PDF). hdr.undp.org. United Nations Development Programme. 8 Σεπτεμβρίου 2022. σελίδες 272–276. ISBN 978-9-211-26451-7. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. 
  5. ↑ «ΑΝΤΕΝΝΑ». 24 Σεπτεμβρίου 2007. 
  6. ↑ «Reuters μέσω News Limited». 31 Μαΐου 2008. [νεκρός σύνδεσμος]
  7. ↑ «Απαγόρευση κυκλοφορίας στη Γουινέα». Καθημερινή. 24 Δεκεμβρίου 2008. [νεκρός σύνδεσμος]
  8. ↑ «Guinea recalls 30 ambassadors, from US to China». The Seattle Times. 6 Μαΐου 2009. 
  9. ↑ «The World Factbook». CIA. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2009. 
  10. ↑ «Ο πρόεδρος Ομπάμα ανακοίνωσε διακοπή της εμπορικής ευνοϊκής μεταχείρισης των χωρών Νίγηρα, Μαδαγασκάρης και Γουινέας». Express. 24 Δεκεμβρίου 2009. [νεκρός σύνδεσμος]
  11. ↑ «Πλούσιο σε μέταλλα το υπέδαφος της Γουϊνέας». Καθημερινή. 24 Δεκεμβρίου 2008. [νεκρός σύνδεσμος]
  12. ↑ «Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα». Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. 
  13. ↑ Βιβλίο Έτους των Μαρτύρων του Ιεχωβά 2014, Watch Tower Bible And Tract Society of Pennsylvania, σελ. 180

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Γουινέα&oldid=10601623"