Μετάβαση στο περιεχόμενο

Λεύκη Μεσσηνίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 37°02′38″N 21°39′53″E / 37.04389°N 21.66472°E / 37.04389; 21.66472

Λεύκη
Λεύκη is located in Greece
Λεύκη
Λεύκη
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΑποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου
(Έδρα: Πάτρα)
Περιφέρεια Πελοποννήσου
(Έδρα: Τρίπολη)
Περιφερειακή ΕνότηταΜεσσηνίας
(Έδρα: Καλαμάτα)
ΔήμοςΤριφυλίας
(Έδρα: Κυπαρισσία)
Δημοτική ΕνότηταΓαργαλιάνων
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΠελοπόννησος
ΝομόςΜεσσηνίας
Υψόμετρο239[1]-250[2] μ.
Πληθυσμός
Μόνιμος97
Έτος απογραφής2021
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασίαΜουζούστα
Ταχ. κώδικας24400 [3]
Τηλ. κωδικός27630[4]
Δήμος Τριφυλίας
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα
Για άλλες χρήσεις, δείτε: Λεύκη (αποσαφήνιση).

Η Λεύκη[5] ή Μουζούστα (παλαιότερη ονομασία), είναι μικρό χωριό κοντά στους Γαργαλιάνους και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Τριφυλίας, του Νομού Μεσσηνίας.

Τοποθεσία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το χωριό βρίσκεται, σε υψόμετρο 239[1]-250[2] μέτρα και απέχει περίπου 6,5 χιλιόμετρα από τις ακτές του Ιονίου Πελάγους. Η Λεύκη έχει οδική πρόσβαση, από τους Γαργαλιάνους, από τους οποίους απέχει μόλις 3,5 χιλιόμετρα.

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το παλαιότερο όνομα του χωριού ήταν Μουζούστα, ονομασία, η οποία σύμφωνα με την τοπική παράδοση, προερχόταν από το όνομα μπέη της περιοχής, κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας. Η μετονομασία του χωριού σε Λεύκη, έγινε μόλις το 1930[6] και το όνομα προέρχεται ίσως από την λεύκα, η οποία βρίσκεται στην πλατεία του χωριού.[5]

Β΄ Ενετοκρατία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριο λήμμα: Τερριτόριο Ναβαρίνου

Το χωριό αναφέρεται, με την παλαιότερη ονομασία του, σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο, μέσω της κτήσης τους (Stato da Mar), η οποία είναι γνωστή και ως Βασίλειο του Μορέως (1688-1715). Η Μουζούστα (Muzusta), ανήκε, το 1689, στην επαρχία του Ναβαρίνου (Territorio di Navarin), η οποία ήταν μια από τις 4 επαρχίες, στις οποίες χωριζόταν το διαμέρισμα της Μεθώνης (επαρχία Φαναριού, επαρχία Αρκαδιάς, επαρχία Ναβαρίνου και επαρχία Μεθώνης). Με βάση την ενετική απογραφή Corner του 1689, τα χωριό είχε 58 κατοίκους.[7]

Β’ Τουρκοκρατία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριο λήμμα: Καζάς Ναβαρίνου

Μετά το 1715, όταν οι Τούρκοι έδιωξαν τους Ενετούς από τον Μωριά και ξαναγύρισαν, μετονόμασαν τη Βαρωνία της Μεθώνης σε Βιλαέτι της Αρκαδιάς. Κατά την περίοδο που η ευρύτερη περιοχή της Πυλίας τελούσε υπό τη β’ οθωμανική κατοχή (1715-1821), η Μουζούστα υπάγονταν στον Καζά Ναβαρίνου σύμφωνα και με την έκδοση της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα με τίτλο A Historical and Economic Geography of Ottoman Greece: The Southwestern Morea in the 18th Century, αφού μετά την ανακατάληψη των περιοχών του Μωριά από τους Τούρκους, η περιοχή του Ναβαρίνου, δηλαδή της Πυλίας, αποτέλεσε ένα ακόμα τμήμα της οθωμανικής (defter) κτηματογράφησης. Η περιοχή της Μουζούστας αναφερόταν στα οθωμανικά τουρκικά ως Muzuste.[8]

Διοικητική ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο οικισμός της Μουζούστης προσαρτήθηκε στον παλαιό Δήμο Πλαταμώδους το 1835,[9][10] ενώ το 1840 αποσπάται από τον Δήμο Πλαταμώδους και προσαρτάται στον Δήμο Φλεσσιάδος.[11] Το χωριό αναφέρεται, το 1853 στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή ως χωριό του Δήμου Φλεσιάδος της Επαρχίας Τριφυλίας με πληθυσμό 185 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851.[12] Το 1855 το χωριό αποσπάται από τον Δήμο Φλεσσιάδος και επαναπροσαρτάται στον Δήμο Πλαταμώδους.[13] Το 1899 το χωριό μεταφέρεται από το Νομό Μεσσηνίας και υπάγεται στον Νομό Τριφυλίας,[14] για μια περίπου δεκαετία, ως το 1909, που επανέρχεται ξανά στον Νομό Μεσσηνίας.[15] Το 1912 το χωριό αποσπάται από τον Δήμο Πλαταμώδους και ορίζεται έδρα της κοινότητας Μουζούστης,[16] στην οποία εντάσσεται τότε και ο οικισμός της Τραγάνας. Η Μουζούστα παρέμεινε έδρα της ομώνυμης κοινότητας, από το 1912 ως το 1930, που μετονομάστηκαν το χωριό σε Λεύκη και η κοινότητα σε κοινότητα Λεύκης και από το 1930 ως και το 1997 με την νέα ονομασία, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», υπήχθη στον κατηργημένο Δήμο Γαργαλιάνων,[17] ενώ από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Τριφυλίας.[5][18] Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Αετού, Αυλώνος, Γαργαλιάνων, Κυπαρισσίας, Φιλιατρών και την κοινότητα Τριπύλας. Στην Τοπική Κοινότητα Λεύκης, ανήκει επίσης ως σήμερα και ο οικισμός της Τραγάνας.

Κάτοικοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 130 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται περισσότερο σε διάφορες αγροτικές εργασίες, καθώς στους γύρω από το χωριό λόφους, υπήρχαν παλαιότερα πολλοί αμπελώνες, κυρίως για παραγωγή σταφίδας, αν και τα τελευταία χρόνια αρκετοί έχουν αντικατασταθεί με ελαιώνες.[5]

Εξέλιξη Πληθυσμού της Λεύκης Μεσσηνίας
Απογραφή Πληθυσμός Διάγραμμα εξέλιξης Πληθυσμού
1689 58[7]
1844 161[19]
1851 185[12]
1879 182[7][20]
1889 234[21]
1896 260[22]
1907 311[23]
1920 293[24]
1928 354[25]
1940 383[26]
1951 326[27]
1961 300[28]
1971 232[29]
1981 211[30]
1991 206[31]
2001 217[32]
2011 130[33]

Κτίρια του χωριού

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο χωριό λειτουργούσε παλαιότερα μονοθέσιο δημοτικό σχολείο.[5] Στην πλατεία βρίσκονται τα δυο καφενεία του χωριού. Η κεντρική εκκλησία του οικισμού είναι ο Ιερός Ναός των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, ο οποίος ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Τριφυλίας και Ολυμπίας. Τις δεκαετίες του '50 και '60 του προηγούμενου αιώνα, έξω από την εκκλησία, γινόταν μεγάλη γιορτή με κλαρίνα και βιολιά, η οποία κρατούσε μέχρι το πρωί, τόσο την παραμονή, όσο και ανήμερα του εορτασμού των Αγίων (21 Μαΐου). Λίγο έξω από το χωριό, κάθε χρόνο, γίνεται εορτασμός στο εξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου, ενώ στις 25 Ιουλίου, παραμονή της εορτής της Αγίας Παρασκευής (26 Ιουλίου), γίνεται εορτασμός στο μικρό εξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής. Επίσης η Εορτή της Παναγίας, γιορτάζεται ανήμερα τον Δεκαπενταύγουστο στο εκκλησάκι της "Παναγούλας" (Ιερός Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου), όπου γίνεται και το ετήσιο αντάμωμα-πανηγύρι των κατοίκων και των ξενιτεμένων του χωριού, με παραδοσιακό γλέντι στο οποίο προσφέρονται μεζέδες γουρνοπούλας. Στο χωριό έχει την έδρα της και ασκεί τις διάφορες δραστηριότητές της και η «Ένωση Γυναικών της Λεύκης».[34]

Έθιμα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αϊ-Γιάννης Ριγανάς

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ένωση Γυναικών Λεύκης τα τελευταία χρόνια έχει αναβιώσει και το έθιμο για τη γιορτή του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου,[35] αναφερομένου και ως «ο Κλήδονας ή Ριγανάς ή Ριζικάρης ή Λαμπαδιάρης», παρεμφερές με το παλαιότερο έθιμο του χωριού Βρύσες Κυπαρισσίας.[36] Κύριο χαρακτηριστικό της εορτής αυτής είναι το άναμα φωτιών, στις οποίες καίονται τα πρωτομαγιάτικα στεφάνια, ενώ κατά τη διάρκεια του εθμίμου προσφέρονται επίσης ριγανάδες.

Φωτογραφίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Ο Ιερός Ναός των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης Λεύκης.
    Ο Ιερός Ναός των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης Λεύκης.
  • Το εκκλησάκι της "Παναγούλας" (Ιερός Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου).
    Το εκκλησάκι της "Παναγούλας" (Ιερός Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου).
  • Το παλαιό μονοθέσιο Δημοτικό Σχολείο Λεύκης.
    Το παλαιό μονοθέσιο Δημοτικό Σχολείο Λεύκης.

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 Λεύκη, από την ιστοσελίδα: buk.gr
  2. ↑ 2,0 2,1 Μιχαήλ Σταματελάτος - Φωτεινή Βάμβα Σταματελάτου, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, έκδοση: εφημερίδα Το Βήμα, 2006, Γ' τόμος (Κε-Με), λήμμα Λεύκη: η, Νο 4, σ. 107.
  3. ↑ Ταχυδρομικός Κώδικας - Λεύκη Μεσσηνίας.
  4. ↑ Τηλεφωνικοί κωδικοί της Ελλάδας, Ζώνη 27: Γαργαλιάνοι: 27630
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Δήμος Τριφυλίας > Δημοτική ενότητα Γαργαλιάνων > 3) Τ.Κ. Λεύκης (ή Μουζουστα) Αρχειοθετήθηκε 2017-05-07 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.dimostrifylias.gr του Δήμου Τριφυλίας.
  6. ↑ ΦΕΚ 251Α - 24/07/1930.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Σπυρίδων Λάμπρος, «Απογραφή Νομού Μεθώνης επί Βενετών Αρχειοθετήθηκε 2015-12-09 στο Wayback Machine.», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 2ος Αρχειοθετήθηκε 2017-11-06 στο Wayback Machine., Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών Περρή, Εν Αθήναις 1883, σελ. 686-710. Από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Απογραφή 1689, Νο 68 Muzusta - Απογραφή 1879, Νο 68 Μουζούστα, σελ. 702-703.
  8. ↑ Fariba Zarinebaf, John Bennet, Jack L. Davis, "A Historical and Economic Geography of Ottoman Greece", "Hesperia", supplement 34, American School of Classical Studies at Athens, Athens 2005, ISBN 978-0-87661-534-8.
  9. ↑ 21-04-1835.
  10. ↑ Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Μουζούστα - Λεύκη Μεσσηνίας, από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  11. ↑ ΦΕΚ 22Α - 18/12/1840.
  12. ↑ 12,0 12,1 Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, Τα Ελληνικά, Εν Αθήναις, 1853, τόμος δεύτερος, σ. 581.
  13. ↑ ΦΕΚ 45Α - 23/11/1855.
  14. ↑ ΦΕΚ 136Α - 08/07/1899.
  15. ↑ ΦΕΚ 282Α - 04/12/1909.
  16. ↑ ΦΕΚ 262Α - 31/08/1912.
  17. ↑ ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997.
  18. ↑ ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010.
  19. ↑ Σταματάκης, Ι. Δ., "Πίναξ χωρογραφικός της Ελλάδος, Περιέχων τα Ονόματα, τας Αποστάσεις και τον Πληθυσμόν των Δήμων, Πόλεων Κωμοπόλεων και Χωρίων. / Ερανισθείς εκ διαφόρων επισήμων εγγράφων της Β. Κυβερνήσεως, και εκδοθείς υπό Ι. Δ. Σταματάκη". Εκ του Τυπογραφείου Γ. Βλασσαρίδου. Εν Αθήναις 1846, σελ.42.
  20. ↑ Υπουργείο Εσωτερικών, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879, εκ του Τυπογραφείου Σ. Κ. Βλαστού, Εν Αθήναις 1881. Επίσης: "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879", σελ. 125.
  21. ↑ Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός - Απογραφή της 15-16 Απριλίου 1889", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες Α', εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1890, σελ. 91.
  22. ↑ Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστικά Αποτελέσματα της Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες - Α' Πληθυσμός κατά Νομούς, Επαρχίας, Δήμους, εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1897, σελ. 107.
  23. ↑ Υπουργείο των Εσωτερικών, Υπηρεσία Απογραφής, Στατιστικά Αποτελέσματα της Γενικής Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 27 Οκτωβρίου 1907", Επιμέλεια: Γεωργίου Χωματιανού, τόμος δεύτερος, εκ του Τυπογραφείου Μιχαήλ Νικολαΐδου, Εν Αθήναις 1909, σελ. 395.
  24. ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής, "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1921. Επίσης: "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", σελ. 239.
  25. ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928". (Πραγματικός πληθυσμός κυρωθείς δια του από 23 Νοεμβρίου 1928 διατάγματος), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1935. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928", σελ. 279.
  26. ↑ Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1950. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940", σελ. 308.
  27. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1955. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951 Αρχειοθετήθηκε 2013-05-14 στο Wayback Machine.", σελ. 150.
  28. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ. 46929/6877/1961 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1962. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961", σελ. 145.
  29. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους , κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ, 3893/Ε637/1972 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Βοηθού Πρωθυπουργού και Εσωτερικών), Αθήναι 1972. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971", σελ. 140.
  30. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981". (Κυρώθηκε με την 7908/Δ'554/12-4-1982 κοινή απόφαση των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), Αθήναι 1982. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981", σελ. 151.
  31. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991". (Κυρώθηκε με την 24197/Γ' 3812/24-11-1993 κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Εσωτερικών), Αθήνα 1994. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991", σελ. 184.
  32. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001". (Κυρώθηκε με την 6821/Γ5-908/4-6-2002 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης), Αθήνα 2003. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001", σελ. 181.
  33. ↑ "Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011. Μόνιμος Πληθυσμός Αρχειοθετήθηκε 2018-09-27 στο Wayback Machine.", Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ).
  34. ↑ «Ένωση Γυναικών Λεύκης»: Ένας σύλλογος… κόντρα στην κρίση (φωτογραφίες) Αρχειοθετήθηκε 2013-10-14 στο Wayback Machine., 12/10/2013, από την ηλεκτρονική έκδοση: tharrosnews.gr της εφημερίδας της Μεσσηνίας "Θάρρος".
  35. ↑ Παραμονή του Αϊ-Γιαννιού στην Λεύκη, 20/06/2017, από την ιστοσελίδα: www.gargalianoionline.gr του τοπικού ΜΜΕ "Gargalianoi online".
  36. ↑ Άγιος Ιωάννης «ο Κλήδονας ή Ριγανάς ή Ριζικάρης ή Λαμπαδιάρης», άρθρο: Αλέκος Σουλιμιώτης, στην ιστοσελίδα: www.psilopoulos.mysch.gr του εκπαιδευτικού Κώστα Ψιλόπουλου.

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Λεύκη_Μεσσηνίας&oldid=10542855"