Μετάβαση στο περιεχόμενο

Άργυρος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 82: Γραμμή 82:
}}
}}


Το [[Χημικά στοιχεία|χημικό στοιχείο]] '''άργυρος''' ή ασήμι (argentum, αγγλικά:silver) είναι βαρύ, σπάνιο, μαλακό μέταλλο με έντονη μεταλλική λάμψη. Ο [[ατομικός αριθμός]] του είναι 47 και η [[σχετική ατομική μάζα]] του 107,8682(2)<ref>{{cite journal|title= Atomic weights of the elements 2009 (IUPAC Technical Report)|author= Michael E. Wieser and Tyler B. Coplen|journal= Pure Appl. Chem.|volume= 83|issue = 2|year= December 2010|pages= |format= PDF|url= http://www.iupac.org/publications/pac/pdf/2011/pdf/8302x0359.pdf|accessdate = 27/7/2012}}</ref>. Το χημικό του σύμβολο είναι "'''Ag'''" και ανήκει στην ομάδα 11 (I<sub>Β</sub><sub>A</sub>, με την παλαιότερη ταξινόμηση) του [[περιοδικός πίνακας|περιοδικού πίνακα]], στην περίοδο 5, στον τομέα d και στη 2ης κύριας σειράς των [[Στοιχεία μετάπτωσης|στοιχείων μετάπτωσης]]. Έχει [[θερμοκρασία τήξης]] 961,78°C και [[θερμοκρασία βρασμού]] 2162°C<ref name="WA">[http://www.wolframalpha.com/input/?i=silver WolframAlpha : Silver]</ref>.


Το ασήμι είναι ένα από τα πρώτα μέταλλα που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος. Ήταν γνωστό ήδη από την προϊστορική εποχή στους λαούς που κατοικούσαν στον Ελλαδικό Χώρο, στη Μέση Ανατολή και αργότερα στη Μεσοποταμία και στην Αίγυπτο. Το σημερινό όνομά του το πήρε από τη λατινική λέξη "argentum" ή και την ελληνική "αργυρός" οι οποίες παράγονται από την Ινδο-ευρωπαϊκή ρίζα "arg-u-ro" που σημαίνει "λαμπερό μέταλλο" και σχετίζεται με τη Σανσκριτική λέξη "arj-una" που σημαίνει "φως". Ο άργυρος είναι το μόνο χημικό στοιχείο από το οποίο ονομάστηκε και ένα κράτος, η Αργεντινή<ref name="">[http://elements.vanderkrogt.net/element.php?sym=Ag Elementymology & Elements Multidict]</ref>.
Ο '''Άργυρος''' ή '''Ασήμι''' είναι [[μέταλλο]] με [[χημικό σύμβολο|σύμβολο]] '''Ag''' (λατινικά argentum, από την Ινδοευρωπαϊκή ρίζα ''*arg-'' για το "λευκό" ή το "λαμπερό") και [[ατομικός αριθμός|ατομικό αριθμό]] 47. Είναι μαλακό, λευκό, λαμπερό [[Στοιχεία μετάπτωσης|μέταλλο μετάπτωσης]], (της 2ης κύριας σειράς), και έχει την υψηλότερη [[ηλεκτρική αγωγιμότητα]] από κάθε μέταλλο. Το μέταλλο βρίσκεται στην καθαρή, ελεύθερη μορφή του (αυτοφυής άργυρος), ως ένα [[κράμα]] με [[χρυσός|χρυσό]] και άλλα μέταλλα, και σε ορυκτά όπως ο [[ακανθίτης|αργεντίτης]] και ο [[χλωραργυρίτης]]. Ο περισσότερος άργυρος παράγεται ως παραπροϊόν επεξεργασίας ορυκτών του [[χαλκός|χαλκού]], του [[χρυσός|χρυσού]], του [[μόλυβδος|μολύβδου]] και του [[ψευδάργυρος|ψευδαργύρου]].


Ο άργυρος θεωρείται ευγενές μέταλλο μαζί με το [[ρουθήνιο]], το [[ρόδιο]], το [[ιρίδιο]], το [[παλλάδιο]], το [[όσμιο]], το [[λευκόχρυσος|λευκόχρυσο]] και το [[χρυσός|χρυσό]]. Για τις συναλλαγές μετράται με την [[ουγγιά]]<ref group="Σημ.">Η ουγγιά (troy ounce) είναι η παραδοσιακή μονάδα μέτρησης της μάζας των ευγενών μετάλλων. 1 ουγγιά = 31,1035 g</ref> και τίθεται υπό διαπραγμάτευση, όπως και τα άλλα πολύτιμα μέταλλα στις διεθνείς χρηματαγορές.
Ο άργυρος έχει από παλιά εκτιμηθεί ως ένα [[πολύτιμο μέταλλο]], και χρησιμοποιείται για να κατασκευασθούν στολίδια, κοσμήματα, σκεύη τραπεζιού, μαχαιροπίρουνα (εξ' ου και ο όρος ''[[Ασημικά (νοικοκυριό)|ασημικά]]''), και [[νόμισμα|νομίσματα]]. Σήμερα, ο άργυρος χρησιμοποιείται επίσης σε ηλεκτρικές επαφές και [[ηλεκτρικός αγωγός|αγωγούς]], σε καθρέπτες και στην [[κατάλυση]] χημικών αντιδράσεων. Οι ενώσεις χρησιμοποιούνται στο [[φωτογραφικό φιλμ]] και το αραιό διάλυμα νιτρικού αργύρου, ενώ άλλες ενώσεις του αργύρου χρησιμοποιούνται ως [[απολυμαντικό|απολυμαντικά]] και μικροβιοκτόνα. Παρότι πολλές ιατρικές [[αντιμικροβιακός|αντιμικροβιακές]] χρήσεις του αργύρου έχουν αντικατασταθεί από [[αντιβιοτικό|αντιβιοτικά]], η περαιτέρω έρευνα για κλινικές προοπτικές συνεχίζεται.

Ο άργυρος έχει την υψηλότερη ηλεκτρική και θερμική αγωγιμότητα από όλα τα μέταλλα. Έχει την ιδιότητα να σφυρηλατείται ή να μετατρέπεται εύκολα σε ελάσματα είναι δηλαδή ελατός και σε σύρματα ή νήματα είναι δηλαδή όλκιμος.

Το μέταλλο βρίσκεται στην καθαρή, ελεύθερη μορφή του (αυτοφυής άργυρος), ως ένα [[κράμα]] με [[χρυσός|χρυσό]] και άλλα μέταλλα, και σε ορυκτά όπως ο [[ακανθίτης|αργεντίτης]] και ο [[χλωραργυρίτης]]. Ο περισσότερος άργυρος παράγεται ως παραπροϊόν επεξεργασίας ορυκτών του [[χαλκός|χαλκού]], του [[χρυσός|χρυσού]], του [[μόλυβδος|μολύβδου]] και του [[ψευδάργυρος|ψευδαργύρου]].

Το ασήμι χρησιμοποιείται για να κατασκευασθούν στολίδια, κοσμήματα, σκεύη τραπεζιού, μαχαιροπίρουνα (εξ' ου και ο όρος ''[[Ασημικά (νοικοκυριό)|ασημικά]]''), και [[νόμισμα|νομίσματα]]. Χρησιμοποιείται επίσης σε ηλεκτρικές επαφές και [[ηλεκτρικός αγωγός|αγωγούς]], σε καθρέπτες και ως καταλύτης χημικών αντιδράσεων. Οι ενώσεις του χρησιμοποιούνται ως [[απολυμαντικό|απολυμαντικά]], μικροβιοκτόνα και στη φωτογραφική τέχνη.

Ο φυσικός άργυρος αποτελείται από δύο σταθερά ισότοπα, <sup>107</sup>Ag, <sup>109</sup>Ag.


== Ιστορία ==
== Ιστορία ==
=== Αρχαιότητα και μεσαίωνας ===
=== Αρχαιότητα και μεσαίωνας ===
[[File:Moon symbol crescent.svg|thumb|left|100px|Το μισοφέγγαρο συμβόλιζε τα αρχαία χρόνια το ασήμι]]
Ο άργυρος είναι ένα από τα πρώτα πέντε μέταλλα που χρησιμοποιήθηκαν από τον άνθρωπο, μαζί με το [[χρυσός|χρυσό]], το [[χαλκός|χαλκό]], το [[μόλυβδος|μόλυβδο]] και το [[σίδηρος|σίδηρο]]. Τα πρώτα αργυρά αντικείμενα χρονολογούνται από το 4000 π.Χ. και έχουν βρεθεί στην Ελλάδα και στην Ανατολία, όπου ήταν η αρχική περιοχή παραγωγής αργύρου. Αργυρά ευρήματα στην [[σουμέριοι|σουμεριακή]] πόλη Κις χρονολογούνται από το 3.000 π.Χ. Οι πρώτες προσπάθειες εξόρυξης αργύρου χρονολογούνται αυτή τη περιόδο. Στα μέσα της τρίτης χιλιετίας οι [[Χαλδαίοι]] χρησιμοποίησαν τη τεχνική της [[κυπέλλωση]]ς για να διαχωρίσουν το άργυρο από τα μεταλλεύματα μολύβδου. Επειδή ο άργυρος έπρεπε να απομονωθεί, ενώ ο χρυσός ήταν αυτοφυής, ήταν πιο σπάνιος, και κατ' επέκταση πιο ακριβός από το χρυσό στην [[αρχαία Αίγυπτος|αρχαία Αίγυπτο]].<ref>{{cite book| title = Discovery of the Elements |author = Mary Εlvira Weeks | page = 4|isbn = 9780766138728 |publisher = Kessinger Publishing}}</ref> Υπήρχε σημαντική ζήτηση αργύρου κατά τη διάρκεια της 2η χιλετίας από τους πολιτισμούς του ελληνικού χώρου, το [[Μινωικός πολιτισμός|Μινωικό]] και το [[Μυκηναϊκός πολιτισμός|Μυκηναϊκό]], καθώς και της μικράς Ασίας. Ο άργυρος προερχόταν από ορυχεία στην σημερινή [[Αρμενία]], αλλά με την παρακμή αυτών των πολιτισμών το επίκεντρο εκμετάλλευσης αργύρου άλλαξε θέση, με τα [[μεταλλεία Λαυρίου]] να είναι η κύρια θέση εξόρυξης αργύρου παγκοσμίως για περίπου τα επόμενα χίλια χρόνια.<ref name=925history>[http://www.925-1000.com/silverhistory.html the History of Silver] 925-1000.com. Ανακτήθηκε την 26 Ιουλίου 2012</ref>
Ο άργυρος είναι ένα από τα πρώτα πέντε μέταλλα που χρησιμοποιήθηκαν από τον άνθρωπο, μαζί με το [[χρυσός|χρυσό]], το [[χαλκός|χαλκό]], το [[μόλυβδος|μόλυβδο]] και το [[σίδηρος|σίδηρο]]. Τα πρώτα αργυρά αντικείμενα χρονολογούνται από το 4000 π.Χ. και έχουν βρεθεί στην Ελλάδα και στην Ανατολία, όπου ήταν η αρχική περιοχή παραγωγής αργύρου. Αργυρά ευρήματα στην [[σουμέριοι|σουμεριακή]] πόλη Κις χρονολογούνται από το 3.000 π.Χ. Οι πρώτες προσπάθειες εξόρυξης αργύρου χρονολογούνται αυτή τη περιόδο. Στα μέσα της τρίτης χιλιετίας οι [[Χαλδαίοι]] χρησιμοποίησαν τη τεχνική της [[κυπέλλωση]]ς για να διαχωρίσουν το άργυρο από τα μεταλλεύματα μολύβδου. Επειδή ο άργυρος έπρεπε να απομονωθεί, ενώ ο χρυσός ήταν αυτοφυής, ήταν πιο σπάνιος, και κατ' επέκταση πιο ακριβός από το χρυσό στην [[αρχαία Αίγυπτος|αρχαία Αίγυπτο]].<ref>{{cite book| title = Discovery of the Elements |author = Mary Εlvira Weeks | page = 4|isbn = 9780766138728 |publisher = Kessinger Publishing}}</ref> Υπήρχε σημαντική ζήτηση αργύρου κατά τη διάρκεια της 2η χιλετίας από τους πολιτισμούς του ελληνικού χώρου, το [[Μινωικός πολιτισμός|Μινωικό]] και το [[Μυκηναϊκός πολιτισμός|Μυκηναϊκό]], καθώς και της μικράς Ασίας. Ο άργυρος προερχόταν από ορυχεία στην σημερινή [[Αρμενία]], αλλά με την παρακμή αυτών των πολιτισμών το επίκεντρο εκμετάλλευσης αργύρου άλλαξε θέση, με τα [[μεταλλεία Λαυρίου]] να είναι η κύρια θέση εξόρυξης αργύρου παγκοσμίως για τα επόμενα περίπου χίλια χρόνια.<ref name=925history>[http://www.925-1000.com/silverhistory.html the History of Silver] 925-1000.com. Ανακτήθηκε την 26 Ιουλίου 2012</ref>


Ο άργυρος χρησιμοποιήθηκε για τη κατασκευή νομισμάτων περίπου το 600 π.Χ. από τους [[Λυδία|Λύδιους]], οι οποίοι χρησιμοποίησαν ένα κράμμα χρυσού και αργύρου, το ήλεκτρον, το οποίο είναι αυτοφυές στη περιοχή, στη κοίτη του [[Πακτωλός|Πακτωλού]], η οποία ήταν μια από τις σπουδαιότερες πηγές ήλεκτρου στην αρχαιότητα.<ref>Ιωάννης Ανδρουλάκης [http://www.fleur-de-coin.com/articles/oldestcoin.asp The oldest coin in the world] fleur-de-coin.com. Ανακτήθηκε την 26 Ιουλίου 2012</ref> Τα πρώτα αργυρά νομίσματα ήταν σβόλοι αργύρου με τη σφραγίδα της πόλης. Κάθε πόλη είχε το δικό της νόμισμα και μονάδα βάρους. Η αργυρή δραχμή της Αίγινας ήταν το πρώτο νόμισμα που καθιερώθηκε ως [[νομισματικό πρότυπο]]. Μετά την ανάπτυξη της Αθήνας, το τετράδραχμο χρησιμοποιήθηκε ως πρότυπο. Μία δραχμή ισούταν με 4,36 γραμμάρια αργύρου. Το αργυρό τετράδραχμο της Αθήνας θεωρείται το νόμισμα με τη μεγαλύτερη κυκλοφορία στην αρχαιότητα.<ref>[http://sites-archeologiques.perso.sfr.fr/cartes-gb/grece-monnaie.html Greek coinage] Ανακτήθηκε την 26 Ιουλίου 2012</ref> Τα [[μεταλλεία Λαυρίου]], στην [[Αττική]], τα οποία παράγουν άργυρο και μόλυβδο, θεωρούνται ένα από τα σημαντικότερα μεταλλευτικά κέντρα της αρχαιότητας, όπου εφαρμόστηκαν διάφορες τεχνικές εξόρυξης. Θεωρείται ότι τα ορυχεία του Λαυρίου ώθησαν την [[Αρχαία Αθήνα]] στην ακμή της κατά τη διάρκεια των κλασσικών χρόνων, αφού ο άργυρος που εξορυσσόταν χρησιμοποιούταν για τη κοπή νομισμάτων. Υπολογίζεται ότι από τα ορυχεία από το 7ο μέχρι το 1ο αιώνα π.Χ. εξορύχθησαν τουλάχιστον 3.500 τόνοι αργύρου,<ref>[http://www.geomuseum.gr/default.aspx?id=122&lid=2 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ] Μουσείο Σταματιάδη Ορυκτολογίας και Παλαιοντολογίας. Ανακτήθηκε την 25 Ιουλίου 2012</ref> ενώ κατά τη διάρκεια των κλασσικών χρόνων η παραγωγή έφτανε το 1 εκατομμύριο ουγκιές ετησίως. Ο άργυρος επίσης χρησιμοποιούταν σε πολυτελή οικιακά σκεύη και βρισκόταν κυρίως στη κατοχή των πλούσιων ιδιωτών.
Ο άργυρος χρησιμοποιήθηκε για τη κατασκευή νομισμάτων περίπου το 600 π.Χ. από τους [[Λυδία|Λύδιους]], οι οποίοι χρησιμοποίησαν ένα κράμμα χρυσού και αργύρου, το ήλεκτρον, το οποίο είναι αυτοφυές στη περιοχή, στη κοίτη του [[Πακτωλός|Πακτωλού]], η οποία ήταν μια από τις σπουδαιότερες πηγές ήλεκτρου στην αρχαιότητα.<ref>Ιωάννης Ανδρουλάκης [http://www.fleur-de-coin.com/articles/oldestcoin.asp The oldest coin in the world] fleur-de-coin.com. Ανακτήθηκε την 26 Ιουλίου 2012</ref> Τα πρώτα αργυρά νομίσματα ήταν σβόλοι αργύρου με τη σφραγίδα της πόλης. Κάθε πόλη είχε το δικό της νόμισμα και μονάδα βάρους. Η αργυρή δραχμή της Αίγινας ήταν το πρώτο νόμισμα που καθιερώθηκε ως [[νομισματικό πρότυπο]]. Μετά την ανάπτυξη της Αθήνας, το τετράδραχμο χρησιμοποιήθηκε ως πρότυπο. Μία δραχμή ισούταν με 4,36 γραμμάρια αργύρου. Το αργυρό τετράδραχμο της Αθήνας θεωρείται το νόμισμα με τη μεγαλύτερη κυκλοφορία στην αρχαιότητα.<ref>[http://sites-archeologiques.perso.sfr.fr/cartes-gb/grece-monnaie.html Greek coinage] Ανακτήθηκε την 26 Ιουλίου 2012</ref> Τα [[μεταλλεία Λαυρίου]], στην [[Αττική]], τα οποία παράγουν άργυρο και μόλυβδο, θεωρούνται ένα από τα σημαντικότερα μεταλλευτικά κέντρα της αρχαιότητας, όπου εφαρμόστηκαν διάφορες τεχνικές εξόρυξης. Θεωρείται ότι τα ορυχεία του Λαυρίου ώθησαν την [[Αρχαία Αθήνα]] στην ακμή της κατά τη διάρκεια των κλασσικών χρόνων, αφού ο άργυρος που εξορυσσόταν χρησιμοποιούταν για τη κοπή νομισμάτων. Υπολογίζεται ότι από τα ορυχεία από το 7ο μέχρι το 1ο αιώνα π.Χ. εξορύχθησαν τουλάχιστον 3.500 τόνοι αργύρου,<ref>[http://www.geomuseum.gr/default.aspx?id=122&lid=2 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ] Μουσείο Σταματιάδη Ορυκτολογίας και Παλαιοντολογίας. Ανακτήθηκε την 25 Ιουλίου 2012</ref> ενώ κατά τη διάρκεια των κλασσικών χρόνων η παραγωγή έφτανε το 1 εκατομμύριο ουγκιές ετησίως. Ο άργυρος επίσης χρησιμοποιούταν σε πολυτελή οικιακά σκεύη και βρισκόταν κυρίως στη κατοχή των πλούσιων ιδιωτών.
Γραμμή 96: Γραμμή 106:


=== Από την ανακάλυψη της Αμερικής μέχρι σήμερα ===
=== Από την ανακάλυψη της Αμερικής μέχρι σήμερα ===
[[Image:Alchemical-symbols-1775.jpg|250px|left|thumb|Αλχημιστικά σύμβολα. Διακρίνεται 3ος από πάνω στην τρίτη στήλη ο άργυρος]]
Το γεγονός που αύξησε ξανά την αξία του αργύρου ήταν η ανακάλυψη και η κατάκτηση της Αμερικής από τους Ισπανούς. Στοιχεία για την εξόρυξη του αργύρου στην Αμερική δείχνουν ότι υπήρχε μια μικρή παραγωγή του μετάλλου στο Μεξικό (600 μ.Χ.) και τη Βολιβία (1000 μ.Χ.). Όμως, με την κατάκτηση της Αμερικής από την Ισπανία, η εξόρυξη αργύρου ανήλθε σε πρωτοφανή επίπεδα. Μεταξύ του 1500 και του 1800, η παραγωγή ασημιού στη [[Βολιβία]], το [[Περού]] και το [[Μεξικό]] έφτασε το 85% της παγκόσμιας παραγωγής. Από το ορυχείο αργύρου στο [[Ποτοσί]] της Βολιβίας εξορύχθησαν σε 220 χρόνια 41.000 τόνοι ασημιού, ενώ η λέξη Ποτοσί έγινε συνώνυμο του πλούτου. Το υπόλοιπο 15 % προερχόταν κυρίως από τη [[Γερμανία]], την [[Ουγγαρία]] και τη [[Ρωσία]]. Μετά το 1850 ανακαλύφθηκαν σημαντικά αποθέματα στο [[Κόμστοκ Λοντ]], στη [[Νεβάδα]]. Αυτά ήταν τα πρώτα σημαντικά αποθέματα μεταλλευμάτων αργύρου που βρέθηκαν στις [[Ηνωμένες Πολιτείες]].<ref name=925history/>
Το γεγονός που αύξησε ξανά την αξία του αργύρου ήταν η ανακάλυψη και η κατάκτηση της Αμερικής από τους Ισπανούς. Στοιχεία για την εξόρυξη του αργύρου στην Αμερική δείχνουν ότι υπήρχε μια μικρή παραγωγή του μετάλλου στο Μεξικό (600 μ.Χ.) και τη Βολιβία (1000 μ.Χ.). Όμως, με την κατάκτηση της Αμερικής από την Ισπανία, η εξόρυξη αργύρου ανήλθε σε πρωτοφανή επίπεδα. Μεταξύ του 1500 και του 1800, η παραγωγή ασημιού στη [[Βολιβία]], το [[Περού]] και το [[Μεξικό]] έφτασε το 85% της παγκόσμιας παραγωγής. Από το ορυχείο αργύρου στο [[Ποτοσί]] της Βολιβίας εξορύχθησαν σε 220 χρόνια 41.000 τόνοι ασημιού, ενώ η λέξη Ποτοσί έγινε συνώνυμο του πλούτου. Το υπόλοιπο 15 % προερχόταν κυρίως από τη [[Γερμανία]], την [[Ουγγαρία]] και τη [[Ρωσία]]. Μετά το 1850 ανακαλύφθηκαν σημαντικά αποθέματα στο [[Κόμστοκ Λοντ]], στη [[Νεβάδα]]. Αυτά ήταν τα πρώτα σημαντικά αποθέματα μεταλλευμάτων αργύρου που βρέθηκαν στις [[Ηνωμένες Πολιτείες]].<ref name=925history/>


Γραμμή 135: Γραμμή 146:
Silver metal is attacked by strong oxidizers such as [[potassium permanganate]] ({{chem|KMnO|4}}) and [[potassium dichromate]] ({{chem|K|2|Cr|2|O|7}}), and in the presence of [[potassium bromide]] ({{chem|KBr}}), these compounds are used in photography to [[bleach]] silver images, converting them to silver halides that can either be fixed with [[thiosulfate]] or redeveloped to intensify the original image. Silver forms [[cyanide]] complexes ([[silver cyanide]]) that are soluble in water in the presence of an excess of cyanide ions. Silver cyanide solutions are used in [[electroplating]] of silver.<ref name=photo/>
Silver metal is attacked by strong oxidizers such as [[potassium permanganate]] ({{chem|KMnO|4}}) and [[potassium dichromate]] ({{chem|K|2|Cr|2|O|7}}), and in the presence of [[potassium bromide]] ({{chem|KBr}}), these compounds are used in photography to [[bleach]] silver images, converting them to silver halides that can either be fixed with [[thiosulfate]] or redeveloped to intensify the original image. Silver forms [[cyanide]] complexes ([[silver cyanide]]) that are soluble in water in the presence of an excess of cyanide ions. Silver cyanide solutions are used in [[electroplating]] of silver.<ref name=photo/>


== Ο άργυρος στον [[Σώμα|οργανισμό]] ==
== Ο άργυρος στον [[Σώμα|ανθρώπινο οργανισμό]] ==

Ο άργυρος είναι σταθερό συστατικό των [[Φυτά|φυτών]] και των ζώων. Η περιεκτικότητά του είναι, κατα μέσο όρο, στα θαλάσσια φυτά 0,025mg (μικρογραμμάρια) σε 100gr ξηρής ουσίας και στα ηπειρωτικά 0,006mg. Στα θαλάσσια [[ζώα]] είναι 0,3 με 1,1mg και στα ηπειρωτικά ίχνη (10<sup>-2</sup> με 10<sup>-4</sup>mg). Στα ζώα συγκεντρώνεται σε μερικούς ενδοκρινείς αδένες, στην έγχρωμη περιοχή των ματιών και στα [[ερυθρά αιμοσφαίρια]]. Αποβάλλεται από τον οργανισμό κυρίως κυρίως με τα [[περιττώματα]]. Ο άργυρος στον οργανισμό σχηματίζει σύμπλοκες ενώσεις με τα λευκώματα (με τη σφαιρίνη του [[Αίμα|αίματος]], την [[αιμοσφαιρίνη]] κ.α.). Δεσμεύοντας τις σουλφοϋδρικές ομάδες που μετέχουν στο σχηματισμό του ενεργού κέντρου των ενζύμων, προκαλεί επιβράδυνση της δράσης τους και ειδικότερα κάνει ανενεργό την αδενοζινοτριφωσφατασική δραστικότητα της μυοζίνης. Ο βιολογικός ρόλος του άργυρου δεν έχει μελετηθεί αρκετά. Στην παρεντερική εισαγωγή συγκεντρώνεται στις ζώνες φλεγμονής. Στο αίμα ενώνεται κατά προτίμηση με τα [[κύτταρα]] του όρου. Αν καταναλωθεί σε μεγάλες ποσότητες προκαλεί στον οργανισμό [[αργυρία]], μια κατάσταση στην οποία τα δέρμα, τα μαλλιά και τα μάτια παίρνουν γκρι χρώμα.
Ο άργυρος είναι σταθερό συστατικό των [[Φυτά|φυτών]] και των ζώων. Η περιεκτικότητά του είναι, κατα μέσο όρο, στα θαλάσσια φυτά 0,025mg (μικρογραμμάρια) σε 100gr ξηρής ουσίας και στα ηπειρωτικά 0,006mg. Στα θαλάσσια [[ζώα]] είναι 0,3 με 1,1mg και στα ηπειρωτικά ίχνη (10<sup>-2</sup> με 10<sup>-4</sup>mg). Στα ζώα συγκεντρώνεται σε μερικούς ενδοκρινείς αδένες, στην έγχρωμη περιοχή των ματιών και στα [[ερυθρά αιμοσφαίρια]]. Αποβάλλεται από τον οργανισμό κυρίως κυρίως με τα [[περιττώματα]]. Ο άργυρος στον οργανισμό σχηματίζει σύμπλοκες ενώσεις με τα λευκώματα (με τη σφαιρίνη του [[Αίμα|αίματος]], την [[αιμοσφαιρίνη]] κ.α.). Δεσμεύοντας τις σουλφοϋδρικές ομάδες που μετέχουν στο σχηματισμό του ενεργού κέντρου των ενζύμων, προκαλεί επιβράδυνση της δράσης τους και ειδικότερα κάνει ανενεργό την αδενοζινοτριφωσφατασική δραστικότητα της μυοζίνης. Ο βιολογικός ρόλος του άργυρου δεν έχει μελετηθεί αρκετά. Στην παρεντερική εισαγωγή συγκεντρώνεται στις ζώνες φλεγμονής. Στο αίμα ενώνεται κατά προτίμηση με τα [[κύτταρα]] του όρου. Αν καταναλωθεί σε μεγάλες ποσότητες προκαλεί στον οργανισμό [[αργυρία]], μια κατάσταση στην οποία τα δέρμα, τα μαλλιά και τα μάτια παίρνουν γκρι χρώμα.


Ο άργυρος είναι γνωστός από την αρχαιότητα ως αντισηπτική ουσία. Σύμφωνα με τον [[Ηρόδοτος|Ηρόδοτο]], ο Πέρσης βασιλιάς [[Κύρος ο Μέγας]] μετέφερε νερό το οποίο είχε βράσει μέσα σε ασημένια δοχεία. Σήμερα είναι γνωστό ότι το ιόν του αργύρου είναι τοξικό για τα [[βακτήρια]] και τους [[ιός|ιούς]]. Τα παρασκευάσματα του άργυρου έχουν αντιβακτηριακή, συνδετική και καυστική επίδραση, πράγμα που οφείλεται στην ικανότητά τους να διαταράσσουν τα ένζυμα συστήματα των μικροοργανισμών και να κατακρημνίζουν τα λευκώματα. Στην καθημερινή ιατρική πράξη, πιο συχνά χρησιμοποιείται ο νιτρικός άργυρος, ο κολλοειδής άργυρος και protargol (στις περιπτώσεις που χρησιμοποιείται και ο κολλοειδής άργυρος. Σε περιπτώσεις μικρών πληγών, αμυχών και εγκαυμάτων βρίσκει εφαρμογή το βακτηριολογικό χαρτί (πορώδες χαρτί, διαποτισμένο με [[Νιτρικός άργυρος|νιτρικό]] και [[Χλωριούχος άργυρος|χλωριούχο άργυρο]]).
Ο άργυρος είναι γνωστός από την αρχαιότητα ως αντισηπτική ουσία. Σύμφωνα με τον [[Ηρόδοτος|Ηρόδοτο]], ο Πέρσης βασιλιάς [[Κύρος ο Μέγας]] μετέφερε νερό το οποίο είχε βράσει μέσα σε ασημένια δοχεία. Σήμερα είναι γνωστό ότι το ιόν του αργύρου είναι τοξικό για τα [[βακτήρια]] και τους [[ιός|ιούς]]. Τα παρασκευάσματα του άργυρου έχουν αντιβακτηριακή, συνδετική και καυστική επίδραση, πράγμα που οφείλεται στην ικανότητά τους να διαταράσσουν τα ένζυμα συστήματα των μικροοργανισμών και να κατακρημνίζουν τα λευκώματα. Στην καθημερινή ιατρική πράξη, πιο συχνά χρησιμοποιείται ο νιτρικός άργυρος, ο κολλοειδής άργυρος και protargol (στις περιπτώσεις που χρησιμοποιείται και ο κολλοειδής άργυρος. Σε περιπτώσεις μικρών πληγών, αμυχών και εγκαυμάτων βρίσκει εφαρμογή το βακτηριολογικό χαρτί (πορώδες χαρτί, διαποτισμένο με [[Νιτρικός άργυρος|νιτρικό]] και [[Χλωριούχος άργυρος|χλωριούχο άργυρο]]).



== Αναφορές ==
== <small>Σημειώσεις</small> ==
<div class="references-1column">
<small><references group ="Σημ."/></small>
</div>

== Παραπομπές ==
{{reflist|2}}
{{reflist|2}}

== <small>Επιλεγμένη βιβλιογραφία</small>==
<div class="references-small" style="font-size:90%;">
* {{cite book|title= General Chemistry|edition = 9η |chapter =|author= Ebbing D.D, Gammon S.D.
|editor= |year= 2008|publisher= Cengage Learning|pages= |url= |ISBN = 0618857486}}
* {{cite book |author= Emsley J |title= Nature's building blocks: an A-Z guide to the elements |year= 2003 |ISBN = 0198503407 |publisher= Oxford University Press. |edition = }}
* {{cite book |author= Greenwood N. N., Earnshaw, A. |title= Chemistry of the Elements |year= 1997 |ISBN = 0750633654 |publisher= Oxford |edition = }}
* {{cite book |author= Housecroft C.E., Sharpe A. G. |title= Inorganic chemistry |year= 2005 |ISBN = 9780131755536 |publisher= Pearson Education Limited |edition = 3η }}
* {{cite book |author= Mανουσάκης Γ.Ε. |title= Γενική και Ανόργανη Χημεία |year= 1994 |ISBN = 9603432725 |publisher= Αφοι Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη |edition = }}
*{{cite book |title= General Chemistry|edition = 3η |chapter = |author= Pauling L.|editor=
|year= 2003|publisher= Dover Publications Inc.|pages= |url=|ISBN = 9780486656229}}
* {{cite book |author= Weeks M.E. |title= Discovery of the elements |year= 1933 |ISBN = 0766138720 |publisher= Journal of Chemical Education |edition = }}
* {{cite book |author= Wiberg E., Nils Wiberg N., Holleman A.F. |title= Inorganic chemistry |year= 2001 |ISBN = 0123526515 |publisher= Academic Press |edition = }}
* {{cite book |author= J. Derek Woollins, Risto Laitinen|title= Selenium and Tellurium Chemistry: From Small Molecules to Biomolecules and Materials |year= 2011 |ISBN = 3642206980 |publisher= Springer |edition =εικονογραφημένη }}
</div>

==<small>Εξωτερικοί σύνδεσμοι</small>==
<div class="references-2column">
* [http://www.theodoregray.com/periodictabledisplay/Elements/052/index.s9.html Theodore Gray : Elements Display]
* [http://www.webmineral.com/chem/Chem-Te.shtml Mineral Species containing Tellurium (Te)]
* [http://www.3dchem.com/element.asp?selected=Te Library of Inorganic Structures : Te]
* [http://periodictable.com/Elements/052/pictures.pr.html Pictures of Tellurium, its minerals and applications]
*[http://www.pse-mendelejew.de/bilder/te.jpg Pure Tellurium crystals from Heinrich Pniok]
</div>





Έκδοση από την 08:46, 27 Ιουλίου 2012

Άργυρος
ΠαλλάδιοΆργυροςΚάδμιο
Χαλκός

Ag

Χρυσός


Κρύσταλλοι Ag καθαρότητας >99,95%

Ιστορία
Ταυτότητα του στοιχείου
Όνομα, σύμβολο Άργυρος (Ag)
Ατομικός αριθμός (Ζ) 47
Κατηγορία μέταλλα
ομάδα, περίοδος,
τομέας
11 ,5, d
Σχετική ατομική
μάζα (Ar)
107,8682
Ηλεκτρονική
διαμόρφωση
[Kr] 4d10 5s1
Αριθμός EINECS 231-131-3
Αριθμός CAS 7440-22-4
Ατομικές ιδιότητες
Ατομική ακτίνα 160 pm
Ομοιοπολική ακτίνα 145 pm
Ακτίνα van der Waals 172 pm
Ηλεκτραρνητικότητα 1,93
Κυριότεροι αριθμοί
οξείδωσης
+1 (+2, +3)
Ενέργειες ιονισμού 1η:731 ΚJ/mol
2η:2070 KJ/mol
3η:3361 KJ/mol
Φυσικά χαρακτηριστικά
Κρυσταλλικό σύστημα κυβικό
Κρυσταλλικό πλέγμα ολοεδρικά κεντρωμένο
Σημείο τήξης 961,78°C, 1234,93K, 1763,2°F
Σημείο βρασμού 2162°C, 2435K, 3924°F
Πυκνότητα 10,49 g/cm3
Ενθαλπία τήξης 11,28 KJ/mol
Ενθαλπία εξάτμισης 250,58 KJ/mol
Ειδική θερμοχωρητικότητα 25350 J/mol·K
Μαγνητική συμπεριφορά διαμαγνητικό[1]
Ειδική ηλεκτρική
αντίσταση
(20°C) 1,6·10-8 Ω·m
Ειδική ηλεκτρική αγωγιμότητα 6,2·107 S/m
Ειδική θερμική
αγωγιμότητα
429 W/m·K
Σκληρότητα Mohs 2,5
Σκληρότητα Vickers 251 MPa
Σκληρότητα Brinell 206 MPa
Μέτρο ελαστικότητας
(Young's modulus)
83 GPa
Μέτρο διάτμησης
(Shear modulus)
30 GPa
Μέτρο ελαστικότητας όγκου
(Bulk modulus)
100 GPa
Λόγος Poison 0,37
Ταχύτητα του ήχου 2600 m/s
Επικινδυνότητα
Φράσεις κινδύνου 11 (μόνο η σκόνη)[2]
LC50 100 mg/kg (ποντίκια)[3]
Κίνδυνοι κατά
NFPA 704

1
2
 
Η κατάσταση αναφοράς είναι η πρότυπη κατάσταση (25°C, 1 Atm)
εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά

Το χημικό στοιχείο άργυρος ή ασήμι (argentum, αγγλικά:silver) είναι βαρύ, σπάνιο, μαλακό μέταλλο με έντονη μεταλλική λάμψη. Ο ατομικός αριθμός του είναι 47 και η σχετική ατομική μάζα του 107,8682(2)[4]. Το χημικό του σύμβολο είναι "Ag" και ανήκει στην ομάδα 11 (IΒA, με την παλαιότερη ταξινόμηση) του περιοδικού πίνακα, στην περίοδο 5, στον τομέα d και στη 2ης κύριας σειράς των στοιχείων μετάπτωσης. Έχει θερμοκρασία τήξης 961,78°C και θερμοκρασία βρασμού 2162°C[5].

Το ασήμι είναι ένα από τα πρώτα μέταλλα που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος. Ήταν γνωστό ήδη από την προϊστορική εποχή στους λαούς που κατοικούσαν στον Ελλαδικό Χώρο, στη Μέση Ανατολή και αργότερα στη Μεσοποταμία και στην Αίγυπτο. Το σημερινό όνομά του το πήρε από τη λατινική λέξη "argentum" ή και την ελληνική "αργυρός" οι οποίες παράγονται από την Ινδο-ευρωπαϊκή ρίζα "arg-u-ro" που σημαίνει "λαμπερό μέταλλο" και σχετίζεται με τη Σανσκριτική λέξη "arj-una" που σημαίνει "φως". Ο άργυρος είναι το μόνο χημικό στοιχείο από το οποίο ονομάστηκε και ένα κράτος, η Αργεντινή[6].

Ο άργυρος θεωρείται ευγενές μέταλλο μαζί με το ρουθήνιο, το ρόδιο, το ιρίδιο, το παλλάδιο, το όσμιο, το λευκόχρυσο και το χρυσό. Για τις συναλλαγές μετράται με την ουγγιά[Σημ. 1] και τίθεται υπό διαπραγμάτευση, όπως και τα άλλα πολύτιμα μέταλλα στις διεθνείς χρηματαγορές.

Ο άργυρος έχει την υψηλότερη ηλεκτρική και θερμική αγωγιμότητα από όλα τα μέταλλα. Έχει την ιδιότητα να σφυρηλατείται ή να μετατρέπεται εύκολα σε ελάσματα είναι δηλαδή ελατός και σε σύρματα ή νήματα είναι δηλαδή όλκιμος.

Το μέταλλο βρίσκεται στην καθαρή, ελεύθερη μορφή του (αυτοφυής άργυρος), ως ένα κράμα με χρυσό και άλλα μέταλλα, και σε ορυκτά όπως ο αργεντίτης και ο χλωραργυρίτης. Ο περισσότερος άργυρος παράγεται ως παραπροϊόν επεξεργασίας ορυκτών του χαλκού, του χρυσού, του μολύβδου και του ψευδαργύρου.

Το ασήμι χρησιμοποιείται για να κατασκευασθούν στολίδια, κοσμήματα, σκεύη τραπεζιού, μαχαιροπίρουνα (εξ' ου και ο όρος ασημικά), και νομίσματα. Χρησιμοποιείται επίσης σε ηλεκτρικές επαφές και αγωγούς, σε καθρέπτες και ως καταλύτης χημικών αντιδράσεων. Οι ενώσεις του χρησιμοποιούνται ως απολυμαντικά, μικροβιοκτόνα και στη φωτογραφική τέχνη.

Ο φυσικός άργυρος αποτελείται από δύο σταθερά ισότοπα, 107Ag, 109Ag.

Ιστορία

Αρχαιότητα και μεσαίωνας

Το μισοφέγγαρο συμβόλιζε τα αρχαία χρόνια το ασήμι

Ο άργυρος είναι ένα από τα πρώτα πέντε μέταλλα που χρησιμοποιήθηκαν από τον άνθρωπο, μαζί με το χρυσό, το χαλκό, το μόλυβδο και το σίδηρο. Τα πρώτα αργυρά αντικείμενα χρονολογούνται από το 4000 π.Χ. και έχουν βρεθεί στην Ελλάδα και στην Ανατολία, όπου ήταν η αρχική περιοχή παραγωγής αργύρου. Αργυρά ευρήματα στην σουμεριακή πόλη Κις χρονολογούνται από το 3.000 π.Χ. Οι πρώτες προσπάθειες εξόρυξης αργύρου χρονολογούνται αυτή τη περιόδο. Στα μέσα της τρίτης χιλιετίας οι Χαλδαίοι χρησιμοποίησαν τη τεχνική της κυπέλλωσης για να διαχωρίσουν το άργυρο από τα μεταλλεύματα μολύβδου. Επειδή ο άργυρος έπρεπε να απομονωθεί, ενώ ο χρυσός ήταν αυτοφυής, ήταν πιο σπάνιος, και κατ' επέκταση πιο ακριβός από το χρυσό στην αρχαία Αίγυπτο.[7] Υπήρχε σημαντική ζήτηση αργύρου κατά τη διάρκεια της 2η χιλετίας από τους πολιτισμούς του ελληνικού χώρου, το Μινωικό και το Μυκηναϊκό, καθώς και της μικράς Ασίας. Ο άργυρος προερχόταν από ορυχεία στην σημερινή Αρμενία, αλλά με την παρακμή αυτών των πολιτισμών το επίκεντρο εκμετάλλευσης αργύρου άλλαξε θέση, με τα μεταλλεία Λαυρίου να είναι η κύρια θέση εξόρυξης αργύρου παγκοσμίως για τα επόμενα περίπου χίλια χρόνια.[8]

Ο άργυρος χρησιμοποιήθηκε για τη κατασκευή νομισμάτων περίπου το 600 π.Χ. από τους Λύδιους, οι οποίοι χρησιμοποίησαν ένα κράμμα χρυσού και αργύρου, το ήλεκτρον, το οποίο είναι αυτοφυές στη περιοχή, στη κοίτη του Πακτωλού, η οποία ήταν μια από τις σπουδαιότερες πηγές ήλεκτρου στην αρχαιότητα.[9] Τα πρώτα αργυρά νομίσματα ήταν σβόλοι αργύρου με τη σφραγίδα της πόλης. Κάθε πόλη είχε το δικό της νόμισμα και μονάδα βάρους. Η αργυρή δραχμή της Αίγινας ήταν το πρώτο νόμισμα που καθιερώθηκε ως νομισματικό πρότυπο. Μετά την ανάπτυξη της Αθήνας, το τετράδραχμο χρησιμοποιήθηκε ως πρότυπο. Μία δραχμή ισούταν με 4,36 γραμμάρια αργύρου. Το αργυρό τετράδραχμο της Αθήνας θεωρείται το νόμισμα με τη μεγαλύτερη κυκλοφορία στην αρχαιότητα.[10] Τα μεταλλεία Λαυρίου, στην Αττική, τα οποία παράγουν άργυρο και μόλυβδο, θεωρούνται ένα από τα σημαντικότερα μεταλλευτικά κέντρα της αρχαιότητας, όπου εφαρμόστηκαν διάφορες τεχνικές εξόρυξης. Θεωρείται ότι τα ορυχεία του Λαυρίου ώθησαν την Αρχαία Αθήνα στην ακμή της κατά τη διάρκεια των κλασσικών χρόνων, αφού ο άργυρος που εξορυσσόταν χρησιμοποιούταν για τη κοπή νομισμάτων. Υπολογίζεται ότι από τα ορυχεία από το 7ο μέχρι το 1ο αιώνα π.Χ. εξορύχθησαν τουλάχιστον 3.500 τόνοι αργύρου,[11] ενώ κατά τη διάρκεια των κλασσικών χρόνων η παραγωγή έφτανε το 1 εκατομμύριο ουγκιές ετησίως. Ο άργυρος επίσης χρησιμοποιούταν σε πολυτελή οικιακά σκεύη και βρισκόταν κυρίως στη κατοχή των πλούσιων ιδιωτών.

Σε αντίθεση με τους Έλληνες, οι Ετρούσκοι και οι Φοίνικες δεν ήταν οπαδοί των μεταλλικών νομισμάτων. Οι Ετρούσκοι χρησιμοποιούσαν το άργυρο για πολυτελή οικιακά σκεύη. Τα πρώτα αργυρά ετρούσκικα νομίσματα εμφανίστηκαν στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ. και είχαν ως πρότυπα τα ελληνικά αργυρά νομίσματα που κυκλοφορούσαν στις ελληνικές αποικίες της Ιταλίας και της Σικελίας. Οι Ρωμαίοι αντίθετα χρησιμοποιούσαν μπρούτζινα νομίσματα, ενώ η εισαγωγή του αργύρου στη ρωμαϊκή νομισματοποιία έλαβε χώρα το 214 π.Χ. με αργυρό νόμισμα το δηνάριο, μετά την επαφή των Ρωμαίων με πλουσιότερους λαούς, ενώ άρχισαν να κατασκευάσουν και περισσότερα αργυρά αντικείμενα, αρκετά από τα οποία ήταν καθημερινής χρήσης. Ο Αυτοκράτορας Αύγουστος έπαψε να χρησιμοποιεί τα αργυρά νομίσματα ως νομισματικό πρότυπο και αντ' αυτού εισήγαγε χρυσά νομίσματα. Με το καιρό, τα αργυρά νομίσματα υποτιμήθηκαν σε σχέση με τα χρυσά και τελικά τα αργυρά νομίσματα σταμάτησαν να παράγονται στους πρώτους Βυζαντινούς χρόνους.[12] Κατά τη ρωμαϊκή εποχή, τα μεγαλύτερα ορυχεία αργύρου βρίσκονταν στην Ισπανία, ενώ, μετα τη κατάκτηση της Ισπανίας από τους Άραβες, τα ορυχεία βρίσκονταν διάσπαρτα σε χώρες της κεντρικής Ευρώπης. Τα ορυχεία αργύρου της Ισπανίας προσέφεραν το ασήμι που ήταν απαραίτητο για την αγορά μπαχαρικών. Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα ο αριθμός των ορυχείων αυξήθηκε, επειδή βρέθηκαν νέες τοποθεσίες πλούσιες σε άργυρο στη κεντρική Ευρώπη, ενώ βελτιώθηκαν η παραγωγή και η τεχνολογία, με αποτέλεσμα να αυξηθεί ο ρυθμός παραγωγής του αργύρου.[8]

Από την ανακάλυψη της Αμερικής μέχρι σήμερα

Αλχημιστικά σύμβολα. Διακρίνεται 3ος από πάνω στην τρίτη στήλη ο άργυρος

Το γεγονός που αύξησε ξανά την αξία του αργύρου ήταν η ανακάλυψη και η κατάκτηση της Αμερικής από τους Ισπανούς. Στοιχεία για την εξόρυξη του αργύρου στην Αμερική δείχνουν ότι υπήρχε μια μικρή παραγωγή του μετάλλου στο Μεξικό (600 μ.Χ.) και τη Βολιβία (1000 μ.Χ.). Όμως, με την κατάκτηση της Αμερικής από την Ισπανία, η εξόρυξη αργύρου ανήλθε σε πρωτοφανή επίπεδα. Μεταξύ του 1500 και του 1800, η παραγωγή ασημιού στη Βολιβία, το Περού και το Μεξικό έφτασε το 85% της παγκόσμιας παραγωγής. Από το ορυχείο αργύρου στο Ποτοσί της Βολιβίας εξορύχθησαν σε 220 χρόνια 41.000 τόνοι ασημιού, ενώ η λέξη Ποτοσί έγινε συνώνυμο του πλούτου. Το υπόλοιπο 15 % προερχόταν κυρίως από τη Γερμανία, την Ουγγαρία και τη Ρωσία. Μετά το 1850 ανακαλύφθηκαν σημαντικά αποθέματα στο Κόμστοκ Λοντ, στη Νεβάδα. Αυτά ήταν τα πρώτα σημαντικά αποθέματα μεταλλευμάτων αργύρου που βρέθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες.[8]

Νέες ανακαλύψεις πηγών αργύρου σε όλο το κόσμο, μαζί με βελτιώσεις στις τεχνικές παραγωγής και εξόρυξης, όπως οι ατμοκίνητες μηχανές, αύξησαν σταδιακά την παγκόσμια παραγωγή αργύρου μέχρι τις 190 εκατομμύρια ουγκιές ετησίως το 1920. Το τελευταίο αιώνα νέες τεχνικές εξόρυξης του αργύρου από μεταλλεύματα αύξησαν την παραγωγή σε 670 εκατομμύρια ουγκιές ετησίως κατά μέσο όρο, παρά την εξάντληση των περισσότερων πηγών πλουσίων σε άργυρο.[13] Οι τεχνικές αυτές είναι η μαζική εξόρυξη, επιφανειακή ή υπόγεια, μεταλλευμάτων με μικρότερη περιεκτικότητα στο μέταλλο, η διύληση των μεταλλευμάτων, η «επίπλευση αφρού» και η ηλεκτροδιύληση. Αυτές οι τεχνικές επιτρέπουν την εξαγωγή αργύρου από μεταλλεύματα άλλων μετάλλων, όπως ο ψευδάργυρος, ο μόλυβδος και ο χαλκός.[8]

Εμφάνιση

O άργυρος είναι αρκετά σπάνια μέταλλο στο φλοιό της γης, με συγκεντρώση περίπου 0,075 ppm. Aπαντάται αυτοφυής ή σε μεταλλεύματα του θείου, του αρσενικού, του αντιμονίου και του χλωρίου. Η αυτοφυής μορφή είναι σπάνια. Τα κύρια μεταλλεύματά αυτού του μετάλλου ο αργενίτης (Ag2S) και ο χλωριούχος άργυρος (AgCl), ενώ ανευρίσκεται κάποιες φόρες μαζί με ορυκτά του χαλκού και του μολύβδου. Άλλες πηγές είναι ο προυστίτης, ο πυραργυρίτης και ο στεφανίτης. Υπάρχει επίσης σε φυσικά κράμματα, όπως το ήλεκτρο, ένα κράμα αργύρου και χρυσού. Οι κύριες συγκεντρώσεις του είναι στο Μεξικό, Καναδα, ΗΠΑ, Βολιβία, Αυστραλία, Περού, Γερμανία, Πολωνία και στη πρώην Σοβιετική Ένωση. Ο άργυρος επίσης παράγεται ως παραπροϊόν της επεξεργασία ορυκτών άλλων μετάλλων.[14]

Ιδιότητες

Ράβδος αργύρου 1000  oz (~30 kg)

Ο άργυρος είναι πολύ όλκιμος και ελατός (ελάχιστα σκληρότερος από τον χρυσό) μονοσθενές μέταλλο νομισματοκοπίας με μια λαμπρή λευκή μεταλλική στιλπνότητα που μπορεί να δεχθεί υψηλό βαθμό στίλβωσης. Έχει την υψηλότερη ηλεκτρική αγωγιμότητα από όλα τα μέταλλα, ακόμη και από τον χαλκό, αλλά το μεγαλύτερο κόστος και η τάση να θαμπώνει έχουν αποτρέψει την ευρεία χρήση του στη θέση του χαλκού ως αγωγού του ηλεκτρισμού. Παρ'όλ αυτά, 13.540 τόνοι χρησιμοποιήθηκαν στους ηλεκτρομαγνήτες που χρησιμοποιούνται για τον εμπλουτισμό ουρανίου κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο (κυρίως εξαιτίας της έλλειψης χαλκού κατά την διάρκεια του πολέμου).[15][16] Άλλη μια σημαντική εξαίρεση είναι στα καλώδια μεταφοράς ηλεκτρικών σημάτων στα ηχεία συστημάτων υψηλής πιστότητας (HiFi).[17], καθώς και στην επαργύρωση των χάλκινων αγωγών που χρησιμοποιούνται στα πηνία υψηλής συχνότητας.

Μεταξύ των μετάλλων, ο καθαρός άργυρος έχει την υψηλότερη θερμική αγωγιμότητα[18] (το αμέταλλο διαμάντι και το υπερρευστό ήλιο II έχουν υψηλότερη) και μια από τις μεγαλύτερες οπτικές ανακλαστικότητες.[19] (Το Αλουμίνιο ελάχιστα υπερβαίνει τον άργυρο σε μέρη του ορατού φάσματος και ο άργυρος εμφανίζει χαμηλή ανακλαστικότητα στην υπεριώδη ακτινοβολία. Ο Άργυρος επίσης έχει την χαμηλότερη ηλεκτρική αντίσταση από κάθε μέταλλο.[εκκρεμεί παραπομπή] Τα αλογονίδια του αργύρου είναι φωτοευαίσθητο και είναι γνωστά για την ικανότητα τους να αναπαράγουν μια κρυμμένη εικόνα η οποία μπορεί αργότερα να εμφανισθεί χημικά. Ο άργυρος είναι σταθερός στον καθαρό αέρα και το νερό, αλλά θαμπώνει όταν εκτίθεται σε αέρα ή νερό που περιέχει όζον ή υδρόθειο για να δημιουργηθεί ένα μαύρο στρώμα θειικού αργύρου το οποίο μπορεί να αποκαθαρθεί με αραιό υδροχλωρικό οξύ. Ο πιο κοινός αριθμός οξείδωσης του αργύρου είναι +1 (για παράδειγμα, ο νιτρικός άργυρος: AgNO3)· επιπροσθέτως, ενώσεις με +2 (για παράδειγμα, ο φθοριούχος άργυρος(II): AgF2) και λιγότερο κοινές ενώσεις με +3 (πχ, το τετραφθοριδοαργεντικό κάλιο: K[AgF4]) είναι γνωστές.

Ισότοπα

Ο φυσικά συναντώμενος άργυρος συντίθεται από δύο σταθερά ισότοπα, το 107Ag και το 109Ag, με το 107Ag να είναιτο πιο άφθονο (51.839% φυσική αφθονία). Το ατομικό βάρος του αργύρου είναι 107.8682(2) g/mol.[20][21] Είκοσι οκτώ ραδιοϊσότοπα έχουν χαρακτηρισθεί, και τα πιο σταθερά είναι ο 105Ag με ημιζωή 41.29 ημέρες, ο 111Ag μς ημιζωή 7.45 ημέρες, και ο 112Ag με ημιζωή 3.13 ώρες. Αυτό το στιχείο έχει πολλά πυρηνικά ισομερή, και τα πιο σταθερά είναι ο 108mAg (t1/2 = 418 έτη), ο 110mAg (t1/2 = 249.79 ημέρες) και ο 106mAg (t1/2 = 8.28 ημέρες). Όλα τα εναπομείναντα ραδιενεργά ισότοπα έχουν χρόνους ημιζωής που είναι μικρότεροι από μια ώρα, και η πλειονότητα τους έχει ημιζωές που είναι μικρότερες από 3 λεπτά.

Τα ισότοπα του αργύρου ποικίλουν σε σχετική ατομική μάζα από 93.943 (94Ag) έως 126.936 (127Ag)·[22] ο βασικός τρόπος διάσπασης πριν το πιο άφθονο σταθερό ισότοπο, το 107Ag, είναι αιχμαλώτιση ηλεκτρονίου και ο βασικός τρόπος μετά ειναι η διάσπαση βήτα. Τα βασικά προϊόντα διάσπασης πριν τον 107Ag είναι τα ισότοπα του παλλαδίου (στοιχείο 46), και τα βασικά προϊόντα μετά είναι τα ισότοπα του καδμίου (στοιχείο 48).

Το ισότοπο του παλλαδίου 107Pd δασπάται με εκπομπή βήτα σε 107Ag με ημιζωή 6.5 εκατομμύρια έτη. Οι μετεωρίτες σιδήρου είναι τα μόνα αντικείμενα με έναν αρκετά υψηλό λόγο παλλαδίου προς σίδηρο για να αποδώσει μετρήσιμες μεταβολές στην αφθονία του 107Ag. Το Ραδιογόνο 107Ag ανακαλύφθηκε πρώτα στον μετεωρίτη της Σάντα Κλάρα το 1978.[23] Αυτοί που το ανακάλυψαν προτείνουν η συνάσπιση και η διαφοροποίηση των σιδηροπυρηνικών μικρών πλανητών μπορεί να έχουν συμβεί 10 εκατομμύρια έτη μετά από ένα νουκλεοσυνθετικό γεγονός. Οι συσχετισμοί 107Pd–107Ag που παρατηρούνται σε σώματα που έχουν καθαρά τήξει από την επικάθηση του ηλιακού συστήματος πρέπει να αντικατοπτρίζουν την παρουσλθα ασταθών νουκλιδίων στο πρώιμο ηλιακό σύστημα.[24]

Ενώσεις

Ο άργυρος διαλύεται εύκολα σε νιτρικό οξύ HNO3 για να παραχθεί νιτρικός άργυρος AgNO3, ένα διάφανο κρυσταλλικό στερεό που είναι φωτοευαίσθητο και εύκολα διαλύσιμο στο νερό. Ο νιτρικός άργυρος χρησιμοποιείται ως το αρχικό σημείο για την σύνθεση πολλών άλλων ενώσεων του αργύρου, όπως ένα αντισηπτικό, και ως κίτρινη βαφή για γυαλί στο χρωματιστό γυαλί. Silver metal does not react with sulfuric acid, which is used in jewelry-making to clean and remove copper oxide firescale from silver articles after silver soldering or annealing. However, silver reacts readily with sulfur or hydrogen sulfide H2S to produce silver sulfide, a dark-colored compound familiar as the tarnish on silver coins and other objects. Silver sulfide also forms silver whiskers when silver electrical contacts are used in an atmosphere rich in hydrogen sulfide.

4 Ag + O2 + 2 H2S → 2 Ag2S + 2 H2O
Cessna 210 εφοδιασμένο με μια γεννήτρια ιωδιούχου άργυρου για την διάλυση συννέφων

Το χλωρίδιο του αργύρου (AgCl) κατακάθεται από διαλύματα του νιτρίδιου του αργύρου με παρουσία ιόντων χλωρίου, και τα άλλα αλιδία του αργύρου που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή φωτογραφικών γαλακτωμάτων κατασκευάζονται με τον ίδιο τρόπο, χρησιμοποιώντας άλατα βρωμιδίου ή ιωδιδίου. Το χλωρίδο του αργύρου χρησιμοποιείται στα ηλεκτρόδια γυαλιού για δοκιμές pH και ποτενσιομετρικές μετρήσεις, και ως διαφανές τσιμέντο για γυαλί. Το ιωδίδιο του αργύρου έχει χρησιμοποιηθείσε προσπάθειες seed clouds γα την παραγωγή βροχής. Silver halides are highly insoluble in aqueous solutions and are used in gravimetric analytical methods.

Silver oxide (Ag2O), produced when silver nitrate solutions are treated with a base, is used as a positive electrode (anode) in watch batteries. Silver carbonate (Ag2CO3) is precipitated when silver nitrate is treated with sodium carbonate (Na2CO3).[25]

2 AgNO3 + 2 OH- → Ag2O + H2O + 2 NO3-
2 AgNO3 + Na2CO3 → Ag2CO3 + 2 NaNO3

Silver fulminate (AgONC), a powerful, touch-sensitive explosive used in percussion caps, is made by reaction of silver metal with nitric acid in the presence of ethanol (C2H5OH). Another dangerously explosive silver compound is silver azide (AgN3), formed by reaction of silver nitrate with sodium azide (NaN3).[26]

Latent images formed in silver halide crystals are developed by treatment with alkaline solutions of reducing agents such as hydroquinone, metol (4-(methylamino)phenol sulfate) or ascorbate, which reduce the exposed halide to silver metal. Alkaline solutions of silver nitrate can be reduced to silver metal by reducing sugars such as glucose, and this reaction is used to silver glass mirrors and the interior of glass Christmas ornaments. Silver halides are soluble in solutions of sodium thiosulfate (Na2S2O3) which is used as a photographic fixer, to remove excess silver halide from photographic emulsions after image development.[25]

Silver metal is attacked by strong oxidizers such as potassium permanganate (KMnO4) and potassium dichromate (K2Cr2O7), and in the presence of potassium bromide (KBr), these compounds are used in photography to bleach silver images, converting them to silver halides that can either be fixed with thiosulfate or redeveloped to intensify the original image. Silver forms cyanide complexes (silver cyanide) that are soluble in water in the presence of an excess of cyanide ions. Silver cyanide solutions are used in electroplating of silver.[25]

Ο άργυρος στον ανθρώπινο οργανισμό

Ο άργυρος είναι σταθερό συστατικό των φυτών και των ζώων. Η περιεκτικότητά του είναι, κατα μέσο όρο, στα θαλάσσια φυτά 0,025mg (μικρογραμμάρια) σε 100gr ξηρής ουσίας και στα ηπειρωτικά 0,006mg. Στα θαλάσσια ζώα είναι 0,3 με 1,1mg και στα ηπειρωτικά ίχνη (10-2 με 10-4mg). Στα ζώα συγκεντρώνεται σε μερικούς ενδοκρινείς αδένες, στην έγχρωμη περιοχή των ματιών και στα ερυθρά αιμοσφαίρια. Αποβάλλεται από τον οργανισμό κυρίως κυρίως με τα περιττώματα. Ο άργυρος στον οργανισμό σχηματίζει σύμπλοκες ενώσεις με τα λευκώματα (με τη σφαιρίνη του αίματος, την αιμοσφαιρίνη κ.α.). Δεσμεύοντας τις σουλφοϋδρικές ομάδες που μετέχουν στο σχηματισμό του ενεργού κέντρου των ενζύμων, προκαλεί επιβράδυνση της δράσης τους και ειδικότερα κάνει ανενεργό την αδενοζινοτριφωσφατασική δραστικότητα της μυοζίνης. Ο βιολογικός ρόλος του άργυρου δεν έχει μελετηθεί αρκετά. Στην παρεντερική εισαγωγή συγκεντρώνεται στις ζώνες φλεγμονής. Στο αίμα ενώνεται κατά προτίμηση με τα κύτταρα του όρου. Αν καταναλωθεί σε μεγάλες ποσότητες προκαλεί στον οργανισμό αργυρία, μια κατάσταση στην οποία τα δέρμα, τα μαλλιά και τα μάτια παίρνουν γκρι χρώμα.

Ο άργυρος είναι γνωστός από την αρχαιότητα ως αντισηπτική ουσία. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, ο Πέρσης βασιλιάς Κύρος ο Μέγας μετέφερε νερό το οποίο είχε βράσει μέσα σε ασημένια δοχεία. Σήμερα είναι γνωστό ότι το ιόν του αργύρου είναι τοξικό για τα βακτήρια και τους ιούς. Τα παρασκευάσματα του άργυρου έχουν αντιβακτηριακή, συνδετική και καυστική επίδραση, πράγμα που οφείλεται στην ικανότητά τους να διαταράσσουν τα ένζυμα συστήματα των μικροοργανισμών και να κατακρημνίζουν τα λευκώματα. Στην καθημερινή ιατρική πράξη, πιο συχνά χρησιμοποιείται ο νιτρικός άργυρος, ο κολλοειδής άργυρος και protargol (στις περιπτώσεις που χρησιμοποιείται και ο κολλοειδής άργυρος. Σε περιπτώσεις μικρών πληγών, αμυχών και εγκαυμάτων βρίσκει εφαρμογή το βακτηριολογικό χαρτί (πορώδες χαρτί, διαποτισμένο με νιτρικό και χλωριούχο άργυρο).


Σημειώσεις

  1. Η ουγγιά (troy ounce) είναι η παραδοσιακή μονάδα μέτρησης της μάζας των ευγενών μετάλλων. 1 ουγγιά = 31,1035 g

Παραπομπές

  1. Fermi National Accelerator Laboratory. MAGNETIC SUSCEPTIBILITY OF THE ELEMENTS AND INORGANIC COMPOUNDS
  2. Oxford Physical and Theoretical Chemistry Laboratory. Safety data for silver
  3. Silver MSDS
  4. Michael E. Wieser and Tyler B. Coplen (December 2010). «Atomic weights of the elements 2009 (IUPAC Technical Report)» (PDF). Pure Appl. Chem. 83 (2). http://www.iupac.org/publications/pac/pdf/2011/pdf/8302x0359.pdf. Ανακτήθηκε στις 27/7/2012. 
  5. WolframAlpha : Silver
  6. Elementymology & Elements Multidict
  7. Mary Εlvira Weeks. Discovery of the Elements. Kessinger Publishing. σελ. 4. ISBN 9780766138728. 
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 the History of Silver 925-1000.com. Ανακτήθηκε την 26 Ιουλίου 2012
  9. Ιωάννης Ανδρουλάκης The oldest coin in the world fleur-de-coin.com. Ανακτήθηκε την 26 Ιουλίου 2012
  10. Greek coinage Ανακτήθηκε την 26 Ιουλίου 2012
  11. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Μουσείο Σταματιάδη Ορυκτολογίας και Παλαιοντολογίας. Ανακτήθηκε την 25 Ιουλίου 2012
  12. Roman coinage Ανακτήθηκε την 26 Ιουλίου 2012
  13. Silver In History The Silver institute. Ανακτήθηκε την 26 Ιουλίου 2012
  14. Silver: Occurrence Πανεπιστήμιο της Κοίμπρα. Ανακτήθηκε την 25 Ιουλίου 2012
  15. Nichols, Kenneth D. (1987). The Road to Trinity. Morrow, New York: Morrow. σελ. 42. ISBN 068806910X. 
  16. «Eastman at Oak Ridge - Dr. Howard Young». Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2009. 
  17. Oman, H. (1992). «Not invented here? Check your history». Aerospace and Electronic Systems Magazine 7 (1): 51–53. doi:10.1109/62.127132. 
  18. «WebElements Periodic Table of the Elements; Silver». Webelements.com. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2009. 
  19. Edwards, H.W.; Petersen, R.P. (1936). «Reflectivity of evaporated silver films». Phys. Rev. 9: 871. 
  20. «Atomic Weights of the Elements 2007 (IUPAC)». Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2009. 
  21. «Atomic Weights and Isotopic Compositions for All Elements (NIST)». Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2009. 
  22. «Atomic Weights and Isotopic Compositions for Silver (NIST)». Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2009. 
  23. Kelly, William R.; Wasserburg, G. J. (1978). «Evidence for the existence of 107Pd in the early solar system». Geophysical Research Letters 5: 1079. doi:10.1029/GL005i012p01079. 
  24. Russell, Sara S.; Gounelle, Matthieu; Hutchison, Robert (2001 pages = 1991–2004). «Origin of Short-Lived Radionuclides». Philosophical Transactions: Mathematical, Physical and Engineering Sciences 359 (1787): 1991. doi:10.1098/rsta.2001.0893. http://www.jstor.org/stable/3066270. 
  25. 25,0 25,1 25,2 Bjelkhagen, Hans I. (1995). Silver-halide recording materials: for holography and their processing. Springer. σελίδες 156–166. ISBN 3540586199. 
  26. Meyer, Rudolf; Köhler, Josef and Homburg, Axel publisher = Wiley-VCH (2007). Explosives. σελ. 284. ISBN 3527316566. CS1 maint: Missing pipe (link) CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: authors list (link)

Επιλεγμένη βιβλιογραφία

  • Ebbing D.D, Gammon S.D. (2008). General Chemistry (9η έκδοση). Cengage Learning. ISBN 0618857486. 
  • Emsley J (2003). Nature's building blocks: an A-Z guide to the elements. Oxford University Press. ISBN 0198503407. 
  • Greenwood N. N., Earnshaw, A. (1997). Chemistry of the Elements. Oxford. ISBN 0750633654. CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: authors list (link)
  • Housecroft C.E., Sharpe A. G. (2005). Inorganic chemistry (3η έκδοση). Pearson Education Limited. ISBN 9780131755536. 
  • Mανουσάκης Γ.Ε. (1994). Γενική και Ανόργανη Χημεία. Αφοι Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη. ISBN 9603432725. 
  • Pauling L. (2003). General Chemistry (3η έκδοση). Dover Publications Inc. ISBN 9780486656229. 
  • Weeks M.E. (1933). Discovery of the elements. Journal of Chemical Education. ISBN 0766138720. 
  • Wiberg E., Nils Wiberg N., Holleman A.F. (2001). Inorganic chemistry. Academic Press. ISBN 0123526515. CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: authors list (link)
  • J. Derek Woollins, Risto Laitinen (2011). Selenium and Tellurium Chemistry: From Small Molecules to Biomolecules and Materials (εικονογραφημένη έκδοση). Springer. ISBN 3642206980. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι