Μετεωρίτης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μετεωρίτης σε μουσείο

Ο μετεωρίτης είναι ένα μικρό ουράνιο σώμα ή θραύσμα του που έχει πέσει στη Γη, χωρίς να διαλυθεί πλήρως στην ατμόσφαιρα. Κατά την είσοδο στην ατμόσφαιρα ονομάζεται μετέωρο, θερμαίνεται λόγω τριβής και αναφλέγεται, αφήνοντας πίσω μια λαμπρή γραμμή φωτός. Μόνο τα φωτεινότερα μετέωρα, που είναι γνωστά ως βολίδες, δίνουν μετεωρίτες, ενώ τα μικρότερα, γνωστά και ως «πεφταστέρια» ή διάττοντες αστέρες, διαλύονται τελείως εξαιτίας της τριβής με τη γήινη ατμόσφαιρα. Μετεωρίτες με διάμετρο μικρότερη του 1 έως 2 χιλιοστών του μέτρου, περίπου, ή μάζας μικρότερης του 10−4 γραμμαρίου, ονομάζονται μικρομετεωρίτες.

Κατ' επέκταση, εξωγήινοι μετεωρίτες αποκαλούνται μικρά ουράνια σώματα ή θραύσματά τους που έχουν πέσει πάνω σε πολύ μεγαλύτερα ουράνια σώματα. Τέτοιοι μετεωρίτες έχουν βρεθεί πάνω στη Σελήνη και στον Άρη. Μέχρι σήμερα (Αύγουστος 2018), έχουν υπάρξει περίπου 1.412 πτώσεις μετεώρων παγκοσμίως που έγιναν αντιληπτές και έδωσαν από ένα τουλάχιστον θραύσμα που ανακαλύφθηκε και φυλάσσεται.[1] Ο συνολικός αριθμός επιβεβαιωμένων μετεωριτών ανέρχεται το (2018) σε περισσότερους από 59.200.[2]

Γενικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα πολύ μεγάλα μετέωρα επιβραδύνονται ελάχιστα και για αυτό δημιουργούν κρατήρες. Τα πετρώδη, φυσικά, μετεωροειδή, με διάμετρο μέχρι 10 μέτρα, εκρήγνυνται στη διάρκεια της πτώσης τους μέσα στη γήινη ατμόσφαιρα πριν φτάσουν στην επιφάνεια της Γης.

Αρκετές φορές κατά το απώτερο παρελθόν, ιδιαίτερα μεγάλοι μετεωρίτες έχουν φτάσει στην επιφάνεια της Γης και έχουν προκαλέσει μεγάλες εκρήξεις. Ο μεγαλύτερος κρατήρας από ένα τέτοιο γεγονός είναι στο Βρέντεφορτ, στη Νότια Αφρική, με διάμετρο σχεδόν 300 χιλιομέτρων, που πιθανολογείται ότι δημιουργήθηκε κατά την πρόσκρουση μετεωρίτη διαμέτρου 10 χιλιομέτρων. Από πρόσκρουση αντίστοιχου μετεωρίτη κοντά στη χερσόνησο Γιουκατάν του Μεξικού θεωρείται πως εξαφανίστηκαν και οι δεινόσαυροι.

Στους ιστορικούς χρόνους ελάχιστα τέτοια συμβάντα πρόσκρουσης είναι καταγεγραμμένα. Ένα πιθανό τέτοιο γεγονός συνέβη το 1908 στην περιοχή Τουνγκούσκα της Σιβηρίας, αν και δεν είναι εντελώς σίγουρο αν ήταν απλό πολύ μεγάλο μετέωρο («υπερβολίδα») ή κομήτης. Μία παρόμοια έκρηξη παρατηρήθηκε πάνω από τον Καναδά στις αρχές του 2000, όπου ένα μετέωρο διαλύθηκε αφήνοντας πίσω του ένα σύννεφο σκόνης, το οποίο ήταν ορατό επί αρκετές ώρες. Τα κομμάτια, όμως, των σιδηρούχων μετεωριτών, πολλές φορές φτάνουν μέχρι τη Γη.

Για να επιβιώσει ένα μετέωρο από την τριβή με την ατμόσφαιρα της Γης και να δώσει μετεωρίτη, θα πρέπει να είναι σχετικά μεγάλων διαστάσεων. Πρακτικώς, η γήινη ατμόσφαιρα προστατεύει τον πλανήτη από τις πτώσεις αντικειμένων διαμέτρου έως και 10-20 μέτρων και έτσι τα περιστατικά προσκρούσεων είναι σχετικά σπάνια.

Ταξινόμηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι παλλασίτες είναι ίσως ο ομορφότερος τύπος μετεωριτών

Γενικά οι μετεωρίτες διακρίνονται σε τρεις βασικές κατηγορίες, ανάλογα της ποσοστιαίας περιεκτικότητας σε μεταλλικό σίδηρο (όχι σε ενώσεις του), οι:

  1. Λιθομετεωρίτες, αποτελούμενοι κυρίως από πυριτικά ορυκτά
  2. Λιθοσιδηρομετεωρίτες ή σιδηρολιθομετεωρίτες, και
  3. Σιδηρομετεωρίτες (ποσοστό σιδήρου μεγαλύτερο του 70%)

Οι πρώτοι διακρίνονται επιμέρους σε χονδρίτες και αχονδρίτες.

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Meteoritical Bulletin Database. Lpi.usra.edu. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2018.
  2. Meteoritical Bulletin Database. Lpi.usra.edu (1 Ιανουαρίου 2011). Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2018.

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Θεοδοσίου, Τάκης Α.: Μετεωρίτες: η πορεία προς τη γνώση, Κάπα εκδοτική, Αθήνα 2015
  • McSween, Harry: Meteorites and their parent planets (2η έκδ.), Cambridge University Press, Cambridge 1999