Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αετός Μεσσηνίας

Προσθήκη συνδέσεων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 37°14′45″N 21°49′54″E / 37.24583°N 21.83167°E / 37.24583; 21.83167

Αετός
Αετός is located in Greece
Αετός
Αετός
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΑποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου
(Έδρα: Πάτρα)
Περιφέρεια Πελοποννήσου
(Έδρα: Τρίπολη)
Περιφερειακή ΕνότηταΜεσσηνίας
(Έδρα: Καλαμάτα)
ΔήμοςΤριφυλίας
(Έδρα: Κυπαρισσία)
Δημοτική ΕνότηταΑετού
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΠελοπόννησος
ΝομόςΜεσσηνίας
Υψόμετρο377[1] μ.
Πληθυσμός
Μόνιμος249
Έτος απογραφής2021
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας24011[2]
Τηλ. κωδικός2765[3]
Δήμος Τριφυλίας
δεδομένα
Για άλλες χρήσεις, δείτε: Αετός (αποσαφήνιση).

Ο Αετός[4] είναι ημιορεινός οικισμός κοντά στο Κοπανάκι και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Τριφυλίας, του Νομού Μεσσηνίας.

Το χωριό περιλαμβάνεται στα Μαρτυρικά χωριά και πόλεις της Ελλάδας, αφού έχει χαρακτηριστεί από το Ελληνικό Κράτος, ως μαρτυρικό χωριό,[5] καθώς το 1943 γνώρισε τη ναζιστική θηριωδία, κατά τη διάρκεια της Κατοχής, βομβαρδίστηκε, κάηκε και κάτοικοί του βρήκαν τραγικό θάνατο σε αντίποινα για την αντιστασιακή δράση τους.[6][7][8] Από τον Αετό, καταγόταν κι η μητέρα του αρχιστρατήγου, κατά την Επανάσταση του 1821, Θεοδώρου Κολοκοτρώνη, Ζαμπία Κωτσιόπουλου ή "Κωτσάκη", όπως την αποκαλούσαν οι ντόπιοι.

Τοποθεσία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Αετός βρίσκεται περίπου 24 χιλιόμετρα προς τα ανατολικά της Κυπαρισσίας, έχει υψόμετρο 377[1] μέτρα και απέχει επίσης περίπου 18 χιλιόμετρα από τις ακτές του Ιονίου Πελάγους. Ο Αετός βρίσκεται νοτιότερα από το Κοπανάκι, από το οποίο απέχει περίπου 7 χιλιόμετρα, ενώ κοντά του βρίσκονται τα χωριά Πολυθέα προς τα νοτιοδυτικά και Μοναστήρι προς τα νότια, από τα οποία απέχει, κι απ’ τα δυο, περίπου 3 χιλιόμετρα αντίστοιχα.

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αρχαία εποχή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το χωριό, έχει μακρόχρονη ιστορία που ακολουθεί την ιστορία της Τριφυλίας. Τα στοιχεία κατοίκησης της περιοχής του Αετού ανάγονται στην προϊστορία. Στο κάτω μέρος του χωριού έχουν βρεθεί κυκλώπεια τείχη της υστεροελλαδικής εποχής μήκους σχεδόν ενός χιλιομέτρου,[8] ενώ υπάρχουν διάφορα αρχαιολογικά τεκμήρια, τα οποία επιβεβαιώνουν συνεχή ανθρώπινη παρουσία κατά τους ιστορικούς χρόνους. Η μακραίωνη αυτή ανθρώπινη παρουσία μαρτυρείται κι από μύθους των κατοίκων. Πάντως, το γνωστό είναι ότι το χωριό κατοικήθηκε από ιθαγενείς Ετεομεσσηνίους πληθυσμούς στην περιοχή, οι οποίοι, στο μεγαλύτερο μέρος τους, εκδωρίσθηκαν. Το τελευταίο φαίνεται κι από την Αετοβουνέικη διάλεκτο, απόγονο της της Μεσσηνιακής Δωρικής διαλέκτου. Στη διάλεκτο αυτή υπάρχουν πολλές Ετεομεσσηνιακές προδωρικές λέξεις.

Βυζαντινή εποχή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στον Ναΐσκο της Θεοτόκου, ο οποίος χρονολογείται από τον 9ο αιώνα υπάρχουν βυζαντινές αγιογραφίες, οι οποίες έχουν καταστραφεί μερικώς από τους Τούρκους, καθώς και τρεις μαρμάρινοι σπόνδυλοι αρχαίων κιόνων.[8] Ο Σουηδός αρχαιολόγος Mattias Natanael Valmin (ή Mattias Natan Valmin, 1898-1968), εκτιμούσε κατά την δεκαετία του 1930, ότι είχε χτιστεί πάνω στα θεμέλια αρχαίου ναού του 6ου π.Χ. αιώνα. Μάλιστα η Αγία Τράπεζα στο εκκλησάκι αυτό, στηρίζεται πάνω σ’ αρχαίο σπόνδυλο κίονα. Χρόνια αργότερα, το 1825, δίπλα στον Ναΐσκο της Παναγίας ανεγέρθη ο ενοριακός ναός του Αγίου Δημητρίου.[9]

Φραγκοκρατία – Α’ Ενετοκρατία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επί Φραγκοκρατίας, ο Αετός ήταν μια από τις σημαντικότερες πόλεις της Μεσσηνίας, ενώ κατασκευάστηκε φραγκικό οχυρό, το Παλιόκαστρο,[8] το οποίο στη συνέχεια έγινε βυζαντινό. Το κάστρο ήταν γνωστό ως Κάστρο του Αετού, Châteaux de l’ Aigle ή castello dell’ Aquila. Δεν είναι γνωστό το έτος κατασκευής του ή ο κτήτοράς του, άλλα πιθανότατα ήταν έργο των βαρώνων της Αρκαδίας. Ο πρώτος κύριος του κάστρου φαίνεται ότι ήταν ο Εράρδος Γ΄ Λε Μωρ (πριν το 1344 - 1388).[10]

Η παλαιότερη γραπτή μνεία στο κάστρο του Αετού βρίσκεται στα αρχεία του τάγματος του Αγίου Ιωάννη, τα οποία σώζονται στην βασιλική βιβλιοθήκη της Μάλτας. Το κάστρο του Αετού αναφέρεται στον κατάλογο του 1377 με τα φέουδα στον Μοριά προς ενοικίαση τα οποία προσφέρονται στους ιππότες του τάγματος του Αγίου Ιωάννη ως κυριότητα του κυρίου της Αρκαδίας. Μετά το θάνατο του Εράρδου, η βαρωνία δόθηκε ως προίκα σε μία από τις κόρες του, η οποία παντρεύτηκε τον Ανδρόνικο Ασάν Ζαχαρία. Στο Χρονικό του, ο Γεώργιος Σφραντζής αναφέρει το κάστρο του Αετού το 1429 ως ιδιοκτησία του τότε δεσπότη του Μυστρά, Κωνσταντίνου Παλαιολόγου.[10]

Το 1454[8] στη θέση Πλατανάκια γίνεται μάχη ανάμεσα στους εξεγερμένους του υπό κατάρρευση Δεσποτάτου του Μυστρά με αρχηγό τον Μανουήλ Καντακουζηνό (ή Γκιν Καντακουζηνό) και των στρατευμάτων του σουλτάνου Μωάμεθ Β΄ του Πορθητή (Μεχμέτ Β΄), ο οποίος είχε στείλει τον στρατηγό του Τουραχάν Μπέη (ή Τουρχάν Μπέη). Μετά από πολύωρη μάχη ο Τουραχάν Μπέης νίκησε και πήρε αιχμαλώτους από την Ιθώμη και τον Αετό, τον οποίο και κατέστρεψε.

Τουρκοκρατία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά την οθωμανική κατάκτηση και την καταστροφή του κάστρου του Αετού δημιουργήθηκε πιθανότατα το χωριό του Αετού.[10] Ο Αετός καταστράφηκε ξανά το 1647,[8] μαζί με τη γειτονική Βιδίσοβα (Δροσοπηγή),[4] όταν οι Τούρκοι κατάφεραν να υποτάξουν τους ντόπιους πληθυσμούς που είχαν επαναστατήσει με την βοήθεια των Ενετών.

Β’ Ενετοκρατία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την εποχή της Ενετοκρατίας αναφερόταν επίσης σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Ο Αετός, ανήκε, το 1689, στην επαρχία της Αρκαδίας (ή Αρκαδιάς, δηλαδή την περιοχή της σημερινής Κυπαρισσίας), η οποία ήταν μια από τις 4 επαρχίες, στις οποίες χωριζόταν τότε το διαμέρισμα της Μεθώνης (επαρχία Φαναριού, επαρχία Αρκαδιάς, επαρχία Ναβαρίνου και επαρχία Μεθώνης). Ο Αετός αναφέρεται στην ενετική απογραφή του Γκριμάνι το 1700 ως Aito με 99 κατοίκους.[10]

Ορλωφικά - Επανάσταση του 1821

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Αετός, το 1770, πυρπολείται ξανά κατά την αποτυχημένη επανάσταση που έγινε γνωστή ως τα Ορλωφικά.[9] Από τους κορυφαίους αγωνιστές, που ανέδειξε ο Αετός πριν και κατά την Επανάσταση του 1821, θεωρούνται ο Γιώργης Μπέλκος, ο οποίος έπεσε στη Μονή της Αιμιαλούς, το 1806, πολεμώντας μαζί με τους Κολοκοτρωναίους και ο Αναγνώστης Γκότσης, ο οποίος έπεσε στη Μάχη στο Μανιάκι πολεμώντας μαζί με τον Παπαφλέσσα στη νικηφόρα μάχη κατά των δυνάμεων του Ιμπραήμ το 1827. Αποτέλεσμα της μάχης ήταν να καεί όμως, για άλλη μια φορά, το χωριό.[4]

Ο παλαιός Δήμος Αετού (1835–1840 & 1876–1912)

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1835 ο Αετός έγινε έδρα του παλαιού Δήμου Αετού, στον οποίο εντάχθηκαν και τα χωριά Βυδίσοβα ή Βιδίσοβα (το χωρίς πληθυσμό χωριό Δροσοπηγή, σήμερα ο πληθυσμός βρίσκεται κυρίως στον Κόκλα), Μαλίκι (Πολυθέα), Βαρυμπόπι ή Βαρυμπόπη (Μοναστήρι), Σαρακηνάδα ή Σαρακινάδα (Κρυονέρι) και Μποντιά (Μάλθη), με πρώτο Δήμαρχο τον οπλαρχηγό, προεστό και βουλευτή της επαρχίας Αρκαδίας (Κυπαρισσίας-Τριφυλίας) Γιώργο Γκότση. Ο πρώτος παλαιός Δήμος του Αετού καταργήθηκε πέντε χρόνια αργότερα, το 1840 και ο Αετός και τα υπόλοιπα χωριά του δήμου εντάχθηκαν στον Δήμο Τριπύλης. Το 1876 ο παλαιός Δήμος Αετού συστάθηκε εκ νέου και διατηρήθηκε ως το 1912, που καταργήθηκε για δεύτερη φορά. Ο Αετός αναπτύχθηκε σε κέντρο της περιοχής των Κοντοβουνίων, τα χρόνια εκείνα, φτάνοντας σε πληθυσμό τους 1.415 κατοίκους (απογραφή του 1907) και διέθετε επίσης Ειρηνοδικείο, Ταχυδρομείο και Σταθμό Χωροφυλακής.

Το ολοκαύτωμα του Αετού (11 Σεπτεμβρίου 1943)

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις αρχές του Ιουλίου του 1941 ιδρύθηκε στην ορεινή Τριφυλία, σε σταφυδόσπιτο του Αετού τμήμα της Νέας Φιλικής Εταιρίας (ΝΦΕ). Την Κυριακή 25 Ιανουαρίου 1942, το τμήμα ΝΦΕ της Άνω Τριφυλίας προσχώρησε στο ΕΑΜ. Στις 10 Σεπτεμβρίου 1943 δεκατέσσερις Γερμανοί στρατιώτες, με ποδήλατα, έφτασαν στο Αετό για να ζητήσουν τρόφιμα από την κοινότητα. Οι αντάρτες πληροφορημένοι για αυτήν την κίνησή τους, τους στήνουν ενέδρα και καταφέρνουν να σκοτώσουν τρεις, να τραυματίσουν δύο και να αιχμαλωτίσουν επτά, ενώ δύο κατάφεραν να ξεφύγουν. Σε αντίποινα για αυτή την πράξη, στις 11 Σεπτεμβρίου 1943, περί τις 7 το πρωί, τέσσερις γερμανικές πυροβολαρχίες βομβάρδισαν τον Αετό, ενώ ένα γερμανικό σύνταγμα έκαψε και λεηλάτησε το χωριό.[8] Ανάμεσα στους εκτελεσθέντες-πυρποληθέντες: 7 άτομα από τον Αετό και 3 από γειτονικά χωριά. Από τις 360 κατοικίες καταστράφηκαν περίπου οι 280. Η αποθηκευμένη σοδειά κάηκε ή λεηλατήθηκε.[8] Κάποιοι από τους κατοίκους κατόρθωσαν να καταφύγουν στα βουνά με ό,τι πρόλαβαν να πάρουν. Είναι το μοναδικό χωριό του νομού Μεσσηνίας που καταστράφηκε ολοσχερώς από τις κατοχικές δυνάμεις και έχει χαρακτηριστεί ως Μαρτυρικό Χωριό.[4] Ο Αετός ανοικοδομήθηκε ξανά μετά τον πόλεμο.[8]

Ο πρώην δήμος Αετού (1997–2010)

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριο λήμμα: Δήμος Αετού Μεσσηνίας

Η τρίτη σύσταση του Δήμου Αετού έγινε το 1997, με έδρα όμως, αυτήν τη φορά, το Κοπανάκι, το οποίο είχε σταδιακά εξελιχθεί στο μεγαλύτερο χωριό της περιοχής και ο δήμος συνέχισε τη λειτουργία του στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας»,[11] ως το 2010, που ο Δήμος Αετού καταργήθηκε για τρίτη φορά. Ο πρώην δήμος Αετού είχε, με βάση την απογραφή του 2001, 3.264 κατοίκους, σε 11 Δημοτικά Διαμερίσματα, τα οποία με τους αντίστοιχους πληθυσμούς τους, ήταν:

  1. Δ.δ. Κοπανακίου 1.624: (Οικισμοί: το Κοπανάκι 1.439, ο Άγιος Δημήτριος 54 και το Ριζοχώρι 131).
  2. Δ.δ. Αγριλιάς Τριφυλίας: Η Νέα Αγριλιά 164.
  3. Δ.δ. Αετού: Ο Αετός 595.
  4. Δ.δ. Αρτικίου: Το Αρτίκι 29.
  5. Δ.δ. Γλυκορριζίου: Το Γλυκορρίζι 222.
  6. Δ.δ. Καμαρίου: Το Καμάρι 86.
  7. Δ.δ. Κεφαλόβρυσης 197: (Οικισμοί: Η Κεφαλόβρυση 158 και τα Τσερτσαίικα 39).
  8. Δ.δ. Κρυονερίου: Το Κρυονέρι 79.
  9. Δ.δ. Μοναστηρίου: Το Μοναστήρι 113.
  10. Δ.δ. Πολυθέας: Η Πολυθέα 108.
  11. Δ.δ. Σιτοχωρίου: Το Σιτοχώρι 47.

Διοικητική ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Αετός προσαρτήθηκε αρχικά και έγινε έδρα στον παλαιό Δήμο Αετού το 1835.[12][13][14] Μόλις πέντε χρόνια μετά, το 1840,[15] ο Δήμος Αετού καταργείται για πρώτη φορά και ο Αετός αποσπάται από αυτόν και προσαρτάται στον παλαιό Δήμο Τριπύλης,[16] όπου και παρέμεινε μέχρι και το 1876, που μεταφέρεται εκ νέου και γίνεται έδρα στον Δήμο Αετού που ανασυστάθηκε για δεύτερη φορά. Το χωριό αναφέρεται, το 1853, επίσης σαν Αετός στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, ως χωριό του Δήμου Τριπύλης της Επαρχίας Τριφυλίας με πληθυσμό 498 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851.[17] Έδρα του Δήμου Τριπύλης τότε, βάση της ίδιας πηγής, ήταν το χωριό Σαρακινάδα (σήμερα το Κρυονέρι). Ο Αετός θα παραμείνει έδρα του ομώνυμου δήμου από το 1876, που ανασυστάθηκε ο Δήμος Αετού για δεύτερη φορά, ως το 1912, που ο δήμος καταργείται ξανά για δεύτερη φορά. Το 1899 το χωριό μεταφέρεται από το Νομό Μεσσηνίας και υπάγεται στον Νομό Τριφυλίας,[18] για μια περίπου δεκαετία, ως το 1909, που επανέρχεται ξανά στον Νομό Μεσσηνίας,[19] ως οικισμός της Επαρχίας Τριφυλίας. Το 1912, όταν καταργείται για δεύτερη φορά ο Δήμος Αετού, ο Αετός προσαρτάται και γίνεται έδρα στην Κοινότητα Αετού.[20] Το χωριό παρέμεινε έδρα της ομώνυμης κοινότητας, από το 1912 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», ο Αετός υπήχθη στον κατηργημένο Δήμο Αετού Μεσσηνίας,[21][11] ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» ο Αετός ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Τριφυλίας.[4][22] Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Αετού, Αυλώνος, Γαργαλιάνων, Κυπαρισσίας, Φιλιατρών και την κοινότητα Τριπύλας. Ο Αετός σήμερα είναι η έδρα και ο μοναδικός οικισμός της Τοπικής Κοινότητας του Αετού του Δήμου Τριφυλίας.[4]

Κάτοικοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 360 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε διάφορες αγροτικές εργασίες.

Εξέλιξη Πληθυσμού του Αετού Μεσσηνίας
Απογραφή Πληθυσμός Διάγραμμα εξέλιξης Πληθυσμού
1844 488[23]
1851 498[17]
1879 844[24]
1889 1.020[25]
1896 1.216[26]
1907 1.415[27]
1920 1.320[28]
1928 1.382[29]
1940 1.465[30]
1951 874[31]
1961 965[32]
1971 730[33]
1981 595[34]
1991 811[35]
2001 595[36]
2011 360[37]

Δημοτική Ενότητα Αετού

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σήμερα η Δημοτική Ενότητα Αετού του Δήμου Τριφυλίας, έχει με βάση την απογραφή του 2011, 1.915 μόνιμους κατοίκους και περιλαμβάνει 11 τοπικές κοινότητες, με 16 συνολικά οικισμούς:

  1. Τοπική Κοινότητα Αγριλιάς Τριφυλίας, με 59 μόνιμους κατοίκους, η οποία περιλαμβάνει τον εξής 1 οικισμό: Η Νέα Αγριλιά.
  2. Τοπική Κοινότητα Αετού, με 360 μόνιμους κατοίκους, η οποία περιλαμβάνει τον εξής 1 οικισμό: Ο Αετός.
  3. Τοπική Κοινότητα Αρτικίου, με 22 μόνιμους κατοίκους, η οποία περιλαμβάνει τον εξής 1 οικισμό: Το Αρτίκιον.
  4. Τοπική Κοινότητα Γλυκορριζίου, με 83 μόνιμους κατοίκους, η οποία περιλαμβάνει τον εξής 1 οικισμό: Το Γλυκορρίζιον.
  5. Τοπική Κοινότητα Καμαρίου, με 41 μόνιμους κατοίκους, η οποία περιλαμβάνει τον εξής 1 οικισμό: Το Καμάριον.
  6. Τοπική Κοινότητα Κεφαλόβρυσης, με 97 μόνιμους κατοίκους, η οποία περιλαμβάνει τους εξής 2 οικισμούς: Η Κεφαλόβρυση και τα Τσερτσαίικα.
  7. Τοπική Κοινότητα Κοπανακίου, με 1.042 μόνιμους κατοίκους, η οποία περιλαμβάνει τους εξής 5 οικισμούς: Ο Αγιάννης, ο Άγιος Δημήτριος, το Κοπανάκι, το Ριζοχώριον και τα Τρουπακέικα.
  8. Τοπική Κοινότητα Κρυονερίου, με 39 μόνιμους κατοίκους, η οποία περιλαμβάνει τον εξής 1 οικισμό: Το Κρυονέριον.
  9. Τοπική Κοινότητα Μοναστηρίου, με 25 μόνιμους κατοίκους, η οποία περιλαμβάνει τον εξής 1 οικισμό: Το Μοναστήριον.
  10. Τοπική Κοινότητα Πολυθέας, με 117 μόνιμους κατοίκους, η οποία περιλαμβάνει τον εξής 1 οικισμό: Η Πολυθέα.
  11. Τοπική Κοινότητα Σιτοχωρίου, με 30 μόνιμους κατοίκους, η οποία περιλαμβάνει τον εξής 1 οικισμό: Το Σιτοχώριον.

Κτίρια - αξιοθέατα - εκδηλώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκτός από τα παραδοσιακά σπίτια, υπάρχει το κέντρο του χωριού το Κεφαλόβρυσο με αιωνόβια πλατάνια και τρεχούμενα νερά, όπου γύρω του βρίσκονται ταβέρνες, διάφορα καταστήματα και καφενεία.[38] Στα αξιοθέατα του χωριού συγκαταλέγεται ο Ναΐσκος της Παναγίας, ο οποίος, όπως προαναφέρθηκε, κτίστηκε περίπου τον 10ο αιώνα, πάνω από τα θεμέλια αρχαίου ναού του 6ου π.Χ. αιώνα και ο οποίος διακοσμείται από βυζαντινές αγιογραφίες, εν μέρει όμως, κατεστραμμένες. Δίπλα του ακριβώς βρίσκεται η εκκλησία του χωριού, ο Ιερός Ναός του Αγίου Δημητρίου, ο οποίος χτίστηκε το 1825[38] και υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Τριφυλίας και Ολυμπίας. Άλλα σημαντικά κτίρια και αξιοθέατα στο χωριό και την ευρύτερη περιοχή του είναι επίσης, η βρύση στου Ζιώτη, το Διδακτήριο Συγγρού,[4][39] το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία και ο Νερόμυλος του Αετού.[4][40] Στον Αετό πραγματοποιούν τακτικά σημαντικές πολιτιστικές δράσεις ο "Προοδευτικός - Πολιτιστικός Σύλλογος «Ο Αετός Τριφυλίας»", με έδρα την Αθήνα, ο οποίος διοργανώνει κάθε χρόνο το πανηγύρι του χωριού και εκδίδει επίσης την εφημερίδα «Η Φωνή του Αετού»[41] και ο "Σύλλογος των Απανταχού Αετοβουναίων".

Κάστρο Αετού

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το φρούριο ή κάστρο του Αετού ή Αητού ή Αϊτού, το οποίο αναφέρεται ως σημαντικό Βυζαντινό κάστρο, μαζί με το Κάστρο του Μίλα,[42] βρίσκεται στ’ ανατολικά του χωριού και μαρτυρεί ότι ο Αετός κατά τη Βυζαντινή εποχή ήταν σε ακμή και με πολύ πληθυσμό.[9] Σήμερα είναι ερειπωμένο και αναφέρεται ως «Παλιόκαστρο». Το κάστρο ενίσχυσε την μεγάλη στρατηγική σημασία του ίδιου του Αετού, ο οποίος αποτελούσε και από μόνος του φυσικό οχυρό, λόγω της γεωγραφικής θέσης του και της μορφολογίας του εδάφους της περιοχής του. Περίπου το 1385 ο Αετός αναφέρεται σαν μια από τις πιο σημαντικές πόλεις της Μεσσηνίας στην περίοδο της Φραγκοκρατίας. Είχε συνοικισμούς στις πρόποδες της Πύλας, όπου και η σημερινή του θέση, στο Λόπεσι, στο Παληοχώρι και σε άλλα γειτονικά μέρη.[8] Πιστεύεται ότι το κάστρο ήταν από τα σημαντικά της Μεσσηνίας και για τους Βυζαντινούς, καθώς αναφέρεται ότι το πήρε ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος από τον αδελφό του Θεόδωρο Β΄, λίγο πριν ανακηρυχθεί Δεσπότης στο Δεσποτάτο του Μυστρά, το 1443. Το κάστρο εμφανίζεται στις πηγές λίγο νωρίτερα, το 1428,[42] καθώς σύμφωνα με το «Μεγάλο Χρονικό» του Γεωργίου Σφραντζή, ανάμεσα στους τόπους που παραχωρούνται στον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο αναγράφεται μετά τα φρούρια Σπιτάλιν και Γρεμπενή και πριν από του Νεοκάστρου και της Ιθώμης (Μεσσήνης).[43]

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 Αετός, από την ιστοσελίδα: buk.gr
  2. ↑ Ταχυδρομικός Κώδικας Αετός Μεσσηνίας.
  3. ↑ Τηλεφωνικοί κωδικοί της Ελλάδας, Ζώνη 27: Κοπανάκι: 27650
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 3) Δ.Κ. Αετού: Ο Αετός Αρχειοθετήθηκε 2017-08-02 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.dimostrifylias.gr του Δήμου Τριφυλίας.
  5. ↑ ΦΕΚ Α' 97/16-03-2000, σελ. 1913.
  6. ↑ "Ο μαρτυρικός Αετός Μεσσηνίας και το Ολοκαύτωμα της 11ης Σεπτεμβρίου 1943", 11/09/2016, από την ηλεκτρονική έκδοση: www.protothema.gr της εφημερίδας Πρώτο Θέμα.
  7. ↑ "etou-messenias Το ολοκαύτωμα του Αετού Μεσσηνίας[νεκρός σύνδεσμος]", 13/09/2016, από την ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας Η Αυγή.
  8. ↑ 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 Αετός Μεσσηνίας, από το Δημοτικό Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 Μαρία Παπαδοπούλου-Παναγοπούλου, "H ιστορία του Αετού,30/06/2009, αναδημοσίευση άρθρου από την εφημερίδα "Αναδρομές", του Συλλόγου Αποφοίτων Λυκείου Κυπαρισσίας (16ο τεύχος) στην ιστοσελίδα: kopanakinews.wordpress.com του τοπικού ΜΜΕ "Kopanaki news".
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 Μπίρης, Γιάννης (18 Ιουνίου 2018). «Κάστρα και οχυρά της Μεσσηνίας: Ο Αετός». eleftheriaonline.gr. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2018. 
  11. ↑ 11,0 11,1 ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997.
  12. ↑ 21-04-1835.
  13. ↑ Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Αετός (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  14. ↑ Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Αετού (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  15. ↑ ΦΕΚ 22Α - 18/12/1840.
  16. ↑ Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Τριπύλης (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  17. ↑ 17,0 17,1 Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, Τα Ελληνικά, Εν Αθήναις, 1853, τόμος δεύτερος, σ. 582.
  18. ↑ ΦΕΚ 136Α - 08/07/1899.
  19. ↑ ΦΕΚ 282Α - 04/12/1909.
  20. ↑ ΦΕΚ 262Α - 31/08/1912.
  21. ↑ Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Αετού (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  22. ↑ ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010.
  23. ↑ Σταματάκης, Ι. Δ., "Πίναξ χωρογραφικός της Ελλάδος, Περιέχων τα Ονόματα, τας Αποστάσεις και τον Πληθυσμόν των Δήμων, Πόλεων Κωμοπόλεων και Χωρίων. / Ερανισθείς εκ διαφόρων επισήμων εγγράφων της Β. Κυβερνήσεως, και εκδοθείς υπό Ι. Δ. Σταματάκη". Εκ του Τυπογραφείου Γ. Βλασσαρίδου. Εν Αθήναις 1846, σελ. 41.
  24. ↑ Υπουργείο Εσωτερικών, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879, εκ του Τυπογραφείου Σ. Κ. Βλαστού, Εν Αθήναις 1881. Επίσης: "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879", σελ. 124.
  25. ↑ Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός - Απογραφή της 15-16 Απριλίου 1889", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες Α', εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1890, σελ. 90.
  26. ↑ Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστικά Αποτελέσματα της Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες - Α' Πληθυσμός κατά Νομούς, Επαρχίας, Δήμους, εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1897, σελ. 106.
  27. ↑ Υπουργείο των Εσωτερικών, Υπηρεσία Απογραφής, Στατιστικά Αποτελέσματα της Γενικής Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 27 Οκτωβρίου 1907", Επιμέλεια: Γεωργίου Χωματιανού, τόμος δεύτερος, εκ του Τυπογραφείου Μιχαήλ Νικολαΐδου, Εν Αθήναις 1909, σελ. 395.
  28. ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής, "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1921. Επίσης: "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", σελ. 238.
  29. ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928". (Πραγματικός πληθυσμός κυρωθείς δια του από 23 Νοεμβρίου 1928 διατάγματος), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1935. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928", σελ. 277.
  30. ↑ Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1950. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940", σελ. 305.
  31. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1955. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951 Αρχειοθετήθηκε 2013-05-14 στο Wayback Machine.", σελ. 149.
  32. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ. 46929/6877/1961 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1962. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961", σελ. 144.
  33. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους , κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ, 3893/Ε637/1972 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Βοηθού Πρωθυπουργού και Εσωτερικών), Αθήναι 1972. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971", σελ. 140.
  34. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981". (Κυρώθηκε με την 7908/Δ'554/12-4-1982 κοινή απόφαση των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), Αθήναι 1982. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981", σελ. 150.
  35. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991". (Κυρώθηκε με την 24197/Γ' 3812/24-11-1993 κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Εσωτερικών), Αθήνα 1994. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991", σελ. 183.
  36. ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001". (Κυρώθηκε με την 6821/Γ5-908/4-6-2002 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης), Αθήνα 2003. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001", σελ. 179.
  37. ↑ "Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011. Μόνιμος Πληθυσμός Αρχειοθετήθηκε 2016-04-18 στο Wayback Machine.", Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ).
  38. ↑ 38,0 38,1 Μεσσηνία > Αετός, από την ιστοσελίδα: greece.terrabook.com
  39. ↑ Διδακτήριο Συγγρού Αρχειοθετήθηκε 2020-09-27 στο Wayback Machine., ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/880/24228/30-5-1989 - ΦΕΚ 436/Β/5-6-1989 Αρχειοθετήθηκε 2020-09-27 στο Wayback Machine., [...] "Χαρακτηρίζεται ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.1469/50 " περί προστασίας ειδικής κατηγορίας οικοδομημάτων και έργων τέχνης μεταγενεστέρων του 1830 ", το παλαιό Διδακτήριο Συγγρού στον Αετό Τριφυλίας, Νομού Μεσσηνίας, διότι παρουσιάζει αρχιτεκτονικό και ιστορικό ενδιαφέρον για τον οικισμό, καθώς επίσης και για την ιστορία της στέγασης των σχολικών κτιρίων στην Ελλάδα". [...] σύμφωνα με το Διαρκή Κατάλογο των Κηρυγμένων Αρχαιολογικών χώρων και Μνημείων της Ελλάδος Αρχειοθετήθηκε 2018-04-01 στο Wayback Machine., της Διεύθυνσης Εθνικού Αρχείου Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού.
  40. ↑ Νερόμυλος στον Αετό, ιδιοκτησία Δημοκράτη Τσακίρη Αρχειοθετήθηκε 2020-09-27 στο Wayback Machine., ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/880/24228/30-5-1989 - ΦΕΚ 436/Β/5-6-1989 Αρχειοθετήθηκε 2020-09-27 στο Wayback Machine., [...] "Χαρακτηρίζεται ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, τον παλαιό νερόμυλο μαζί με τον εξοπλισμό του, στον οικισμό Αετός Ν. Μεσσηνίας, ιδιοκτησίας Δημοκράτη Τσακίρη, διότι αποτελεί αξιόλογο δείγμα προβιομηχανικής αρχιτεκτονικής, σημαντικό για τη μελέτη της ιστορίας της Αρχιτεκτονικής". [...] σύμφωνα με το Διαρκή Κατάλογο των Κηρυγμένων Αρχαιολογικών χώρων και Μνημείων της Ελλάδος Αρχειοθετήθηκε 2018-04-01 στο Wayback Machine., της Διεύθυνσης Εθνικού Αρχείου Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού.
  41. ↑ "Η Φωνή του Αετού Τριφυλίας, τεύχος 118ο. Τα καλοκαιρινά δρώμενα του 2016", 04/11/2016, από την ιστοσελίδα: kopanakinews.wordpress.com του τοπικού ΜΜΕ "Kopanaki news".
  42. ↑ 42,0 42,1 Αναστάσιος Αθ. Παναγιωτόπουλος, Μεσαιωνικής Μεσσηνίας ιστορικογεωγραφικά και Κοντοβουνίων οικιστικά, Αναστατικές Εκδόσεις Δ. Ν. Καραβία, Αθήνα 2007, ISBN 978-960-258-103-2, Κατάληψη Σαφλαούρου και Κάστρα Κοντοβουνίων Αρχειοθετήθηκε 2020-09-18 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.dimos-pylou-nestoros.gr
  43. ↑ Γεώργιος Σφραντζής, «Χρονικόν», Georgius Phrantzes, Ioannes Cananus, Ioannes Anagnostes, Weber, Bonnae 1838, LIB. II, CAP. II, σελ. 133: [...] "ήσαν γάρ τα εντός, Ανδρούσα λέγω και Καλαμάτα, Μαντινεία, Ιάννιτζα, Πίδημα και Μάνη και Νησίν και Σπιτάλιν και Γρεμπενή και Αετός και Νεόκαστρον και Ιθώμη η νυν λεγομένη Μεσσήνη και Αρχάγγελος και Σαυλάουρος και Ιωάννινα και Λιγούδιστα, τα δε εκτός μεγάλη Αίνος και η περί αυτήν παροικία πάσα, κώμαι και χώραι έως και Περιθεωρίου• ά και σταλείς εγώ παρέλαβον αυτά". [...]

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αετός_Μεσσηνίας&oldid=10541809"