Συζήτηση:Συνομιλίες για επίλυση του Κυπριακού προβλήματος/Προσωρινό
| Ιστορία της Κύπρου |
|---|
Οι συνομιλίες για επίλυση του Κυπριακού προβλήματος ξεκίνησαν μετά την Τουρκική Εισβολή του 1974.
Παραδοσιακές θέσεις Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων στις συνομιλίες
[επεξεργασία κώδικα]--ΤΣΕΚΑΡΙΣΜΕΝΟ-- Υπάρχουν αρκετά βασικά θέματα γύρω από τα οποία κινούνται οι συνομιλίες.
- Το πολιτειακό σύστημα της Κύπρου
- Ζήτημα εγγυήσεων
- Τρεις ελευθερίες
- Στρατιωτικό καθεστώς της Κύπρου
- Το ζήτημα των εκτοπισμένων
- Η παρουσία Τούρκων εποίκων/μεταναστών
- Εδαφική προσαρμογή
Οι παραδοσιακές θέσεις των ελληνοκυπριακών και τουρκοκυπριακών θέσεων σε αυτά τα ζητήματα είναι αρκετά διαφορετικές. Eξαίρεση αποτελούν τα αριστερά τουρκοκυπριακά κόμματα CTP (Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα), BDH (Κίνημα ειρήνης και Δημοκρατίας) και TKP (Κόμμα Κοινοτικής Απελευθέρωσης)[1]
Στο πολιτειακό ζήτημα, Στο πολιτειακό ζήτημα, οι Ελληνοκύπριοικαι τουρκοκύπριοι έχουν αντιθετες προτιμήσεις. Οι Ελληνοκύπριοι επιθυμούν να ειναι το κράτος ενιαίο (ή ομοσπονδια με ισχυρη κεντρική κυβερνηση) ενω οι τουρκοκυπριοι επιθυμουν δυο κράτη (ή συνομοσπονδία). Οι τρίτες χώρες υποστηρίζουν μια μέση πρόταση.[1]
Στο ζήτημα της ασφάλειας, η ηγεσια της ελληνοκυπριακής κοινότητας παραδοσιακα δεν επιθυμεί την συνέχιση των εγγυήσεων, ενώ αντιθετως Τουρκοκύπριοι επιθυμουν την συνεχιση τους. Οι τρίτες χώρες υποστηρίζουν μια μέση λύση.[1]
Στο ζήτημα των τρειών ελευθεριών ( δλδ μετακίνησης, εγκατάστασης και δικαίωμα να αποκτά κάποιος περιουσία) οι ελληνοκυπριακή ηγεσια ειναι υπερ καθως αυτή η διεθέτηση τείνει περισσότερο προς το ενιαίο κράτος, ενω οι τουρκοκύπριοι επιθυμουν περιορισμους.[1]
Στην περίπτωση του εδαφικού, οι Ελληνοκύπριοι προτιμούν να διεκδικουν να ελεγχουν το 75% του εδάφους ενώ οι Τουρκοκύπριοι το 29%. Ορισμένες ακροδεξιές ομάδες δεν επιθυμουν την επιστροφή γης. [1]
Από το 1974 εως το 1979
[επεξεργασία κώδικα]Συνομιλίες Βιέννης (και συμφωνία Γ' Βιέννης)
[επεξεργασία κώδικα]Ο Μακάριος επέστρεψε στην Κύπρο το Δεκέμβριο του 1974 και το 1975 η τουρκοκυπριακή κοινότητα σε μια προσπαθεια αναβαθμισης αυτοανακυρήθχηκε σε μονομερώς σε «Τουρκικό Ομόσπονδο Κράτος της Κύπρου» στις (πριν την εισβολή: «Τουρκοκυπριακή Προσωρινή Διοίκηση»). Σε μια άλλη εξέλιξη, το αμερικανικό Κογκρέσο πάγωσε την παροχή στρατιωτικής βοήθειας στην Τουρκία λόγω της εισβολής.[2]
Τρεις γύροι συνομιλιών διεξήχθησαν στη Βιέννη το 1975, ωστόσο λόγο εκατέροθεν καχυποψίας απέβησαν ακαρπες για την λύση του Κυπριακού. Ωστόσο στις 2 του Αυγούστου, κατέληξαν σε συμφωνία, γνωστή ως συμφωνία Γ' Βιέννης, η οποία υπογράφτηκε μεταξύ Γλαύκου Κληρίδη και Ραούφ Ντενκτάς με την οποία μετακινήθηκαν 8.033 Τουρκοκύπριοι στον βορρα και ρυθμίστηκε ο τροπος διαβισωσης 943 Ελληνοκύπριοι που παρέμειναν στον βορρα. Η συμφωνια ονομαστηκε απο την τουρκική πλευρα ως «Εθελοντική Αναδιάταξη Πληθυσμών». Ο Κληρίδης δέχτηκε κριτική για την υπογραφή της συμφωνίας, επειδή σήμαινε τη δημογραφική διχοτόμηση του νησιού, αν και η απόφαση πάρθηκε απο τα θεσμικα οργανα της Κυπριακής Δημοκρατίας με επικεφαλή τον Μακάριο. [3]
Ενας νεος γύρος συνομιλιων (5ος γύρος) υπό τον νεο Γενικό Γραμματέα Κουρτ Βάλντχαϊμ πραγματοποιήθηκε στις αρχες του 1976όμως οι συνομιλίες κατέληξαν σε αδιέξοδο.[εκκρεμεί παραπομπή]
Συμφωνία υψηλού επιπέδου Μακαρίου-Ντενκτάς (1977) για Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία
[επεξεργασία κώδικα]Τον Ιανουαριο του 1977, υπογράφτηκε η «Συμφωνία υψηλού επιπέδου Μακαρίου-Ντενκτάς» (ή Συμφωνία 4 σημείων) η οποία έθετε τις βάσεις για την λύση του κυπριακού με Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία. Η ελληνοκυπριακή πλευρα υποχώρησε απο την θεση της για ενιαίο κράτος, ενω η τουρκοκυπριακή υποχώρησε απο την θεση της για δύο κράτη.[2]
Η Συμφωνία προέβλεπε τα ακόλουθα:[2]
1. Μία ανεξάρτητη, αδέσμευτη, δικοινοτική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία.
2. Η εδαφική περιοχή υπό τη διοίκηση κάθε κοινότητας θα συζητηθεί υπό το φως της οικονομικής βιωσιμότητας ή παραγωγικότητας και εγγείου ιδιοκτησίας.
3. Θέματα αρχών, όπως η ελευθερία διακίνησης και εγκατάστασης, το δικαίωμα της περιουσίας και άλλα περαιτέρω θέματα, είναι ανοικτά προς συζήτηση, λαμβάνοντας υπόψη τη θεμελιώδη βάση του δικοινοτικού ομοσπονδιακού συστήματος και ορισμένες πρακτικές δυσχέρειες που πιθανόν να αναδειχθούν για την τουρκοκυπριακή κοινότητα.
4. Οι εξουσίες και λειτουργίες της κεντρικής κυβέρνησης θα είναι τέτοιες ώστε να διασφαλίζουν την ενότητα της χώρας, έχοντας υπόψη τον διακοινοτικό χαρακτήρα του Κράτους.»
Πλαίσιο ABC
[επεξεργασία κώδικα]Tον Νοέμβριο του 1978, παρουσιαστηκε μια κοινή προταση από την αμερικανική, βρετανική και καναδική κυβέρνηση, γνωστή ως «Πλαίσιο ABC» (American, British, Canadian, ABC Plan). Βασιζόταν στο σύνταγμα του 1960 και στην προηγουμενη συμφωνία του 1977. Το κράτος θα ηταν δικοινοτικο και ομοσπονδο, με ισχυρή κεντρική κυβέρνηση. Ο Κυπριανού, ο οποίος αντικαθέστησε τον Μακάριο ο οποίος απεβίωσε αιφνιδίως το 1977, έσπευσε να απορριψει το σχέδιο προκαλόντας αντιδράσεις απο την αντιπολίτευση.[4]
Τον Μάιο του 1979, υπογράφτηκε μια νεα συμφωνία αναμεσα στους ηγετες της ελληνοκυπριακης και τουκροκυπριακής κοινότητας, (γνωστή ως Δεύτερη Συμφωνία Υψηλού Επιπέδου 1979 Κυπριανού-Ντεκτάς) με ενα κέιμενο 10 σημείων αυτη την φορα, με νεες υποχωρήσεις απο τους δυο ηγέτες, Κυπριανού και Ντενκτας.[5]
1980 εως 1999
[επεξεργασία κώδικα]Ο πρόεδρος της Κυπριακης Δημοκρατίας επεδίωξε να διεθνοποιήσει το πρόβλημα του Κυπριακού, προσπαθόντας να εγγραψει το Κυπριακο στην ατζέντα του ΟΗΕ. Η τούρκοκυπριακή πλευρα επεδίωκε τον τερματισμό των συνομιλιων, τις οποίες θεωρουσε ατελέσφορες και χωρίς προοπτική, ωστε να αναγνωριστεί ως ξεχωριστό κράτος.[5]
.jpg)
Δείκτες Ντε Κουεγιάρ
[επεξεργασία κώδικα]Το καλοκαίρι του 1983, ο νεός ΓΓ του ΟΗΕ, Ντε Κουεγιαρ ανέλαβε πρωτοβουλία για εναρξη διαπραγματεύσεων, με την παρουσίαση ενος υπομνήματος, γνωστού ως «Δείκτες Ντε Κουεγιάρ» το οποίο βασιζότανε σε συστημα Ομοσπονδίας με ταυτόχρονη παραχώρηση εδαφών απο την τουρκοκυπριακή πλευρα. Η ανακύρηξη της Τουρκικης Δημοκρατίας Βορειας Κυπρου όμως δυναμίτησε τις συνομιλίες, οι οποίες συνεχίστηκαν μετ' εμποδίων. Τελικά, πρώτος απέρριψε τους δείκτες Ντε Κουεγιαρ ο ηγέτης της ελληνοκυπριακής πλευράς (με το ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ να διαφωνουν), με τον Ντενκτας να φαίνεται πλεον ως διαλλακτικός. Μια νεα προσπάθεια απο τον Ντε Κουεγιαρ το 1986, με βάση πάλι την διζωνική ομοσπονδία, απορριψθηκε απο την ελληνική κυβέρνηση του Παπανδρέου. [6]
Το 1989, ο νέος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Γιώργος Βασιλείου παρουσιασε μια νεα πρόταση για την λύση του κυπριακού η οποία βασιζόταν στις προηγουμενες συμφωνιες και τα σχετικά ψηφισματα του ΟΗΕ, όμως απορριφθηκε απο τους τουρκοκύπριους.[7]
Δέσμη Ιδεών Γκάλι 1992
[επεξεργασία κώδικα]Την σκυτάλη της ηγεσίας του ΟΗΕ απο τον Ντε Κουεγιαρ ανέλαβε ο Μπούντρος Γκάλι. Οι προτασεις του για λύση του Κυπριακου ονομάστηκαν "Δέσμη Ιδεών Γκάλι", με τα βασικά σημεία να είναι η υιοθέτηση της ΔΔΟ, πολιτική ισοτιμία των δυο κοινοτητων, επιστροφή εδαφών προς ελληνοκύπριους και υπαρξη μίας νομικής προσωπικότητας και υπηκοότητας.[8]
Εξ αιτίας της αποτυχίας της προσπάθειας Γκάλι, ο Τζο Κλαρκ, ως νέος ειδικός μεσολαβητής του ΓΓ του ΟΗΕ, το 1992, πρότεινε τα «Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης» (ΜΟΕ) με στόχο της αναπτυξη εμπιστοσύνης αναμεσα στις δυο κοινότητες. [9]
1999 έως 2004, το σχέδιο Ανάν
[επεξεργασία κώδικα]Συνομιλίες Κληρίδη - Ντενκτάς, προς Σχέδιο Ανάν
[επεξεργασία κώδικα]Το 1999 ξεκίνησαν με πρωτοβουλία του νέου ΓΓ του ΟΗΕ Κόφι Ανάν οι συνομιλίες Κληρίδη Ντενκτας, οι οποίες κατέληξαν στο σχέδιο Αναν. Ο Κληρίδης υπήρξε υποστηρικτικός της διαδικασίας ενώ ο Ντεκντας εγκατέλειψε την διαδικασία πριν ολοκληρωθούν οι συνομιλίες που οδήγησαν τελικα στο σχεδιο Αναν. Ο νέος πρόεδρος των Ελληνοκυπρίων απέρριψε σχέδιο, όπως και τελικά οι ελληνοκύπριοι στην πλειοψηφία τους στο δημοψήφισμα του Μαϊου του 2004. Αντιθέτως, οι τουρκοκύπριοι, παρα της εκκλήσεις του Ντεκτας για απορριψη του σχεδίου, ψηφισαν υπερ.
2005 έως 2013
[επεξεργασία κώδικα]Συνομιλίες Παπαδόπουλου-Ταλάτ
[επεξεργασία κώδικα]Η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004 εδωσε νέα δυναμική στις προσπάθειες για λύση του Κυπριακού. Ο νέος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Τάσσος Παπαδόπουλος, κατέληξε με τον Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, επικεφαλή των τουρκοκυπρίων σε μια «ενδιάμεση συμφωνία» με βασικό αξονα να είναι η συσταση τεχνικων επιτροπών για διεθετηση προβληματων που επηρεάζουν την καθημερινότητα του λαού.[10]
Παραπομπές
[επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Sozen & Özersay 2007, σελ. 126.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Κορδώνη 2016, σελ. 25.
- ↑ Κορδώνη 2016, σελίδες 25-26.
- ↑ Κορδώνη 2016, σελ. 28.
- ↑ 5,0 5,1 Κορδώνη 2016, σελ. 29.
- ↑ Κορδώνη 2016, σελίδες 31-33.
- ↑ Κορδώνη 2016, σελ. 34.
- ↑ Κορδώνη 2016, σελίδες 34-35.
- ↑ Κορδώνη 2016, σελ. 38.
- ↑ Κορδώνη 2016, σελ. 50.
Πηγές
[επεξεργασία κώδικα]- Sozen, Ahmet; Özersay, Kudret (2007). «The Annan Plan: State succession or continuity». Middle Eastern Studies (1): 125-141. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/00263200601079773.
- Κορδώνη, Αρτεμις (2016). ΟΙ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΤΟΥ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟ 1974 ΕΩΣ ΤΟ 2013 (PDF) (Διδακτορική διατριβή).