Μετάβαση στο περιεχόμενο

Οίκος του Σπόνχαϊμ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο Οίκος των Σπόνχαϊμ, γερμ.: Haus von Sponheim ή Spanheim, ήταν μία μεσαιωνική Γερμανική οικογένεια ευγενών, η οποία κατάγεται από τη Ρηνανική Φραγκονία. Ήταν άμεσοι κόμητες του Σπόνχαϊμ μέχρι το 1437 και δούκες της Καρινθίας από το 1122 έως το 1269. Ένας πλάγιος κλάδος κυβέρνησε στην αυτοκρατορική κομητεία του Όρτενμπουργκ-Nόιορτενμπουργκ μέχρι το 1806.

Ο θυρεός των Σπόνχαϊμ(-Στέρκενμπουργκ).
Ερείπια του κάστρου Σπόνχαϊμ, χαλκογραφία του 19ου αι.

Η οικογένεια πήρε το όνομά της από την προγονική της έδρα στο κάστρο Σπόνχαϊμ στην οροσειρά Χούνσρυκ, στο σημερινό Μπούργκσπονχαϊμ κοντά στο Μπαντ Κρόιτσναχ, στη Ρηνανία-Παλατινάτο. Από τον 11ο αι. η οικογένεια χωρίστηκε σε δύο στενά συνδεδεμένους κλάδους. Ένας από αυτούς τους κλάδους, πιθανώς ο πρεσβύτερος, διατήρησε το δουκάτο της Καρινθίας και ξεκίνησε την κομητεία του Όρτενμπουργκ στη Βαυαρία. Ο άλλος παρέμεινε στη Ρηνανική Φραγκονία, διατηρώντας την κομητεία του Σπόνχαϊμ.

Ο ιδρυτής του δουκικού κλάδου ήταν ο κόμης Ζήγκφρηντ Α΄ (1010–1065), ένας Ριπουάριος Φράγκος από τη γέννηση και ακόλουθος του Κορράδου Β΄ των Σαλίων, βασιλιά της Γερμανίας. Για τον λόγο αυτό η οικογένεια αποκαλείται μερικές φορές Ζηγκφρηντίδες. Ο Ζήγκφρηντ ακολούθησε τον Κορράδο Β΄ στην εκστρατεία του το 1035 εναντίον του Aδαλβέρτου δούκα της Καρινθίας, ο οποίος -για άγνωστους λόγους- είχε πέσει στη δυσμένεια του βασιλιά. Με τον γάμο του με τη Ρίχγκαρντ, κόρη ενός κόμη Ένγκελμπερτ της Βαυαρικής οικογένειας των ευγενών Ζηγκχάρντινγκερ, έγινε κληρονόμος μεγάλων εδαφών στην Καρινθία και το Τιρόλο. Το 1045 ο Ζήγκφρηντ έλαβε τον τίτλο του μαργράβου στην Ουγγρική μαρκιωνία από τον Ερρίκο Γ΄ της Γερμανίας. Οι γιοι του: Ένγκελμπερτ μάργραβος στην Ιστρία από το 1090 και Χάρτβιγκ, ίδρυσαν το αβαείο του Αγίου Παύλου στο Λάβανταλ στα κτήματα της μητέρας τους το 1091.

Όταν ο δουκικός Οίκος του Έπενσταϊν εξέλιπε τελι,κά το 1122, ο εγγονός τού Ζήγκφρηντ Α΄, ο Ερρίκος Δ΄, κληρονόμησε τον τίτλο, και έγινε ο πρώτος δούκας της Καρινθίας από τους Σπόνχαϊμ, καθώς και μάργραβος στην ιταλική μαρκιωνία της Βερόνας. Μετά το τέλος του, μόλις έναν χρόνο αργότερα, τον διαδέχθηκε ο αδελφός του Ένγκελμπερτ, οι απόγονοι του οποίου κυβέρνησαν στην Καρινθία μέχρι το τέλος του δούκα Ούλριχ Γ΄ το 1269. Ο νεότερος γιος του Ένγκελμπερτ, ο Ράποτο, έγινε ο πρόγονος της Βαυαρικής δυναστείας των Όρτενμπουργκ. Οι δούκες του Σπόνχαϊμ προσπάθησαν να εδραιώσουν τις κτήσεις τους, όντας πιστοί φύλακες του βασιλικού Οίκου των Χοενστάουφεν, παρ' όλα αυτά έπρεπε να αγωνιστούν με απρόθυμους τοπικούς ευγενείς, όπως οι Καρίνθιοι Όρτενμπουργκερ. Ο τίτλος του μαργράβου της Βερόνας χάθηκε από τους Σπόνχαϊμ, όταν τον έλαβε ο Χέρμαν Γ΄ του Μπάντεν το 1151.

Υπό τον Βερνάρδο του Σπόνχαϊμ δούκα της Καρινθίας από το 1202 έως το 1256, η δυναστεία έφτασε στο απόγειο της ισχύος της. Το 1213 νυμφεύτηκε τη Γιούντιτ, κόρη του βασιλιά Ότακαρ Α΄ της Βοημίας, το οποίο σύνδεσε τη δουκική γραμμή με τη Βοημική βασιλική δυναστεία των Πρεμυσλιδών. Ο γιος τού Βερνάρδου, ο Ούλριχ Γ΄, που νυμφεύτηκε την Aγνή της Μερανίας το 1248, κληρονόμησε επίσης τον τίτλο του μαργράβου στη γειτονική μαρκιωνία της Καρνιόλης. Ωστόσο, καθώς επέζησε των παιδιών του, κληροδότησε τα εδάφη του στην Καρινθία και την Καρνιόλη στον εξάδελφό του, Ότοκαρ Β΄ των Πρεμυσλιδών βασιλιά της Βοημίας, σύμφωνα με μία μυστική συμφωνία κληρονομίας του 1268. Αυτές οι ιδιοκτησίες ήταν μεταξύ των εδαφών, που κατέλαβε ο Ροδόλφος Α΄ των Αψβούργων μετά την εκλογή του ως "βασιλιά των Ρωμαίων" το 1273, λόγω της απόκτησής τους υπό ύποπτες συνθήκες.

Ο ιδρυτής του κλάδου της Ρηνανίας ήταν ο κόμης Στέφανος Α΄ του Σπόνχαϊμ (απεβ. 1080), ο οποίος μπορεί να ήταν πρώτος εξάδελφος, γιος ή ανιψιός του Ζήγκφρηντ. Ένας από τους διαδόχους του τρισεγγονού του Γοδεφρείδου Γ΄ (1183–1218) νυμφεύτηκε την Αδελαΐδα του Ζάιν, αδελφή και κληρονόμο του Ερρίκου Β΄ τελευταίου κόμη του Ζάυν. Το 1437 η κύρια εξ αρρενογονίας γραμμή αυτού του κλάδου των Σπόνχαϊμ εξέλιπε, και οι απόγονοι της εκ θηλυγονίας γραμμής, δηλαδή οι μαργράβοι του Μπάντεν και οι παλατινοί κόμητες του Ζίμμερν-Τσβάιμπρυκεν-Μπίρκενφελντ πήραν τον τίτλο του κόμη του Σπόνχαϊμ, μαζί με τον εκλέκτορα του Παλατινάτου, που είχε λάβει ένα μικρό μέρος ως προίκα. [1]

Ο πλάγιος κλάδος των κομήτων του Όρτενμπουργκ επιζεί ακόμη και σήμερα στο Tάμπαχ της Βαυαρίας. Μία πλάγια γραμμή τού κλάδου της Ρηνανίας επιζεί επίσης με τους πρίγκιπες του Ζάυν-Βίτγκενσταϊν.

Ο θυρεός του δουκάτου της Καρινθίας μέχρι το 1246.
Ο θυρεός της Καρινθίας από το 1246.
  1. Στέφανος Α΄ (απεβ. π. 1080), πιθανώς εξάδελφος ή αδελφός του Ζήγκφρηντ Α΄.
    1. Στέφανος Β΄ (απεβ. π. το 1118), πιθανώς νυμφεύτηκε τη Σοφία του Φόρμπαχ, χήρα του Χέρμαν κόμη του Ζαλμ, διεκδικητή βασιλιά της Γερμανίας από το 1081.
      1. Mέγκιναρντ (απεβ. 1136/45), νυμφευμένος με τη Mέχτιλντ, κόρη του κόμη Άνταλμπερτ Β΄ κόμη του Nέλενμπουργκ.
        1. Γοδεφρείδος Α΄ (απεβ. μετά το 1159), πιθανώς νυμφεύτηκε τη Μέχτιλντ, κόρη του Σίμωνα Α΄ δούκα της Λωρραίνης.
          1. Γοδεφρείδος Β΄, πιθανώς νυμφεύτηκε μία κόρη του Γκέρλαχ κόμη του Φέλντεντς.
            1. Γοδεφρείδος Γ΄ (π.1175–1218), νυμφεύτηκε την Αδελαΐδα, αδελφή του Ερρίκου Γ΄ κόμη του Ζάυν, απεβ. στην Ε΄ Σταυροφορία.
              1. Ιωάννης Α΄ κόμης του Στάρκενμπουργκ (π.1206-1266), κόμης του Ζάυν από το 1263, πιθανώς νυμφεύτηκε μία κόρη του Φρειδερίκου κόμη του Ίζενμπεργκ, βλέπε παρακάτω "κλάδος Σπόνχαϊμ-Στάρκενμπουργκ".
              2. Ερρίκος (απεβ. 1259), νυμφεύτηκε την Αγνή του Χάινσμπεργκ.
              3. Σίμων Α΄ κόμης του Σπόνχαϊμ-Κρόιτσναχ (π. 1210-1264), νυμφεύτηκε τη Mαργαρίτα του Χάιμπαχ, βλέπε παρακάτω "κλάδος Σπόινχαμ-Κρόιτσναχ".
      2. Γκέρχαρντ Α΄, πιθανότατα νυμφεύτηκε μία κόρη του Μπέρτολντ κόμη του Βιάντεν.
      3. Χούγκο (απεβ. 1137), αρχιεπίσκοπος της Κολωνίας.
      4. Γιούτα (1091–1136), ηγουμένη στο αβαείο του Ντιζιμπόντενμπεργκ.
Ο θυρεός του Σπόνχαϊμ-Στάρκενμπουργκ.

Κλάδος Σπόνχαϊμ-Στάρκενμπουργκ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. Ιωάννης Α΄ (π.1206-1266), κόμης του Ζάυν από το 1263, πιθανότατα νυμφευμένος με μία κόρη του Φρειδερίκου κόμη του Ίζενμπεργκ.
    1. Γοδεφρείδος Α΄ του Σπόνχαϊμ-Ζάυν (απεβ. 1284), παντρεύτηκε τη Γιούτα του Ίζενμπουργκ
      1. Ιωάννης Β΄ του Ζάυν-Ζάυν.
      2. Ένγκελμπερτ του Ζάυν-Χόμπουργκ, πρόγονος του Οίκου του Ζάυν-Βίτγκενσταϊν
    2. Ερρίκος Α΄ (π.1235-1289), παντρεύτηκε τη Μπλάνσεφλορ, κόρη του Γουλιέλμου Δ΄ κόμη του Γύλιχ.
      1. Ιωάννης Β΄ (π.1265-1324), παντρεύτηκε την Αικατερίνη του Βιάντεν.
        1. Ερρίκος Β΄ (π.1292-1323), παντρεύτηκε τη Λορέττα του Ζαλμ.
          1. Ιωάννης Γ΄ (π.1315-1398), παντρεύτηκε τη Mατθίλδη του Παλατινάτου, ανιψιά του Λουδοβίκου Δ΄ της Γερμανίας.
            1. Ιωάννης Δ΄ (π.1338-1413/14), παντρεύτηκε την Ελισάβετ, κόρη του κόμη Βάλραμ του Σπόνχαϊμ-Κρόιτσναχ (βλ. παρακάτω)
              1. Ιωάννης Ε΄ (π.1359-1437), επίσης κόμης του Σπόνχαϊμ-Κρόιτσναχ από το 1417, παντρεύτηκε τη Βάλμπουργκ του Λάινινγκεν, απεβίωσε άτεκνος.
            2. Mατθίλδη (απεβ. 1407/10), παντρεύτηκε τον Ροδόλφο ΣΤ΄ μάργραβο του Μπάντεν.
            3. Λορέττα, παντρεύτηκε τον Ερρίκο Β΄ κόμη του Φέλντεντς.
              1. Φρειδερίκος Γ΄ του Φέλντεντς (απεβ. 1444).
                1. Άννα του Φέλντεντς (π.1390-1439), παντρεύτηκε τον Στέφανο των Βίττελσμπαχ παλατινό κόμη του Ζίμμερν-Τσβάιμπρυκεν.
Ο θυρεός των Σπόνχαϊμ-Κρόιτσναχ.
  1. Σίμων Α΄ (π.1210-1264), νυμφεύτηκε τη Μαργαρίτα του Χάιμπαχ.
    1. Ιωάννης Α΄ (π.1245-1290), νυμφεύτηκε την Αδελαΐδα του Λάινινγκεν.
      1. Ιωάννης Β΄ (π. 1270-1340), άγαμος.
      2. Σίμων Β΄ του Κάστελαουν (π.1270-1336), νυμφεύτηκε την Ελισάβετ του Φάλκενμπουργκ.
        1. Βάλραμ (π.1305-1380), νυμφεύτηκε την Eλισάβετ του Kάτσενελνμπογκεν
          1. Σίμων Γ΄ (π.1330-1414), νυμφεύτηκε τη Μαρία του Βιάντεν, απεβ. χωρίς άρρενες απογόνους.
            1. Ελισάβετ (απεβ. 1417), παντρεύτηκε πρώτα τον Ένγκελμπερτ Γ΄ κόμη του Λα Μαρκ, και μετά τον πρίγκιπα Ρούπρεχτ-Πίπαν των Βίττελσμπαχ, γιο του Ρούπερτ της Γερμανίας και εκλέκτορα του Παλατινάτου.
          2. Ελισάβετ, παντρεύτηκε τον Ιωάννη Δ΄ κόμη του Σπόνχαϊμ-Στάρκενμπουργκ (βλ. παραπάνω).

Γενεαλογία των Σπόνχαϊμ: δουκικός κλάδος της Καρινθίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ζήγκφρηντ Α΄
κόμης της Κοιλάδας Πούστερ,
μάργραβος της Ουγγρικής μαρκιωνίας
ΟΙΚΟΣ ΣΠΟΝΧΑΪΜ
Ένγκελμπερτ Α΄
μάργραβος της Ιστρίας
Ιωάννης Β΄ Κομνηνός
Αυτ. των Ρωμαίων
Ερρίκος Δ΄
δούκας της Καρινθίας,
μάργραβος της Βερόνας
Ένγκελμπερτ Β΄
μάργραβος της Ιστρίας & Καρνιόλας,
δούκας της Καρινθίας,
μάργραβος της Βερόνας
Ανδρόνικος Κομνηνός
σεβαστοκράτωρ
Μανουήλ Α΄ Κομνηνός
Αυτ. των Ρωμαίων
Ούλριχ Α΄
δούκας της Καρινθίας,
μάργραβος της Βερόνας
σύζ. Ιουδήθ του Μπάντεν
Θεοδώρα Κομνηνή της Σουαβίας
Ερρίκος Β΄
δούκας της Αυστρίας
Ένγκελμπερτ Γ΄
μάργραβος της Ιστρίας,
μάργραβος της Τοσκάνης
Ματθίλδη του ΣούλτσμπαχΓερτρούδη
σύζ. Κορράδος Γ΄ της Γερμανίας
(Βέρθα)
Ειρήνη του Σούλτσμπαχ
Ερρίκος Ε΄
δούκας της Καρινθίας,
μάργραβος της Βερόνας
Xέρμαν
δούκας της Καρινθίας
Αγνή των ΜπάμπενμπεργκΠελεγρίνος
πατριάρχης της Ακουιλέια
Ούλριχ Β΄
δούκας της Καρινθίας
Βερνάρδος
δούκας της Καρινθίας
Ιουδήθ των ΠρεμυσλιδώνΒεγκέσλαος Α΄ της Βοημίας
Ούλριχ Γ΄
μάργραβος της Καρνιόλας,
δούκας της Καρινθίας
σύζ.1.Αγνή της Μερανίας
2.Αγνή του Μπάντεν
Φίλιππος
αρχιεπίσκοπος του Σάλτσμπουργκ,
πατριάρχης της Ακουιλείας
Ότακαρ Β΄ της Βοημίας
μάργραβος της Καρνιόλας,
δούκας της Καρινθίας

Γενεαλογία των Σπόνχαϊμ: κομητικός κλάδος του Ρήνου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Έμπερχαρντ Α΄
κόμης του Σπόνχαϊμ
ΟΙΚΟΣ KOMHΤΩΝ ΣΠΟΝΧΑΪΜ
∞ Χέντβιχ του Νέλενμπουργκ
Στέφανος Α΄
κόμης του Σπόνχαϊμ
∞ του Στρόνμπεργκ
Στέφανος Β΄
κόμης του Σπόνχαϊμ
Σοφία του Φόρμπαχ
Μέγκιναρντ
κόμης του Σπόνχαϊμ
∞ Αδελαΐδα του Βιάντεν
Γοδεφρείδος Α΄
κόμης του Σπόνχαϊμ
∞ Aδελαΐδα της Άνω Λωρραίνης
Γοδεφρείδος Β΄
κόμης του Σπόνχαϊμ
∞ του Φέλντεντς
Γοδεφρείδος Γ΄
κόμης του Σπόνχαϊμ
∞ Αδελαΐδα του Zάυν
Ιωάννης Α΄
κόμης του Σπόνχαϊμ-Στάρκενμπουργκ
ΚΛΑΔΟΣ ΣΤΑΡΚΕΝΜΠΟΥΡΓΚ
∞ (κόρη του Φρειδερίκου του Ίζενμπεργκ)
Σίμων Α΄
κόμης του Σπόνχαϊμ-Κρόιτσναχ
ΚΛΑΔΟΣ ΚΡΟΪΤΣΝΑΧ
∞ Μαργαρίτα του Χένγκεμπαχ
Ερρίκος
κύριος του Χάινσμπεργκ
∞ Αγνή της Κλέβης
Ερρίκος Α΄
κόμης του Σπόνχαϊμ-Στάρκενμπουργκ
∞ Μπλανσεφλόρ του Γύλιχ
Ιωάννης Α΄
κόμης του Σπόνχαϊμ-Κρόιτσναχ
∞ Αδελαΐδα του Λάινινγκεν
Ιωάννης Β΄
κόμης του Σπόνχαϊμ-Στάρκενμπουργκ
∞ Αικατερίνη του Όχσενσταϊν
Σίμων Β΄
κόμης του Σπόνχαϊμ-Κρόιτσναχ
∞∞ Ελισάβετ του Φάλκενμπουργκ
Ιωάννης Β΄
κόμης του Σπόνχαϊμ-Κρόιτσναχ
Ερρίκος Β΄
διάδοχος
Λορρέτα του Ζαλμ
Βάλραμ
κόμης του Σπόνχαϊμ-Κρόιτσναχ
∞ Ελισάβετ του Κατσενελνμπόγκεν
Ιωάννης Γ΄
κόμης του Σπόνχαϊμ-Κρόιτσναχ
Ιωάννης Γ΄
κόμης του Σπόνχαϊμ-Στάρκενπουργκ
∞ Ματθίλδη του Παλατινάτου
Ελισάβετ
Ιωάννης Δ΄
κόμης του Σπόνχαϊμ-Στάρκεμπουργκ
Σίμων Γ΄
κόμης του Σπόνχαϊμ-Κρόιτσναχ
Ιωάννης Δ΄
κόμης του Σπόνχαϊμ-Στάρκενμπουργκ
∞ Ελισάβετ του Σπόνχαϊμ-Κρόιτσναχ
Ματθίλδη
Ροδόλφος ΣΤ΄ του Μπάντεν
Λορέττα
∞ Ερρίκος Γ΄
κόμης του Φέλντεντς
Ιωάννης Ε΄
κόμης του Σπόνχαϊμ-Στάρκενμπουργκ
Βερνάρδος Α΄
μάργραβος του Μπάντεν-Μπάντεν
∞ Άννα του Έττινγκεν
Φρειδερίκος Γ΄
κόμης του Φέλντεντς
ΟΙΚΟΣ ΧΟΕΝΓΚΕΡΟΛΝΤΣΕΚ
∞ Μαργαρίτα του Νάσσαου-Σααρμπρύκεν
Ιάκωβος Α΄
μάργραβος του Μπάντεν-Μπάντεν
Αικατερίνη της Λωρραίνης (μαργραβίνα)
Άννα του Φέλντεντς
Στέφανος του Ζίμμερν-Τσβάιμπρυκεν
ΟΙΚΟΣ ΒΙΤΤΕΛΣΜΠΑΧ
  1. Του Ρούπερτ της Γερμανίας ο πρωτότοκος Ρούπερτ Πίπαν, νυμφεύτηκε την Ελισάβετ του Σπόνχαϊμ-Κρόιτσναχ, αλλά δεν απέκτησε τέκνα.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]