Ματθίας Κορβίνος
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Ματθίας Κορβίνος | |
---|---|
Περίοδος | 1458-1490 |
Στέψη | 29 Απριλίου 1464 |
Προκάτοχος | Λαδίσλαος Ε΄ |
Διάδοχος | Λαδίσλαος Β΄ |
Αντιβασιλέας | Μιχαήλ Σιλάγκι (1458) |
Βασιλιάς της Βοημίας διεκδικούμενος από τον Γεώργιο Ποντιέμπραντυ μέχρι το 1471 και στη συνέχεια από τον Βλαδίσλαο Β΄ | |
Περίοδος | 1469-1490 |
Προκάτοχος | Γεώργιος Ποντιέμπραντυ |
Διάδοχος | Βλαδίσλαος Β΄ |
Δούκας της Αυστρίας διεκδικούμενος από τον Φρειδερίκο Ε΄ | |
Περίοδος | 1487-1490 |
Προκάτοχος | Φρειδερίκου Ε΄ |
Διάδοχος | Φρειδερίκου Ε΄ |
Γέννηση | 23 Φεβρουαρίου 1443 Κολοσβάρ, Βασίλειο της Ουγγαρίας (σημερινή Κλουζ-Ναπόκα, Ρουμανία) |
Θάνατος | 6 Απριλίου 1490 Βιέννη, Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (σήμερα Αυστρία) |
Τόπος ταφής | Βασιλική του Σέκεσφεχερβαρ |
Σύζυγος | Ελισάβετ του Τσέλιε Αικατερίνη του Ποντιέμπραντυ Βεατρίκη της Νάπολης |
Επίγονοι | Ιωάννης Κορβίνος (νόθος) |
Οίκος | Ουνιάδη |
Πατέρας | Ιωάννης Ουνιάδης |
Μητέρα | Ερζέμπετ Σιλάγκι |
Θρησκεία | Ρωμαιοκαθολικός |
Σχετικά πολυμέσα | |
δεδομένα ( ) |
Ο Ματθίας Κορβίνος, γνωστός επίσης ως Ματθίας Α΄ (ουγγρικά: Hunyadi Mátyás, κροατικά: Matija Korvin, ρουμανικά: Matia Corvin, σλοβακικά: Matej Korvín, τσεχικά: Matyáš Korvín, 23 Φεβρουαρίου 1443 - 6 Απριλίου 1490), ήταν βασιλιάς της Ουγγαρίας και της Κροατίας από το 1458 μέχρι το 1490. Μετά από αρκετές στρατιωτικές εκστρατείες εκλέχθηκε βασιλιάς της Βοημίας το 1469 και υιοθέτησε τον τίτλο του Δούκα της Αυστρίας το 1487. Ήταν γιος του Ιωάννη Ουνιάδη, που πέθανε το 1456. Το 1457 ο Ματθίας φυλακίστηκε μαζί με τον αδελφό του Λαδίσλαο Ουνιάδη, κατ' εντολή του Βασιλιά Λαδίσλαου Ε΄ της Ουγγαρίας. Ο Λαδίσλαος Ουνιάδης εκτελέστηκε, κάτι που προκάλεσε εξέγερση που ανάγκασε τον Βασιλιά Λαδίσλαο να εγκαταλείψει την Ουγγαρία. Μετά τον αιφνίδιο θάνατο του Βασιλιά, ο θείος του Ματθία Μιχαήλ Σιλάγκι έπεισε ευγενείς να εκλέξουν ομόφωνα τον Ματθία βασιλιά στις 24 Ιανουαρίου 1458. Ξεκίνησε την εξουσία του υπό την κηδεμονία του θείου του, αλλά ανέλαβε ουσιαστικό έλεγχο της κυβέρνησης εντός δύο εβδομάδων.
Ως βασιλιάς ο Ματθίας άρχισε πολέμους εναντίων των Τσέχων μισθοφόρων που κυριαρχούσαν στην Άνω Ουγγαρία (σήμερα τμήμα της Σλοβακίας και της Βόρειας Ουγγαρίας) και εναντίον του Φρειδερίκου Γ΄, που διεκδικούσε την Ουγγαρία για τον εαυτό του. Εκείνη την περίοδο η Οθωμανική Αυτοκρατορία κατέκτησε τη Σερβία και τη Βοσνία, εξαλείφοντας την προστατευτική ζώνη κρατών στα νότια σύνορα του Βασιλείου της Ουγγαρίας. Ο Ματθίας υπέγραψε συνθήκη ειρήνης με τον Φρειδερίκο Γ΄ το 1463, αναγνωρίζοντας το δικαίωμα του Αυτοκράτορα να αναφέρει τον εαυτό του ως Βασιλιά της Ουγγαρίας. Ο Αυτοκράτορας επέστρεψε το Ιερό Στέμμα στην Ουγγαρία με το οποίο στέφθηκε ο Ματθίας τις 29 Απριλίου 1464. Εκείνο τον χρόνο ο Ματθίας εισέβαλε σε περιοχές που είχαν καταλάβει οι Οθωμανοί και κατέλαβε οχυρά στη Βοσνία. Σύντομα όμως διαπίστωσε ότι δεν μπορούσε να περιμένει ουσιαστική βοήθεια από τις Χριστιανικές δυνάμεις και εγκατέλειψε την αντι-οθωμανική πολιτική του.
Ο Ματθίας εισήγαγε νέους φόρους και γενικά συνέλεγε υπερβολικούς φόρους. Αυτά τα μέτρα προκάλεσαν εξέγερση στην Τρανσυλβανία το 1467, αλλά κατέστειλε την εξέγερση. Τον επόμενο χρόνο ο Ματθίας κήρυξε πόλεμο στον Γεώργιο του Ποντιέμπραντυ, τον Χουσίτη Βασιλιά της Βοημίας, ενώ κατέλαβε τη Μοραβία, τη Σιλεσία και τη Λουσατία, αλλά όχι τη Βοημία. Οι Καθολικοί ευγενείς τον ανακήρυξαν Βασιλιά της Βοημίας στις 3 Μαΐου 1469, αλλά οι Χουσίτες αρνήθηκαν να ενδώσουν μετά τον θάνατο του Γεωργίου του Πόντιεμπραντυ το 1471. Αντιθέτως εξέλεξαν τον Λαδίσλαο Γιαγκέλο, μεγαλύτερο γιο του Καζίμιρ Δ΄ της Πολωνίας. Μια ομάδα Ούγγρων ιεραρχών και ευγενών προσέφερε τον θρόνο στον νεότερο αδελφό του Λαδίσλαου, Καζίμιρ, αλλά ο Ματθίας κατέστειλε την επανάστασή τους, νικώντας τον ενωμένο στρατό του Καζίμιρ Δ΄ και του Λαδίσλαου στο Μπρέσλαου της Σιλεσίας (σημερινό Βρότσλαβ της Πολωνίας) στα τέλη του 1474. Ο Ματθίας στράφηκε εναντίον των Οθωμανών, που είχαν ερημώσει τα ανατολικά τμήματα της Ουγγαρίας. Έστειλε ενισχύσεις στον Στέφανο τον Μέγα, Πρίγκιπα της Μολδαβίας, βοηθώντας τον να αποκρούσει σειρά οθωμανικών εισβολών στα τέλη της δεκαετίας του 1470. Το 1476 ο Ματθίας πολιόρκησε και κατέλαβε το Σάμπατς, σημαντικό συνοριακό οθωμανικό φρούριο. Υπέγραψε συνθήκη ειρήνης με τον Λαδίσλαο Γιαγκέλο το 1478, επικυρώνοντας τον διαμοιρασμό των χωρών του Βοημικού Στέμματος μεταξύ τους. Ο Ματθίας συνέχισε τον πόλεμο με τον Φρειδερίκο Γ΄ και κατέλαβε την Κάτω Αυστρία μεταξύ 1482 και 1487.
Ο Ματθίας δημιούργησε επαγγελματικό στρατό (τον Μαύρο Στρατό της Ουγγαρίας), αναμόρφωσε τη διοίκηση της δικαιοσύνης, μείωσε την ισχύ των βαρώνων και προώθησε τη σταδιοδρομία ταλαντούχων ατόμων που επιλέγονταν περισσότερο με βάση τις ικανότητές τους παρά την κοινωνική θέση τους. Ο Ματθίας ήταν προστάτης της τέχνης και των επιστημών. Η βασιλική του βιβλιοθήκη, η Κορβινιανή Βιβλιοθήκη (Bibliotheca Corviniana), ήταν μια από τις μεγαλύτερες συλλογές βιβλίων στην Ευρώπη. Υπό την προστασία του η Ουγγαρία έγινε η πρώτη χώρα που ενστερνίστηκε την Αναγέννηση από την Ιταλία. Ως Ματθίας ο Δίκαιος, ο μονάρχης που κυκλοφορούσε ανάμεσα στους υπηκόους του μεταμφιεσμένος, παραμένει δημοφιλής ήρωας ουγγρικών λαϊκών ιστοριών.
Πρώτα χρόνια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παιδική ηλικία (1443–57)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Ματθίας γεννήθηκε στο Kόλοζβαρ (σημερινό Κλουζ-Ναπόκα της Ρουμανίας) στις 23 Φεβρουαρίου 1443. Ήταν ο δεύτερος γιος του Ιωάννη Ουνιάδη και της συζύγου του, Ερζέμπετ (Ελισάβετ) Σιλάγκι. Ο Ιωάννης Ουνιάδης ήταν επιφανής στρατιωτικός διοικητής και πολιτικός ηγέτης του Βασιλείου της Ουγγαρίας, που πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του μακριά από τα οικογενειακά κτήματα. Λόγω της απουσίας του πατέρα του, την εκπαίδευση του Ματθία χειρίστηκε η μητέρα του. Όταν ο Ματθίας ήταν παιδί σύχναζαν στην αυλή του Ιωάννη Ουνιάδη πολλοί από τους πολυμαθέστερους της Κεντρικής Ευρώπης συμπεριλαμβανομένων του Πολωνού Γρηγορίου του Σάνοκ (Grzegorz z Sanoka) και του Ούγγρου Ιωάννη Βίτεζ (János Vitéz de Zredna). Ο Γρηγόριος του Σάνοκ, πρώην δάσκαλος του Βασιλιά Βλάντισλαβ Γ΄ της Πολωνίας, ήταν ο μοναδικός δάσκαλος του Ματθία, το όνομα του οποίου είναι γνωστό. Κάτω από αυτές τις επιρροές των λογίων, ο Ματθίας έγινε ενθουσιώδης υποστηρικτής του Αναγεννησιακού ουμανισμού.
Ως παιδί ο Ματθίας έμαθε πολλές γλώσσες και διάβαζε κλασική λογοτεχνία, ειδικά στρατιωτικές πραγματείες. Σύμφωνα με τον Αντόνιο Μπονφίνι ο Ματθίας "γνώριζε όλες τις γλώσσες της Ευρώπης", με εξαίρεση τα τουρκικά και τα ελληνικά[1]. Αν και αυτό ήταν υπερβολή, χωρίς αμφιβολία ο Ματθίας μιλούσε ουγγρικά, λατινικά, ιταλικά, πολωνικά, τσέχικα και γερμανικά[2][3].
Σύμφωνα με μια συνθήκη μεταξύ του Ιωάννη Ουνιάδη και του Τζόρτζε Μπράνκοβιτς, Δεσπότη της Σερβίας, ο Ματθίας και η εγγονή του Δεσπότη, Ελισάβετ του Τσέλιε, αρραβωνιάστηκαν στις 7 Αυγούστου 1451. Η Ελισάβετ ήταν κόρη του Ούλριχ Β΄, Κόμη του Τσέλιε, που ήταν συγγενής με τον Βασιλιά Λαδίσλαο Ε΄ της Ουγγαρίας και αντίπαλο του πατέρα του Ματθία. Λόγω νέων συγκρούσεων μεταξύ του Ουνιάδη και του Ούλριχ του Τσέλιε ο γάμος των παιδιών τους έγινε το 1455. Η Ελισάβετ εγκαταστάθηκε στα κτήματα του Ουνιάδη, αλλά ο Ματθίας σύντομα εστάλη στη βασιλική αυλή, αφήνοντας να εννοηθεί ότι ο γάμος τους ήταν μια κεκαλυμμένη ανταλλαγή ομήρων μεταξύ των οικογενειών τους. Η Ελισάβετ πέθανε πριν το τέλος του 1455.
Ο Ιωάννης Ουνιάδης πέθανε στις 11 Αυγούστου 1456, λιγότερο από τρεις εβδομάδες μετά τη μεγαλύτερη νίκη του επί των Οθωμανών στο Βελιγράδι. Ο μεγαλύτερος γιος του Ιωάννη -αδελφός του Ματθία- Λαδίσλαος έγινε ο επικεφαλής της οικογένειας. Η σύγκρουση του Λαδίσλαου με τον Ούλριχ του Τσέλιε έληξε με τη σύλληψη και τη δολοφονία του Ούλριχ στις 9 Νοεμβρίου. Πιεζόμενος ο Βασιλιάς υποσχέθηκε ότι ποτέ δεν θα πάρει εκδίκησή από τους Ουνιάδηδες για τη δολοφονία του Ούλριχ. Ωστόσο οι δολοφονίες έστρεψαν τους περισσότερους βαρόνους -όπως ο Παλατίνος Λαδίσλαος Γκαράι, ο βασιλικός δικαστής Λαδίσλαος Παλότσι και ο Νίκολας Ουιλάκι, Βοεβόδας της Τρανσυλβανίας- εναντίον του Λαδίσλαου Ουνιάδη. Εκμεταλλευόμενος τη δυσαρέσκεια τους, ο Βασιλιάς φυλάκισε τους αδελφούς Ουνιάδη στη Βούδα στις 14 Μαρτίου 1457. Το βασιλικό συμβούλιο τους καταδίκασε σε θάνατο για εσχάτη προδοσία και ο Λαδίσλαος Ουνιάδης αποκεφαλίστηκε στις 16 Μαρτίου.
Ο Ματθίας κρατήθηκε αιχμάλωτος σε ένα μικρό σπίτι στη Βούδα. Η μητέρα του και ο αδελφός της Μίκαελ Σιλάγκι οργάνωσαν μια εξέγερση εναντίον του Βασιλιά και κατέλαβαν μεγάλες εκτάσεις στις περιοχές ανατολικά του ποταμού Τίσα. Ο Βασιλιάς Λαδίσλαος διέφυγε στη Βιέννη στα μέσα του 1457 και από τη Βιέννη στην Πράγα τον Σεπτέμβριο, παίρνοντας τον Ματθία μαζί του. Ο εμφύλιος πόλεμος μεταξύ των στασιαστών και των πιστών στον μονάρχη βαρόνων συνεχίστηκε μέχρι τον ξαφνικό θάνατο του νεαρού Βασιλιά στις 23 Νοεμβρίου 1457. Στη συνέχεια ο Χουσίτης Αντιβασιλιάς της Βοημίας Γεώργιος του Ποντιέμπραντυ κράτησε τον Ματθία αιχμάλωτο.
Εκλογή ως βασιλιά (1457–58)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Λαδίσλαος Ε΄ πέθανε άτεκνος το 1457. Η μεγαλύτερη αδελφή του Άννα και ο σύζυγός της Γουλιέλμος Γ΄, Ηγεμόνας της Θουριγγίας, ζήτησαν την κληρονομιά του, αλλά δεν έλαβαν καμμία υποστήριξη από τις Τάξεις. Η Δίαιτα της Ουγγαρίας συγκλήθηκε στην Πέστη για να εκλέξει νέο βασιλιά τον Ιανουάριο του 1458. Ο εκπρόσωπος του Πάπα Κάλλιστου Γ΄, Καρδινάλιος Χουάν Καρβαχάλ, που ήταν θαυμαστής του Ιωάννη Ουνιάδη, τάχθηκε ανοιχτά υπέρ του Ματθία.
Η εκλογή του Ματθία ως βασιλιά ήταν ο μόνος τρόπος αποφυγής ενός παρατεταμένου εμφυλίου πολέμου. Ο Λαδίσλαος ήταν ο πρώτος βαρώνος που ενέδωσε. Σε μια συνάντηση με τη μητέρα και τον θείο του Ματθία υποσχέθηκε ότι αυτός και οι σύμμαχοί του θα προωθούσαν την εκλογή του Ματθία και ο Μίκαελ Σιλάγκι υποσχέθηκε ότι ο ανιψιός του ποτέ δεν θα ζητήσει εκδίκηση για την εκτέλεση του Λαδίσλαου Ουνιάδη. Συμφώνησαν επίσης ότι ο Ματθίας θα παντρευόταν την κόρη του Παλατίνου Άννα, υποψήφια νύφη του εκτελεσθέντος αδελφού του.
Ο Μίκαελ Σιλάγκι έφτασε στη Δίαιτα με 15.000 στρατό, εκφοβίζοντας τους βαρόνους που είχαν συναθροιστεί στη Βούδα. Υπό την πίεση του Μίκαελ Σιλάγκι οι ευγενείς συγκεντρώθηκαν στον παγωμένο ποταμό Δούναβη και ανακήρυξαν ομόφωνα τον 14χρονο Ματθία Βασιλιά στις 24 Ιανουαρίου. Συγχρόνως η Δίαιτα εξέλεξε τον θείο του ως αντιβασιλέα.
Βασιλεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πρώτη περίοδος και παγίωση (1458–64)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η εκλογή του Ματθία ήταν η πρώτη φορά που ένα μέλος των ευγενών ανέβαινε στον βασιλικό θρόνο της Ουγγαρίας. Ο Μίκαελ Σιλάγκι έστειλε τον Ιωάννη Βιτέζ στην Πράγα για να συζητήσει τους όρους της απελευθέρωσης του Ματθία με τον Γεώργιο Ποντιέμπραντυ. Ο Ποντιέμπραντ, του οποίου την κόρη Kουνιγκούντα ο Ματθίας υποσχέθηκε να παντρευτεί, συμφώνησε να απελευθερώσει τον μέλλοντα γαμπρό του με λύτρα 60.000 χρυσά φιορίνια. Ο Ματθίας παραδόθηκε στους Ούγγρους αντιπροσώπους στο Στράζνιτσε στις 9 Φεβρουαρίου και με τη διαμεσολάβηση του Ποντιέμπραντυ συμφιλιώθηκε με τον Ιωάννη Γκίσκρα του Μπράντυ, διοικητή των Τσέχων μισθοφόρων που κυριαρχούσαν στο μεγαλύτερο μέρος της Άνω Ουγγαρίας.
Ο Ματθίας έκανε την επίσημη είσοδό του στη Βούδα πέντε ημέρες αργότερα. Κάθισε επίσημα στον θρόνο της Εκκλησίας της Παναγίας, αλλά δεν στέφθηκε, επειδή το Ιερό Στέμμα της Ουγγαρίας ήταν στην κατοχή του Φρειδερίκου Γ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας για σχεδόν δύο δεκαετίες. Ο 14χρονος μονάρχης διαχειριζόταν τις κρατικές υποθέσεις ανεξάρτητα από την αρχή, αν και επανεπιβεβαίωσε τη θέση του θείου του ως αντιβασιλέα. Για παράδειγμα ο Ματθίας παρήγγειλε στους πολίτες του Νάγισεμπεν (σημερινό Σιμπίου στη Ρουμανία) να συμβιβάσουν τις διαφορές τους με τον Βλαντ Δράκουλα, Πρίγκιπα της Βλαχίας, στις 3 Μαρτίου.
Ο Γκίσκρα ήταν ο πρώτος βαρώνος που στράφηκε εναντίον του Ματθία. Προσέφερε στα τέλη Μαρτίου τον θρόνο στον Καζίμιρ Δ΄ της Πολωνίας, σύζυγο της νεότερης αδελφής του Βασιλιά Λαδίσλαου Ε΄, Ελισάβετ, αλλά το Γενικό κοινοβούλιο της Πολωνίας απέρριψε την προσφορά του. Ο στρατηγός του Ματθία Σεμπάστιαν Ρόζγκονι νίκησε τους στρατιώτες του Γκίσκρα στο Σάροσπατακ, αλλά η εισβολή των Οθωμανών στη Σερβία τον Απρίλιο ανάγκασε τον Ματθία να συνάψει ανακωχή με τους Τσέχους. Τους επετράπη να κρατήσουν το κάστρο Σάρος (σήμερα Κάστρο Σάρις στη Σλοβακία) και άλλες οχυρωμένες θέσεις στην Άνω Ουγγαρία. Ο Ματθίας έστειλε δύο ιεράρχες -τον Αύγουστο Σαλάνκι, Επίσκοπο του Γκιέρ και τον Βίντσεντ Σίλασι, Επίσκοπο του Βατς- στην Πράγα, για να στέψουν βασιλιά τον Γεώργιο Ποντιέμπραντυ. Κατόπιν αιτήματος τους, ο «αιρετικός» Ποντιέμπραντυ ορκίστηκε πίστη στην Αγία Έδρα.
Η πρώτη δίαιτα του Ματθία συγκλήθηκε στην Πέστη τον Μάιο του 1458. Οι Τάξεις ενέκριναν σχεδόν πενήντα διατάγματα που επικυρώθηκαν από τον Ματθία -αντί του αντιβασιλέα- στις 8 Ιουνίου. Ένα διάταγμα όριζε ότι ο Βασιλιάς "πρέπει να συγκαλεί και να υλοποιεί -και να φροντίζει να υλοποιείται- μια δίαιτα όλων των ανδρών του βασιλείου αυτοπροσώπως" κάθε χρόνο την Πεντηκοστή. Ο Ματθίας πραγματοποίησε περισσότερες από 25 δίαιτες κατά τη διάρκεια της βασιλείας του και συγκαλούσε τις Τάξεις πιο συχνά από τους προκατόχους του, ειδικά μεταξύ 1458 και 1476. Οι Δίαιτες ελέγχονταν από τους βαρόνους, που ο Ματθίας διόριζε και έπαυε κατά βούληση. Για παράδειγμα έπαυσε τον Παλατίνο Λαδίσλαο Γκαράι και έπεισε τον Μίκαελ Σιλάγκι να παραιτηθεί από την αντιβασιλεία, όταν συνασπίστηκαν το καλοκαίρι του 1458. Ο βασιλιάς διόρισε τον Μίχαελ Όρζαγκ, που ήταν στενός υποστηρικτής του πατέρα του, ως νέο Παλατίνο. Οι περισσότεροι από τους βαρόνους του Ματθία προέρχονταν από παλιές αριστοκρατικές οικογένειες, αλλά προωθούσε επίσης τη σταδιοδρομία κατώτερων ευγενών ή ακόμη και ικανών κοινών πολιτών. Για παράδειγμα οι ευγενείς αδερφοί Ίμρε και Ίστβαν Ζάπολια χρωστάνε τις περιουσίες τους στην εύνοια του Ματθία.
Τα τακτικά έσοδα του Ματθία ανέρχονταν σε περίπου 250.000 χρυσά φιορίνια ετησίως όταν ξεκίνησε η βασιλεία του. Ένα διάταγμα που ψηφίστηκε στη Δίαιτα του 1458 απαγόρευσε ρητά την επιβολή έκτακτων φόρων. Ωστόσο ένας έκτακτος φόρος -ένα χρυσό φιορίνι ανά porta ή αγροτικό νοικοκυριό- επιβλήθηκε αργότερα εκείνο το έτος. Οι Οθωμανοί κατέλαβαν το φρούριο του Γκόλουμπατς στη Σερβία τον Αύγουστο του 1458. Ο Ματθίας διέταξε την κινητοποίηση όλων των ευγενών. Έκανε μια επιδρομή στην Οθωμανική επικράτεια και νίκησε τις δυνάμεις του εχθρού σε μικρές αψιμαχίες. Ο βασιλιάς Στέφανος Θωμάς της Βοσνίας δέχτηκε την επικυριαρχία του Ματθία, που εξουσιοδότησε τον γιο του νέου υποτελούς του Στεφάν Τομάσεβιτς να αναλάβει την κατοχή των τμημάτων της Σερβίας που δεν είχαν καταληφθεί από τους Οθωμανούς.
Στα τέλη του 1458 προς αρχές 1459 ο Ματθίας συγκάλεσε μια Δίαιτα στο Σέγκεντ για να προετοιμάσει πόλεμο εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ωστόσο φημολογίες για μια συνωμοσία τον υποχρέωσαν να επιστρέψει στη Βούδα. Οι φήμες αποδείχτηκαν αληθινές, αφού τουλάχιστον 30 βαρόνοι, συμπεριλαμβανομένων των Λαδίσλαου Γκαράι, Νίκολας Ουιλάκι και Λαδίσλαου Κανισάι, συναντήθηκαν στο Νεμετούιβαρ (σημερινό Γκύσινγκ στην Αυστρία) και προσέφεραν τον θρόνο στον Αυτοκράτορα Φρειδερίκο Γ΄ στις 17 Φεβρουαρίου 1459. Παρόλο που τα ενωμένα στρατεύματα του Αυτοκράτορα και των επαναστατημένων αρχόντων νίκησαν ένα βασιλικό στρατό στο Κέρμεντ στις 27 Μαρτίου, ο Γκαράι πέθανε εκείνη την εποχή και ο Ουιλάκι άρχισε σύντομα διαπραγματεύσεις με τους απεσταλμένους του Ματθία. Οι αψιμαχίες κατά μήκος των δυτικών συνόρων διήρκεσαν αρκετούς μήνες, εμποδίζοντας τον Ματθία να παράσχει στρατιωτική βοήθεια στον Τομάσεβιτς εναντίον των Οθωμανών. Ο τελευταίος κατέλαβε το Σμεντέρεβο στις 29 Ιουνίου, ολοκληρώνοντας την κατάκτηση της Σερβίας.
Ο Γκίσκρα έδωσε όρκο πίστης στον Αυτοκράτορα Φρειδερίκο στις 10 Μαρτίου 1461. Ο Πάπας Πίος Β΄ προσφέρθηκε να μεσολαβήσει για μια ειρηνευτική συνθήκη μεταξύ του Αυτοκράτορα και του Ματθία. Ο Γεώργιος Ποντιέμπραντυ προσέφερε επίσης τη βοήθειά του. Οι εκπρόσωποι του Αυτοκράτορα και του Ματθία υπέγραψαν εκεχειρία στο Όλομουτς τον Απρίλιο του 1460. Ο Πάπας προσέφερε σύντομα οικονομική υποστήριξη για μια αντι-οθωμανική εκστρατεία. Ωστόσο ο Ιωάννης Γκίσκρα επέστρεψε από την Πολωνία, επαναλαμβάνοντας τις ένοπλες συγκρούσεις με Τσέχους μισθοφόρους στις αρχές του 1460. Ο Ματθίας απέσπασε ένα νεοανεγερθέν φρούριο από τους Τσέχους, αλλά δεν μπορούσε να τους αναγκάσει να υποταχθούν. Το κόστος της πεντάμηνης εκστρατείας του στην Άνω Ουγγαρία αποπληρώθηκε με έκτακτη φορολογία. Ο Ματθίας συμμάχησε με τον στασιαστή αδελφό του αυτοκράτορα Αλβέρτο ΣΤ΄, Αρχιδούκα της Αυστρίας. Ο Γεώργιος Ποντιέμπραντυ πήρε το μέρος του Αυτοκράτορα, αν και ο γάμος της κόρης του -που έγινε γνωστή ως Αικατερίνη στην Ουγγαρία- με τον Ματθία έγινε την 1η Μαΐου 1461. Οι σχέσεις μεταξύ του Ματθία και του πεθερού του επιδεινώθηκαν λόγω της συνεχιζόμενης παρουσίας των Τσέχων μισθοφόρων στην Άνω Ουγγαρία. Ο Ματθίας ανέλαβε μια νέα εκστρατεία εναντίον τους όταν η Δίαιτα τον εξουσιοδότησε να εισπράξει ένα έκτακτο φόρο στα μέσα του 1461. Ωστόσο δεν κατάφερε να νικήσει τον Γκίσκρα, που κατέλαβε ακόμη και το Κέσμαρκ (σήμερα Κέζμαροκ της Σλοβακίας).
Οι εκπρόσωποι του Ματθία και του Αυτοκράτορα Φρειδερίκου συνήψαν συνθήκη ειρήνης στις 3 Απριλίου 1462. Σύμφωνα με τη συμφωνία ο Αυτοκράτορας θα επέστρεφε το Ιερό Στέμμα της Ουγγαρίας αντί 80.000 χρυσών φιορινιών, αλλά επιβεβαιώθηκε το δικαίωμά του να χρησιμοποιεί τον τίτλο Βασιλιάς της Ουγγαρίας μαζί με τον Ματθία. Επίσης ο Αυτοκράτορας υιοθέτησε τον Ματθία, που του έδωσε το δικαίωμα να διαδεχθεί τον «γιο του», αν ο Ματθίας πέθαινε χωρίς νόμιμο κληρονόμο. Μέσα σε ένα μήνα ο Γκίσκρα έδωσε όρκο πίστης στον Ματθία. Παρέδωσε όλα τα οχυρά που κατείχε στην Άνω Ουγγαρία στους εκπροσώπους του Βασιλιά. Ως αποζημίωση έλαβε μια μεγάλη έκταση κοντά στον Τίσα και 25.000 χρυσά φιορίνια. Για να πληρώσει τα μεγάλα ποσά που προβλέπονταν στις συνθήκες του με τον Αυτοκράτορα και το Γκίσκρα, ο Ματθίας απέσπασε έκτακτο φόρο με τη συγκατάθεση του Βασιλικού Συμβουλίου. Η Δίαιτα που συγκλήθηκε στα μέσα του 1462, επιβεβαίωσε αυτή την απόφαση, αλλά μόνο όταν 9 ιεράρχες και 19 βαρόνοι υποσχέθηκαν ότι δεν θα επιβάλλονταν έκτακτοι φόροι στη συνέχεια. Με την πρόσληψη μισθοφόρων από τους συντρόφους του Γκίσκρα ο Ματθίας άρχισε να οργανώνει έναν επαγγελματικό στρατό, που έγινε γνωστός ως «Μαύρος Στρατός» τις επόμενες δεκαετίες.
Ο Οθωμανός Σουλτάνος Μωάμεθ Β΄ εισέβαλε στη Βλαχία στις αρχές του 1462. Δεν κατέλαβε τη χώρα, αλλά οι Βλάχοι βογιάροι εκθρόνισαν τον αντιοθωμανό Βλαντ Δράκουλα, αντικαθιστώντας τον με τον ευνοούμενο του Σουλτάνου, Ράντου Γ΄ τον Όμορφο. Ο νέος Πρίγκιπας ήταν πρόθυμος να παραχωρήσει δικαιώματα στους εμπόρους Σάξονες της Τρανσυλβανίας, που είχαν έρθει σε σφοδρή σύγκρουση με τον Βλαντ Δράκουλα. Οι τελευταίοι ζήτησαν βοήθεια από τον Ματθία και συναντήθηκαν στο Μπρασό (σημερινό Μπρασόβ της Ρουμανίας) τον Νοέμβριο. Ωστόσο οι Σάξονες παρουσίασαν στον Ματθία μια επιστολή που φέρεται να έγραψε ο Βλαντ Δράκουλα στον Σουλτάνο Μωάμεθ, με την οποία ο Πρίγκιπας προσέφερε την υποστήριξή του στους Οθωμανούς. Πεισμένος για την προδοσία του Βλαντ Δράκουλα, ο Ματθίας τον φυλάκισε.
Προετοιμάζοντας πόλεμο εναντίον των Οθωμανών, ο Ματθίας συγκάλεσε μια Δίαιτα στην Τόλνα τον Μάρτιο του 1463. Παρόλο που οι Τάξεις τον εξουσιοδότησαν να επιβάλει έναν έκτακτο φόρο μονοκαλλιέργειας, δεν επενέβη όταν ο Μωάμεθ Β΄ εισέβαλε στη Βοσνία τον Ιούνιο. Σε ένα μήνα οι Οθωμανοί δολοφόνησαν τον Βασιλιά Στέφαν Τομάσεβιτς και κατέλαβαν ολόκληρη τη χώρα. Ο Ματθίας υιοθέτησε μια επιθετική εξωτερική πολιτική μόνο αφότου οι όροι της ειρήνης του με τον Αυτοκράτορα Φρειδερίκο επικυρώθηκαν στο Βίνερ Νόιστατ στις 19 Ιουλίου 1463. Οδήγησε τα στρατεύματά του στη Βοσνία και κατέλαβε το Ζάιτσε και άλλα φρούρια στο βόρειο τμήμα της. Οι κατακτημένες περιοχές οργανώθηκαν σε μια νέα μεθοριακή επαρχία ή βανάτο. Με τη βοήθεια του Στέφαν Βούτσιτς, Δούκα του Αγίου Σάββα, ο Ματθίας κατέκτησε επίσης τη βοσνιακή Κράινα και την παραχώρησε στον Δούκα, ο οποίος αποδέχθηκε την επικυριαρχία του.
Η βασίλισσα Αικατερίνη πέθανε στις αρχές του 1464 κατά τις προετοιμασίες για τη στέψη του συζύγου της με το Ιερό Στέμμα, που είχε επιστραφεί από τον Αυτοκράτορα Φρειδερίκο. Η τελετή πραγματοποιήθηκε σε πλήρη συμμόρφωση με το εθιμικό δίκαιο της Ουγγαρίας στις 29 Μαρτίου 1464. Ο Ντένες Σέσι, Αρχιεπίσκοπος του Έστεργκομ έβαλε τελετουργικά το Ιερό Στέμμα στο κεφάλι του Ματθία στο Σέκεσφεχερβαρ. Στη Δίαιτα που συγκλήθηκε με την ευκαιρία αυτή, ο νεοεστεμμμένος βασιλιάς επιβεβαίωσε τις ελευθερίες των ευγενών. Μετά από αυτό δεν μπορούσε να αμφισβητηθεί η νομιμότητα της βασιλείας του Ματθία.
Πρώτες μεταρρυθμίσεις και εσωτερικές διαμάχες (1464–67)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Ματθίας απέλυσε τον αρχικαγκελάριό του, Αρχιεπίσκοπο Σέσι, αντικαθιστώντας τον με τον Στέφανο Βαρντάι, Αρχιεπίσκοπο της Καλότσα και με τον Ιωάννη Βίτεζ. Και οι δύο ιεράρχες έφεραν τον τίτλο του Αρχηγού και Μυστικού Καγκελαρίου, αλλά ο Βαρντάι ήταν στην πράξη ο ηγέτης της Βασιλικής Αυλής. Την ίδια περίπου περίοδο ο Ματθίας ενοποίησε τα ανώτερα δικαστήρια σε ένα ανώτατο. Το νέο ανώτατο δικαστήριο περιόρισε τις εξουσίες των παραδοσιακών δικαστηρίων, που προεδρεύονταν από τους βαρώνους και συνέβαλε στον επαγγελματισμό της διοίκησης της δικαιοσύνης.
Ο Σουλτάνος Μωάμεθ Β΄ επέστρεψε στη Βοσνία και έθεσε υπό πολιορκία το Ζάιτσε τον Ιούλιο του 1464. Ο Ματθίας άρχισε να συγκεντρώνει τα στρατεύματά του κατά μήκος του ποταμού Σάβου, αναγκάζοντας τον σουλτάνο να άρει την πολιορκία στις 24 Αυγούστου. Ο Ματθίας και ο στρατός του διέσχισαν τον ποταμό και κατέλαβαν τη Σρεμπρνίτσα. Επίσης πολιόρκησε το Ζβόρνικ, αλλά η άφιξη ενός μεγάλου Οθωμανικού στρατού τον ανάγκασε να υποχωρήσει στην Ουγγαρία. Την επόμενη χρονιά ο Ματθίας ανάγκασε τον Στέφαν Βούτσιτς, που είχε παραδώσει τη Μακάρσκα Κράινα στη Δημοκρατία της Βενετίας, να εγκαταστήσει ουγγρικές φρουρές στα οχυρά του κατά μήκος του ποταμού Νερέτβα.
Ο Ντένες Σέσι πέθανε το 1465 και ο Ιωάννης Βίτεζ έγινε νέος Αρχιεπίσκοπος του Έστεργκομ. Ο Mατθίας αντικατέστησε τους δύο Βοεβόδες της Τρανσυλβανίας - Νίκολας Ουιλάκι και Ιωάννη Πονγκράκ του Ντένγκελεγκ - με τους Κόμητες Σιγισμούνδο και Ιωάννη Σεντγκιέργκι και τον Μπέρτολντ Έλερμπαχ. Αν και ο Ουιλάκι διατήρησε το αξίωμα του Μπαν της Μάτσβα, ο Βασιλιάς όρισε τον Πέτερ Σόκολι να συνδιοικήσει την επαρχία μαζί με τον παλιό Μπαν.
Ο Ματθίας συγκάλεσε τη Δίαιτα να προετοιμαστεί για μια αντι-οθωμανική εκστρατεία το 1466. Για τον ίδιο σκοπό έλαβε οικονομική ενίσχυση από τον Πάπα Παύλο Β΄. Ωστόσο ο Ματθίας είχε συνειδητοποιήσει ότι δεν μπορούσε να αναμένει ουσιαστική βοήθεια από τις Χριστιανικές δυνάμεις και σιωπηλά εγκατέλειψε την αντι-οθωμανική εξωτερική πολιτική του. Δεν εισέβαλε στην Οθωμανική επικράτεια και οι Οθωμανοί δεν έκαναν σημαντικές εισβολές στην Ουγγαρία, πράγμα που υπονοεί ότι υπέγραψε συνθήκη ειρήνης με τον απεσταλμένο του Μωάμεθ Β΄ που έφτασε στην Ουγγαρία το 1465.
Ο Ματθίας επισκέφθηκε τη Σλαβονία και απέλυσε τους δύο Μπαν Νίκολας Ουιλάκι και Έμερικ Ζαπόλια, αντικαθιστώντας τους με τον Ιωάννη Βίτοβετς και τον Ιωάννη Τουζ το 1466. Στις αρχές του επόμενου έτους προχώρησε σε εκστρατεία στην Άνω Ουγγαρία εναντίον μιας ομάδας Τσέχων μισθοφόρων υπό την ηγεσία του Γιαν Σβέχλα και κατέλαβε το Κοστολάνι (στη σημερινή Σλοβακία). Ο Ματθίας τους κατατρόπωσε και κρέμασε το Σβέχλα και τους 150 συντρόφους του.
Στη Δίαιτα του Μαρτίου του 1467 μετονομάστηκαν δύο παραδοσιακοί φόροι. Ο φόρος επιμελητηρίου συλλεγόταν στη συνέχεια ως φόρος του βασιλικού θησαυροφυλακίου και το τριακοστό ως δασμός του Στέμματος. Λόγω αυτής της αλλαγής όλες οι προηγούμενες φορολογικές απαλλαγές καταργήθηκαν, αυξάνοντας τα κρατικά έσοδα. Ο Ματθίας θέλησε να κάνει συγκεντρωτική τη διαχείριση των βασιλικών εσόδων. Ανέθεσε τη διοίκηση των δασμών του Στέμματος στον Ιωάννη Έρνουστ, προσήλυτο Εβραίο έμπορο. Μέσα σε δύο χρόνια ο Έρνουστ ήταν υπεύθυνος για τη συλλογή όλων των συνήθων και έκτακτων φόρων και τη διαχείριση των ορυχείων άλατος.
Η φορολογική μεταρρύθμιση του Ματθία προκάλεσε εξέγερση στην Τρανσυλβανία. Οι εκπρόσωποι των «Τριών Εθνών» της επαρχίας - οι ευγενείς, οι Σάξονες και οι Σέκελι- σχημάτισαν μια συμμαχία ενάντια στον Βασιλιά στο Κολοζμόνοστορ (σήμερα Μενεστούρ στο Κλουζ-Ναπόκα της Ρουμανίας) στις 18 Αυγούστου, δηλώνοντας ότι ήταν πρόθυμοι να αγωνιστούν για την ελευθερία της Ουγγαρίας. Ο Ματθίας συγκέντρωσε αμέσως τα στρατεύματά του και έσπευσε στην επαρχία. Οι στασιαστές παραδόθηκαν χωρίς αντίσταση, αλλά ο Ματθίας τιμώρησε αυστηρά τους ηγέτες τους, πολλοί από τους οποίους εκδιώχθηκαν, αποκεφαλίστηκαν ή βασανίστηκαν ανελέητα κατά διαταγή του. Υποψιαζόμενος ότι ο Στέφανος ο Μέγας, Πρίγκιπας της Μολδαβίας, είχε υποστηρίξει την εξέγερση, εισέβαλε στη Μολδαβία. Ωστόσο οι δυνάμεις του Στεφάνου κατατρόπωσαν εκείνες του Ματθία στη Μάχη της Μπάια στις 15 Δεκεμβρίου 1467. Ο Ματθίας υπέστη σοβαρά τραύματα, που τον ανάγκασαν να επιστρέψει στην Ουγγαρία.
Πόλεμος για τις Χώρες του Στέμματος της Βοημίας (1468–79)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο πρώην κουνιάδος του Ματθία Βίκτορ Ποντιέμπραντυ εισέβαλε στην Αυστρία στις αρχές του 1468. Ο Αυτοκράτορας Φρειδερίκος απευθύνθηκε στον Ματθία για υποστήριξη, υπονοώντας τη δυνατότητα της εκλογής του ως Βασιλιά των Ρωμαίων - πρώτο βήμα προς τον αυτοκρατορικό θρόνο. Ο Ματθίας κήρυξε τον πόλεμο στον πατέρα του Βίκτορ, Βασιλιά Γεώργιο της Βοημίας στις 31 Μαρτίου. Είπε επίσης ότι ήθελε να βοηθήσει τους Τσέχους Καθολικούς άρχοντες ενάντια στον "αιρετικό μονάρχη" που ο Πάπας είχε αφορίσει. Ο Ματθίας έδιωξε τα Τσέχικα στρατεύματα από την Αυστρία και εισέβαλε στη Μοραβία και τη Σιλεσία. Είχε ενεργό ρόλο στις μάχες. Τραυματίστηκε κατά την πολιορκία του Tρέμπιτς τον Μάιο του 1468 και συνελήφθη στο Χρούντιμ τον Φεβρουάριο του 1469, ενώ κατασκόπευε το στρατόπεδο του εχθρού. Στην τελευταία περίπτωση απελευθερώθηκε επειδή έκανε τους φύλακές του να πιστέψουν ότι ήταν ντόπιος Τσέχος ιπποκόμος.
Η Δίαιτα του 1468 εξουσιοδότησε τον Ματθία να επιβάλει έκτακτο φόρο για τη χρηματοδότηση του νέου πολέμου, αλλά μόνο αφού 8 ιεράρχες και 13 κοσμικοί άρχοντες υποσχέθηκαν για λογαριασμό του Βασιλιά ότι δεν θα επέβαλαν παρόμοια βάρη στο μέλλον. Ο Ματθίας άσκησε επίσης τα βασιλικά του προνόμια για να αυξήσει τα έσοδά του. Παραδείγματος χάριν διέταξε μια περιοδεία-επιθεώρηση του Παλατίνου σε μια περιοχή, το κόστος της οποίας επρόκειτο να καλυφθεί από τους κατοίκους της περιοχής, σύντομα όμως ανακάλεσε αυτή την επιβάρυνση.
Οι Τσέχοι Καθολικοί υπό το Ζντένεκ Στέρνμπεργκ ενώθηκαν με τον Ματθία τον Φεβρουάριο του 1469. Τα ενωμένα στρατεύματά τους περικυκλώθηκαν στο Βίλεμοβ από τον στρατό του Γεωργίου Ποντιέμπραντυ. Φοβούμενος ότι θα συλληφθεί, ο Ματθίας άρχισε διαπραγματεύσεις με τον πρώην πεθερό του. Συναντήθηκαν σε μια κοντινή καλύβα, όπου ο Ματθίας τον έπεισε να υπογράψουν μια ανακωχή, υποσχόμενος ότι θα μεσολαβούσε για μια συμφιλίωση μεταξύ των μετριοπαθών Χουσιτών και της Αγίας Έδρας. Η επόμενη συνάντησή τους πραγματοποιήθηκε στο Όλομουτς τον Απρίλιο. Εδώ οι παπικοί αντιπρόσωποι προσήλθαν με απαιτήσεις, όπως ο διορισμός Καθολικού Αρχιεπισκόπου στην Έδρα της Πράγας, πράγμα που δεν μπορούσε να γίνει αποδεκτό από τον Γεώργιο Ποντιέμπραντυ. Οι Τσέχοι Καθολικοί εξέλεξαν τον Ματθία Βασιλιά της Βοημίας στο Όλομουτς στις 3 Μαΐου, αλλά δεν στέφθηκε ποτέ. Η Μοραβία, η Σιλεσία και η Λουσατία αποδέχτηκαν σύντομα τη βασιλεία του, αλλά η κυρίως Βοημία παρέμεινε πιστή στον Γεώργιο Ποντιέμπραντυ. Οι Τάξεις της Βοημίας αναγνώρισαν ακόμη το δικαίωμα του Λαδίσλαου Γιάγκελου, του μεγαλύτερου γιου του Καζίμιρ Δ΄ της Πολωνίας, να διαδεχθεί τον βασιλιά Γεώργιο Ποντιέμπραντυ.
Οι σχέσεις του Ματθία με τον Φρειδερίκο Β΄ είχαν εν τω μεταξύ επιδεινωθεί επειδή ο Αυτοκράτορας κατηγορούσε τον Ματθία ότι επέτρεπε στους Οθωμανούς να περνάνε μέσω της Σλαβονίας όταν επέδραμαν στις χώρες του Αυτοκράτορα. Ο Οίκος Φρανκοπάνι, του οποίου οι κτήσεις στην Κροατία ήταν εκτεθειμένες σε Οθωμανικές επιδρομές, άρχισε διαπραγματεύσεις με τον Αυτοκράτορα και τη Δημοκρατία της Βενετίας. Το 1469 ο Ματθίας έστειλε στρατό στην Κροατία για να εμποδίσει τους Ενετούς να καταλάβουν την παραλιακή πόλη της Αδριατικής Σένι.
Ο Ματθίας έδιωξε τα στρατεύματα του Γεωργίου Ποντιέμπραντυ από τη Σιλεσία. Ο στρατός του Ματθία περικυκλώθηκε και κατατροπώθηκε στο Ούχερσκι Μπροντ στις 2 Νοεμβρίου, αναγκάζοντάς τον να αποσυρθεί στην Ουγγαρία. Ο Ματθίας σύντομα έδωσε εντολή για την είσπραξη ενός έκτακτου φόρου χωρίς να συγκαλέσει Δίαιτα, αυξάνοντας τη γενικευμένη δυσαρέσκεια μεταξύ των Ουγγρικών Τάξεων. Επισκέφτηκε τον Αυτοκράτορα Φρειδερίκο στη Βιέννη στις 11 Φεβρουαρίου 1470, ελπίζοντας ότι θα συνεισέφερε στο κόστος του πολέμου κατά του Ποντιέμπραντυ. Παρόλο που οι διαπραγματεύσεις διήρκεσαν ένα μήνα, δεν επιτεύχθηκε κανένας συμβιβασμός. Ο αυτοκράτορας αρνήθηκε επίσης να δεσμευτεί να προωθήσει την επιλογή του Ματθία ως Βασιλιά των Ρωμαίων. Μετά από ένα μήνα ο Ματθίας εγκατέλειψε τη Βιέννη χωρίς να πάρει επίσημη άδεια του Φρειδερίκου Γ΄.
Έχοντας συνειδητοποιήσει την αυξανόμενη δυσαρέσκεια των Ουγγρικών Τάξεων, ο Ματθίας συγκάλεσε μια Δίαιτα τον Νοέμβριο. Η Δίαιτα τον εξουσιοδότησε και πάλι να επιβάλει έναν έκτακτο φόρο, ορίζοντας ότι το άθροισμα όλων των φόρων που καταβάλλονταν ανά σπίτι δεν θα μπορούσε να υπερβεί το ένα φιορίνι. Οι Τάξεις κατέστησαν επίσης σαφές ότι ήταν αντίθετοι με τον πόλεμο στη Βοημία. Ο Γεώργιος Ποντιέμπραντυ πέθανε στις 22 Μαρτίου 1471. Η Δίαιτα της κυρίως Βοημίας εξέλεξε βασιλιά τον Λαδίσλαο Γιαγκέλο στις 27 Μαΐου. Ο παπικός αντιπρόσωπος Λορέντσο Ροβερέλα σύντομα κήρυξε άκυρη την εκλογή του Λαδίσλαου και επικύρωσε τη θέση του Ματθία ως Βασιλιά της Βοημίας, αλλά η Αυτοκρατορική Δίαιτα απέρριψε τις αξιώσεις του Ματθία.
Ο Ματθίας βρισκόταν στη Μοραβία, όταν πληροφορήθηκε ότι μια ομάδα Ούγγρων ιεραρχών και βαρόνων προσέφεραν τον θρόνο στον Καζίμιρ, μικρότερο γιο του Βασιλιά Καζίμιρ Δ΄ της Πολωνίας. Η συνωμοσία έγινε από τον Αρχιεπίσκοπο Ιωάννη Βίτεζ και τον ανιψιό του Ιωάννη Παννόνιο, Επίσκοπο του Πετς, που αντιτάχθηκε στον πόλεμο εναντίον του Καθολικού Λαδίσλαου Γιαγκέλου. Αρχικά το σχέδιό τους υποστηρίχθηκε από την πλειονότητα των Τάξεων, αλλά κανείς δεν τόλμησε να εξεγερθεί εναντίον του Ματθία, επιτρέποντάς του να επιστρέψει στην Ουγγαρία χωρίς αντίσταση. Ο Ματθίας συγκάλεσε μια Δίαιτα και υποσχέθηκε να σταματήσει την επιβολή φόρων χωρίς τη συγκατάθεση των Τάξεων και να συγκαλεί τη Δίαιτα κάθε χρόνο. Οι υποσχέσεις του άρχισαν να αίρουν τα περισσότερα παράπονα των Τάξεων και σχεδόν 50 βαρώνοι και αρχιερείς επιβεβαίωσαν την πίστη τους σε αυτόν στις 21 Σεπτεμβρίου. Ο Καζίμιρ Γιαγκέλος επιτέθηκε στις 2 Οκτωβρίου 1471. Με την υποστήριξη του επισκόπου Ιωάννη Παννόνιου κατέλαβε τη Νίτρα (στη σημερινή Σλοβακία), αλλά μόνο δύο βαρώνοι, ο Ιωάννης Ρόζγκονι και ο Νικόλαος Πέρενι, προσχώρησαν. Μέσα σε πέντε μήνες ο Πρίγκηπας Καζίμιρ αποσύρθηκε από την Ουγγαρία, ο επίσκοπος Ιωάννης Παννόνιος πέθανε ενώ διέφευγε και ο Αρχιεπίσκοπος Ιωάννης Βίτεζ απαγορεύτηκε να αφήσει την έδρα του. Ο Ματθίας διόρισε τον Ιωάννη Μπέκενσλερ από τη Σιλεσία στη διοίκηση της Αρχιεπισκοπής του Έστεργκομ. Σε ένα χρόνο Ο Βίτεζ πέθανε και τον διαδέχθηκε ο Μπέκενσλερ.
Οι Οθωμανοί είχαν εν τω μεταξύ καταλάβει τα Ουγγρικά φρούρια κατά μήκος του ποταμού Νερέτβα. Ο Ματθίας όρισε τον πλούσιο βαρόνο Νίκολας Ουιλάκι Βασιλιά της Βοσνίας το 1471, εμπιστευόμενός του την υπεράσπιση της επαρχίας. Ο Ουζούν Χασάν, επικεφαλής των Τουρκομάνων Ακ Κογιουνλού, πρότεινε μια αντιοθωμανική συμμαχία στον Ματθία, αλλά απέφυγε να επιτεθεί στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ο Ματθίας υποστήριξε τους Αυστριακούς ευγενείς που εξεγέρθηκαν ενάντια στον Αυτοκράτορα Φρειδερίκο το 1472. Την επόμενη χρονιά οι Ματθίας, Καζίμιρ Δ΄ και Λαδίσλαος άρχισαν διαπραγματεύσεις για τους όρους μιας συνθήκης ειρήνης, αλλά οι συζητήσεις διήρκεσαν μήνες. Ο Ματθίας προσπάθησε να ενοποιήσει την κυβέρνηση της Σιλεσίας, που απαρτιζόταν από δεκάδες μικρότερα δουκάτα, με τον διορισμό ενός γενικού κυβερνήτη. Ωστόσο οι Τάξεις αρνήθηκαν να εκλέξουν τον υποψήφιό του, Δούκα Φρειδερίκο του Λίγκνιτς.
Ο Αλή Μπέη Μιχάλογλου, Μπέης του Σμεντέρεβο, λεηλάτησε τα ανατολικά τμήματα της Ουγγαρίας, κατέστρεψε το Βάραντ και πήρε μαζί του 16.000 αιχμαλώτους τον Ιανουάριο του 1474. Τον επόμενο μήνα οι εκπρόσωποι του Ματθία και του Καζίμιρ Δ΄ υπέγραψαν μια συνθήκη ειρήνης και ανακοινώθηκε επίσης μια τριετής εκεχειρία μεταξύ του Ματθία και του Λαδίσλαου Γιαγκέλου. Μέσα σε ένα μήνα όμως ο Λαδίσλαος έκανα συμμαχία με τον Αυτοκράτορα Φρειδερίκο, στην οποία προσχώρησε και ο Καζίμιρ Δ΄. Ο Καζίμιρ Δ΄ και ο Λαδίσλαος εισέβαλαν στη Σιλεσία και πολιόρκησαν τον Ματθία στο Μπρέσλαου (σημερινό Βρότσλαβ στην Πολωνία) τον Οκτώβριο. Εμπόδισε όμως τους πολιορκητές να ανεφοδιάζονται, αναγκάζοντάς τους να άρουν την πολιορκία. Στη συνέχεια οι Τάξεις της Σιλεσίας εξέλεξαν με τη θέλησή τους τον νέο υποψήφιο του Ματθία Στέφανο Ζαπόλια ως γενικό κυβερνήτη. Οι Τάξεις της Μοραβίας εξέλεξαν γενικό κυβερνήτη τον Στίμπορ Τοβατσόφσκι. Ο Ματθίας επικύρωσε την απόφαση αυτή, παρόλο που ο Τοβατσόφσκι ήταν οπαδός του Λαδίσλαου Γιαγκέλου.
Οι Οθωμανοί εισέβαλαν στη Βλαχία και τη Μολδαβία στα τέλη του 1474. Ο Ματθίας έστειλε ενισχύσεις υπό τη διοίκηση του Μάγκιαρ Μπάλας στον Στέφανο τον Μέγα. Οι ενωμένες δυνάμεις τους κατατρόπωσαν τους εισβολείς στη Μάχη του Βασλούι στις 10 Ιανουαρίου 1475. Φοβούμενος νέα οθωμανική εισβολή, ο Πρίγκηπας της Μολδαβίας ορκίστηκε πίστη στον Ματθία στις 15 Αυγούστου. Ο Σουλτάνος Μωάμεθ Β΄ πρότεινε ειρήνη, αλλά ο Ματθίας αρνήθηκε. Αντ' αυτού εισέβαλε στην οθωμανική επικράτεια και κατέλαβε το Σάμπατς, σημαντικό φρούριο στον ποταμό Σάβο, στις 15 Φεβρουαρίου 1476. Κατά τη διάρκεια της πολιορκίας ο Ματθίας μόλις που διέφυγε τη σύλληψη, ενώ παρακολουθούσε το φρούριο από μια βάρκα.
Για άγνωστους λόγους ο Αρχιεπίσκοπος Ιωάννης Μπέκενσλερ αποχώρησε από την Ουγγαρία, παίρνοντας μαζί του το θησαυροφυλάκιο της Έδρας του Έστεργκομ στις αρχές του 1476. Κατέφυγε στη Βιέννη και προσέφερε τα χρήματά του στον Αυτοκράτορα. Ο Ματθίας κατηγόρησε τον Αυτοκράτορα ότι είχε υποκινήσει τον Αρχιεπίσκοπο εναντίον του.
Ο Μωάμεθ Β΄ ξεκίνησε εκστρατεία κατά της Μολδαβίας το καλοκαίρι του 1476. Αν και νίκησε στη Μάχη της Βάλεα Άλμπα στις 26 Ιουλίου, η έλλειψη ανεφοδιασμού τον ανάγκασε να υποχωρήσει. Ο Ματθίας έστειλε βοηθητικά στρατεύματα στη Μολδαβία υπό τη διοίκηση του Βλαντ Δράκουλα -τον οποίο είχε απελευθερώσει- και του Στέφανου Μπάτορι. Οι συμμαχικές δυνάμεις νίκησαν έναν οθωμανικό στρατό στον Ποταμό Σερέτη. Με την υποστήριξη της Ουγγαρίας και της Μολδαβίας ο Βλαντ Δράκουλα ξανάγινε Πρίγκιπας της Βλαχίας, αλλά σκοτώθηκε στη μάχη κατά του Βασάραβα Λαϊότα.
Στα τέλη του 1476 έφτασε στην Ουγγαρία η Βεατρίκη της Νάπολης και ο Ματθίας την παντρεύτηκε στη Βούδα στις 22 Δεκεμβρίου εκείνου του έτους. Η νέα Βασίλισσα εγκατέστησε σύντομα μια άκαμπτη εθιμοτυπία, καθιστώντας δυσκολότερη την άμεση επαφή του Βασιλιά με τους υπηκόους του. Σύμφωνα με το Μπονφίνι ο Ματθίας "βελτίωσε επίσης το συμβούλιο και τον τρόπο ζωής του, εισήγαγε πλούσιες δεξιώσεις, εξοβελίζοντας την ταπεινότητα και ομορφαίνοντας τις τραπεζαρίες" μετά τον γάμο του. Σύμφωνα με ρεκόρ της εποχής, τότε τα έσοδα του Ματθία ανήλθαν σε περίπου 500.000 φιορίνια, τα μισά από τα οποία προέρχονταν από τον φόρο του βασιλικού θησαυροφυλακίου και τον έκτακτο φόρο.
Ο Ματθίας συνήψε συμμαχία με τους Τεύτονες Ιππότες και την Επισκοπή του Έρμλαντ κατά της Πολωνίας τον Μάρτιο του 1477. Ωστόσο αντί στην Πολωνία κήρυξε τον πόλεμο στον Αυτοκράτορα Φρειδερίκο, όταν έμαθε ότι εκείνος είχε επικυρώσει τη θέση του Λαδίσλαου Γιαγκέλου ως Βασιλιά της Βοημίας και Πρίγκιπα-εκλέκτορα. Ο Ματθίας εισέβαλε στην Κάτω Αυστρία και επέβαλε αποκλεισμό στη Βιέννη. Ο Λαδίσλαος Γιαγκέλος αρνήθηκε να υποστηρίξει τον Αυτοκράτορα, αναγκάζοντάς τον να αναζητήσει συμφιλίωση με τον Λαδίσλαου Γιαγκέλο. Με τη διαμεσολάβηση του Πάπα Σίξτου Δ΄, της Βενετίας και του Φερδινάνδου Α΄ της Νάπολης ο Ματθίας συνήψε συνθήκη ειρήνης με τον Φρειδερίκο Γ΄, που υπογράφηκε την 1η Δεκεμβρίου. Ο Αυτοκράτορας υποσχέθηκε να επικυρώσει τον Ματθία ως νόμιμο ηγεμόνα της Βοημίας και να του καταβάλει αποζημίωση 100.000 φιορίνια. Συναντήθηκαν στο Κορνόιμπουργκ, όπου ο Φρειδερίκος Γ΄ εγκατέστησε τον Ματθία ως βασιλιά της Βοημίας και ο Ματθίας ορκίστηκε πίστη στον Αυτοκράτορα.
Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των εκπροσώπων του Ματθία και του Λαδίσλαου Γιαγκέλου επιταχύνθηκαν τους επόμενους μήνες. Το πρώτο σχέδιο συνθήκης συμφωνήθηκε στις 28 Μαρτίου 1478 και το κείμενο ολοκληρώθηκε στα τέλη του χρόνου. Η συνθήκη εξουσιοδοτούσε και τους δύο μονάρχες να χρησιμοποιούν τον τίτλο του Βασιλιά της Βοημίας -αν και ο Λαδίσλαος μπορούσε να παραλείπει να απευθύνεται έτσι στον Ματθία στην αλληλογραφία τους- και οι Χώρες του Στέμματος της Βοημίας διαμοιράστηκαν μεταξύ τους. Ο Λαδίσλαος κυβερνούσε την κυρίως Βοημία και ο Ματθίας τη Μοραβία, τη Σιλεσία και τη Λουσατία. Επικύρωσαν επίσημα τη συνθήκη ειρήνης κατά τη συνάντησή τους στο Ολομουτς στις 21 Ιουλίου 1479.
Πόλεμος για την Αυστρία (1479–87)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Αυτοκράτορας Φρειδερίκος πλήρωνε μόνο το μισό της αποζημίωσης που όφειλε στον Ματθία σύμφωνα με τη συνθήκη τους του 1477. Ο Ματθίας συνήψε μια συνθήκη με την Ελβετική Συνομοσπονδία στις 26 Μαρτίου 1479, εμποδίζοντας την πρόσληψη Ελβετών μισθοφόρων από τον Αυτοκράτορα. Συμμάχησε επίσης με τον Αρχιεπίσκοπο του Σάλτσμπουργκ, Μπέρνχαρντ Β΄ του Ρορ, που του επέτρεψε να θέσει υπό την κατοχή του τα φρούρια της Αρχιεπισκοπής στην Καρινθία, την Καρνιόλη και τη Στυρία.
Ένας οθωμανικός στρατός που υποστήριξε ο Βασάραβα Τσεπέλους της Βλαχίας εισέβαλε στην Τρανσυλβανία και πυρπόλησε το Σαζβάρος (σημερινό Οράστιε στη Ρουμανία) στα τέλη του 1479. Ο Ιστβαν Μπάτορι και ο Παλ Κίνιζι διέλυσαν τους επιδρομείς στη Μάχη του Κενιέρμεζεϊ στις 13 Οκτωβρίου. Ο Ματθίας ενοποίησε τη διοίκηση όλων των οχυρών κατά μήκος του Δούναβη στα δυτικά του Βελιγραδίου υπό τον Παλ Κίνιζι για να βελτιώσει την άμυνα των νότιων συνόρων. Έστειλε ενισχύσεις στον Στέφανο τον Μέγα, που εισέβαλε στη φιλοοθωμανική Βλαχία στις αρχές του 1480, και έκανε μια εκστρατεία μέχρι το Σαράγεβο στη Βοσνία τον Νοέμβριο. Ίδρυσε πέντε αμυντικές επαρχίες ή βανάτα, γύρω από τα οχυρά του Σορένιβαρ (σημερινό Ντρομπέτα-Τούρνου Σεβερίν στη Ρουμανία), του Βελιγραδίου, του Σάμπατς, του Σρέμπρενικ και του Ζάιτσε. Την επόμενη χρονιά ο Ματθίας κίνησε μια ποινική διαδικασία εναντίον των Φράνκαπαν, των Ζρίνσκι και άλλων κορυφαίων Κροατών και Σλαβόνων αρχόντων για την υποτιθέμενη συμμετοχή τους στη συνωμοσία του 1471. Οι περισσότεροι βαρόνοι συγχωρήθηκαν αμέσως, όταν συμφώνησαν με την εισαγωγή ενός νέου φόρου στη γη. Το 1481, για ένα δάνειο 100.000 φιορινιών, ο Ματθίας κατέσχεσε τις πόλεις Μάουτερν στη Στυρία και Σανκτ Πέλτεν στην Κάτω Αυστρία από τον Φρίντριχ Μάουερκιρχερ, έναν από τους δύο υποψήφιους για την Επισκοπή του Πάσσαου.
Ο σουλτάνος Μωάμεθ Β΄ πέθανε στις 3 Μαΐου 1481. Ακολούθησε εμφύλιος πόλεμος στην Οθωμανική Αυτοκρατορία μεταξύ των γιων του Βαγιαζίτ Β΄ και Τζεμ. Ο ηττημένος Τζεμ κατέφυγε στη Ρόδο, όπου οι Ιωαννίτες Ιππότες τον έθεσαν υπό κράτηση. Ο Ματθίας διεκδίκησε τη φρούρηση του Τζεμ με την ελπίδα να τον χρησιμοποιήσει για να κερδίσει παραχωρήσεις από τον Βαγιαζίτ, αλλά η Βενετία και ο Πάπας Ιννοκέντιος Η΄ αντιτάχθηκαν έντονα σε αυτό το σχέδιο. Στα τέλη του 1481 Ουγγρικά βοηθητικά στρατεύματα βοήθησαν τον πεθερό του Ματθία Φερδινάνδο Α΄ της Νάπολης να ανακαταλάβει το Οτράντο, που είχε χάσει από τους Οθωμανούς το προηγούμενο έτος (1480).
Παρόλο που ο "Μαύρος Στρατός" είχε ήδη θέσει υπό πολιορκία το Χάινμπουργκ αν ντερ Ντόναου τον Ιανουάριο του 1482, ο Ματθίας κήρυξε επίσημα νέο πόλεμο στον Αυτοκράτορα Φρειδερίκο τρεις μήνες αργότερα. Διηύθυνε την πολιορκία προσωπικά από τα τέλη Ιουνίου και η πόλη έπεσε τον Οκτώβριο. Τους επόμενους τρεις μήνες κατέλαβε επίσης το Σανκτ Φάιτ αν ντερ Γκλαν, το Έντσερσντορφ αν ντερ Φίσα και το Kέσεγκ. Ο παπικός αντιπρόσωπος Μπαρτολομέο Μαράσι προσπάθησε να μεσολαβήσει για μια συνθήκη ειρήνης μεταξύ του Ματθία και του Αυτοκράτορα, αλλά ο Ματθίας αρνήθηκε. Αντ' αυτού, υπέγραψε μια πενταετή ανακωχή με τον Σουλτάνο Βαγιαζίτ.
Ο γάμος του Ματθία με τη Βεατρίκη της Νάπολης δεν απέφερε γιους και έτσι προσπάθησε να ενισχύσει τη θέση του εξώγαμου γιου του, Ιωάννη Κορβίνου, ο οποίος έλαβε το Κάστρο Σάρος και κληρονόμησε τις εκτεταμένες κτήσεις της γιαγιάς του Ελισάβετ Σιλάγκι με τη συγκατάθεση του πατέρα του. Ο Ματθίας ανάγκασε επίσης τον Βίκτορ Ποντιέμπραντυ να παραιτηθεί από το Δουκάτο του Τρόπαου στη Σιλεσία υπέρ του Ιωάννη Κορβίνου το 1485. Η Βασίλισσα Βεατρίκη εναντιώθηκε στην εύνοια του Ματθία προς τον γιο του. Ωστόσο ο Ματθίας όρισε τον οκτάχρονο ανιψιό της Ιππόλυτο ντ' Έστε Αρχιεπίσκοπο του Έστεργκομ. Ο Πάπας αρνήθηκε επί χρόνια να επικυρώσει τον διορισμό του παιδιού. Ο «Μαύρος Στρατός» περικύκλωσε τη Βιέννη τον Ιανουάριο του 1485. Η πολιορκία διήρκεσε πέντε μήνες και τελείωσε με τη θριαμβευτική είσοδο του Ματθία επικεφαλής 8.000 βετεράνων στη Βιέννη την 1η Ιουνίου. Ο Βασιλιάς μετέφερε σύντομα τη βασιλική αυλή στη νεοκατακημένη πόλη και κάλεσε τις Τάξεις της Κάτω Αυστρίας στη Βιέννη και τις ανάγκασε να ορκιστούν σε αυτόν.
Μετά από πρωτοβουλία του μονάρχη, η Δίαιτα του 1485 ενέκρινε το αποκαλούμενο Decretum maius, έναν συστηματικό νομικό κώδικα που αντικατέστησε πολλά προηγούμενα αντικρουόμενα διατάγματα. Ο κώδικας θέσπισε ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις στην απονομή της δικαιοσύνης. Το περιοδεύων δικαστήριο του Παλατίνου και οι έκτακτες συνελεύσεις των κομητειών καταργήθηκαν, πράγμα που ενίσχυσε τη θέση των δικαστηρίων των κομητειών. Ο Ματθίας επίσης θέσπισε ότι σε περιπτώσεις απουσίας ή ανηλίκου του μονάρχη, ο Παλατίνος εξουσιοδοτείτο να κυβερνά ως Αντιβασιλέας.
Προοίμιο του Decretum Maius: "Ο Ματθίας, ελέω Θεού, Βασιλιάς της Ουγγαρίας, της Βοημίας, της Δαλματίας, της Κροατίας, της Βοσνίας, της Σερβίας, της Γαλικίας, της Λοδομερίας, της Κουμανίας και της Βουλγαρίας, Δούκας της Σιλεσίας και του Λουξεμβούργου και Άρχοντας της Μοραβίας και της Λουσατίας για την αιώνια μνήμη του παρόντος. Είναι αρμόζον οι βασιλιάδες και οι πρίγκιπες, που με ουράνια εντολή τοποθετούνται στην κορυφή του ανώτατου αξιώματος, να κοσμούνται όχι μόνο από όπλα αλλά και από νόμους και οι υπήκοοί τους, καθώς και τα ηνία της εξουσίας, να συγκρατούνται μάλλον από τη δύναμη των καλών και σταθερών θεσμών και όχι από τη σκληρότητα της απόλυτης εξουσίας και την καταδικαστέα κατάχρηση".
Ο Αυτοκράτορας Φρειδερίκος έπεισε έξι από τους επτά Πρίγκιπες-εκλέκτορες της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας να ανακηρύξουν τον γιο του Μαξιμιλιανό Βασιλιά των Ρωμαίων στις 16 Φεβρουαρίου 1486. Ο Αυτοκράτορας όμως παρέλειψε να καλέσει στη σύνοδο τον Βασιλιά της Βοημίας, είτε τον Ματθία είτε τον Λαδίσλαο Γιαγκέλο. Σε μια προσπάθεια να αποσοβήσει μια διαμαρτυρία του Λαδίσλαου, ο Ματθίας τον προσκάλεσε σε προσωπική συνάντηση. Αν και σχημάτισαν μια συμμαχία στη Γίχλαβα τον Σεπτέμβριο, οι Τάξεις της Βοημίας αρνήθηκαν να την επικυρώσουν και ο Λαδίσλαος αναγνώρισε την εκλογή του Μαξιμιλιανού.
Εν τω μεταξύ ο Ματθίας συνέχισε τον πόλεμό του ενάντια στον αυτοκράτορα. Ο "Μαύρος Στρατός" κατέλαβε αρκετές πόλεις στην Κάτω Αυστρία, συμπεριλαμβανομένης της Λάα αν ντερ Τάγια και του Στάιν, το 1485 και 1486. Ίδρυσε την αυλή του για την Κάτω Αυστρία το 1486, αλλά ποτέ δεν εισήγαγε χωριστή σφραγίδα γι' αυτό το βασίλειο. Έλαβε τον τίτλο του Δούκα της Αυστρίας στη Δίαιτα των Τάξεων της Κάτω Αυστρίας στο Έμπενφουρτ το 1487. Διόρισε τον Στέφανο Ζαπόλια γενικό κυβερνήτη, τον Ούρμπαν Ναγκιλουτσέι διοικητή της Αρχιεπισκοπής της Βιέννης και ανέθεσε την υπεράσπιση των κατεχόμενων πόλεων και οχυρών σε Ούγγρους και Βοημούς οπλαρχηγούς, αλλά κατά τα άλλα συνέχισε να απασχολεί υπαλλήλους του Αυτοκράτορα Φρειδερίκου που αποδέχτηκαν την εξουσία του. Το Βίνερ Νόιστατ, η τελευταία πόλη της Κάτω Αυστρίας που αντιστάθηκε στον Ματθία, υποτάχθηκε στις 17 Αυγούστου 1487. Ξεκίνησε διαπραγματεύσεις με τον Δούκα Αλβέρτο Γ΄ της Σαξονίας, που έφτασε επικεφαλής του αυτοκρατορικού στρατού για να αγωνιστεί για τον Αυτοκράτορα Φρειδερίκο Γ΄ και στις 16 Δεκεμβρίου υπέγραψαν στο Σανκτ Πέλτεν εξάμηνη ανακωχή, που τερμάτισε τον πόλεμο.
Τελευταία χρόνια (1487–90)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σύμφωνα με τον σύγχρονό του Φιλίπ ντε Κομίν, οι υπήκοοι του Ματθία φοβόντουσαν τον βασιλιά τους στα τελευταία χρόνια της ζωής του, επειδή σπάνια έδειχνε έλεος προς όσους υποπτευόταν για προδοσία. Είχε φυλακίσει τον Αρχιεπίσκοπο Πέτερ Βάραντι το 1484 και διέταξε την εκτέλεση του Καγκελάριου της Βοημίας Γιάροσλαβ Μπόκοβιτς το 1485. Φυλάκισε επίσης to 1487 τον Νίκολας Μπάνφι, μέλος οικογένειας αρχόντων, αν και είχε προηγουμένως αποφύγει την τιμωρία της παλιάς αριστοκρατίας. Η φυλάκιση του Μπάνφι φαίνεται να συνδεόταν με τον γάμο του με την κόρη του Ιωάννη του Παράφρονα, Δούκα του Γκλόγκαου, γιατί ο Ματθίας προσπάθησε να σφετεριστεί αυτό το δουκάτο για τον Ιωάννη Κορβίνο. Ο Ιωάννης ο Παράφρων συμμάχησε με τον Δούκα του Μύνστερμπεργκ, Ερρίκο Ποντιέμπραντυ και κήρυξε πόλεμο στον Ματθία στις 9 Μαΐου. Έξι μήνες αργότερα ο Μαύρος Στρατός εισέβαλε και κατέλαβε το δουκάτο του.
Εν τω μεταξύ οι πολίτες της Ανκόνα, πόλης των Παπικών Κρατών, ύψωσαν τη σημαία του Ματθία με την ελπίδα ότι θα τους προστατεύσει από τη Βενετία. Ο Πάπας Ιννοκέντιος Η΄ διαμαρτυρήθηκε αμέσως, αλλά ο Ματθίας αρνήθηκε να αποκηρύξει την προστασία της πόλης, δηλώνοντας ότι η σχέση ανάμεσα σε αυτόν και την πόλη ποτέ δεν θα βλάψει τα συμφέροντα της Αγίας Έδρας. Έστειλε επίσης βοηθητικό στρατό στον πεθερό του, που διεξήγαγε πόλεμο εναντίον της Αγίας Έδρας και της Βενετίας. Η εκεχειρία του 1482 μεταξύ Ουγγαρίας και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας παρατάθηκε για δύο χρόνια το 1488. Με την ευκαιρία αυτή συμφωνήθηκε οι Οθωμανοί να μην εισβάλουν στη Βλαχία και τη Μολδαβία. Την επόμενη χρονιά ο Ματθίας παραχώρησε στον Στέφανο τον Μέγα της Μολδαβίας δύο κτήσεις στην Τρανσυλβανία.
Ο Ματθίας, που υπέφερε από ποδάγρα, δεν μπορούσε να περπατήσει και μεταφερόταν σε χειράμαξα μετά τον Μάρτιο του 1489. Στη συνέχεια η διαδοχή του προκάλεσε σφοδρές συγκρούσεις μεταξύ της Βασίλισσας Βεατρίκης και του Ιωάννη Κορβίνου. Ο Ματθίας ζήτησε από τον αδελφό της Βεατρίκης Αλφόνσο, Δούκα της Καλαβρίας, να την πείσει να μη διεκδικήσει το Στέμμα, δηλώνοντας ότι ο «Ουγγρικός λαός είναι ικανός να σκοτωθεί έως και τον τελευταίο άνθρωπο, παρά να υποταχθεί στην κυβέρνηση μιας γυναίκας». Για να ενισχύσει τη θέση του νόθου γιου του, ο Ματθίας πρότεινε ακόμη και να αποσυρθεί από την Αυστρία και να επιβεβαιώσει το δικαίωμα του Αυτοκράτορα Φρειδερίκου να τον διαδεχθεί, εφόσον εκείνος ήταν διατεθειμένος να παραχωρήσει την Κροατία και τη Βοσνία στον Ιωάννη Κορβίνο, λαμβάνοντας ο τελευταίος τον τίτλο του βασιλιά τους.
Ο Ματθίας συμμετείχε στην πολύωρη τελετή της Κυριακής των Βαΐων στη Βιέννη το 1490, παρόλο που ήταν τόσο άρρωστος που το πρωί δεν μπόρεσε να φάει. Γύρω στο μεσημέρι έφαγε ένα σύκο, που αποδείχθηκε σάπιο και αναστατώθηκε πολύ και ξαφνικά λιποθύμησε. Την επόμενη μέρα δεν μπορούσε να μιλήσει και μετά από δύο μέρες πέθανε το πρωί της 6ης Απριλίου. Σύμφωνα με τον καθηγητή ιατρικής Φρίγκιες Κοράνυ ο Ματθίας πέθανε από εγκεφαλικό επεισόδιο. Ο Δρ. Χέρβιγκ Έγκερτ δεν αποκλείει την πιθανότητα δηλητηρίασης. Η κηδεία του Ματθία έγινε στον Καθεδρικό του Αγίου Στεφάνου στη Βιέννη και θάφτηκε στον Καθεδρικό του Σέκεσφεχερβαρ στις 24 ή 25 Απριλίου 1490.
Πολιτιστικό έργο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αναγεννησιακός βασιλιάς
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Ματθίας ήταν ο πρώτος μη Ιταλός μονάρχης που προώθησε την εξάπλωση της Αναγέννησης στο βασίλειό του. Ο γάμος του με τη Βεατρίκη της Νάπολης ενίσχυσε την επιρροή της τότε ιταλικής τέχνης και λογιοσύνης και επί βασιλείας του η Ουγγαρία έγινε η πρώτη χώρα έξω από την Ιταλία που ενστερνίστηκε την Αναγέννηση. Η πρώτη εμφάνιση κτιρίων και έργων αναγεννησιακού ρυθμού έξω από την Ιταλία ήταν στην Ουγγαρία. Ο Ιταλός λόγιος Μαρσίλιο Φιτσίνο μύησε τον Ματθία στις ιδέες του Πλάτωνα για τον φιλόσοφο-βασιλιά που συγκεντρώνει στο πρόσωπό του τη σοφία και τη δύναμη, κάτι που γοήτευσε τον Ματθία. Ο Ματθίας είναι ο βασικός χαρακτήρας στη Σύγκριση Δημοκρατιών και Βασιλείων του Αουρέλιο Λίπο Μπραντολίνι, ένα διάλογο για τη σύγκριση των δύο μορφών κυβέρνησης. Σύμφωνα με τον Μπραντολίνι, ο Ματθίας είπε ότι ένας μονάρχης «είναι επικεφαλής του νόμου και κυβερνάει πάνω από αυτόν» όταν συνόψισε τις δικές του έννοιες περί κράτους.
Ο Ματθίας καλλιέργησε επίσης την παραδοσιακή τέχνη. Τα ουγγρικά επικά ποιήματα και λυρικά τραγούδια συχνά ακούγονταν στην αυλή του. Ήταν περήφανος για τον ρόλο του ως υπερασπιστή του Ρωμαιοκαθολισμού ενάντια στους Οθωμανούς και τους Χουσίτες. Ξεκινούσε θεολογικές συζητήσεις, για παράδειγμα σχετικά με το δόγμα της Άμωμης Σύλληψης και ξεπέρασε τόσο τον Πάπα όσο και τον απεσταλμένο του "όσον αφορά την τήρηση της θρησκείας", σύμφωνα με τον τελευταίο. Ο Ματθίας εξέδωσε νομίσματα στη δεκαετία του 1460 που έφεραν εικόνα της Παναγίας, επιδεικνύοντας την ιδιαίτερη αφοσίωση του στη λατρεία της.
Με πρωτοβουλία του Ματθία, ο Αρχιεπίσκοπος Ιωάννης Βίτεζ και ο Επίσκοπος Ιωάννης Παννόνιος έπεισαν τον Πάπα Παύλο Β΄ να τους εξουσιοδοτήσει να ιδρύσουν πανεπιστήμιο στο Πρεσβούργο (σημερινή Μπρατισλάβα) της Σλοβακίας στις 29 Μαΐου 1465, την Academia Istropolitana, που έκλεισε όμως λίγο μετά τον θάνατο του Αρχιεπισκόπου. Ο Ματθίας σχεδίαζε να ιδρύσει ένα νέο πανεπιστήμιο στη Βούδα, αλλά αυτό το σχέδιο δεν ολοκληρώθηκε.
Οικοδομικά έργα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Ματθίας ξεκίνησε τουλάχιστον δύο μεγάλα οικοδομικά έργα. Τα έργα στη Βούδα και στο Βίσεγκραντ ξεκίνησαν περίπου το 1479. Δύο νέες πτέρυγες και ένας κρεμαστός κήπος χτίστηκαν στο βασιλικό κάστρο της Βούδας και το παλάτι στο Βίσεγκραντ ξαναχτίστηκε σε αναγεννησιακό στυλ. Ο Ματθίας διόρισε τον Ιταλό Κιμέντι Καμίσα και τον Δαλματό Τζιοβάνι Νταλμάτα να διευθύνουν αυτά τα έργα.
Ο Ματθίας ανέθεσε στους κορυφαίους Ιταλούς καλλιτέχνες της εποχής του να διακοσμήσουν τα παλάτια του: για παράδειγμα ο γλύπτης Μπενεντέτο ντα Μαγιάνο και οι ζωγράφοι Φιλιππίνο Λίππι και Αντρέα Μαντένια εργάστηκαν γι' αυτόν. Έχει διασωθεί αντίγραφο πορτραίτου του Ματθία από τον Μαντένια. Ο Ματθίας προσέλαβε επίσης τον Ιταλό στρατιωτικό μηχανικό Αριστοτέλη Φιοραβάντι για να διευθύνει την ανακατασκευή των οχυρών κατά μήκος των νότιων συνόρων. Ανήγειρε νέα μοναστήρια σε Ύστερο Γοτθικό ρυθμό για τους Φραγκισκανούς στο Κολοσβάρ, το Σέγκεντ και το Χούνιαντ και για τους Παυλιανούς στη Φεγιερεγκιχάζα.
Βασιλική βιβλιοθήκη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κύριο άρθρο : Κορβινιανή Βιβλιοθήκη
Ο Ματθίας ξεκίνησε τη συστηματική συλλογή βιβλίων μετά την άφιξη του πρώτου βιβλιοθηκονόμου του, Γκαλεότο Μάρτσιο, φίλου του Ιωάννη Παννόνιου από τη Φερράρα περίπου το 1465. Η ανταλλαγή επιστολών μεταξύ του Tαντέο Ουγκολέτο, που διαδέχθηκε τον Μάρτσιο το 1471 και του Φραντσέσκο Μπαντίνι συνέβαλε στην ανάπτυξη της βασιλικής βιβλιοθήκης, επειδή ο τελευταίος ενημέρωνε τακτικά τον φίλο του για νέα χειρόγραφα. Ο Ματθίας απασχολούσε επίσης γραφείς, εικονογράφους και βιβλιοδέτες. Αν και ο ακριβής αριθμός των βιβλίων του είναι άγνωστος, η Κορβινιανή Βιβλιοθήκη ήταν μια από τις μεγαλύτερες συλλογές βιβλίων της Ευρώπης όταν πέθανε.
Σύμφωνα με τον Μάρκους Τάνε οι σωζόμενοι 216 τόμοι της βιβλιοθήκης του Βασιλιά "δείχνουν ότι ο Ματθίας είχε τα λογοτεχνικά γούστα ενός κλασικού 'άλφα αρσενικού'", που προτιμούσε κοσμικά βιβλία παρά λατρευτικά έργα. Για παράδειγμα σώζονται μια Λατινική μετάφραση της βιογραφίας του Κύρου του Μεγάλου του Ξενοφώντα, το βιβλίο του Κόιντου Κούρτιου Ρούφου για τον Μέγα Αλέξανδρο και μια στρατιωτική διατριβή της εποχής του Ρομπέρτο Βαλτούριο. Ο Ματθίας απολάμβανε την ανάγνωση, όπως αποδεικνύεται από μια επιστολή στην οποία ευχαριστεί τον Ιταλό λόγιο Πομπόνιο Λέτο, που του έστειλε το έργο του Σίλιου Ιταλικού για τον Β΄ Καρχηδονιακό Πόλεμο.
Προστάτης των λογίων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Ματθίας απολάμβανε τη συναναστροφή των Ουμανιστών και είχε ζωηρές συζητήσεις για διάφορα θέματα μαζί τους. Η φήμη της μεγαλοψυχίας του ενθάρρυνε πολλούς λόγιους, κυρίως Ιταλούς, να εγκατασταθούν στη Βούδα. Οι Αντόνιο Μπονφίνι, Πιέτρο Ραντσάνο, Μπαρτολομέο Φόντσιο και Φραντσέσκο Μπαντίνι πέρασαν πολλά χρόνια στην αυλή του Ματθία. Αυτός ο κύκλος μορφωμένων ανδρών εισήγαγε στην Ουγγαρία τις ιδέες του Νεοπλατωνισμού.
Όπως όλοι οι διανοούμενοι της εποχής του, ο Ματθίας ήταν πεπεισμένος ότι οι κινήσεις και οι συνδυασμοί των αστεριών και των πλανητών ασκούσαν επιρροή στη ζωή των ατόμων και στην ιστορία των εθνών. Ο Γκαλεότο Μάρτσιο τον περιέγραψε ως «βασιλιά και αστρολόγο» και ο Αντόνιο Μπονφίνι είπε ότι ο Ματθίας "δεν έκανε ποτέ τίποτα χωρίς να συμβουλευτεί τα αστέρια". Μετά από αίτημά του, οι διάσημοι αστρονόμοι της εποχής Ιωάννης Ρεγιομοντάνος και Μάρτσιν Μπυλιτσά δημιούργησαν ένα αστεροσκοπείο στη Βούδα και το εξόπλισαν με αστρολάβους και ουράνιες σφαίρες. Ο Ρεγιομοντάνος αφιέρωσε το βιβλίο του για τη ναυσιπλοΐα, που χρησιμοποίησε αργότερα ο Χριστόφορος Κολόμβος, στον Ματθία. Ο Βασιλιάς διόρισε τον Μπυλιτσά σύμβουλό του το 1468. Σύμφωνα με τον Σκοτ E. Χέντριξ «η τοποθέτηση ενός εξέχοντος αστρολόγου ως πολιτικού σύμβουλού του παρείχε ένα μηχανισμό μείωσης του άγχους, που ενίσχυε το ηθικό για τις πολιτικές ελίτ στο βασίλειό του, ενισχύοντας παράλληλα την αίσθηση του ελέγχου ενόψει των πολλαπλών αντιξοοτήτων που αντιμετώπιζαν οι Ούγγροι» στη βασιλεία του.
Οικογένεια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η πρώτη σύζυγος του Ματθία, Ελισάβετ του Τσέλιε, ήταν παιδί όταν τελέστηκε η γαμήλια τελετή το 1455, αλλά πέθανε τον Σεπτέμβριο πριν την ολοκλήρωση[4] του γάμου. Η δεύτερη σύζυγός του Αικατερίνη του Ποντιέμπραντυ, κόρη του Γεωργίου της Βοημίας γεννήθηκε το 1449 και πέθανε στον τοκετό τον Ιανουάριο ή τον Φεβρουάριο του 1464, όπως και το νεογέννητο.
Ο Ματθίας προσέγγισε τον Αυτοκράτορα Φρειδερίκο, για να του προτείνει μια νέα νύφη από τις συγγενείς του. Ο Φρειδερίκος Β΄, Εκλέκτορας του Βρανδεμβούργου, πρότεινε μία από τις κόρες του στον Ματθία, αλλά οι ουγγρικές Τάξεις αντιτάχθηκαν σε αυτό το σχέδιο. Σε μια προσπάθεια σύναψης συμμαχίας με τον Βασιλιά Καζίμιρ Δ΄ της Πολωνίας, ο Ματθίας έκανε πρόταση στην κόρη του Βασιλιά πριγκίπισσα Χέντβιγκ, που όμως απορρίφθηκε. Κατά τη συνάντηση του Αυτοκράτορα Φρειδερίκου με τον Ματθία το 1470, συζητήθηκε επίσης ένας γάμος του Ματθία με την πεντάχρονη κόρη του Αυτοκράτορα Κουνιγούνδη της Αυστρίας, αλλά ο Αυτοκράτορας δεν ήταν διατεθειμένος να δεσμευτεί για τον γάμο.
Η τρίτη σύζυγός του Ματθία, Βεατρίκη των Τραστάμαρα, κόρη του Φερδινάνδου Α΄ της Νάπολης, γεννήθηκε το 1457. Οι αρραβώνες τους ανακοινώθηκαν στο Μπρέσλαου στις 30 Οκτωβρίου 1474 κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της πόλης από τους Καζίμιρ Δ΄ και Λαδίσλαο Γιαγκέλο. Η προίκα της ανερχόταν σε 200.000 χρυσά νομίσματα. Η Βεατρίκη έζησε και μετά τον σύζυγό της και επέστρεψε στη Νάπολη, όπου απεβίωσε το 1508.
Το μόνο γνωστό παιδί του Ματθία, ο Ιωάννης Κορβίνος, γεννήθηκε εκτός γάμου το 1473. Η μητέρα του Μπάρμπαρα Έντελπεκ, κόρη ενός πολίτη του Στάιν στην Κάτω Αυστρία, συναντήθηκε με τον βασιλιά στις αρχές του 1470. Ο Ιωάννης Κορβίνος πέθανε στις 12 Οκτωβρίου 1504.
Υστεροφημία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σύμφωνα με τον Μάρκους Τάνερ, ο Ματθίας κυβερνούσε «μια ευρωπαϊκή υπερδύναμη» στο τέλος της βασιλείας του. Οι κατακτήσεις του ωστόσο χάθηκαν μήνες μόλις μετά τον θάνατό του. Οι προύχοντες του Μπρέσλαου δολοφόνησαν σύντομα τον διοικητή του Χάιντς Ντόμπνιγκ. Η εξουσία του Αυτοκράτορα στη Βιέννη και στο Βίνερ Νόιστατ αποκαταστάθηκε χωρίς αντίσταση.
Ο Στέφανος Ζαπόλια είπε ότι ο θάνατος του Βασιλιά ανακούφισε "την Ουγγαρία από την ταλαιπωρία και την καταπίεση από τις οποίες είχε υποφέρει μέχρι τώρα". Η βασιλική εξουσία μειώθηκε γρήγορα, επειδή διάφοροι διεκδικητές -ο Ιωάννης Κορβίνος, ο Mαξιμιλιανός των Ρωμαίων, ο Λαδίσλαος Γιαγκέλος και ο μικρότερος αδελφός του Ιωάννης Αλβέρτος- ανταγωνίζονταν για το στέμμα. Ο Λαδίσλαος Γιαγκέλος θριάμβευσε επειδή οι βαρόνοι τον θεώρησαν αδύναμο ηγεμόνα και κέρδισε την υποστήριξη της πλούσιας χήρας του Ματθία με την υπόσχεση να την παντρευτεί. Ο Λαδίσλαος εκλέχτηκε Βασιλιάς αφού υποσχέθηκε ότι θα καταργήσει όλες τις "βλαβερές καινοτομίες" που εισήγαγε ο Ματθίας, ειδικά τον έκτακτο φόρο. Ο Λαδίσλαος δεν μπορούσε να χρηματοδοτήσει τη συντήρηση του Μαύρου Στρατού και οι απλήρωτοι μισθοφόροι άρχισαν να λεηλατούν την ύπαιθρο. Μια βασιλική δύναμη υπό την ηγεσία του Παλ Κίνιζι τους διέλυσε στον ποταμό Σάβο το 1492.
Το βάρος των πολέμων και της λαμπρής βασιλικής αυλής του Ματθία έπεφτε κυρίως στους αγρότες, που πλήρωναν τουλάχιστον το 85% των φόρων. Το Χρονικό του Ντούμπνικ, που γράφτηκε στην ανατολική Ουγγαρία το 1479, λέει ότι «οι χήρες και τα ορφανά» καταριόντουσαν τον Βασιλιά για τους υψηλούς φόρους. Ωστόσο ιστορίες για τον "Ματθία το Δίκαιο", που περιπλανιόταν μεταμφιεσμένος σε όλο το βασίλειό του για να αποδώσει δικαιοσύνη στους υπηκόους του, φαίνεται να είχαν διαδοθεί κατά τη διάρκεια της βασιλείας του. Το ρητό "Πέθανε ο Ματθίας, χάθηκε η δικαιοσύνη" έγινε δημοφιλές σύντομα μετά τον θάνατό του, φανερώνοντας ότι οι κοινοί θνητοί ήταν πιθανότερο να είχαν μια δίκαιη δίκη επί βασιλείας του Ματθία, παρά επί των διαδόχων του. Ο Ματθίας αποτελεί επίσης αντικείμενο δημοφιλών παραδοσιακών παραμυθιών στην Κροατία, την Ουγγαρία, τη Σερβία και τη Σλοβενία. Για παράδειγμα ο Βασιλιάς Ματίαζ είναι ένας από τους κοιμισμένους βασιλιάδες της Σλοβενικής λαϊκής παράδοσης.
Οικογένεια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παντρεύτηκε πρώτα το 1455 την Ελισάβετ, κόρη του Ούλριχ Β΄ κόμη του Τσέλιε. Αυτή απεβίωσε το 1455.
Έπειτα ο Ματθία Ουνυάδης Κορβίνος έκανε δεύτερο γάμο το 1461 την Αικατερίνη του Ποντιέμπραντυ, κόρη του Γεωργίου βασιλιά της Ουγγαρίας. Η Αικατερίνη απεβίωσε το 1464.
Το 1476 έκανε τρίτο γάμο με τη Βεατρίκη των Τραστάμαρα, κόρη του Φερδινάνδου Α΄ της Νάπολης. Δεν απέκτησε απογόνους από τους γάμους του.
Από μία μη νόμιμη σχέση με τη Βαρβάρα Έντελποκ απέκτησε ένα φυσικό τέκνο:
- (νόθος) Ιωάννης Κορβίνος 1473-1504, νυμφεύτηκε τη Βεατρίκη Φρανκοπάν, ευγενή της Κροατίας.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Tanner 2009, σελ. 28.
- ↑ Kubinyi 2008, σελ. 24.
- ↑ Tanner 2009, σελ. 28, 86.
- ↑ Παλαιότερα σε αρκετές ευρωπαϊκές (και όχι μόνο) χώρες ένας γάμος τίθετο νομικά σε πλήρη ισχύ μόνο μετά και την "ολοκλήρωση", δηλαδή την πρώτη ερωτική συνεύρεση του ζευγαριού, που εκείνη την εποχή συνήθως τελούνταν ενώπιον 1-2 μαρτύρων. Σε αρκετά μέρη του κόσμου η "ολοκλήρωση" παραμένει και σήμερα νομική προϋπόθεση οριστικής επικύρωσης ενός γάμου.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Tanner, Marcus (2009). The Raven King: Matthias Corvinus and the Fate of his Lost Library. Yale University Press. ISBN 978-0-300-15828-1.
- Kubinyi, András (2008). Matthias Rex. Balassi Kiadó. ISBN 978-963-506-767-1.