Πρωτάθλημα Ελλάδας πετοσφαίρισης ανδρών
| Τρέχουσα διοργάνωση: | |
| Άθλημα | Πετοσφαίριση |
|---|---|
| Ίδρυση | 1928 |
| Αριθμός ομάδων | 10 |
| Χώρα | |
| Ήπειρος | |
| Τελευταίος κάτοχος | (21ος τίτλος) |
| Περισ. κατακτήσεις | (32 τίτλοι) |
| Τηλεοπτική κάλυψη | Ε.Ρ.Τ. |
| Επίπεδο | 1 |
| Υποβιβασμός | Πρε Λιγκ |
| Εγχώρια κύπελλα | Κύπελλο Ελλάδας Λιγκ Καπ Σούπερ Καπ |
| Διεθνή κύπελλα | Τσάμπιονς Λίγκ CEV Καπ Τσάλεντζ Καπ |
| Επίσημη ιστοσελίδα | volleyleague.gr |
H Α1 Εθνική Κατηγορία πετοσφαίρισης ανδρών ή Volley League είναι το πρώτο τη τάξει πρωτάθλημα πετοσφαίρισης ανδρών στην Ελλάδα. Διεξάγεται από την Ένωση Σωματείων Αμειβόμενων Πετοσφαιριστών (Ε.Σ.Α.Π.) υπό την εποπτεία της Ελληνικής Ομοσπονδίας Πετοσφαίρισης (Ε.Ο.ΠΕ.).[1][2][3] Ο Ολυμπιακός Πειραιώς είναι ο πολυνίκης του θεσμού με 32 κατακτήσεις, ενώ κατέχει και το ρεκόρ συνεχόμενων κατακτήσεων με 8.[4]
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στην Ελλάδα το βόλεϊ εισήχθη το 1922 από τον Πανιώνιο και τη ΧΑΝΘ.[5] Πρώτος διδάξας του αθλήματος στην Ελλάδα θεωρείται ο γυμναστής Λευκαδίτης του Π.Γ.Σ.[2] Στη συνέχεια, το βόλεϊ διαδόθηκε και σε άλλους συλλόγους με αποτέλεσμα να προκηρυχτούν τα πρώτα πρωταθλήματα 1924-1926 με πρωταθλητή τον Πανιώνιο το 1924, τον Π.Γ.Σ το 1925 και τα Διδασκαλία το 1926.
Για πρώτη φορά διοργανώθηκε το 1928 ως Πανελλήνιο πρωτάθλημα στο περιθώριο των αγώνων στίβου.[6] Από το 1936 έως το 1940 γίνονται πανελλήνια πρωταθλήματα που διοργανώνει ο ΣΕΓΑΣ, ενώ από τότε έως και το 1960 διοργανώνονται μόνο τοπικά πρωταθλήματα (Αθηνών, Πειραιώς, Κέντρου, Θεσσαλονίκης, Πανεπαρχιακά).
Το Μάιο του 1961 ο ΣΕΓΑΣ κάνει μια πρώτη προσπάθεια ανασύστασης του Πανελλήνιου πρωταθλήματος, με τη διοργάνωση ενός τουρνουά με τη συμμετοχή των δύο πρώτων από τα τοπικά πρωταθλήματα Κέντρου και Θεσσαλονίκης του 1960. Τις τελευταίες ημέρες του Δεκεμβρίου του 1961 διεξάγεται το πρώτο επίσημο πρωτάθλημα μετά από δύο δεκαετίες, όπου ως πρώτος μεταπολεμικός πρωταθλητής Ελλάδας αναδείχθηκε ο Πανελλήνιος, καθώς συμμετείχαν για πρώτη φορά 7 ομάδες από όλη την Ελλάδα, 4 από το πρωτάθλημα κέντρου, ο πρωταθλητής Α.Ο. Παγκρατίου, ο Παναθηναϊκός, ο Πανελλήνιος και ο Μίλωνας, 2 από το πρωτάθλημα Θεσσαλονίκης, η ΧΑΝΘ και ο Ηρακλής και μία από την περιφέρεια ο Τάλως Χανίων, ενώ ήταν να συμμετάσχει και η Ε.Α. Πατρών, αλλά αποσύρθηκε.
Το 1965 ιδρύεται από τον ΣΕΓΑΣ η Ελληνική Ομοσπονδία Αθλοπαιδιών (Ε.Ο.ΑΠ.), και ακολουθεί μια στάσιμη περίοδο μέχρι το 1967. Το 1968 αρχίζει μια συστηματική προσπάθεια ανάπτυξης του βόλεϊ από την Ε.Ο.ΑΠ. και τον τότε διορισμένο κυβερνητικό επίτροπο, σύνδεσμο με τη ΓΓΑ.[1][7][8][9]
Την αγωνιστική περίοδο 1968–1969 δημιουργήθηκε η ανώτατη σε επίπεδο ανδρών Α΄ Εθνική κατηγορία,[10] ενώ το 1970 δημιουργείται αυτόνομη ομοσπονδία, αποκλειστικά για το άθλημα του βόλεϊ, η Ε.Ο.ΠΕ..[1]
Ε.Σ.Α.Π.
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Την περίοδο 2006–2007 συστάθηκε η Ένωση Σωματείων Αμειβόμενων Πετοσφαιριστών (Ε.Σ.Α.Π.), από τις ομάδες που είχαν δικαίωμα συμμετοχής στην Α1 Εθνική Κατηγορία πετοσφαίρισης, η οποία και ανέλαβε την ευθύνη της διοργάνωσης του πρωταθλήματος. Το πρωτάθλημα της Α1 Εθνικής Κατηγορίας μετονομάστηκε την περίοδο 2010–11 σε Volley League.[3][4]
Επωνυμίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- 1936–1940 & 1961–1968: Πανελλήνιο Πρωτάθλημα
- 1968–1990: Α΄ Εθνική Κατηγορία
- 1990–2010: Α1 Εθνική Κατηγορία
- 2010–Σήμερα: Volley League
Πρωταθλητές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σύνολο κατακτήσεων του πρωταθλήματος βόλεϊ ανδρών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Σύλλογος | Τίτλοι | Χρονιές |
|---|---|---|
| 1968, 1968-1969, 1973-1974, 1975-1976, 1977-1978, 1978-1979, 1979-1980, 1980-1981, 1982-1983, 1986-1987, 1987-1988, 1988-1989, 1989-1990, 1990-1991, 1991-1992, 1992-1993, 1993-1994, 1997-1998, 1998-1999, 1999-2000, 2000-2001, 2002-2003, 2008-2009, 2009-2010, 2010-2011, 2012-2013, 2013-2014, 2017-2018, 2018-2019, 2020-2021, 2022-2023, 2023-2024 | ||
| 1963, 1965, 1966, 1967, 1969-1970, 1970-1971, 1971-1972, 1972-1973, 1974-1975, 1976-1977, 1981-1982, 1983-1984, 1984-1985, 1985-1986, 1994-1995, 1995-1996, 2003-2004, 2005-2006, 2019-2020, 2021-2022, 2024-2025 | ||
| 1928, 1936, 1937, 1939, 1940, 1961 | ||
| 2001-2002, 2004-2005, 2006-2007, 2007-2008, 2011-2012 | ||
| 2014-2015, 2015-2016 , 2016-2017 | ||
| 1962, 1964 | ||
| 1996-1997 | ||
| 1938 |
Κατακτήσεις ανά πόλη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Πόλη | Τίτλοι | Ομάδες |
|---|---|---|
| Πειραιάς | Ολυμπιακός | |
| Αθήνα | Παναθηναϊκός, Πανελλήνιος, Μίλων | |
| Θεσσαλονίκη | Ηρακλής, Π.Α.Ο.Κ., Άρης | |
| Πάτρα | Ε.Α. Πατρών |
Πανελλήνιο Πρωτάθλημα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Σύνολο τίτλων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Σύλλογος | Τίτλοι |
|---|---|
Α΄ Εθνική Κατηγορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
|
|
|
Σύνολο τίτλων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Σύλλογος | Τίτλοι |
|---|---|
Α1 Εθνική Κατηγορία και Volley League
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]*Σημειώσεις:
Υπογραμμισμένες είναι οι ομάδες που είχαν πλεονέκτημα έδρας στους τελικούς.
1 Τις περιόδους 1990-91, 1991-92 (μόνο στους τελικούς), 1992-93, 1995-96 και 1996-97 τα αποτελέσματα της κανονικής περιόδου μεταφέρθηκαν στα πλέι οφ.
2 Την περίοδο 1993-94 δεν διεξήχθησαν πλέι οφ. Πρωταθλητής αναδείχθηκε ο πρώτος της κανονικής περιόδου.
3 Το βραβείο MVP καθιερώθηκε το 1999.
4 Η βαθμολογία της κανονικής περιόδου μεταφέρθηκε αυτούσια στα πλέι οφ που έγιναν σε όμιλο των 4 πρώτων ομάδων και όχι με νοκ άουτ.
5 Η βαθμολογία της κανονικής περιόδου των έξι πρώτων ομάδων μεταφέρθηκε στη Β' φάση διαιρεμένη δια του 2 και εκεί έγινε μίνι πρωτάθλημα 10 αγωνιστικών. Η πρώτη ομάδα της βαθμολογίας της Β΄φάσης στέφθηκε πρωταθλήτρια Ελλάδας.
Σύνολο τίτλων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Σύλλογος | Τίτλοι |
|---|---|
Παρουσίες στους τελικούς των πλέι οφ
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Σύλλογος | Παρ. | Πρωτ. | Φιν. |
|---|---|---|---|
*Σημείωση:
4 Τις περιόδους 1993-94, 2020-21, 2021-22 δεν διεξήχθησαν τελικοί play off. Έτσι πρωταθλητής αναδείχθηκε ο πρώτος της κανονικής περιόδου ή των επιμέρους αγωνιστικών και δεν προσμετρώνται οι παρουσίες των δύο ομάδων στους τελικούς.
Πρωτιές κανονικής περιόδου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]| Σύλλογος | Πρωτιές |
|---|---|
*Σημείωση:
5 Στις "Πρωτιές κανονικής περιόδου" προσμετράται και η 1η θέση του Ολυμπιακού την περίοδο 1993-94, παρότι την περίοδο εκείνη δεν έγιναν πλέι-οφ, ώστε το σύνολο να ταυτίζεται με τον συνολικό αριθμό πρωταθλημάτων.
Συμμετοχές στις Α΄ και Α1 και Βόλεϊ Λιγκ (1968–69 έως 2024–25)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ανά σύλλογο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Από την καθιέρωση της Α΄ Εθνικής την περίοδο 1968–69 έως και την περίοδο 2024–25, μόνον οι Ολυμπιακός Πειραιώς και Παναθηναϊκός Α.Ο. έχουν μετάσχει ανελλιπώς στη διοργάνωση. Την αγωνιστική περίοδο 2012–13, ο Παναθηναϊκός τερμάτισε στην 11η θέση του πρωταθλήματος,[20] και υποβιβάστηκε μαζί με τον Μίλωνα. Όμως ο Ηρακλής Θεσσαλονίκης αποβλήθηκε από το πρωτάθλημα της συγκεκριμένης περιόδου λόγω χρεών, και έτσι ο Παναθηναϊκός παρέμεινε στην Α1 κατηγορία.[21] Ακολουθούν οι Θεσσαλονικείς Ηρακλής με 49 παρουσίες και οι Π.Α.Ο.Κ. και Άρης με 46. Από την περιφέρεια πρώτος σε συμμετοχές είναι ο Εθνικός Αλεξανδρούπολης με 43. Συνολικά 63 σωματεία έχουν λάβει μέρος στη μεγάλη Εθνική Κατηγορία μέχρι και την περίοδο 2024–25, τα ακόλουθα:
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Σε παρένθεση αναφέρεται η κατηγορία που αγωνιζόταν το σωματείο για την περίοδο 2024−25. Οι κατηγορίες κατά σειρά είναι: Βόλεϊ Λιγκ, Πρε Λιγκ, Α2, Β΄ Εθνική (Β), Τοπική (Τ).
- Η κυπριακή Ανόρθωσις Αμμοχώστου μετείχε την περίοδο 1973−74, αποχώρησε όμως εξαιτίας της τουρκικής εισβολής έχοντας δώσει 19 στους 24 αγώνες.
Ανά γεωγραφική περιφέρεια (1969–2025)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Από τα 63 σωματεία που έχουν αγωνιστεί σε Α΄, Α1 Εθνική και Βόλεϊ Λιγκ από την περίοδο 1968−69 έως και την περίοδο 2024–25, τα περισσότερα προέρχονται από την Αττική (21) και ακολουθούν της Θεσσαλονίκης (14). Όλες οι γεωγραφικές περιφέρειες της χώρας έχουν έως τώρα εκπροσωπηθεί από τουλάχιστον ένα σωματείο, εκτός των νησιών του Ιονίου.
- Το 44,6% των συνολικών συμμετοχών αντιστοιχούν σε αυτές των σωματείων του νομού Αττικής. Το ποσοστό ανέρχεται στο 72,0% (τρεις σε κάθε τέσσερις περίπου) αν συνυπολογιστούν και οι συμμετοχές των σωματείων από το νομό Θεσσαλονίκης.
Παρουσία των ομάδων στην 1η τριάδα του πρωταθλήματος Α΄, Α1 Εθνικής και Βόλεϊ Λιγκ (1968–69 έως και 2022–23)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Οι τελικοί πλέι οφ από την καθιέρωσή τους
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα πλέι οφ καθιερώθηκαν την περίοδο 1990–91, εναρκτήρια της Α1 Εθνικής.[22]
- Αγώνες κανονικής περιόδου (πλάγια γραφή) — Αγώνες στην έδρα της ομάδας με πλεονέκτημα — Αγώνες στην έδρα της ομάδας με μειονέκτημα
- Τις περιόδους 1990−91, 1991-92 (μόνο στους τελικούς), 1992−93, 1995−96 και 1996−97 τα αποτελέσματα της κανονικής περιόδου μεταφέρθηκαν στα πλέι οφ.
1 ο 5ος τελικός της περιόδου 2011–12 αρχικά αναβλήθηκε εξαιτίας της παρουσίας στο γήπεδο υπεράριθμων οπαδών του Ηρακλή. Ορίστηκε να διεξαχθεί 20 ημέρες αργότερα, ο Φοίνικας όμως αρνήθηκε να προσέλθει και η αναμέτρηση κατακυρώθηκε με 3-0 σετ υπέρ των Θεσσαλονικέων.
Πολυτιμότεροι παίκτες (MVP)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πολυτιμότεροι παίκτες του Πρωταθλήματος ανά έτος, από το 1999, έχουν ανακηρυχθεί οι εξής:[23]
Πολυνίκεις θεσμού
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ερνάρδο Γκόμες: 3 (2004, 2006, 2015)
- Μάριος Γκιούρδας: 2 (1999, 2003)
- Αντρέι Κράβαρικ: 2 (2001, 2012)
- Δημήτρης Τζούριτς: 2 (2009, 2024)
Σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Η ΕΣΑΠ που είναι η διοργανώτρια αρχή του πρωταθλήματος μετά τη λήξη της περιόδου 2024–25, κατέγραψε οριστικά και επίσημα τη Χρυσή Βίβλο του πρωταθλήματος. Στην ιστορία της πετοσφαίρισης στην Ελλάδα αναφέρει ότι τα πρώτα πρωταθλήματα προκηρύχτηκαν τη τριετία 1924–26 με πρωταθλητή τον Πανιώνιο το 1924, τον Πανελλήνιο το 1925 και τα Διδασκαλία το 1926 και ότι το 1961 διοργανώθηκε το πρώτο πανελλήνιο πρωτάθλημα με πρωταθλητή τον Πανελλήνιο. Η τριετία αυτή δεν συμπεριλαμβάνεται στη Χρυσή Βίβλο της ΕΣΑΠ, που αν και αναγράφεται ως Χρυσή Βίβλος 1936–2020 για τα έτη 1945–1960 δεν καταγράφεται πρωταθλητής, όπως και στο διάστημα 1941–1944 και ούτε παρέχεται σχετική πληροφορία για την μη καταγραφή τους. Τη δεκαετία του 1940 δεν διοργανώθηκαν πρωταθλήματα λόγω του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου , ενώ τη δεκαετία του 1950 έγιναν κάποια πρωταθλήματα τοπικού χαρακτήρα (Αθηνών-Πειραιώς ή Κέντρου όπως αλλιώς ονομαζόταν). Αυτό επιβεβαιώθηκε πρόσφατα από την ιδρυθείσα το 2006 ΕΣΑΠ.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- 1 2 3 «Ιστορία». www.volleyball.gr. 11 Οκτωβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2025.
- 1 2 «Ιστορικό Αθλήματος - ΟΔΒΕ». odbe.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2025.
- 1 2 «Hellenic Volleyball League - Ταυτότητα». www.volleyleague.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Μαΐου 2025. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2025.
- 1 2 «Hellenic Volleyball League - Πρωταθλήτριες Ομάδες - Χρυσή Βίβλος 1936-2025». www.volleyleague.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2025.
- ↑ «Βόλλευ - Εθνικός Γυμναστικός Σύλλογος». 16 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2025.
- ↑ «Digital Library - PDF Document». efimeris.nlg.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2025.
- ↑ «volleynews - Αφιέρωμα volleynews.gr: Ποιοι σύλλογοι κατέκτησαν τους 304 τίτλους όλων των εποχών!». web.archive.org. 12 Αυγούστου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Αυγούστου 2013. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2025.
- ↑ «Digital Library - PDF Document». efimeris.nlg.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2025.
- ↑ «Digital Library - PDF Document». efimeris.nlg.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2025.
- ↑ «Εφημερίδα «Μακεδονία», 3 Δεκεμβρίου 1968, σελίδα 6». efimeris.nlg.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2025.
- ↑ «Hellenic Volleyball League - Πρωταθλήτριες Ομάδες - Χρυσή Βίβλος 1936-2020». www.volleyleague.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2020.
- ↑ s.a, sunTech. «Ιστορία». www.volleyball.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2020.
- ↑ name="esperos.com">https://esperos.com/?page_id=1250
- ↑ «Hellenic Volleyball League - Πρωταθλήτριες Ομάδες - Χρυσή Βίβλος 1936-2020». www.volleyleague.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2020.
- ↑ «Hellenic Volleyball League - Πρωταθλήτριες Ομάδες - Χρυσή Βίβλος 1936-2020». www.volleyleague.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2020.
- ↑ s.a, sunTech. «Ιστορία». www.volleyball.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2020.
- ↑ https://esperos.com/?page_id=1250
- ↑ «volleynews - Πολυτιμότερος της Volley League 2019-20 o Αλέξανδρος Ράπτης». www.volleynews.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουλίου 2020.
- ↑ «volleynews - Ο Κώστας Στιβαχτής ο τρίτος MVP πασαδόρος στην ιστορία της Volley League». www.volleynews.gr. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2021.
- ↑ «Hellenic Volleyball League - Υποβιβάστηκε ο Παναθηναϊκός!». www.volleyleague.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2025.
- ↑ «Hellenic Volleyball League - To AΣΕΑΔ απέρριψε τις προσφυγές Ορεστιάδας και Ηρακλή». www.volleyleague.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2025.
- ↑ «Hellenic Volleyball League - Ο πολυνίκης Ολυμπιακός και ο «πρωτάρης» ΠΑΟΚ». www.volleyleague.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2025.
- ↑ «Hellenic Volleyball League - Οι πολυτιμότεροι παίκτες (MVP) των πρωταθλημάτων από την έναρξη της Ε.Σ.Α.Π.». www.volleyleague.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2025.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- «Αλμανάκ Βόλεϊ 2007», Γιώργος Στεφανής, έκδοση ΑΠΕ - ΜΠΕ, Αθήνα 2007, ISSN 1791-0870
- Πρωταθλήτριες Ομάδες, Ένωση Σωματείων Αμειβόμενων Πετοσφαιριστών
- Οι πολυτιμότεροι παίκτες (MVP) των πρωταθλημάτων, Ένωση Σωματείων Αμειβόμενων Πετοσφαιριστών
- Πρωταθλητές, ιστότοπος sport.gr.