Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μονομάχος (ταινία, 2000)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Gladiator)
Για άλλες χρήσεις, δείτε: Μονομάχος (αποσαφήνιση).
Μονομάχος
ΣκηνοθεσίαΡίντλεϊ Σκοτ
ΠαραγωγήΝτέιβιντ Φρανζόνι
Μπράνκο Λούστιγκ
Ντάγκλας Γουίκ
ΣενάριοΝτέιβιντ Φρανζόνι
Τζον Λόγκαν
Γουίλιαμ Νίκολσον
ΠρωταγωνιστέςΡάσελ Κρόου
Χοακίν Φίνιξ
Κόνι Νίλσεν
Όλιβερ Ριντ
Ρίτσαρντ Χάρις
Ντέρεκ Τζάκομπι
Ντζιμόν Χουσού
Ραλφ Μόλερ
ΜουσικήΛίζα Τζέραρντ
Χανς Ζίμμερ
Κλαους Μπάντελτ
ΤραγούδιΧανς Ζίμμερ
ΦωτογραφίαΤζον Μάθισον
ΜοντάζΠιέτρο Σκάλια
Εταιρεία παραγωγήςScott Free Productions
Red Wagon Entertainment[1]
ΔιανομήDreamWorks Pictures (Ηνωμένες Πολιτείες)
Universal Pictures (Διεθνής)
Πρώτη προβολή1 Μαΐου 2000  ΗΠΑ
18 Αυγούστου 2000 Ελλάδα Ελλάδα
Διάρκεια155 λεπτά[2]
ΠροέλευσηΗνωμένο Βασίλειο Ηνωμένο Βασίλειο [3]
 ΗΠΑ[4]
ΓλώσσαΑγγλικά
Προϋπολογισμός$103 Εκατομμύρια Δολάρια[5]
Ακαθάριστα έσοδα$457.6 Εκατομμύρια Δολάρια
ΈπεταιΜονομάχος II

Ο Μονομάχος (αγγλ. Gladiator) είναι επική κινηματογραφική ταινία εποχής σε σκηνοθεσία του Ρίντλεϋ Σκοτ. Το 2000 βραβεύτηκε με πέντε βραβεία Όσκαρ, ανάμεσα στα οποία και αυτό της Καλύτερης Ταινίας.

Ο Μάξιμος Δέκιμος Μερίδιος είναι ένας ικανός, αφοσιωμένος και ατρόμητος Ρωμαίος λεγεωνάριος ισπανικής καταγωγής στον στρατό του αυτοκράτορα Μάρκου Αυρηλίου. Ο Αυρήλιος τον αγαπάει σαν παιδί του και τον εκτιμάει για τις πολεμικές ικανότητες και τον χαρακτήρα του και γι' αυτό τον προορίζει για διάδοχό του. Στην αρχή του έργου βρισκόμαστε στο πεδίο της μάχης εναντίον των γερμανικών φύλων, την οποία ο Μάξιμος κερδίζει και τελειώνει τους πολέμους της Ρώμης στα βόρεια σύνορα της αυτοκρατορίας. Ο Αυρήλιος είναι επίσης παρών και παρακολουθεί την κατάληξη της μάχης, ενώ ο φιλόδοξος αλλά δειλός και ύπουλος γιος του Αυρήλιου, Κόμμοδος, καταφτάνει ερχόμενος από την Ρώμη μετά το τέλος της μάχης για να «συγχαρεί» τον Μάξιμο. Ο Αυρήλιος εκμυστηρεύεται στον Μάξιμο ότι τον προορίζει για διάδοχό του και του λέει να ετοιμαστεί για να αναλάβει αυτό το καθήκον. Ο Μάξιμος όμως έχει κουραστεί να πολεμάει και θέλει να γυρίσει στην πατρίδα του όπου η γυναίκα του και τα παιδιά του τον περιμένουν. Ο Αυρήλιος του δίνει άδεια, αλλά και τον παρακαλεί αφού το σκεφτεί να επιστρέψει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα.

Ο Κόμμοδος διαισθάνεται τα σχέδια του πατέρα του και τον δολοφονεί την ίδια νύχτα. Φωνάζει έπειτα τον Μάξιμο για να του αναγγείλει ότι ο Αυτοκράτορας «πέθανε» και ότι, πριν πεθάνει, όρισε τον Κόμμοδο διάδοχό του. Ο Κόμμοδος απαιτεί από τον Μάξιμο την υποταγή του και την παραμονή του στο στρατό. Ο Μάξιμος όμως επειδή κατάλαβε την προδοσία, αρνείται και φεύγει, όμως στο δρόμο πέφτει πάνω σε μπλόκο του Κόμμοδου και τραυματίζεται βαριά. Κατορθώνει να σκοτώσει τους πολεμιστές που τον κυνηγούν και να φτάσει εξουθενωμένος στο σπίτι του. Εκεί τα βρίσκει όλα λεηλατημένα και κατεστραμμένα από την φωτιά, και την οικογένειά του δολοφονημένη από άγνωστους.

Ο Μάξιμος θα ξυπνήσει σε ένα κάρο που είναι γεμάτο σκλάβους για πούλημα. Έχει πέσει στα χέρια ενός δουλέμπορου που τελικά τον πουλάει κι αυτόν μαζί με άλλους σε μια επαρχιακή σχολή πλανόδιων μονομάχων του Πρόξιμου, ενός ξεπεσμένου πρώην ηρωικού μονομάχου που ο Αυρήλιος του είχε κάποτε χαρίσει την ελευθερία. Στην απόγνωσή του ο Μάξιμος παίρνει μέρος σε όλο και περισσότερες αιματηρές μονομαχίες αψηφώντας τον θάνατο και τους αντιπάλους του. Γίνεται όλο και πιο βίαιος, επιζεί όμως και γίνεται όλο και πιο αδίστακτος στη μάχη, ενώ το επαρχιακό κοινό πανηγυρίζει αφού θέλγεται στο θέαμα της ωμής βίας. Η φήμη του Μάξιμου χωρίς να το αντιληφθεί γίνεται όλο και πιο μεγάλη και φτάνει ως την Ρώμη.

Τελικά έτσι όπως τα φέρνει η μοίρα, έρχεται και η ημέρα που το αφεντικό του τον βάζει να αγωνιστεί στο Κολοσσαίο της Ρώμης. Είναι μέσα στα πλαίσια ενός εορταστικού εκατονταήμερου, που διοργάνωσε ο νέος αυτοκράτορας Κόμμοδος «προς τιμή του πατέρα του που απέθανε» και για να εξαγοράσει με αυτόν το τρόπο την αφοσίωση του Ρωμαϊκού πλήθους. Τη συγκεκριμένη ημέρα είναι μια κατά κάποιον τρόπο θεατρική αναπαράσταση της μάχης των Ρωμαίων στη Ζάμα της Καρχηδόνας. Οι μονομάχοι ήταν να υποδυθούν τους Καρχηδόνιους, που ηττήθηκαν μετά από αιματηρή μάχη από τους Ρωμαίους. Όταν άρχισε το θέαμα, ο Μάξιμος άρχισε να δίνει οδηγίες στους άλλους μονομάχους στην αρένα κατορθώνοντας με αυτόν τον τρόπο να τους συσπειρώσει και να νικήσει τόσο τους αντίπαλους Ρωμαίους που ήταν εξοπλισμένοι και οδηγούσαν πάνω σε άρματα μάχης, όσο και να σκοτώσει τα άγρια θηρία που ήθελαν να τους φάνε. Η εξέλιξη αυτή ήταν πρωτοφανής, αφού οι μονομάχοι κανονικά βρίσκανε φρικτό θάνατο μέσα στην αρένα κατά τη διάρκεια του θεάματος.

Το πλήθος χειροκροτούσε από θαυμασμό και ζητούσε από τον Αυτοκράτορα να του χαρίσει την ζωή. Ο Κόμμοδος από περιέργεια να δει ποιος είναι αυτός που κατόρθωσε μέσα στο Κολοσσαίο όχι μόνο να παραμείνει ζωντανός αλλά και να σώσει την ζωή και των άλλων μονομάχων κατέβηκε με την φρουρά του στην αρένα για να συναντήσει τον άγνωστο αυτοπροσώπως. Εκεί ο Μάξιμος, που μέχρι τότε λόγω της καταγωγής του τον φώναζαν «Ισπανό» αποκάλυψε την πραγματική του ταυτότητα, ότι δηλαδή ήταν λεγεωνάριος του Αυρήλιου που έπεσε θύμα δολοπλοκίας και πουλήθηκε σκλάβος. Οι μάζες τον αποθεώνουν χειροκροτώντας ακόμα περισσότερο, έτσι ώστε ο Κόμμοδος αναγκαστικά του χαρίζει την ζωή. Από εκεί και πέρα όμως έβαλε στόχο να τον εξολοθρεύσει. Έτσι, τον βάζει να αγωνίζεται κάθε μέρα στο Κολοσσαίο περιμένοντας να εξουθενωθεί και να σκοτωθεί.

Η Λουκίλλα, αδερφή του Κόμμοδου που έχει πέσει στα χέρια του αδερφού της, αποφασίζει να σώσει κρυφά τον Μάξιμο, με τον οποία είχαν παλιά σχέση. Καταστρώνει σχέδιο απόδρασης και δωροδοκεί τους φύλακες για να αφήσουν τον Μάξιμο και όλους τους μονομάχους να δραπετεύσουν. Ο Κόμμοδος αντιλαμβάνεται το σχέδιο και στέλνει την φρουρά του η οποία συλλαμβάνει όλους τους μονομάχους την ώρα που αυτοί δραπετεύουν. Αντί να σκοτώσει τον Μάξιμο καταστρώνει ένα σχέδιο εκδίκησης. Τον επισκέπτεται λίγο πριν από την επόμενη εμφάνισή του στις φυλακές κάτω από την αρένα, και κάνοντας ότι θέλει να τον φιλήσει τον αγκαλιάζει, ενώ ο Μάξιμος ήταν δεμένος στα χέρια και στα πόδια, και τον τραυματίζει στην πλάτη με μια δηλητηριασμένη λόγχη. Έπειτα από αυτό διατάζει να τον επιδέσουν και να τον αφήσουν ελεύθερο να ανέβει στην αρένα.

Το τελικό θέαμα ξεκινάει. Ο Μάξιμος εμφανίζεται στην αρένα τρικλίζοντας όπου το κοινό τον χειροκροτεί. Ο Κόμμοδος καυχιέται ότι είναι ο πιο ατρόμητος πολεμιστής και εκτός από τον Μάξιμο κανείς άλλος δεν είναι άξιος να πολεμάει μαζί του. Κατεβαίνει στη σκηνή και είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει τον ετοιμοθάνατο Μάξιμο. Παρόλα τα πολλά και ύπουλα κόλπα όμως δεν μπορεί να τον νικήσει, όταν τελικά ο Μάξιμος, με τις τελευταίες δυνάμεις του και με αργές από την προσπάθεια κινήσεις κατορθώνει να οδηγήσει το χέρι του Κόμμοδου που ακόμα κρατάει την ίδια λόγχη που τον είχε προηγουμένως πληγώσει.

Το κοινό βλέποντας τον συγκλονιστικό αυτό αγώνα και τον Αυτοκράτορα να ξεψυχάει άνανδρα και δημοσίως μένει βουβό. Ο Μάξιμος στο τέλος των δυνάμεών του οραματίζεται ότι έχει φτάσει πλέον στο σπίτι του. Απλώνει το χέρι του για να ανοίξει την εξώπορτα του σπιτιού του και καταρρέει. Ο Κουϊντος, που ήξερε όλη την ιστορία, αναλαμβάνει την πρωτοβουλία και ανακοινώνει την άμεση απελευθέρωση των υπόλοιπων μονομάχων και την αποκατάσταση του Μάξιμου ως λεγεωνάριου, ηρωικού πολεμιστή και πρώην νόμιμου διάδοχου του Αυρηλίου. Η φρουρά του νεκρού Κόμμοδου σχηματίζει τιμητική ακολουθία και με τον Γράκχο μπροστά και με τον νεκρό Μάξιμο στους ώμους εγκαταλείπουν τη σκηνή αφήνοντας τον Κόμμοδο να κείτεται στο σκονισμένο έδαφος της αρένας. Η τάξη έχει αποκατασταθεί στην Ρώμη.

Ηθοποιοί και Χαρακτήρες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Ράσσελ Κρόου: Μάξιμος Δέκιμος Μερίδιος
  • Χοακίν Φίνιξ: Κόμμοδος
  • Κόννι Νίλσεν: Λουκίλλα
  • Όλιβερ Ρηντ: Αντώνιος Πρόξιμος
  • Ντέρεκ Τζάκομπι: γερουσιαστής Γκράκχος
  • Ντζιμόν Χουνσού: Τζούμπα
  • Ρίτσαρντ Χάρρις: Μάρκος Αυρήλιος
  • Ραλφ Μόλερ ως Χέιγκεν
  • Τόμμυ Φλάναγκαν: Κικέρων
  • Ντέηβιντ Σόφιλντ: γερουσιαστής Φάλκων
  • Τζον Σράπνελ: γερουσιαστής Γάιος
  • Τόμας Αράνα: Κουίντος
  • Σπένσερ Τρητ Κλαρκ: Λεύκιος Βέρος
  • Ντέηβιντ Χέμμινγκς: Κάσσιος
  • Σβεν-Όλε Τόρσεν: Τίγρις ο Γαλάτης
  • Όμιντ Τζαλίλι: δουλέμπορος
  • Τζαννίνα Φάσιο: σύζυγος του Μάξιμου
  • Τζόρτζιο Κανταρίνι: γιος του Μάξιμου
  • Τζον Κουίν: στρατηγός Βαλέριος

Βραβεία & Υποψηφιότητες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βραβεία Κατηγορία Υποψηφιότητα Αποτέλεσμα
73α Βραβεία Όσκαρ[6][7] Καλύτερη Ταινία Ντέιβιντ Φρανζόνι, Μπράνκο Λούστιγκ και Ντάγκλας Ουίκ Νίκη
Α΄ Ανδρικός Ρόλος Ράσσελ Κρόου
Β΄ Ανδρικός Ρόλος Χοακίν Φίνιξ Υποψηφιότητα
Καλύτερη Καλλιτεχνική Διεύθυνση Άρθουρ Μαξ και Κρίσπιαν Σάλις
Καλύτερη Φωτογραφία Τζον Μάθισον
Καλύτερος Σχεδιασμός Κοστουμιών Τζάντι Γέιτς Νίκη
Καλύτερη Σκηνοθεσία Ρίντλεϋ Σκοτ Υποψηφιότητα
Καλύτερο Μοντάζ Πιέτρο Σκάλια
Καλύτερη Πρωτότυπη Μουσική Χανς Ζίμμερ
Καλύτερο Πρωτότυπο Σενάριο Ντέιβιντ Φρανζόνι, Τζον Λόγκαν και Ουίλλιαμ Νίκολσον
Καλύτερος Ήχος Σκοτ Μίλαν, Μπομπ Μπίμερ και Κεν Ουέστον Νίκη
Καλύτερα Οπτικά Εφέ Τζον Νέλσον, Νιλ Κόρμπουλντ, Τιμ Μπερκ και Ρομπ Χάρβεϋ
54α Βραβεία BAFTA Α΄ Ανδρικός Ρόλος Ράσσελ Κρόου Υποψηφιότητα
Β΄ Ανδρικός Ρόλος Χοακίν Φίνιξ
Όλιβερ Ριντ (μεταθάνατον)
Καλύτερη Φωτογραφία Τζον Μάθισον Νίκη
Καλύτερος Σχεδιασμός Κοστουμιών Τζάντι Γέιτς Υποψηφιότητα
Καλύτερη Σκηνοθεσία Ρίντλεϋ Σκοτ
Καλύτερο Μοντάζ Πιέτρο Σκάλια Νίκη
Καλύτερη Ταινία Ντέιβιντ Φρανζόνι, Μπράνκο Λούστιγκ και Ντάγκλας Ουίκ
Καλύτερο Μακιγιάζ και Κομμώσεις Πολ Ένγκελεν και Γκράχαμ Τζόνστον Υποψηφιότητα
Καλύτερη Μουσική Επένδυση Λίζα Τζέρραρντ και Χανς Ζίμμερ
Καλύτερος Σχεδιασμός Παραγωγής Άρθουρ Μαξ Νίκη
Καλύτερο Πρωτότυπο Σενάριο Ντέιβιντ Φρανζόνι, Τζον Λόγκαν και Ουίλλιαμ Νίκολσον Υποψηφιότητα
Καλύτερος Ήχος Περ Χόλμπεργκ, Σκοτ Μίλαν, Μπομπ Μπίμερ και Κεν Ουέστον
Καλύτερα Οπτικά Εφέ Τζον Νέλσον, Νιλ Κόρμπουλντ, Τιμ Μπερκ και Ρομπ Χάρβεϋ
58α Βραβεία Χρυσών Σφαιρών Α΄ Ανδρικός Ρόλος σε Δραματική Ταινία Ράσσελ Κρόου
Β΄ Ανδρικός Ρόλος σε Δραματική Ταινία Χοακίν Φίνιξ
Καλύτερος Σκηνοθέτης Ρίντλεϋ Σκοτ
Καλύτερη Δραματική Ταινία Νίκη
Καλύτερη Μουσική Λίζα Τζέρραρντ και Χανς Ζίμμερ
  • AFI's 100 Χρόνια ... 100 Ήρωες και Κακοί
    • 50ος Καλύτερος Χαρακτήρας Ήρωα (Στρατηγός Μάξιμος Δέκιμος Μερίδιος)[8]
  • AFI's 100 Χρόνια ... 100 Αποσπάσματα Ταινιών:
    • "Πατέρας δολοφονημένου γιου. Σύζυγος δολοφονημένης γυναίκας. Και θα πάρω την εκδίκηση μου, σε αυτή τη ζωή ή την επόμενη." – Υποψηφιότητα[9]
  • AFI's 100 Χρόνια Κορυφαίων Ταινιών – Υποψηφιότητα[10]
  • AFI's 100 Χρόνια...100 Νίκες – Υποψηφιότητα[11]
  • AFI's 100 Χρόνια...100 Ταινίες (10η Επέτειος) – Υποψηφιότητα[12]
  • AFI's 10 Top 10 – Υποψηφιότητα Επικής Ταινίας[13]
  • Βραβεία American Cinema Editors Eddie 2001
    • Καλύτερο Κινηματογραφικό Μοντάζ σε Δράμα
  • 5α Βραβεία Art Directors Guild
    • Βραβεία Αριστείας στον Σχεδιασμό Παραγωγής, Ταινία Μεγάλου Μήκους - Περιοδική ή Ταινία Φαντασίας
  • London Film Critics Circle
    • Ηθοποιός της Χρονιάς (Ράσσελ Κρόου)
Κύριο λήμμα: Μονομάχος II

Το 2024 κυκλοφόρησε η συνέχεια της ταινίας, Μονομάχος ΙΙ, σε σκηνοθεσία Ρίντλεϋ Σκοτ με πρωταγωνιστές τους Πωλ Μέσκαλ, Πέδρο Πασκάλ, Ντένζελ Ουάσινγκτον, Τζόσεφ Κουίν, Τιμ ΜακΙννέρνυ και Φρεντ Χέκιντζερ και τους Κόννι Νίλσεν και Ντέρεκ Τζάκομπι που επιστρέφουν στους ρόλους τους.

  1. «Gladiator - Cast, Crew, Director and Awards». NYTimes.com. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2010. 
  2. «Gladiator». British Board of Film Classification. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2013. 
  3. «Gladiator (2000)». British Film Institute. 8 Οκτωβρίου 2017. 
  4. «Gladiator (2000)». American Film Institute. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2017. 
  5. «Gladiator (2000)». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2015. 
  6. «The 73rd Academy Awards (2001) Nominees and Winners». oscars.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2011. 
  7. http://abcnews.go.com/Entertainment/story?id=107726&page=1
  8. «AFI's 100 Years...100 Heroes and Villains» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2017. 
  9. «AFI's 100 Years...100 Movie Quotes Nominees» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 6 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2017. 
  10. «AFI's 100 Years of Film Scores Nominees» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 6 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2017. 
  11. «AFI's 100 Years ...100 Cheers Nominees» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 2 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2017. 
  12. «AFI's 100 Years...100 Movies (10th Anniversary Edition) Ballot» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 21 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2017. 
  13. «AFI» (PDF). afi.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 26 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2015. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]