Ρωσοκριμαϊκοί πόλεμοι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ρωσοκριμαϊκοί πόλεμοι (1507–1572)
Ρωσοτουρκικοί πόλεμοι
Ο πρίγκιπας Μιχαήλ Ιβάνοβιτς Βοροτίνσκι στο Μνημείο “1000 χρόνια της Ρωσίας" (Millennium of Russia) στο Νόβγκοροντ
Χρονολογία1507–1572
Τόποςδιάφορες περιοχές
Αντιμαχόμενοι
Ηγετικά πρόσωπα

Οι Ρωσοκριμαϊκοί πόλεμοι, ήταν σειρά πολέμων του 16ου αιώνα, μεταξύ των ετών 1507–1572, ανάμεσα στους Ρώσους του Μεγάλου δουκάτου της Μόσχας (1340 –1547, Μοσχοβία), της μετεξέλιξής του ως Βασιλείου της Ρωσίας (1547–1721) και των Τατάρων του Χανάτου της Κριμαίας (1449–1783), που ήταν υποτελείς στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Αιτίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μια από τις κύριες αιτίες των Ρωσοκριμαϊκών πολέμων ήταν για τον έλεγχο της περιοχής του ποταμού Βόλγα. Επίσης οι προσπάθειες για την εμπόδιση του τουρκικού επεκτατισμού. Τον 16ο αιώνα η περιοχές των άγριων στεπών της Ρωσίας ήταν συχνά εκτεθειμένες σε επιδρομές των Τατάρων. Επίσης η βία και οι ίδιοι οι πόλεμοι, αμέσως μετά τη λήξη τους δημιουργούσαν τις νέες προϋποθέσεις για τους επόμενους πολέμους. Κατά τη διάρκεια των πολέμων αυτών οι Τάταροι της Κριμαίας, οι οποίοι υποστηρίζονταν από τον τουρκικό στρατό εισέβαλαν στην κεντρική Ρωσία και κατέστρεψαν το Ριαζάν (Ryazan), έκαψαν τη Μόσχα κατά τη διάρκεια του Ρωσοκριμαϊκού πολέμου το 1571 και πήραν 150.000 Ρώσους αιχμάλωτους. Ωστόσο, το επόμενο έτος, το 1572, οι Τάταροι ηττήθηκαν στη Μάχη του Μολοντί. Αργότερα, οι επιδρομές των Τατάρων στο Χανάτο της Κριμαίας συνεχίστηκαν και τον επόμενο αιώνα, εισέβαλαν αρκετές φορές και τελικά το κατέκτησαν πρόσκαιρα στα τέλη του 18ου αιώνα. Οι Τάταροι θα χάσουν τελικά την επιρροή τους στην περιοχή και οι Μοσχοβίτες μετά την προσάρτηση των εδαφών αυτών θα επεκτείνουν τη σφαίρα επιρροής, ως της προς το νότο κοντά στο Βόρειο Καύκασο και την Κασπία Θάλασσα.

Οι συγκρούσεις αυτές ήρθαν στην επιφάνεια αμέσως μετά την ίδρυση του Χανάτου του Κασίμ (Qasim Khanate, 1452–1681), υποτελούς κράτους της Μοσχοβίας και την κυριαρχία της Μόσχας κατά τη διάρκεια των Ρωσοκαζανικών πολέμων (1438-1552), δηλαδή από τα μέσα του 15ου αιώνα ως το 1552, όταν ο Τσάρος Ιβάν ο Τρομερός ενσωμάτωσε το Χανάτο του Καζάν στη Ρωσία.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι επιδρομές των Τατάρων της Κριμαίας στη Μοσχοβία, η οποία τότε ήταν γνωστή και ως Μέγα Δουκάτο της Μόσχας, ξεκίνησαν το 1507, μετά το θάνατο του Μεγάλου Δούκα της Μόσχας Ιβάν Γ΄ της Ρωσίας, όταν το Χανάτο της Κριμαίας επιτέθηκε στις ρωσικές πόλεις Μπέλεφ και Κοζέλσκ. Τον 16ο αιώνα τα σύνορα για τις άγριες στέπες, ήταν κοντά στην πόλη Ριαζάν, κοντά στον ποταμό Οκά, παραπόταμο του Βόλγα και κοντά στον ποταμό Γιέλετς, παραπόταμο του ποταμού Ντον, κοντά στο Σόσνα (Sosna). Η κύρια διαδρομή για τη Μόσχα ήταν η “Διαδρομή Μουράβα” (Muravsky Trail ή Murava Route), πηγαίνοντας από τον κριμαϊκό Ισθμό του Περεκόπ μέχρι την πόλη Τούλα μεταξύ των λεκανών απορροής των ποταμών Δνείπερου και Σαβέρσκι Ντόνετς (Severskiy Donets). Διεισδύοντας μόνο για περίπου 100-200 χιλιόμετρα στο ρωσικό έδαφος, οι Τάταροι μπορούσαν να γυρίσουν άνετα πίσω, μετά από εκτεταμένες λεηλασίες και απαγωγές. Οι αιχμάλωτοί τους, αποστέλλονταν στην κριμαϊκή πόλη Θεοδοσία για να πωληθούν.

Κάθε άνοιξη, η Μόσχα κινητοποιούσε μέχρι και 65.000 στρατιώτες για συνοριακή φύλαξη. Οι αμυντικές γραμμές αποτελούνταν από οχυρωματική σειρά με φρούρια και πόλεις. Για την προστασία από τις εισβολές των Ορδών Νογαΐ (Nogai Horde) στην περιοχή μεταξύ των ποταμών Βόλγα και Ιρτίς, ιδρύθηκαν, οι επί του Βόλγα πόλεις, της Σαμάρα, το 1586, του Βόλγκογκραντ, το 1589 και η πόλη Σαράτοφ το 1590.

Ο ρωσικός πληθυσμός στις παραμεθόριες αυτές περιοχές ήταν και αυτός που υπέφερε σε μεγάλο βαθμό από αυτές τις επιδρομές. Αυτή η μείωση του πληθυσμού, σε συνδυασμό με την αδυναμία άμυνας των ρωσικών οικισμών στις νότιες περιοχές, όπου το κλίμα ήταν πιο ευνοϊκό για τη γεωργία, εμπόδιζαν την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη της Μοσχοβίας.

Οι πιο επικίνδυνες επιδρομές - εισβολές, έγιναν το 1517 και το 1521 (υποστηριζόμενες από το Χανάτο του Καζάν), το 1537 (υποστηριζόμενη από το Χανάτο του Καζάν, τους Λιθουανούς και την Οθωμανική Αυτοκρατορία), το 1552, το 1555, μεταξύ των ετών 1570-1572 (που υποστηρίζονταν από τη Σουηδία και την Οθωμανική Αυτοκρατορία), τα έτης 1589, 1593, 1640, 1666-1667 (που υποστηρίζονταν από την Πολωνο-Λιθουανική Κοινοπολιτεία), το 1671 και το 1688.

1570[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1570 ορδές των Τατάρων της Κριμαίας κατέστρεψαν την πόλη του Ριαζάν (Ryazan), η οποία ήταν παραμεθόριος περιοχή της Μοσχοβίας, συναντώντας αδύναμη αντίσταση.

1571[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Μάιο του 1571 ισχυρός στρατός από το Χανάτο της Κριμαίας[1] και την Οθωμανική Αυτοκρατορία με επικεφαλής τον Χαν της Κριμαίας Ντεβλέτ Α΄ Γκιρέι διέλυσε τη συνοριοφυλακή των Ρώσων και ο στρατός μη έχοντας δυνάμεις να σταματήσει την εισβολή, υποχώρησε ως τη Μόσχα. Οι επιτιθέμενοι κατέστρεψαν τις απροστάτευτες πόλεις και τα χωριά γύρω από τη Μόσχα, και στη συνέχεια έβαλαν φωτιά στα προάστια της πρωτεύουσας.[2] Η φωτιά επεκτάθηκε και η Μόσχα κάηκε ολοσχερώς. Τα θύματα της εισβολής των μαχών και της πυρκαγιάς ήταν περίπου 80.000,[3] ενώ περίπου 150.000 Ρώσοι αιχμαλωτίσθηκαν.[3]

1572[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά το κάψιμο της Μόσχας, ο Χαν Ντεβλέτ Α΄ Γκιρέι, υποστηριζόμενος από την Οθωμανική Αυτοκρατορία εισέβαλε και πάλι τη Ρωσία, ωστόσο, αυτή τη φορά απωθήθηκε κατά τη Μάχη στο Μολοντί. Τον Ιούλιο-Αύγουστο του 1572, ο ισχυρός στρατός των 120.000 ανδρών του Χανάτου της Κριμαίας νικήθηκε από τους Ρώσους με επικεφαλής τον πρίγκιπα Μιχαήλ Ιβάνοβιτς Βοροτίνσκι (Mikhail Ivanovich Vorotynsky) και τον πρίγκιπα Ντιμίτρι Χβοροστίνιν (Dmitriy Khvorostinin).[4]

Μεταγενέστερη κατάσταση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αργότερα, η ρωσική επεκτατικότητα στράφηκε προς τη Μαύρη Θάλασσα και οι Ρώσοι εισέβαλαν στο Χανάτο της Κριμαίας αρκετές φορές, κατά τον 18ο αιώνα, και τελικά το κατέκτησαν κατά τη διάρκεια των μεταγενέστερων Ρωσοτουρκικών πολέμων.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Robert Nisbet Bain, Slavonic Europe: A political History of Poland and Russia from 1447 to 1796, (Cambridge University Press, 1908), 124.
  2. Alan W. Fisher, The Crimean Tatars, (Hoover Press Publication, 1987), 45.
  3. 3,0 3,1 Robert Nisbet Bain, Slavonic Europe: A political History of Poland and Russia from 1447 to 1796, 124.
  4. Robert Payne and Nikita Romanoff, Ivan the Terrible, (Cooper Square Press, 2002), 329.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]