Γενικό Επιτελείο Στρατού (Ελλάδα)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γενικό Επιτελείο Στρατού
Σημαία του ΓΕΣ
Ενεργό1904–σήμερα
ΧώραΕλλάδα Ελλάδα
ΠίστηΣτρατός Ξηράς
ΥπαγωγήΥπουργείο Εθνικής Άμυνας
ΑρχηγείοΑθήνα
Διοίκηση
ΑρχηγόςΑντιστράτηγος Γεώργιος Κωστίδης
Γενικός Επιθεωρητής Στρατού – Διοικητής Δόγματος ΕκπαίδευσηςΑντιστράτηγος Σπυρίδων Αλφαντάκης
ΥπαρχηγόςΑντιστράτηγος Ανδρέας Κορωνάκης
ΕπιτελάρχηςΑντιστράτηγος Δημήτριος Βακεντής

Το Γενικό Επιτελείο Στρατού (Γ.Ε.Σ.) είναι το αρμόδιο επιτελείο για τη διοίκηση του Στρατού Ξηράς. Ιεραρχικά υπάγεται στο Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας (Γ.Ε.ΕΘ.Α.).

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αν και οι πρώτες τακτικές μονάδες στρατού συγκροτήθηκαν ήδη από το 1821-1822, με το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης, η πρώτη υποτυπώδης οργάνωση γενικού επιτελείου, με το Σώμα Γενικών Επιτελών, έλαβε χώρα το 1833, μετά την ίδρυση του ανεξάρτητου Βασιλείου της Ελλάδας.

Η πρώτη προσπάθεια για τη δημιουργία μιας μόνιμης επιτελικής υπηρεσίας έγινε το 1877, όταν συστάθηκε για πρώτη φορά το Γενικό Επιτελείο Στρατού. Το πείραμα ήταν βραχύβιο, καθώς το Σώμα Γενικών Επιτελών καταργήθηκε το 1880 και αντικαταστάθηκε από μια απλή υπηρεσία επιτελικού γραφείου στο Υπουργείο Στρατιωτικών Υποθέσεων.[1]

Το σύγχρονο Γενικό Επιτελείο Στρατού έχει καταβολές από το 1900, όταν ιδρύθηκε η Γενική Διοίκηση Στρατού ως επιτελείο για το Γενικό Διοικητή του Στρατού, Διάδοχο Κωνσταντίνο. Το 1904, δημιουργήθηκε το Γενικό Επιτελείο της Γενικής Διοίκησης Στρατού, με σημαντικά ενισχυμένη εξουσία στην οργάνωση, την κατάρτιση και τον εξοπλισμό του στρατού. Οι αξιωματικοί του Γενικού Επιτελείου του Σώματος επίσης ανασυστάθηκαν, ενώ ο ρόλος του Υπουργείου μειώθηκε.[1]

Το 1909, μετά το κίνημα στο Γουδί, οι αλλαγές αυτές αντιστράφηκαν και πάλι με την ανάκτηση της προνομιακής θέσης των αξιωματικών του επιτελείου γύρω από τον Κωνσταντίνο. Αντί αυτού, ιδρύθηκε η Υπηρεσία Επιτελείου Στρατού, η οποία διατήρησε την ονομασία της μέχρι το 1923, όταν τελικά μετονομάστηκε σε Γενικό Επιτελείο Στρατού. Από τον Νοέμβριο 1917 έως και τον Νοέμβριο 1920, επικεφαλής της υπηρεσίας ήταν Γάλλοι αξιωματικοί με Έλληνες αναπληρωτές.[1]

Το 1936, το Γενικό Επιτελείο Στρατού αναδιοργανώθηκε. Το 1940–1941, κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου και την επακόλουθη γερμανική εισβολή στην Ελλάδα, το Γενικό Επιτελείο Στρατού υπηρέτησε ως πυρήνας των Γενικών Αρχηγείων υπό τον πρώην Αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Στρατού, Αντιστράτηγου Αλέξανδρου Παπάγου. Μετά την κατάληψη της Ελλάδας από τις δυνάμεις του Άξονα, οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις ανασυστάθηκαν στη Μέση Ανατολή από την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση, μαζί με ένα υποτυπώδες Γενικό Επιτελείο Στρατού.[1]

Τον Δεκέμβριο του 1945, μετά την απελευθέρωση, και πάλι το 1948 και το 1950, όταν ιδρύθηκε το ενοποιημένο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, το Γενικό Επιτελείο Στρατού αναδιοργανώθηκε. Στις 18 Δεκεμβρίου 1968, η τότε στρατιωτική χούντα που βρισκόταν στην εξουσία αναδιοργάνωσε τη διοίκηση των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων υπό μία ενιαία Έδρα Ενόπλων Δυνάμεων. Το Γενικό Επιτελείο Στρατού μετονομάστηκε σε Αρχηγείο Στρατού και η δομή αυτή διατηρήθηκε μέχρι την 1η Αυγούστου 1977, όταν αποκαταστάθηκε η προηγούμενη δομή.[1]

Έμβλημα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το έμβλημα του Γενικού Επιτελείου Στρατού εγκρίθηκε το 1947, και αποτελείται από ένα μαύρο δικέφαλο αετό, ένα παραδοσιακό βυζαντινό σύμβολο, σε κίτρινο φόντο. Στο στήθος του, βρίσκεται μια απλοποιημένη έκδοση του εθνόσημου της Ελλάδας και πάνω από αυτό υπάρχει η επιγραφή "ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΤΟ ΕΥΨΥΧΟΝ" (η ελευθερία στηρίζεται στη γενναιότητα), ένα απόσπασμα από τον Επιτάφιο του Περικλή: «Αυτοί λαμβάνουν ως μοντέλο σας και, κρίνοντας την ευτυχία να είναι ο καρπός της ελευθερίας και της ελευθερίας της ανδρείας, δεν μειώνονται οι κίνδυνοι του πολέμου». (Θουκυδίδης, Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου, II.43).[1]

Οργάνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Γενικό Επιτελείο Στρατού αποτελείται από το Διοικητή (Αρχηγό), το Επιτελείο, το Ειδικό Επιτελείο (που περιλαμβάνει τις διευθύνσεις των όπλων και των σωμάτων), τις Ειδικές Διευθύνσεις και το Τάγμα Γενικού Επιτελείου Στρατού, το οποίο περιλαμβάνει κληρωτούς στρατιώτες που υπηρετούν τη θητεία τους.[2] Το προσωπικό περιλαμβάνει μια σειρά από διευθύνσεις, οι οποίες ομαδοποιούνται σε τέσσερις κύριους κλάδους.

Μαζί με τα διάφορα όπλα μάχης και τις διευθύνσεις σωμάτων υποστήριξης μάχης, ομαδοποιούνται υπό τους Υπαρχηγούς. Ο Α΄ Υπαρχηγός ηγείται των Α΄ και Δ΄ Κλάδων μαζί με τα κύρια όπλα μάχης (πεζικό, τεθωρακισμένα, πυροβολικό, ειδικές δυνάμεις, κ.λπ.), ενώ ο Β΄ Υπαρχηγός είναι επικεφαλής των Β΄ και Γ΄ κλάδων των σωμάτων υποστήριξης μάχης (μεταφορών, υγειονομικού, εφοδιασμού και μεταφορών, κλπ). Επιπλέον, η Γενική Επιθεώρηση Στρατού, της οποίας προΐσταται ο Γενικός Επιθεωρητής Στρατού (ΓΕΠΣ), αποτελεί αυτοτελές τμήμα.

Κλάδοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Α΄ Κλάδος: περιλαμβάνει τις διευθύνσεις Πληροφοριών - Ασφαλείας, Επιχειρήσεων, Σχεδίων - Ασκήσεων, Επιστράτευσης, όπως και τη γραμματεία του NATO.[3]
  • Β΄ Κλάδος: περιλαμβάνει τις διευθύνσεις Μόνιμου Στρατιωτικού Προσωπικού, Οπλιτών Θητείας, Στρατονομίας, Πολιτικού Προσωπικού, Μέριμνας Προσωπικού και Στρατολογικού.[4]
  • Γ΄ Κλάδος: περιλαμβάνει τις διευθύνσεις Υποστήριξης Διοικητικής Μέριμνας, Υποδομής - Προστασίας Περιβάλλοντος, Υποστήριξης και Ταχυδρομικού.[5]
  • Δ΄ Κλάδος: περιλαμβάνει τις διευθύνσεις Οργάνωσης, Αμυντικής Σχεδίασης και Προγραμματισμού, Δόγματος, Εκπαίδευσης, όπως και Ενημέρωσης και Δημοσίων Σχέσεων.[6]

Διευθύνσεις Όπλων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Διεύθυνση Πεζικού (ΔΠΖ)
  • Διεύθυνση Ιππικού Τεθωρακισμένων (ΔΙΤ)
  • Διεύθυνση Πυροβολικού (ΔΠΒ)
  • Διεύθυνση Μηχανικού (ΔΜΧ)
  • Διεύθυνση Διαβιβάσεων (ΔΔΒ)
  • Διεύθυνση Αεροπορίας Στρατού (ΔΑΣ)
  • Διεύθυνση Ειδικών Δυνάμεων (ΔΕΔ)

Διευθύνσεις Σωμάτων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Διεύθυνση Τεχνικού (ΔΤΧ)
  • Διεύθυνση Εφοδιασμού Μεταφορών (ΔΕΜ)
  • Διεύθυνση Υλικού Πολέμου (ΔΥΠ)
  • Διεύθυνση Έρευνας και Πληροφορικής (ΔΕΠΛΗ)
  • Διεύθυνση Υγειονομικού (ΔΥΓ)
  • Διεύθυνση Γεωγραφικού (ΔΓΕ)
  • Διεύθυνση Οικονομικού (ΔΟΙ)
  • Διεύθυνση Ελεγκτικού - Οικονομικής Επιθεώρησης (ΔΕΛ-ΟΕ)

Λοιπές Διευθύνσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού (ΔΙΣ)
  • Γραφείο Στρατιωτικού Νομικού Συμβούλου (ΓΣΝΣ)

Διάρθρωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η διάρθρωση του Γενικού Επιτελείου Στρατού είναι η εξής:

Ιεραρχία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η σημερινή ιεραρχία του Ανώτατου Στρατιωτικού Συμβουλίου, μετά το Κυβερνητικό Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας (ΚΥΣΕΑ) της 9ης Μαρτίου 2020, αποτελείται από τους κάτωθι Αντιστρατήγους:[7]

Διατελέσαντες Αρχηγοί ΓΕΣ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Πυροβολικό είναι το όπλο που έχει αναδείξει τους περισσότερους Αρχηγούς του Επιτελείου.[8] Από το 1901, Αρχηγοί ΓΕΣ έχουν διατελέσει οι εξής:[9]

Όνομα (Γέννηση - Θάνατος) Έναρξη θητείας Λήξη θητείας
Κωνσταντίνος Σαπουντζάκης (1846-1931) 1901 1912
Παναγιώτης Δαγκλής (1853-1924) 1912 1912
Κωνσταντίνος Νίδερ (1865-1943) 1912 1913
Πάτροκλος Κοντογιάννης (1862-1943) 1913 1914
Βίκτωρ Δούσμανης (1862-1949) 1914 1915
Ιωάννης Μεταξάς (1871-1941) 1915 1915
Βίκτωρ Δούσμανης (1862-1949) 1915 1916
Κωνσταντίνος Μοσχόπουλος (1854-1942) 1916 1916
Ξενοφών Στρατηγός (1869-1927) 1916 1917
Αναστάσιος Χαραλάμπης (1862-1949) 1917 1920
Αριστοτέλης Βλαχόπουλος (1866-1960) 1920 1921
Κωνσταντίνος Γουβέλης (1868-1934) 1921 1921
Βίκτωρ Δούσμανης (1862-1949) 1921 1921
Αθανάσιος Εξαδάκτυλος (1869-1936) 1921 1922
Ιωάννης Μακρυκώστας 1922 1922
Βίκτωρ Δούσμανης (1862-1949) 1922 1923
Νικόλαος Βλαχόπουλος (1868-1957) 1923 1924
Πέτρος Κλάδος (18??-19??) 1924 1924
Αλέξανδρος Μαζαράκης-Αινιάν (1874-1943) 1924 1925
Πτολεμαίος Σαρηγιάννης (1882-1958) 1925 1926
Αλέξανδρος Μαζαράκης-Αινιάν (1874-1943) 1926 1927
Νικόλαος Βλαχόπουλος (1868-1957) 1927 1928
Αλέξανδρος Μερεντίτης (1880-1964) 1928 1929
Νικόλαος Βλαχόπουλος (1868-1957) 1929 1931
Κωνσταντίνος Μανέτας (1879-1960) 1931 1931
Θεόδωρος Μανέτας (1881-1947) 1931 1933
Δημήτριος Καθενιώτης (1882-1947) 1933 1935
Αριστείδης Χασαπίδης (1875-1941) 1935 1936
Αλέξανδρος Παπάγος (1883-1955) 1936 1940
Κωνσταντίνος Πάλλης (1871-1941) 1940 1941
Ναπολέων Μπάτας (18??-19??) 1941 1942
Βασίλειος Μαραβέας (18??-19??) 1942 1943
Αχιλλέας Σκουλάς (18??-19??) 1943 1943
Αλκιβιάδης Μπουρδάρας (1895-1959) 1943 1943
Δημήτριος Λάιος (18??-19??) 1943 1944
Ευστάθιος Λιώσης (1891-1953) 1944 1944
Κωνσταντίνος Βεντήρης (1892-1960) 1944 1944
Ευστάθιος Λιώσης (1891-1953) 1944 1944
Γεώργιος Δρομάζος (1886-1973) 1944 1946
Παναγιώτης Σπηλιωτόπουλος (1891-1962) 1946 1947
Κωνσταντίνος Βεντήρης (1892-1960) 1947 1947
Δημήτριος Γιατζής (1891-1964) 1947 1949
Γεώργιος Κοσμάς (1884-1964) 1949 1951
Θεόδωρος Γρηγορόπουλος (18??-19??) 1951 1951
Θρασύβουλος Τσακαλώτος (1897-1989) 1951 1952
Αλέξανδρος Τσιγγούνης (1893-1984) 1952 1954
Σόλων Γκίκας (1898-1978) 1954 1956
Πέτρος Νικολόπουλος (1898-1986) 1956 1958
Δημήτριος Σειραδάκης (1897-1990) 1958 1959
Βασίλειος Καρδαμάκης (1900-1971) 1959 1962
Πέτρος Σακελλαρίου (1907-1980)[10] 1962 1964
Ιωάννης Γεννηματάς (1910-1981) 1964 1965
Γρηγόριος Σπαντιδάκης (1909-1996) 1965 1967
Οδυσσέας Αγγελής (1912-1987) 1967 1968
Βασίλειος Τσούμπας (1914-1993) 1968 1972
Δημήτριος Ζαγοριανάκος (1918-1977) 1972 1973
Μιχαήλ Μαστραντώνης 1973 1973
Ανδρέας Γαλατσάνος (1919-1991) 1973 1974
Ιωάννης Ντάβος (1918-2008) 1974 1976
Αγαμέμνων Γκράτζιος (1922-1993) 1976 1980
Ευθύμιος Καραγιάννης (1923-2007) 1980 1982
Δημήτριος Παναγόπουλος (1925-) 1982 1984
Βασίλειος Κουρκάφας (1925-2010)[11] 29 Φεβρουαρίου 1984 1984
Επαμεινώνδας Πενθερουδάκης (1926-1996) 1984 1986
Σταμάτης Βελλίδης (1928-) 1986 1989
Ιωάννης Βερυβάκης (1930-2019) 1989 1990
Δημήτριος Σκαρβέλης 1990 1993
Ευστάθιος Καπραβέλος 1993 1993
Κωνσταντίνος Βούλγαρης 1993 1996
Μανούσος Παραγιουδάκης (1938-) 1996 1999
Κωνσταντίνος Παναγιωτάκης 1999 2001
Γεώργιος Αντωνακόπουλος (1943-) 2001 2002
Παναγιώτης Χαρβάλας (1946-) 2002 2004
Νικόλαος Ντούβας (1947-) 2004 2006
Δημήτριος Γράψας (1948-) 2006 2007
Δημήτριος Σ. Βούλγαρης 2007 2009
Φραγκούλης Φράγκος (1951-) 2009 2011
Κωνσταντίνος Ζιαζιάς 2011 2012
Κωνσταντίνος Γκίνης (1957-) 2012 2013
Αθανάσιος Τσέλιος (1956-) 2013 2014
Χρήστος Μανωλάς (1959-) 2014 2015
Βασίλειος Τελλίδης (1958-) 2015 2017
Αλκιβιάδης Στεφανής (1959-) 2017 2019
Γεώργιος Καμπάς (1960-) 2019 2020
Χαράλαμπος Λαλούσης (1962-) [12] 2020 2023
Άγγελος Χουδελούδης (1964-) 2023 2024
Γεώργιος Κωστίδης (1965-) 2024

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 «Συνοπτική Ιστορία του Γενικού Επιτελείου Στρατού (1821 – 2001)» [Concise History of the Army General Staff (1821 – 2001)]. Hellenic Army General Staff. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2018. 
  2. «Στοιχεία Οργάνωσης Στρατού» [Army Organization Elements]. Hellenic Army General Staff. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2012. 
  3. «Α Κλάδος». Γενικό Επιτελείο Στρατού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2012. 
  4. «B Κλάδος». Γενικό Επιτελείο Στρατού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2012. 
  5. «Γ Κλάδος». Γενικό Επιτελείο Στρατού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2012. 
  6. «Δ Κλάδος». Γενικό Επιτελείο Στρατού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2012. 
  7. «Γενικό Επιτελείο Στρατού: Ιεραρχία». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Νοεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 4 Νοεμβρίου 2011. 
  8. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουνίου 2010. Ανακτήθηκε στις 4 Νοεμβρίου 2011. 
  9. Αξιολόγηση Αρχηγών ΓΕΣ από το 1901 μέχρι το 2011
  10. Καθημερινή, 2 Σεπτεμβρίου 1980, Κοινωνικά, σελ. 2. (αναφέρεται ότι κηδεύτηκε στις 2 Σεπτεμβρίου από το Νεκροταφείο Ζωγράφου)
  11. http://tolmwnnika.blogspot.gr/2010/11/blog-post_4413.html
  12. Ιστοσελίδα ΓΕΣ- Ιεραρχία.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]