Τιβέριος Ιούλιος Σαυρομάτης Α΄

Τιβέριος Ιούλιος Σαυρομάτης Α΄
	Χρυσός στατήρ Boσπόρου, επιγρ.: ΒΑCΙΛΕΩC CΑΥΡΟΜΑΤΟΥ. (Άλλη όψη: κεφάλι Αδριανού, έτος ΥΙΗ΄ = 418 = 121/2) 19 χλστ., 7,82 γραμ.
Γενικές πληροφορίες
Θάνατος	123;
Χώρα πολιτογράφησης	Αρχαία Ρώμη
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	μονάρχης
Οικογένεια
Τέκνα	Τιβέριος Ιούλιος Κότυς Β΄
Γονείς	Τιβέριος Ιούλιος Ρησκούπορις Α΄
Οικογένεια	Δυναστεία Τιβερίων-Ιουλίων του Βοσπόρου
	δεδομένα

Ο Τιβέριος Ιούλιος Σαυρομάτης Α΄ Φιλοκαίσαρ Φιλορωμαίος Ευσεβής, (άκμασε το δεύτερο μισό του 1ου αι. και το πρώτο μισό του 2ου αι. μ.Χ., απεβ. το 123) από τη δυναστεία Τιβερίων-Ιουλίων του Βοσπόρου ήταν -ως υποτελής στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία- βασιλιάς του Βοσπόρου.

Ήταν γιος και διάδοχος τού βασιλιά τού Βοσπόρου Τ. Ι. Ρησκούπορι Α΄. ^[1] Ήταν ελληνικής, περσικής και ρωμαϊκής καταγωγής. Το όνομα Σαυρομάτης είναι όνομα Σαρματικής προέλευσης. Οι γονείς τού πατέρα του ήταν οι προηγούμενοι κυβερνώντες μονάρχες του Βοσπόρου Κότυς Α΄ και Eυνίκη.

Μέσω του παππού του, ο Σαυρομάτης Α΄ ήταν απόγονος του Ρωμαίου στρατηγού Mάρκου Αντωνίου, ενός της Τριανδρίας, από τον δεύτερο γάμο εκείνου με την εξαδέλφη του Aντωνία Υβρίδα τη Μικρή, δεύτερη κόρη του Ρωμαίου πολιτικού Γάιου Αντώνιου Υβρίδα (εκ πατρός θείου τού Μ. Αντωνίου), επομένως ο Σαυρομάτης Α΄ είχε σχέση με διάφορα μέλη της δυναστείας των Ιουλιο-Κλαυδίων. Ήταν επίσης απόγονος των -ως Ρωμαίων πελατών- ηγεμόνων Πολέμωνα Α΄ τού Πόντου, Πυθοδωρίδας τού Πόντου και Κότυος Γ΄ (Σαπαίων) της Θράκης. Κατάγεται επίσης από τους μονάρχες Μιθριδάτη ΣΤ΄ τού Πόντου και την πρώτη του σύζυγο, την (αδελφή του) Λαοδίκη και τον προηγούμενο βασιλιά τού Βοσπόρου Άσανδρο.

Όταν ο Ρησκούπορις Α΄ απεβίωσε το 93, ^[2] ο Σαυρομάτης Α΄ διαδέχθηκε τον πατέρα του ως βασιλιάς του Βοσπόρου και βασίλευσε μέχρι το τέλος του το 123. ^[2] Ήταν σύγχρονος των Ρωμαίων Αυτοκρατόρων Δομιτιανού, Νέρβα, Τραϊανού και Αδριανού. Ο Σαυρομάτης Α΄ συνέχισε την πολιτική τού πατέρα του για την ανοικοδόμηση τού βασιλείου τού Βοσπόρου. Το 68 είχε αποκαταστήσει το βασίλειο τού Βοσπόρου, που προηγουμένως ήταν τμήμα της ρωμαϊκής επαρχίας Κάτω Μοισίας (Moesia Inferior), ως ημι-ανεξάρτητο -πελατειακό στους Ρωμαίους- κράτος. Στα νομίσματα ο βασιλικός του τίτλος είναι ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΣΑΥΡΟΜΑΤΟΥ.

Ο Σαυρομάτης Α΄ αναφέρεται στις επιστολές τού Ρωμαίου συγκλητικού Πλίνιου τού Νεότερου. Περί το 103 ο Πλίνιος υπηρέτησε ως Ρωμαίος Κυβερνήτης της Βιθυνίας. Ο Σαυρομάτης Α΄ έστειλε τον απεσταλμένο του (legatus) να ταξιδέψει στη Βιθυνία, για να παραδώσει δύο επιστολές στον Πλίνιο. Η φύση αυτών των γραμμάτων είναι άγνωστη. Η πρώτη επιστολή ζητούσε από τον Πλίνιο ένα δίπλωμα (άδεια χρήσης επίσημης άμαξας) για έναν αγγελιοφόρο, που θα τον βοηθούσε στο ταξίδι του, το οποίο ο Πλίνιος έδωσε. Το δεύτερο γράμμα ήταν για τον Τραϊανό. Ο Πλίνιος δεν έμαθε τίποτε περισσότερο, από το ότι περιείχε νέα, που έπρεπε να μάθει ο Τραϊανός. Ένας αυτοκρατορικός απελεύθερος που ονομαζόταν Λυκόρμας πήγε το δεύτερο γράμμα από τη Βιθυνία στη Ρώμη για τον Τραϊανό, ένα ταξίδι που θα διαρκούσε 6-8 εβδομάδες.

Είτε ο Ρησκούπορις Α΄ είτε ο Σαυρομάτης Α΄ καθιέρωσαν τη Φαναγορία ως τη νέα πρωτεύουσα τού βασιλείου τού Βοσπόρου. Από τα τέλη του 1ου αι. το Παντικάπαιον, η αρχική πρωτεύουσα, είχε χάσει σταδιακά τη σημασία του. Η Φαναγορία έγινε η νέα πρωτεύουσα λόγω της αυξανόμενης δημοτικότητας της θεάς της πόλης, Αφροδίτης, και της λατρείας της.

Το 105 ο Σαυρομάτης Α΄ εμπιστεύτηκε και διόρισε έναν ιερέα ως αξιωματούχο, για να επιβλέπει την αποκατάσταση των στοών στον ναό της Ερμόνασσας. Από την προσωπική του θρησκευτική ευλάβεια το 110 έκτισε ναό αφιερωμένο στην Αφροδίτη στη Γοργιππία. Σε τιμητική επιγραφή αφιερωμένη στον Σαυρομάτη Α΄, που βρέθηκε στη Νίκαια, ο Σαυρομάτης Α΄ είχε τον τιμητικό τίτλο τού Κτίστη (ιδρυτή). Του απονεμήθηκε αυτός ο τίτλος λόγω της καλοσύνης, της γενναιοδωρίας και της προσφοράς του σε όλον τον Βόσπορο και τη Μ. Ασία.

Στο Παντικάπαιον υπάρχει στα λατινικά μία τιμητική επιγραφή, που είναι αφιερωμένη και τιμά τον Σαυρομάτη Α΄:

«Ο βασιλιάς Τιβέριος Ιούλιος Σαυρομάτης, εξαιρετικός φίλος τού Αυτοκράτορα και τού Ρωμαϊκού λαού».

Ο Σαυρομάτης Α΄ είχε τουλάχιστον έναν γιο, τον Τιβ. Ιούλ. Κότυ Β΄. ^[1] Ο Τ. Ι. Κότυς Β΄ διαδέχθηκε τον πατέρα του. Μέσω τού γιου του, ο Σαυρομάτης Α΄ απέκτησε τρεις απογόνους, που θα κυβερνούσαν τον Βόσπορο και που έφεραν το όνομά του.

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ ^1,0 ^1,1 Settipani, Christian (2006). Η συνέχεια των ελίτ στο Βυζάντιο κατά τους σκοτεινούς αιώνες: οι πρίγκιπες τού Καυκάσου και η Αυτοκρατορία από τον 6ο ως τον 9ο αι (στα French). Paris: De Boccard. σελ. 408. ISBN 978-2-7018-0226-8. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
↑ ^2,0 ^2,1 Mitchiner, Michael (1978). Ο Αρχαίος & ο Κλασσικός κόσμος, 600 π.Χ.-650 μ.Χ. (στα Αγγλικά). Hawkins Publications. σελ. 69. ISBN 978-0-904173-16-1.

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι ανώτεροι θεοί του βασιλείου τού Βοσπόρου: η Αφροδίτη Ουρανία και ο Υψηλότατος Θεός, της Yulia Ustinova Έκδοση: εικονογραφημένη Δημοσίευση BRILL, 1999(ISBN 90-04-11231-6) ,(ISBN 978-90-04-11231-5)
Η Ρώμη, ο Ελληνικός κόσμος και η Ανατολή, τού Fergus Millar, Hannah M. Cotton, Guy M. Rogers Edition: illustrated Published by UNC Press, 2004(ISBN 0-8078-5520-0) ,(ISBN 978-0-8078-5520-1)

Προκάτοχος Τ. Ι. Ρησκούπορις Α΄	Βασιλιάς του Βοσπόρου 93-123	Διάδοχος Τ. Ι. Κότυς Β΄

[:32-1] 1,0 ^1,1 Settipani, Christian (2006). Η συνέχεια των ελίτ στο Βυζάντιο κατά τους σκοτεινούς αιώνες: οι πρίγκιπες τού Καυκάσου και η Αυτοκρατορία από τον 6ο ως τον 9ο αι (στα French). Paris: De Boccard. σελ. 408. ISBN 978-2-7018-0226-8. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)

[:2-2] 2,0 ^2,1 Mitchiner, Michael (1978). Ο Αρχαίος & ο Κλασσικός κόσμος, 600 π.Χ.-650 μ.Χ. (στα Αγγλικά). Hawkins Publications. σελ. 69. ISBN 978-0-904173-16-1.

[1]

[2]