Λεύκων Α΄ του Βοσπόρου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Λεύκων Α΄ του Βοσπόρου
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση431 π.Χ.
Παντικάπαιον
Θάνατος349 π.Χ.
Βασίλειο του Βοσπόρου
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταμονάρχης
Οικογένεια
ΤέκναΠαιρισάδης Α΄ του Βοσπόρου
Σπάρτοκος Β΄ του Βοσπόρου
ΓονείςΣάτυρος Α΄
ΑδέλφιαΓόργιππος του Βοσπόρου
Μητρόδωρος του Βοσπόρου
ΟικογένειαΣπαρτοκίδαι
δεδομένα

Ο Λεύκων Α΄ (έζησε π. 410-349 π.Χ.) γνωστός και ως Λεύκο, από τη δυναστεία των Σπαρτοκιδών, ήταν ηγεμόνας του βασιλείου του Βοσπόρου, που κυβέρνησε από το 389 έως το 349 π.Χ. Ήταν αναμφισβήτητα ο μεγαλύτερος ηγεμόνας του βασιλείου του Βοσπόρου.

Ήταν γιος του Σατύρου Α΄ (432-389 π.Χ.) και εγγονός του Σπαρτόκου Α΄, του πρώτου Σπαρτοκίδη ηγεμόνα του βασιλείου του Βοσπόρου. Ο Λεύκων Α΄ κυβέρνησε το βασίλειό του από κοινού με τον αδελφό του Γόργιππο, ο οποίος βρισκόταν στην ασιατική πλευρά και κυβέρνησε από την πόλη Γοργιππία, την οποία ονόμασε από τον ίδιο.[1] Τον Λεύκωνα Α΄ διαδέχθηκαν οι γιοι του Σπάρτοκος Β΄ (349-342 π.Χ.) και Παιρισάδης Α΄ (349-309).[2]

Συνέχισε τον πόλεμο τού πατέρα του ενάντια στις πόλεις Θεοδοσία και τη Χερσόνησο με στόχο την προσάρτηση όλων των ελληνικών αποικιών στο Βόσπορο.[3][4] Επίσης, έκανε υποτελή του τη Σινδική, όταν νίκησε τον Οκταμασάδη και σε μία επιγραφή από το Νυμφαίον περιγράφεται ως «άρχων του Βοσπόρου, Θεοδοσίας, πάσης Σινδικής».[5] Δημιούργησε επίσης εξωτερική και εμπορική πολιτική εκτός τού Ευξείνου Πόντου, πιο πολύ με την Αθήνα, εμπορική φίλη των Σπαρτοκιδών.

Πρώιμη ζωή και βασιλεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Λεύκων Α΄ γεννήθηκε από τον Σάτυρο Α΄, ηγεμόνα τού βασιλείου τού Βοσπόρου, ο οποίος είχε γίνει βασιλιάς μετά το τέλος τού πατέρα του, Σπάρτοκου Α΄ (ενός άνδρα Θρακικής καταγωγής με πιθανούς δεσμούς με τη βασιλική δυναστεία των Οδρυσών),[6] που σφετερίστηκε την εξουσία από την πρώην ελληνική δυναστεία των Αρχαιανακτιδών. Ο Λεύκων Α΄ μπορεί να διδάχτηκε από τον Ισοκράτη. Για τους Έλληνες υπηκόους του, ο Λεύκων Α΄ ήταν απλώς ένας «άρχων», αλλά για τις φυλές στην επικράτειά του, ήταν «βασιλιάς». Ωστόσο οι Αθηναίοι τον έβλεπαν ως τύραννο, αλλά παρόλα αυτά ως φίλο της Αθήνας. Ήταν παρών στον ανεπιτυχή πόλεμο τού πατέρα του ενάντια στη βάρβαρη βασίλισσα Τιργαταώ των Ιξωματών, όπου ο αδελφός του Μητρόδωρος απεβίωσε ως όμηρος. Έγινε βασιλιάς με τον αδελφό του Γόργιππο μετά το τέλος τού πατέρα τους κατά την ανεπιτυχή πρώτη πολιορκία της Θεοδοσίας. Όταν έγινε βασιλιάς, επιτέθηκε ξανά στην πόλη της Θεοδοσίας στην αρχή χωρίς επιτυχία. Συνέχισε να της επιτίθεται, μέχρις ότου η πόλη ηττήθηκε, και τις δύο φορές βοηθούμενος από την Ηράκλεια Ποντική, πιθανώς για να ολοκληρώσει αυτό που είχε ξεκινήσει ο πατέρας του πριν αποβιώσει.

Κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, νυμφεύτηκε μία γυναίκα, που ονομαζόταν Θεοδοσία, πιθανώς κόρη ενός ισχυρού διπλωμάτη τού Βοσπόρου ονόματι Σωπαίου.[7] Αυτή τού γέννησε τρεις γιους, τον Σπάρτοκο Β΄, τον Απολλώνιο και τον Παιρισάδη Α΄.

Α΄ Πολιορκία της Θεοδοσίας (περί το 365 π.Χ.)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι πόλεις Θεοδοσία και Χερσόνησος.

Μετά τον θάνατο τού πατέρα του και την άνοδό του στον θρόνο, ο Λεύκων Α΄ πολιόρκησε δύο φορές την πόλη της Θεοδοσίας. Η πρώτη πολιορκία έληξε με ήττα του Βοσπόρου, λόγω τού Τυννίχου, ενός στρατηγού που στάλθηκε από την Ηράκλεια Ποντική, για να ανακουφίσει την πόλη, κάτι που επέτυχε παρά τον κατώτερο αριθμό των ανδρών του, λόγω των τεχνασμάτων του.[8]

Β΄ Πολιορκία της Θεοδοσίας (περίπου 360 π.Χ.)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Λεύκων Α΄ πολιόρκησε ξανά τη Θεοδοσία 5 χρόνια αργότερα σε μία αιφνιδιαστική επίθεση, προτού η πόλη προλάβει να λάβει βοήθεια από τους Ηρακλειώτες. Είναι πιθανό ότι οι Ηρακλειώτες αποχώρησαν πριν επιτεθεί ο Λεύκων Α΄, λόγω αλλαγής της διακυβέρνησής τους από ολιγαρχία σε τυραννία υπό τον Κλέαρχο.

Στη συνέχεια δέχθηκε επίθεση από τους Ηρακλειώτες στην επικράτειά του.

Προσάρτηση του βασιλείου των Σινδών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στη συνέχεια, ο Λεύκων Α΄ έστρεψε το βλέμμα του στο βασίλειο των Σινδών, όπου υπήρχε μία δυναστική διαμάχη μεταξύ τού Εκαταίου, τού βασιλιά των Σινδών, και τού γιου του Οκταμασάδη, που είχε πάρει την εξουσία από τον πατέρα του. Πριν από τη μάχη των Λαβρυτών, ο Λεύκων Α΄ είπε ότι «έκανε όρκο να στήσει ένα μνημείο νίκης, όχι στον τοπικό Απόλλωνα τού Λάβρυος, αλλά στην υπέρτατη θεότητα και προστάτη όλων των Βοσπορίων, τον Απόλλωνα τον Θεραπευτή».[9] Αφού νίκησε τον Οκταμασάδη, είναι πιθανό ο Λεύκων Α΄ να έπεισε τον Εκαταίο να τού παραδώσει τη βασιλεία, καθώς λίγο αργότερα ανακηρύχθηκε «βασιλιάς όλων των Σινδών».

Η μετέπειτα βασιλεία του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σχέσεις με την Αθήνα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Αθηναίοι παρατηρούσαν τον Λεύκωνα Α΄, καθώς το βασίλειο του Βοσπόρου εξήγαγε μεγάλο μέρος σιτηρών του κυρίως στην Αθήνα. Το 356 π.Χ., όταν η Αθήνα δεν μπορούσε να καλύψει την πληρωμή των σιτηρών λόγω των περιορισμών, που είχε θέσει η Σπάρτη κατά τη διάρκεια τού Πελοποννησιακού Πολέμου, ο βασιλιάς τους έδωσε 400.000 μεδίμνους (περίπου 16.380 τόνους)[10] δωρεάν. Γι' αυτό, ο Λεύκωνας Α΄ υμνήθηκε στην Αθήνα, τού δόθηκε υπηκοότητα και ανεγέρθηκαν αγάλματα τού ίδιου και των γιων του στην πόλη. Αυτή την πολιτική συνέχισαν και οι απόγονοί του, όπως ο Σπάρτοκος Γ΄, ο οποίος έδωσε στην Αθήνα 15.000 μεδίμνους σιτηρά (περίπου 590 τόνους) ως δώρο.[11] Θα συνέχιζαν να ακολουθούν αυτή τη διπλωματική φιλία με τους Αθηναίους. Ο Λεύκων Α΄ έδωσε επίσης προνόμια στα αθηναϊκά πλοία στα λιμάνια του και δεν τα φορολογούσε, όταν ελλιμενίζονταν.

Το τέλος του και η υστεροφημία του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Λεύκων Α΄ απεβίωσε το 349 π.Χ., μετά από βασιλεία περίπου σαράντα ετών. Ήταν τουλάχιστον εξήντα ετών τη στιγμή τού τέλους του, τοποθετώντας τη γέννησή του γύρω στο 410 π.Χ. ή νωρίτερα. Το σώμα του πιστεύεται ότι είχε τοποθετηθεί στο Βασιλικό Κουργκάν,[12] έναν ταφικό τύμβο όπου είχαν ενταφιαστεί οι προηγούμενοι ηγεμόνες τού Βοσπόρου, στα περίχωρα του Παντικαπαίου. Οι ενέργειες του Λεύκωνα Α΄ αντικατόπτριζαν αυτές τού παππού του Σπάρτοκου Α΄ -ο οποίος εκτόπισε την πρώην ελληνική δυναστεία τού κράτους τού Βοσπόρου- καθώς και εκείνες τού πατέρα του Σατύρου Α΄. Οι απόγονοι τού Λεύκωνα Α΄ κυβέρνησαν τον Βόσπορο για άλλους δύο αιώνες, έως ότου ο Παιρισάδης Ε΄ απεβίωσε κατά τη διάρκεια μίας εξέγερσης των Σκυθών.

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Brill Reference. and was officially named after the Spartocid Gorgippus after its integration into the Bosporus Kingdom. 
  2. ↑ Burstein, Stanley M. (1974). «The War between Heraclea Pontica and Leucon I of Bosporus». Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte 4th Quarter: 401. 
  3. ↑ Burstein, Stanley M. (1974). «The War between Heraclea Pontica and Leucon I of Bosporus». Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte 4th Quarter: 401–402. 
  4. ↑ Encyclopædia Britannica (2011). Kingdom of the Bosporus. 
  5. ↑ Tokhtas'ev, Sergei R. (2006). «The Bosporus and Sindike in the Era of Leukon I. New Epigraphic Publications». Ancient Civilizations from Scythia to Siberia. 1-2 12 (1–2): 1–62. doi:10.1163/157005706777968915. 
  6. ↑ D. E. W. Wormell (1946). «Studies in Greek Tyranny—II. Leucon of Bosporus». Hermathena (68): 49–71. https://archive.org/details/sim_hermathena_1946-11_68/page/49. «It seems likely to connect that Spartokos was connected by birth to the Odrysian dynasty.». 
  7. ↑ D. E. W. Wormell (1946). «Studies in Greek Tyranny—II. Leucon of Bosporus». Hermathena (68): 49–71. https://archive.org/details/sim_hermathena_1946-11_68/page/49. «and Satyrus's son, perhaps Leucon, married his daughter». 
  8. ↑ D. E. W. WORMELL (1946). «STUDIES IN GREEK TYRANNY—II. Leucon of Bosporus». Hermathena (68): 49–71. https://archive.org/details/sim_hermathena_1946-11_68/page/49. «Tynnichus, who raised the siege of the city, through his armament compromised only of 1 Trireme and 1 transport ship». 
  9. ↑ Tokhtasev, S.R. Bosporus and the Sindike In the era of Leukon I. 
  10. ↑ Dynasty of the Spartocids. 400,000 medimnoi (= 16,380 t) of grain in 356 B.C. [νεκρός σύνδεσμος]
  11. ↑ Dynasty of the Spartocids. the Bosporan king Spartocus III had presented 15,000 medimnoi (ca 590 t) of grain to the Athenians. [νεκρός σύνδεσμος]
  12. ↑ Excerpt from Aarchaeological Walks in Ancient Kerch (Russian)

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Aeneas Tacticus, Περὶ τοῦ πῶς χρὴ πολιορκουμένους ἀντέχειν (διαδικτυακή έκδοση εδώ ).
  • Stanley M. Burstein (1974), "The War between Heraclea Pontica and Leucon I of Bosporus" Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte . 4ο τέταρτο . σελ. 401–416.
  • Encyclopædia Britannica Academic Edition (2011) (διαδικτυακή σελίδα εδώ ).
  • Sergei R. Tokhtas'ev (2006), "The Bosporus and Sindike in the Era of Leukon I. New Epigraphic Publications" Ancient Civilizations from Scythia to Siberia . Τόμος 12 σειρά 1-2, σελ. 1–62


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Λεύκων_Α΄_του_Βοσπόρου&oldid=9780255"