Μετάβαση στο περιεχόμενο

Πυθοδωρίδα του Πόντου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια


Πυθοδωρίδα του Πόντου
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση30 π.Χ.
Αρχαία Σμύρνη
Θάνατος38
Σινώπη
Χώρα πολιτογράφησηςΑρχαία Ρώμη
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός
Οικογένεια
ΣύζυγοςΠολέμων Α΄ του Πόντου
Αρχέλαος της Καππαδοκίας
ΤέκναΑρταξίας Γ΄ της Αρμενίας[1]
Αντωνία Τρύφαινα
Πολέμων Β΄ του Πόντου
Μάρκος Αντώνιος Πολέμων
ΓονείςΠυθόδωρος ο Τραλλιανός και Αντωνία Πρίμα

Η Πυθοδωρίς Φιλομήτωρ (30/29 π.Χ. - 38 μ.Χ.) ήταν βασίλισσα τού Πόντου ως σύζυγος τού Πολέμωνα Α΄ και βασίλισσα της Καππαδοκίας ως σύζυγος τού Αρχελάου.

Ήταν το μόνο τέκνο τού βαθύπλουτου Πυθοδώρου τού Τραλλιανού και της Αντωνίας Πρίμας, κόρης τού Μάρκου Αντωνίου, στρατηγού και μέλους της Β΄ Τριανδρίας. Μέσω της Αντωνίας και τού Μ. Αντωνίου ήταν εξαδέλφη τού Αυτοκράτορα Κλαυδίου.

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Σμύρνη. Ο πατέρας της ήταν Έλληνας της Μ. Ασίας, φίλος τού Γ. Πομπήιου. Έλαβε το όνομα τού πατέρα της. Η εκ μητρός μάμμη της ήταν η Αντωνία Υβρίδα η Νεότερη, εξαδέλφη τού συζύγου της Μ. Αντωνίου.

Αργυρή δραχμή με τον Αρχέλαο της Καππαδοκίας, δεύτερο σύζυγο της Πυθοδωρίδας. Στη μία όψη είναι η προτομή του με διάδημα. Στην άλλη το ρόπαλο τού Ηρακλή και επιγραφή ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΑΡΧΕΛΑΟΥ ΦΙΛΟΠΑΤΡΙΔΟΣ ΤΟΥ ΚΤΙΣΤΟΥ. Έτος ΚΒ΄ = 22 = 15/14 π.Χ. Κόπηκε στην Καισάρεια.

Οι γάμοι της δείχνουν, πώς μία ευγενής, στα υποτελή στους Ρωμαίους βασίλεια, ανακατευόταν στην πολιτική και στα παιχνίδια εξουσίας. Περί το 14 π.Χ. παντρεύτηκε τον χήρο Πολέμωνα Α΄ τού Πόντου, έτσι έγινε βασίλισσα τού Πόντου. Ο Πολέμων Α΄ απεβίωσε το 8 π.Χ. και η Πυθοδωρίδα έμεινε βασίλισσα τού Πόντου. Κράτησε την Κολχίδα, όχι όμως τον Κιμμέριο Βόσπορο, που δόθηκε στον γιο της πρώτης συζύγου τού Πολέμωνα Α΄, από προηγούμενο γάμο της, τον Τ. Ι. Ασπούργο.

Έπειτα παντρεύτηκε τον χήρο Αρχέλαο της Καππαδοκίας, περιοχών της Κιλικίας και της Μικράς Αρμενίας. Έτσι έγινε βασίλισσα της Καππαδοκίας, κ.λπ.· δεν απέκτησαν τέκνα. Η Πυθοδωρίδα, έπειτα από τον γάμο αυτόν, είχε μετακινηθεί με τα τρία παιδιά της από τον Πόντο στην Καππαδοκία για να ζήσει με τον Αρχέλαο. Αυτός έκτισε ανάκτορο στην Ελαιούσα Σεβαστή της Κιλικίας Τραχέας. Το 17 μ.Χ. απεβίωσε ο Αρχέλαος και η Καππαδοκία έγινε ρωμαϊκή επαρχία· τα τμήματα της Κιλικίας δόθηκαν στον γιο του από τον πρώτο του γάμο, τον Αρχέλαο της Κιλικίας και η Μικρά Αρμενία στον Ζήνωνα, γιο της Πυθοδωρίδας, που βασίλευσε με το όνομα Αρταξίας Γ΄. Η Πυθοδωρίδα με τα υπόλοιπα τέκνα της επέστρεψε στον Πόντο.

Ο Πολέμων Β΄ τη βοηθούσε στη διακυβέρνηση τού βασιλείου. Όταν εκείνη απεβίωσε, τη διαδέχθηκε στον θρόνο. Η Πυθοδωρίδα αναφέρεται από τον φίλο της Στράβωνα τον γεωγράφο, που την περιγράφει ως ενάρετη γυναίκα. Γράφει, ότι ήταν ικανή στο εμπόριο και πως ο Πόντος υπό την εξουσία της γνώρισε άνθηση. Στην Αθήνα βρέθηκε στήλη των τελών τού 1ου αι. π.Χ. με την επιγραφή ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΠΥΘΟΔΩΡΙΔΑ ΦΙΛΟΜΗΤΩΡ.

Παντρεύτηκε πρώτα τον Πολέμωνα Α΄ τού Πόντου & τού Κιμμερίου Βοσπόρου και είχε τέκνα:

Το 8 π.Χ. απεβίωσε ο Πολέμων Α΄ και η Πυθοδωρίδα έκανε δεύτερο γάμο με τον Αρχέλαο βασιλιά της Καππαδοκίας και περιοχών της Κιλικίας. Δεν απέκτησαν τέκνα.

  • Cassius Dio, xlix. 32-51
  • Strabo, xii. p. 540
  • Suetonius, Tiberius, 37, Caligula, 1
  • Tacitus, Ann. ii. 42
  • Millar, Fergus, Schürer, Emil and Vermes, The History of the Jewish People in the Age of Jesus Christ (175 B.C. - A.D. 135), Geza Continuum International Publishing Group, 1973
  • A. Wagner, Pedigree and Progress, Essays in the Genealogical Interpretation of History, London, Philmore, 1975. Rutgers Alex CS4.W33.
  1. Ανακτήθηκε στις 24  Σεπτεμβρίου 2016.