Σχέσεις Πολωνίας-Σερβίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Σχέσεις Πολωνίας-Σερβίας
Map indicating locations of Poland and Serbia

Πολωνία

Σερβία

Οι σχέσεις Πολωνίας-Σερβίας είναι οι διμερείς σχέσεις μεταξύ της Δημοκρατίας της Πολωνίας και της Δημοκρατίας της Σερβίας. Οι διπλωματικές σχέσεις διατηρήθηκαν από τότε που η Πολωνία και το Βασίλειο των Σέρβων, Κροατών και Σλοβενών τις σύναψαν το 1919.

Μεσαίωνας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Βασίλισσα Γιαντβίγκα της Πολωνίας (περ. 1384-1399) είχε μερική καταγωγή από τη Σερβία, μέσω του Βασιλιά Στέφανου Ντραγκούτιν (περ. 1276-1282) της Δυναστείας των Νέμανιτς.[1] Σέρβοι βιολιστές (γκουσλάροι) αναφέρθηκαν στην αυλή του Πολωνού Βασιλιά Λαδίσλαου Β΄ Γιαγκελόν (περ. 1386-1434) το 1415.[2][3]

Ο Πολωνός ιππότης Ζαβίσα ο Μαύρος, ο οποίος προσχώρησε στον πόλεμο του Βοήμιου Βασιλιά Σιγισμούνδου της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας εναντίον των Οθωμανών, σκοτώθηκε στο Φρούριο του Γκόλουμπατς στην ανατολική Σερβία το 1428.[4] Υπάρχει μια αναμνηστική πλάκα στο φρούριο προς τιμήν του (Česma Zaviše Crnog).[5] Ο Ούγγρος διοικητής Ιωάννης Ουνυάδης ηγήθηκε μιας μακράς εκστρατείας εναντίον των Οθωμανών το 1443-1444, συνοδευόμενος από τον Πολωνό Βασιλιά Βλαντίσλαβ Γ΄ της Πολωνίας, τον Σέρβο δεσπότη Γεώργιο Μπράνκοβιτς, τον Βλάχο βοεβόδα Βλαντ Β΄ Ντράκουλ και ένα πολωνικό τάγμα. Πορεύτηκαν σε όλη τη Σερβία και νίκησαν τους Οθωμανούς.[6]

Οι Πολωνοί ουσάροι (ιππικό) προέρχονταν από μισθοφόρες μονάδες εξόριστων Σέρβων πολεμιστών,[7] με την ιδέα να προέρχεται από τη Σερβία στα τέλη του 14ου αιώνα. Η παλαιότερη αναφορά των ουσάρων στα πολωνικά έγγραφα χρονολογείται στο 1500, αν και πιθανότατα ήταν σε υπηρεσία νωρίτερα.[8]

Πρώιμη σύγχρονη ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά την οθωμανική κατάκτηση της Σερβίας, οι Σέρβοι γκούσλοι βρήκαν καταφύγιο σε όλη την Ευρώπη, όπως αναφέρεται σε πηγές.[9] Πολωνοί ποιητές του 17ου αιώνα ανέφεραν τη σερβική επική ποίηση και την ανάσα στα έργα τους. Σε ένα ποίημα που δημοσιεύθηκε το 1612, ο Κάσπερ Μιασκόφσκι έγραψε ότι «η σερβική γκούσλε και η γκάιντα θα κατακλύσουν την Τρίτη πριν τη Σαρακοστή» (Serbskie skrzypki i dudy ostatek zagluszą).[10] Στο ειδυλλιακό όνομα Śpiewacy, που δημοσιεύθηκε το 1663, ο Γιούζεφ Μπαρτουόμιεϊ Ζιμορόβιτς χρησιμοποίησε τη φράση «να τραγουδήσει τη σερβική γκούσλε» (przy Serbskich gęślach śpiewać).

Σύγχρονη ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

19ος αιώνας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά την Νοεμβριανή Εξέγερση (1830-31), οι Πολωνοί επαναστάτες κατέφυγαν στο Πριγκιπάτο της Σερβίας. Ο Σέρβος διοικητής, και αργότερα πολιτικός, Ίλιγια Γκαρασάνιν (1812-1874), επικοινώνησε με αυτούς τους Πολωνούς μετανάστες. Ήταν ένας Πολωνός, ο Άνταμ Γέζι Τσαρτορίσκι, ο οποίος ξεκίνησε το έργο Načertanije (πρόδρομος της Μεγάλης Σερβίας).[11]

Ο σπουδαίος Πολωνός ποιητής Άνταμ Μιτσκιέβιτς (1798–1855) είχε σε μεγαλή υπόληψη ιδιαίτερα τη σερβική επική ποίηση και την επέλεξε ως θέμα διαλέξεων στο Κολλέγιο της Γαλλίας.

Οι Σέρβοι και οι Πολωνοί ήταν μέρος των οργανώσεων του πανσλαβικού Σόκολ, μαζί με άλλα σλαβικά έθνη.

Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Μάρτιο του 1914, στρατεύματα της Σερβίας, της Γαλλίας, της Πολωνίας και της Ελλάδας προσεδαφίστηκαν στην Οδησσό.[12] Στις αρχές του φθινοπώρου του 1918, μια συμμαχική αναφορά είπε ότι Σέρβοι και Πολωνοί σε μια περιοχή από τα Ουράλια έως το Βόλγα είχαν προσληφθεί από Γάλλο αξιωματικό. Το 1918, οι Σέρβοι και οι Πολωνοί μαζί με τους Κινέζους, ήταν μέρος του «Σώματος Αξιωματικών», μιας μονάδας του Ρώσου Προξένου στο Χαρμπίν.

Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Σέρβοι και οι Πολωνοί ήταν μερικά από τα μεγάλα σλαβικά θύματα των ναζιστικών εγκλημάτων πολέμου στην Ευρώπη. Οι Ναζί θεωρούσαν όλους τους Πολωνούς και τους Σέρβους ως Untermensch, που σημαίνει «υπάνθρωποι». Πολλοί εθνοτικοί Πολωνοί και Σέρβοι πέθαναν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης ή κατά τη διάρκεια αντιποίνων. Οι Πολωνοί εντάχθηκαν στους Γιουγκοσλάβους Παρτιζάνους στην αρχή του πολέμου. Οι Γιουγκοσλάβοι Παρτιζάνοι συγκρίνονταν συχνά με το Πολωνικό Υπόγειο Κράτος και το Πολωνικό Κίνημα Αντίστασης που ήταν το μεγαλύτερο αντιναζιστικό αντάρτικο κίνημα σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Στα βουνά της Σερβίας τα έτη 1942–-43 υπήρχαν τρεις πολωνικές ομάδες συνδεδεμένες με το Αποσπασμα Τσέτνικ.[13] Οι κανόνες του πολέμου Τσέτνικ δημοσιεύθηκαν για πρώτη φορά στα πολωνικά και μετά μεταφράστηκαν στα σερβικά.[14]

Την 1η Ιουνίου 1944, η Βαλκανική Πολεμική Αεροπορία ιδρύθηκε από τους Βρετανούς. Είχε ως επί το πλείστον Βρετανούς, αλλά και Ιταλούς, μια γιουγκοσλαβική μοίρα και μια πολωνική μοίρα.[15]

Πολιτική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κοσσυφοπέδιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Συνάντηση του Μπόρις Τάντιτς με τον Λεχ Κατσίνσκι, στην 63η σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών τον Σεπτέμβριο του 2008.

Η πολωνική γνώμη σχετικά με την επέμβαση του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία κατά τον Πόλεμο του Κοσσυφοπεδίου (1998-99) ήταν ανάμεικτη: το 37% τάχθηκε υπέρ της συμμετοχής, ενώ το 43% ήταν αντίθετο. Η κυβέρνηση αποφάσισε υπέρ μιας επιχείρησης του ΝΑΤΟ για την κατάπαυση του πυρός στη σύγκρουση. Κατά τη διάρκεια του βομβαρδισμού του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία τον Μάιο του 1999, μια δημοσκόπηση έδειξε ότι το 51% θεώρησε ότι οι επιθέσεις ήταν δικαιολογημένες και το 26% ήταν αντίθετοι. Μια άλλη δημοσκόπηση βρήκε το 53% υπέρ και το 35% κατά.[16]

Το Κοσσυφοπέδιο διακήρυξε την ανεξαρτησία του από τη Σερβία στις 17 Φεβρουαρίου 2008 και η Πολωνία το αναγνώρισε στις 26 Φεβρουαρίου 2008. Η Πολωνία ήταν η πρώτη σλαβική χώρα που το έκανε.

Τον Σεπτέμβριο του 2008, ο Πρόεδρος της Πολωνίας, Λεχ Κατσίνσκι, δήλωσε ότι η αρχική αιτία του πολέμου της Νότιας Οσετίας του 2008 δεν ήταν η επιχείρηση της Γεωργίας, αλλά η αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου[17] και ότι θα εμπόδιζε τις προσπάθειες για τη δημιουργία διπλωματικών σχέσεων της Πολωνίας με το Κοσσυφοπέδιο σε επίπεδο πρεσβειών. Ωστόσο, η κυβέρνηση δεν έχει προτείνει να στείλει πρέσβη στην Πρίστινα.

Η αναγνώριση της αλβανικής ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου έχει επικριθεί στην Πολωνία. Δεκάδες διαδηλώσεις έχουν οργανωθεί από διάφορες ομάδες στην Πολωνία για την υποστήριξη της σερβικής υπόθεσης στο Κοσσυφοπέδιο, με κάποιες να προσελκύουν μέχρι 1.500 έως 2.000 άτομα. Δημιουργήθηκε μια οργάνωση με την ονομασία «Πολωνοί για το Σερβικό Κοσσυφοπέδιο» προκειμένου να παρέχει και να υποστηρίζει τους Σέρβους στο Κοσσυφοπέδιο. Επίσης, η Πολωνία είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η Σερβία είναι υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ.

Ειρηνευτική δύναμη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Πολωνία είχε (τον Ιούλιο του 2009) 274 στρατεύματα που υπηρετούσαν στο Κοσσυφοπέδιο ως ειρηνευτές στη ναοτϊκή Δύναμη Κοσσυφοπεδίου. Αρχικά υπήρχαν 800 Πολωνικά στρατεύματα στην Δύναμη Κοσσυφοπεδίου.[18]

Πολιτιστικές σχέσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι πολωνικές και οι σερβικές γλώσσες, και οι δύο μέρος των σλαβικών γλωσσών (δυτικά και νότια παρακλάδια, αντίστοιχα), σχετίζονται αλλά δεν είναι αμοιβαία κατανοητές.[19][20]

Λόγω της τεράστιας δημοτικότητας της γιουγκοσλαβικής ροκ σκηνής στην Πολωνία τη δεκαετία του 1970 και του 1980, πολλοί Γιουγκοσλάβοι καλλιτέχνες περιόδευσαν στην Πολωνία. Οι Električni orgazam ηχογράφησαν ένα ζωντανό άλμπουμ με τίτλο Warszawa "81" για να υποστηρίξουν την πολωνική αντιπολίτευση εναντίον του Βόιτσεχ Γιαρουζέλσκι.[21] Αυτές οι συνδέσεις στη δεκαετία του 1980 οδήγησαν στην παραγωγή άλμπουμ στην Πολωνία με βάση εξώφυλλα δημοφιλών σερβικών και γιουγκοσλαβικών ροκ συγκροτημάτων, με τα άλμπουμ Yugoton και Yugopolis να καλύπτουν καλλιτέχνες όπως οι Bajaga i Instruktori, Idoli και Električni Orgazam.

Το άλμπουμ Kayah i Bregović από την Πολωνή τραγουδίστρια-τραγουδοποιό Κάγια και τον Σέρβο μουσικό Γκόραν Μπρέγκοβιτς έγινε bestseller μετά την κυκλοφορία του το 1999.[22]

Πολωνοί στη Σερβία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπάρχουν έγγραφα για πολωνούς αξιωματικούς που συμμετείχαν στην Πρώτη Σερβική Εξέγερση (1804-1813). Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, ειδικά μετά την καταστολή της Ιανουαριανής Εξέγερσης στην Πολωνία (1864), περίπου 20 Πολωνοί ιατροί έφτασαν στη Σερβία, οι περισσότεροι από τους οποίους εγκαταστάθηκαν και έδωσαν μεγάλη συμβολή στην ανάπτυξη της ιατρικής κουλτούρας στο ανανεωμένο σερβικό κράτος. Η Ένωση Γιουγκοσλαβίας-Πολωνίας (Liga Jugoslavija-Poljska) δραστηριοποιήθηκε κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου, με στόχο την οικονομική και πολιτιστική συνεργασία με την Πολωνία. Η Ένωση δεν ήταν οργανισμός της διασποράς, αν και συγκέντρωσε επίσης μικρό αριθμό Γιουγκοσλάβων Πολωνών στην έδρα του στην οδό Ούζουν-Μίρκο 5 στο Βελιγράδι, ειδικά κατά τη διάρκεια εθνικών και καθολικών εορτών. Μέλη της Ένωσης βοήθησαν Πολωνούς στρατιώτες και πολίτες που το φθινόπωρο του 1939 έφυγαν από τη Ρουμανία μέσω της Γιουγκοσλαβίας στη Δύση. Αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, μερικές δεκάδες Πολωνές γυναίκες με τους Σέρβους συζύγους τους έφτασαν στη Σερβία, οι οποίοι είχαν συναντηθεί σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας και συγκέντρωσης στη Γερμανία. Το μεγαλύτερο μέρος της Polonia (πολωνική διασπορά) στη Σερβία αποτελείται από γυναίκες που παντρεύτηκαν στη Γιουγκοσλαβία στις δεκαετίες του 1960 και του 70. Κατά τη διάρκεια των Γιουγκοσλαβικών πολέμων, όταν διαλύθηκε η Γιουγκοσλαβία, πολλοί Πολωνοί και οι οικογένειές τους είτε επέστρεψαν στην Πολωνία είτε μετανάστευσαν στη Δύση. Σύμφωνα με την Πρεσβεία της Δημοκρατίας της Πολωνίας στη Σερβία, υπάρχουν περίπου 1.000 Πολωνοί πολίτες που ζουν στη Σερβία. Πρόκειται για άτομα που γεννήθηκαν στην Πολωνία, καθώς είναι απόγονοι από μικτούς γάμους. Εκτός από το Βελιγράδι, υπάρχουν μεγαλύτεροι αριθμοί στις Νις, Νόβι Σαντ, Κράλιεβο, Βρνιάτσκα Μπάνια και Σουμπότιτσα. Η μόνη κοινότητα που θεωρείται starosedeoci («ιθαγενείς»), είναι αυτή που κατοικεί στο Οστογίτσεβο στη βόρεια Σερβία, που εγκαταστάθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα από το Βιστούλα.[23]

Σέρβοι πολωνικής καταγωγής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Σέρβοι αεροπόροι Ταντίγια Σόντερμαγιερ και Στανίσλαβ Σόντερμαγιερ, ο νεότερος μαχητής στη Μάχη του Τσερ (1914), ήταν πατρικής πολωνικής καταγωγής.[24] Ο Σέρβος αξιωματικός και δημοσιογράφος Στανισλάφ Κράκοφ (1895-1968) είχε πατέρα πολωνικής καταγωγής.[25] Ο δημοσιογράφος και στρατιωτικός αναλυτής Μίροσλαβ Λάζανσκι είναι πατρικής πολωνικής καταγωγής.[26] Ο σκηνοθέτης και ο πολιτικός σχολιαστής Μπόρις Μαλαγκούρσκι είναι μακρινής πατρικής πολωνικής καταγωγής.

Διπλωματικές αποστολές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Όσκαρ Χαλέτσκι· Ταντέους Γκρομάντα (1991). Jadwiga of Anjou and the rise of East Central Europe. Social Science Monographs. σελίδες 63, 86, 367. ISBN 978-0-88033-206-4. 
  2. Πέταρ Βλάχοβιτς (2004). Serbia: the country, people, life, customs. Ethnographic Museum. σελ. 340. ISBN 978-86-7891-031-9. 
  3. Denkschriften. 58. A. Hölder. 1915. σελ. 58. Serbische Geiger werden 1415 am Hofe des polnischen Königs Wladislaw Jagiello genannt. 
  4. Jacek Macyszyn (1 Ιανουαρίου 2003). Polegaj jak na Zawiszy: mit czy rzeczywistość. Μουσείο Πολωνικού Στρατού. σελ. 309. ISBN 978-83-916229-1-9. 
  5. «Zamek Golubac». Navtur. 
  6. Ντόναλντ Έντγκαρ Πίτσερ (1968). An Historical Geography of the Ottoman Empire: From Earliest Times to the End of the Sixteenth Century. Brill Archive. σελ. 73. 
  7. Κάθαλ Τ. Νόλαν (2006). The Age of Wars of Religion, 1000-1650: An Encyclopedia of Global Warfare and Civilization. Greenwood Publishing Group. σελ. 428. ISBN 978-0-313-33733-8. 
  8. Ρίχαρντ Μπζεζίνσκι (1987). Polish Armies 1569-1696. Osprey Publishing. σελ. 14. ISBN 978-0-85045-736-0. [νεκρός σύνδεσμος]
  9. Στάνα Τζούριτς-Κλάιν (1972). A Survey of Serbian Music Through the Ages. Ένωση Συνθετών της Σερβίας. σελ. 23. The Serbian guslars, forced to leave their own country, were often seen and mentioned in foreign countries. According to the chronicles and poems of the Polish poets Miaskowski (1549 — 1622) and Hieronimus Morsztyn (17th century), the Serbian ballad singers went with their gusle from one court to another, enjoying a high reputation, especially in the Ukraine and among the Cossacks of Malorussia. In Hungary, the "Serbian way" of singing was known in many regions 
  10. Κρέσιμιρ Γκεοργκίεβιτς (2003). Српскохрватска народна песма у пољској књижевности (στα σερβικά). Project Rastko.
  11. Μπάλας Τρεντσένι· Μίχαου Κοπέτσεκ (1 Νοεμβρίου 2006). National Romanticism: The Formation of National Movements. Central European University Press. σελίδες 240–. ISBN 978-963-7326-60-8. 
  12. Τζέιμι Μπίσερ (2005). White Terror: Cossack Warlords of the Trans-Siberian. Psychology Press. σελίδες 79, 151. ISBN 978-0-7146-5690-8. 
  13. Στανίσουαφ Οκόντσκι (1987). Polacy W Ruchu Oporu Narodów Europy. PWN--Polish Scientific Publishers. σελ. 301. ISBN 978-83-01-06860-8. 
  14. Τόμισλαβ Ντούλιτς (2005). Utopias of Nation: Local Mass Killing in Bosnia and Herzegovina, 1941-42. Uppsala University Library. σελ. 102. ISBN 978-91-554-6302-1. 
  15. Γουόλτερ Ρ. Ρόμπερτς (1987). Tito, Mihailović, and the Allies, 1941-1945. Duke University Press. σελίδες 230–. ISBN 0-8223-0773-1. 
  16. Μάρι Μπάκλεϊ· Σάλι Κάμινγκς (2001). Kosovo: Perceptions of War and Its Aftermath. A&C Black. σελίδες 137–138. ISBN 978-0-8264-5669-4. 
  17. «Let's First Help Georgia, Then Talk about Russia». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2021. 
  18. "Kosovo Force (KFOR)" www.nato.int Link accessed 21-07-09
  19. Ντάλε A. Κόικε· Καρλ Σ. Μπλιθ (2015). Dialogue in Multilingual and Multimodal Communities. John Benjamins Publishing Company. σελίδες 183–. ISBN 978-90-272-6833-4. 
  20. K. M. Πετίτ (1985). Dialect and Accent in Industrial West Yorkshire. John Benjamins Publishing. σελίδες 357–. ISBN 90-272-4864-8. 
  21. http://completeworldnews.com/2016/12/a-decades-long-conversation-between-yugoslav-and-polish-rockers/.  Missing or empty |title= (βοήθεια)
  22. «Trzeszcząca płyta». Wprost 24. Φεβρουάριος 2004. 
  23. Πρεσβεία της Δημοκρατίας της Πολωνίας στη Σερβία. «Poljaci u Srbiji». 
  24. «Rodom Poljaci, ali srcem Srbi». Novosti. 
  25. «Vremeplov: Umro Stanislav Krakov». RTV. 15 Δεκεμβρίου 2012. 
  26. Istina se plaća. Ona magazin. 19 March 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Δεκεμβρίου 2015. https://web.archive.org/web/20151208235738/http://www.onamagazin.com/pdf/0044/Ona%20magazin%2C%20Miroslav%20Lazanski%2C%20Istina%20se%20placa.pdf. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]