Σχέσεις Πολωνίας-Τσεχοσλοβακίας
 |
|
 Πολωνία |
 Τσεχοσλοβακία |
|---|---|
Η Δημοκρατία της Πολωνίας και η Τσεχοσλοβακία σύναψαν σχέσεις στις αρχές του μεσοπολέμου, μετά την ανεξαρτησία και των δύο χωρών. Οι σχέσεις αυτές ήταν κάπως τεταμένες από τις συνοριακές συγκρούσεις Πολωνίας-Τσεχοσλοβακίας για το Ζαόλζιε και το Τσιέσιν στις αρχές της δεκαετίας του 1920 και στα τέλη της δεκαετίας του 1930 (Δείτε επίσης: Συμφωνία του Μονάχου). Και οι δύο χώρες εντάχθηκαν στους Συμμάχους κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μετά τον πόλεμο και οι δύο έπεσαν στη σοβιετική σφαίρα επιρροής (το Ανατολικό Μπλοκ). Η Πολωνία, μαζί με άλλες χώρες του Ανατολικού Μπλοκ, συμμετείχαν στην εισβολή του Συμφώνου της Βαρσοβίας στην Τσεχοσλοβακία το 1968. Ωστόσο, οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών ήταν φιλικές, αλλά έγιναν κάπως τεταμένες μετά την άνοδο του κινήματος Αλληλεγγύης στην Πολωνία το 1980 και το 1981, όπου βελτιώθηκαν και πάλι μετά.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μεσοπόλεμος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Τσεχοσλοβακία απέκτησε ανεξαρτησία μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς η Αυστροουγγαρία διαλύθηκε, ακριβώς όπως η Πολωνία ανέκτησε την ανεξαρτησία της ως η Δεύτερη Πολωνική Δημοκρατία μετά από 123 χρόνια διαμελισμών. Και οι δύο αναδυόμενες χώρες μοιράστηκαν μακρά σύνορα και σύντομα περιβλήθηκαν σε μια συνοριακή σύγκρουση. Αν και δεν εξελίχθηκε ποτέ σε έναν ανοιχτό πόλεμο, αυτή η σύγκρουση οδήγησε σε δυσάρεστες σχέσεις μεταξύ των δύο κρατών κατά την περίοδο του μεσοπολέμου.
Οι συνοριακές συγκρούσεις επικεντρώθηκαν στις αμφισβητούμενες περιοχές Σιλεσία του Τσιέσιν, Περιοχή Οράβα και Σπις. Μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο επεκτάθηκαν ώστε να συμπεριλάβουν περιοχές γύρω από τις πόλεις Κουόντζκο και Ρατσίμπους, οι οποίες μέχρι το 1945 ανήκαν στη Γερμανία. Η σύγκρουση, η οποία ξέσπασε το 1919, επιλύθηκε μόνο από το Συμβούλιο της Κοινωνίας των Εθνών στις 12 Μαρτίου 1924, το οποίο αποφάσισε ότι η Τσεχοσλοβακία πρέπει να διατηρήσει την επικράτεια της Γιαβόρινα και του Ζντιαρ, κάτι που συνεπαγόταν (τον ίδιο χρόνο) την πρόσθετη ανταλλαγή εδαφών στην Οράβα - το έδαφος γύρω από τη Νίζνα Λιπνίτσα πήγε στην Πολωνία, ενώ το έδαφος γύρω από τη Σούχα Χόρα και Χλαντόβκα πήγε στην Τσεχοσλοβακία. Τα νέα σύνορα επιβεβαιώθηκαν από μια Συνθήκη Πολωνίας-Τσεχοσλοβακίας στις 24 Απριλίου 1925 και είναι πανομοιότυπα με τα σημερινά σύνορα.
Η Γαλλία ήταν σύμμαχος της Πολωνίας και της Τσεχοσλοβακίας, και προσπάθησε επανειλημμένα να της κάνει να επιλύσουν τις συνοριακές τους διαφορές και να γίνουν σύμμαχοι, και επίσης να συμπράξουν με τη Σοβιετική Ένωση. Δεν υπήρξε επιτυχία, όχι μόνο λόγω των συνόρων, αλλά και επειδή η προθυμία της Πράγας να συνεργαστεί με τη Μόσχα συγκρούστηκε με την αποφασιστικότητα της Βαρσοβίας να διατηρήσει την απόσταση της από τη Μόσχα. Ο πρόεδρος της Τσεχοσλοβακίας, Έντουαρντ Μπένες προειδοποίησε ότι στρατιωτικοί ή ακόμη και ισχυροί πολιτικοί δεσμοί με την Πολωνία θα μπορούσαν να αποδειχθούν επικίνδυνοι για την Τσεχοσλοβακία. Το 1938, η Πολωνία άσκησε τις δικές της εδαφικές αξιώσεις και έδωσε τελεσίγραφο στην κυβέρνηση της Τσεχοσλοβακίας, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την προσάρτηση της περιοχής Ζαόλζιε, που στην πραγματικότητα είχε πολωνική πληθυσμιακή πλειοψηφία.[1][2][3][4]
Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σε συνέχεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, τμήματα των επίμαχων εδαφών (Ζαόλζιε) προσαρτήθηκαν στην Πολωνία το 1938 μετά τη Συμφωνία του Μονάχου.
Και οι δύο χώρες προσχώρησαν στους Συμμάχους κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, και υπήρξαν ακόμη και συνομιλίες για μια συνομοσπονδία μεταξύ των δύο χωρών. Ωστόσο, τα σχέδια αυτά αντιτάχθηκαν από τη Σοβιετική Ένωση, η οποία τελικά κέρδισε την υποστήριξη άλλων συμμάχων στην ανατροπή των τσεχικών-πολωνικών συνομιλιών.[5][6]
Μετά τον πόλεμο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, και οι δύο χώρες έπεσαν στη σοβιετική σφαίρα επιρρής (το Ανατολικό Μπλοκ). Μια σύντομη σειρά συνοριακών συγκρούσεων ξέσπασε πάλι, καθώς Πολωνοί και Τσεχοσλοβάκοι πολιτικοί και διοικητές του στρατού διαφωνούσαν τόσο για τα προηγούμενα σύνορα, όσο και για τα νεοαποκτηθέντα, πρώην γερμανικά εδάφη, αλλά η πίεση από τη Σοβιετική Ένωση έθεσε τέλος σε οποιαδήποτε σοβαρή σύγκρουση. Υπό σοβιετική πίεση, τον Μάρτιο του 1947 η Πολωνία και η Τσεχοσλοβακία υπέγραψαν μια συνθήκη φιλίας και αμοιβαίας συνδρομής. Στις 13 Ιουνίου 1958, μια συνοριακή συνθήκη μεταξύ της Λαϊκής Δημοκρατίας της Πολωνίας και της Τσεχοσλοβακικής Δημοκρατίας έλυσε τελικά το ζήτημα των συνόρων, τερματίζοντας τη συνοριακή διαφωνία.
Οι Τσεχοσλοβάκοι Πολωνοί (περίπου 71.000 το 1984) συγκεντρώθηκαν στην περιοχή εξόρυξης της Οστράβα. Εκτός από τους Πολωνούς κατοίκους, πολλοί άλλοι μετακινήθηκαν πέρα από τα σύνορα από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Πολωνίας για να εργαστούν στην Τσεχοσλοβακία ή να επωφεληθούν από τη σχετική αφθονία καταναλωτικών αγαθών στη γειτονική Τσεχοσλοβακία. Οι Τσεχοσλοβάκοι αξιωματούχοι προσπάθησαν να περιορίσουν την επιρροή των Πολωνών, κατοίκων ή μη, θεωρώντας την επιρροή των Πολωνών (δεδομένου ότι το πολωνικό κομμουνιστικό καθεστώς θεωρήθηκε πιο φιλελεύθερο) στον χώρο εργασίας απειλή για το καθεστώς. Για παράδειγμα, στη δεκαετία του 1950, οι Πολωνοί είχαν ξεκινήσει την αντίσταση στις αυξημένες εργασιακές απαιτήσεις στην Τσεχοσλοβακία. Ομοίως, εν μέσω της κοινωνικής και πολιτικής κρίσης στην Πολωνία της δεκαετίας του 1980, υπήρξαν επίσης αναφορές για απεργίες μεταξύ των εργαζομένων στην Οστράβα.[7]
Η Πολωνία, μαζί με άλλες χώρες του Ανατολικού Μπλοκ, συμμετείχαν στην εισβολή του Συμφώνου της Βαρσοβίας στην Τσεχοσλοβακία το 1968. Ο Βουαντίσουαφ Γκομούουκα, μαζί με τον Βάλτερ Ούλμπριχτ, φοβούμενοι την πιθανή επιρροή του τσεχοσλοβακικού κινήματος ελευθέρωσης στις χώρες τους, ήταν μερικοί από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές των ενεργειών κατά της Τσεχοσλοβακίας. Ενώ το Πολωνικό Κόμμα Ενωμένων Εργατών υποστήριξε επίσημα την παρέμβαση, η πολωνική κοινωνία ανεπίσημα σύμπασχε με τους Τσέχους επαναστάτες. Ένας Πολωνός λογιστής, ο Ρίσαρντ Σίβιετς, αυτοκτόνησε με αυτοπυρπόληση σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την εισβολή. Από τότε, τα μέλη της αντιπολίτευσης της Πολωνίας και της Τσεχοσλοβακίας βρίσκονταν όλο και περισσότερο σε επαφή μεταξύ τους (δείτε Επιτροπή Άμυνας των Εργαζομένων και Χάρτης 77). Οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών ήταν φιλικές, αλλά επίσημα έγιναν κάπως τεταμένες μετά την άνοδο του αντιπολιτευόμενου κινήματος Αλληλεγγύης στην Πολωνία το 1980 και το 1981, όπου βελτιώθηκαν και πάλι αργότερα, καθώς ο στρατιωτικός νόμος στην Πολωνία εξασθένισε προσωρινά την Αλληλεγγύη.[8] Τα μέλη της αλληλεγγύης ήταν επίσης ενεργά σε συνεργασία με τα μέλη της αντιπολίτευσης στην Τσεχοσλοβακία, και η τελική νίκη της αντιπολίτευσης στην Πολωνία πυροδότησε παρόμοια νίκη της αντιπολίτευσης στην Τσεχοσλοβακία.[9]
Μετά το 1989 και την πτώση των κομμουνιστικών κυβερνήσεων και στις δύο χώρες (δείτε Φθινόπωρο των Εθνών), και οι δύο χώρες επιβεβαίωσαν εκ νέου την πρόθεσή τους να έχουν καλές σχέσεις υπό τις νέες, δημοκρατικές κυβερνήσεις τους. Και οι δύο έθεσαν τους στόχους τους για ένταξη στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μαζί με την Ουγγαρία, ίδρυσαν την Ομάδα Βίσεγκραντ το 1991 και υποστήριξαν τη δημιουργία της Κεντρικής Ευρωπαϊκής Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου το 1992. Τον Δεκέμβριο του 1992 οι αντίστοιχοι Πρόεδροι και των δύο χωρών μοιράστηκαν ένα μακρύ και εγκάρδιο φιλί.
Μετά το 1993, η Τσεχοσλοβακία χωρίστηκε σε Τσεχία και Σλοβακία, και οι σχέσεις Πολωνίας-Τσεχοσλοβακίας αντικαταστάθηκαν από τις σχέσεις Πολωνίας-Τσεχίας και Πολωνίας-Σλοβακίας.
Το 1993, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, οι Τσέχοι και οι Σλοβάκοι άρεσαν κατά 38% και 33% στους Πολωνούς αντίστοιχα, με 28% και 27% αρνητικών απόψεων (βελτιώθηκε πολύ με την πάροδο του χρόνου και τον 21ο αιώνα και τα δύο έθνη είναι τακτικά στις κορυφαίες χώρες που αρέσουν περισσότερο από τους Πολωνούς, με το 58% και το 57% των ευνοϊκών απόψεων το 2012 αντίστοιχα).[10]
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Ρίχαρντ Α. Βότιακ, "Polish Military Intervention into Czechoslovak Teschen and Western Slovakia in September–November 1938," East European Quarterly (1972) 6#3 σελ. 376-387.
- ↑ Ιγκόρ Λουκς, Czechoslovakia between Stalin and Hitler: The Diplomacy of Edvard Benes in the 1930s (1996) σελ. 45
- ↑ Ζάρα Σ. Στάινερ (2005). The Lights that Failed: European International History, 1919-1933. Oxford U.P. σελίδες 296–97.
- ↑ Μάγια Λατίσνκι εκδ. Reappraising the Munich Pact: Continental Perspectives στης Άννα Μ. Τσιεντσιάλα, εκδ. The view from Poland. Woodrow Wilson Center Press. 1992. σελ. 80.
- ↑ Anita Prażmowska, Britain and Poland, 1939–1943: the betrayed ally, Cambridge University Press, 1995, (ISBN 0-521-48385-9), Google Print, σελ.142
- ↑ Σερβάτκα, Τόμας; Idea federacji Polski z Czechosłowcją w opiniach czołowych polskich polityków emigracyjnych (1940–1942) [Η ιδέα της πολωνικής-τσεχικής ομοσπονδίας όπως την οπτική μεγάλων Πολωνών πολιτικούς μετανάστευσης (1940–1942)], Humanistic Review (02/2007)
- ↑ «Czechoslovakia - Others». Country-data.com. 6 Ιουνίου 1943. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2016.
- ↑ Czechoslovakia: Relations with Communist Nations, August 1987
- ↑ Padraic Kenney, A carnival of revolution : Central Europe 1989, Princeton University Press, 2003 (ISBN 0-691-11627-X), Google Print, σελ.286-288
- ↑ Stosunek Polaków do innych narodów. Komunikat z badań, Centrum Badania Opinii Społecznej. Βαρσοβία. Φεβρουάριος 2013 (στα πολωνικά).
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- (στα πολωνικά) Relacje polsko-czeskie w XX wieku
- (στα πολωνικά) Μάριαν Λέσικ, POLSKO-CZECHOSŁOWACKIE STOSUNKI GOSPODARCZE (1921–1939)[νεκρός σύνδεσμος]
- (στα πολωνικά) KONFERENCJA NAUKOWA „OD RYWALIZACJI DO WSPÓŁPRACY”. RELACJE POLSKO-CZESKIE W BADANIACH MŁODYCH HISTORYKÓW. Αρχειοθετήθηκε 2012-02-22 στο Wayback Machine.
Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Γκασιορόφσκι, Ζίγκμουντ Γ. «Σχέσεις Πολωνίας-Τσεχοσλοβακίας, 1918-1922», Slavonic and East European Review (1956) 35 # 84 σελ. 172-193 στο JSTOR
- Γκασιορόφσκι, Ζίγκμουντ Γ. «Σχέσεις Πολωνίας-Τσεχοσλοβακίας, 1922-1926», Slavonic and East European Review (1957) 35 # 85 σελ. 473-504 στο JSTOR
Στα πολωνικά και τσέχικα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Μ.Κ. Καμίνσκι, Konflikt polsko-czeski 1918–1921, Βαρσοβία 2001.
- Μ.Κ. Καμίνσκι, Polsko-czechosłowackie stosunki polityczne 1945–1948, Βαρσοβία 1990.
- Między przymusową przyjaźnią a prawdziwą solidarnością. Τσέχοι; Πολωνοί; Σλοβάκοι; 1938 / 39-1945-1989, díl I., ed. Π. Μπλάζεκ, Π. Γιαβόρσκι, Γ. Καμίνσκι, Βαρσοβία 2007 [1] Αρχειοθετήθηκε 2012-03-05 στο Wayback Machine.
- Σουαβόμιρ M. Νοβινόφσκι, Stosunki polsko-czechosłowackie 1832–1939 με relacjach dyplomatów II Rzeczypospolitej ,(ISBN 83-88679-54-6)
- Σεμπάστιαν Πιλάρσκι, Zarys stosunków polsko-czechosłowackich 1918–1933, Wydawnictwo Adam Marszałek, 2008,(ISBN 83-89886-93-6)
- Άννα Στσεπάνσκα, Czechosłowacja w polskiej polityce zagranicznej w latach 1918–1933 [2]
- Γ. Ζάγιατς, Ρ. Ζιένμπα, POLSKA W STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH 1945–1989, Toruń 2005,(ISBN 83-7441-117-1)
- Τόμας Ζαχραντνίτσεκ, Polské poučení z pražského jara. Tři studie z dějin politického myšlení 1968–1981 (Πολωνικά μαθήματα από την Άνοιξη της Πράγας: Τρία δοκίμια για την ιστορία της πολιτικής σκέψης, 1968-81). Πράγα 2011.
| ||||||||||||||||||||||||||||
