Ο Θεός δεν είναι μεγάλος
| Αθεϊσμός |
|---|
 | |
| Συγγραφέας | Κρίστοφερ Χίτσενς |
|---|---|
| Τίτλος | God is Not Great |
| Υπότιτλος | How Religion Poisons Everything |
| Γλώσσα | Αγγλικά |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1 Μαΐου 2007[1] |
| Θέμα | Κριτική της Θρησκείας |
| Dewey Decimal | 200 22 |
| LC Class | BL2775.3 .H58 2007 |
| LC Class | OL2974379W |
| Πρώτη έκδοση | Hachette Book Group |
| Αριθμός Σελίδων | 307 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Ο Θεός Δεν Είναι Μεγάλος: Πως η Θρησκεία Δηλητηριάζει τα Πάντα είναι ένα βιβλίο του αγγλοαμερικανού συγγραφέα Κρίστοφερ Χίτσενς το οποίο γράφτηκε το 2007 και σε αυτό επιχειρηματολογεί εναντίον της θρησκείας - Η θέση του Χίτσενς είναι πως οι θρησκείες είναι "βίαιες, παράλογες, μη ανεχτικές, κοντά στον ρατσισμό και τον τοπικισμό, προωθούν τον φανατισμό, επενδύουν στην άγνοια, είναι εχθρικές στην ελεύθερη σκέψη, περιφρονητικές για τις γυναίκες και πιεστικές στα παιδιά". Υποστηρίζει τη θέση του με προσωπικές ιστορίες, ιστορικά ντοκουμέντα και κριτική ανάλυση θρησκευτικών κειμένων. Εστιάζει κυρίως στις τρεις αβρααμικές θρησκείες, αλλά σχολιάζει και άλλες, όπως τον Ινδουισμό και τον Βουδισμό.
Περιεχόμενο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κεφάλαιο ένα: Ο Χίτσενς αρχίζει γράφοντας πως από την ηλικία των εννιά χρονών, ξεκίνησε να αμφισβητεί τα διδάγματα της Βιβλου και να βλέπει σημαντικά λάθη στα απολογικά επιχειρήματα που προσπαθούσαν να εξηγήσουν την ύπαρξη του θεού- κυρίως στο επιχείρημα του σχεδιασμού.[2] Περιγράφει τους άθεους, ως άτομα που είτε δεν πίστεψαν ποτέ, ή που εγκατέλειψαν τις θρησκευτικές παραδόσεις και υποστηρίζει πως οι άθεοι, ακόμη και αν διαφωνούν μεταξύ τους, μπορούν να συμφωνήσουν τελικά, βασιζόμενοι πάνω στις θέσεις που συγκεντρώνουν τις ισχυρότερες αποδείξεις.[3] Ισχυρίζεται ότι η θρησκεία θα έχει σημαντική θέση στην ανθρώπινη ζωή όσο οι άνθρωποι δεν μπορούν να ξεπεράσουν βασικές φοβίες όπως ο φόβος του θανάτου.[4]
Κεφάλαιο δύο-η θρησκεία σκοτώνει. Ο Χίτσενς ξεκινάει το κεφάλαιο με μια ερώτηση που του έγινε σε ραδιοφωνική εκπομπή: Αν είσαι μόνος το βράδυ σε μια άγνωστη πόλη, και σε προσεγγίζει μια ομάδα άγνωστων, θα αισθάνεσαι περισσότερο ή λιγότερο ασφαλής, αν ήξερες ότι αυτοί, μόλις είχαν προσευχηθεί. Ο Χίτσενς είχε απαντήσει: "Θα ξεκινήσω από το γράμμα Β. Έχω εμπειρία από αυτή την ερώτηση στις πόλεις Μπέλφαστ, Βηρυτό, Βομβάη, Βελιγράδι, Βηθλεέμ και Βαγδάτη. Σε κάθε περίπτωση....θα ένοιωθα άμεση απειλή αν σκεφτόμουν πως η ομάδα ανδρών με πλησίαζε το σούρουπο και είχαν μολις αποχωρήσει από μια θρησκευτική τελετή"[5] Ο Χιτσκενς περιγράφει την ένταση στην κοινωνική και πολιτική κατάσταση σε αυτές τις πόλεις και ισχυρίζεται πως η θρησκεία ευθύνεται.[6] Περιγράφει τη Φετφά που εξέδωσε ο Αγιατολλάχ Χομεΐνι εναντίον του Σαλμάν Ρούσντι το 1998.[7] Κάνει κριτική σε πολλά δημόσια πρόσωπα που έριξαν το φταίξιμο στον Ρούσντι. Επιπλέον περιγράφει τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου.[8]
Κεφάλαιο τρία: Μια σύντομη παρένθεση για το Γουρούνι ή γιατί ο Παράδεισος μισεί το Χαμ. Ο Χίτσενς συζητάει την απαγόρευση να τρώει κανείς χοιρινό στον Ιουδαϊσμό, μια αντίληψη που πέρασε και στο Ισλάμ.[9] Ισχυρίζεται πως η αποφυγή του γουρουνιού δεν είναι απλά διαιτητική αλλά ακόμη και σήμερα, ζηλωτές θέλουν διάφορα κόμικς να αφαιρούν εικόνες των γουρουνιών για να προστατευτούν τα αθώα βλέμματα των παιδιών.[10]
Κεφάλαιο τέσσερα: Ένα σημείωμα στην Υγεία Ο Χίτσενς εξηγεί πως μερικές θρησκείες εμποδίζουν την υγεία. Δίνει το παράδειγμα μερικών μουσουλμάνων που εξέλαβαν το εμβόλιο για την πολιομυελίτιδα ως συνωμοσία με αποτέλεσμα η ασθένεια να εξαπλωθεί.[11] Η καθολική εκκλησία ευθύνεται για τη διασπορά του HIV στην Αφρική, καθώς έκανε καμπάνια εναντίον των προφυλακτικών.[12] Σημειώνει παραδείγματα εντός της Καθολικής και Μουσουλμανικής κοινότητας ότι οι ιοί HIV και HPV είναι τιμωρίες για σεξουαλικές αμαρτίες- κυρίως της ομοφυλοφιλίας.[13] Περιγράφει πως οι θρησκευτικοί ηγέτες είναι εχθρικοί προς την ιατρική επειδή υποσκάπτει την εξουσία τους.[14]
Ο Χίτσενς κάνει κριτική στην Ιουδαϊκή τελετή της περιτομής και της αφρικάνικης παράδοσης για κλειτοριδεκτομή.
Κεφάλαιο Πέντε: οι μεταφυσικοί ισχυρισμοί της θρησκείας είναι λάθος Ο Χίτσενς ξεκινά λέγοντας ότι δεν υπάρχει Πίστη που να μπορεί να αντισταθεί σε κάθε είδος λογικής πλέον. Συγκρίνει τη λαϊκή γνώση για τον κόσμο την εποχή του Θωμά του Ακινάτη με το τι ξέρουμε σήμερα για τον κόσμο.[15] Ισχυρίζεται πως δεν απαιτείται θεός για να εξηγήσουμε τον κόσμο, πως η θρησκεία είναι αχρείαστη ως εξήγηση.
Κεφάλαιο έξι: Επιχειρήματα από Σχεδιασμό Ο Χίτσενς ισχυρίζεται πως οι Αβρααμικές θρησκείες κάνουν τους ανθρώπους να αισθάνονται ποταποί αμαρτωλοί, με χαμηλή αυτοεκτίμηση ενώ ταυτόχρονα προσπαθούν να πείσουν τους πιστούς πως ο Δημιουργός τους πραγματικά νοιάζεται για αυτούς, και άρα τους μεταδίδουν την αίσθηση της σημαντικότητας. Ισχυρίζεται πως αυτή η δεισιδαιμονία έχει προσφέρει μερικά πλεονεκτήματα τις παλιότερες εποχές, πριν την εποχή της λογικής και της επιστημονικής κατανόησης. Ισχυρίζεται πως το επιχείρημα του σχεδιασμού δεν είναι καλό επιχείρημα καθώς αν η εξέλιξη είχε πάρει ενα ελαφρώς διαφορετικό δρόμο, δεν θα υπήρχαν καν οργανισμοί που να μας μοιάζουν.
Κεφάλαιο εφτά: Ο εφιάλτης της Παλαιάς Διαθήκης Ο Χίτσενς παραθέτει αναχρονισμούς και ασυνέπειες εντός της Παλαιάς Διαθήκης, ισχυριζόμενος πως πολλά από τα γεγονότα που περιγράφονται, δεν έγιναν ποτέ στην πραγματικότητα.[16] Ισχυρίζεται πως το Πεντάτευχο είναι ένα βιβλίο αρρωστημένης φαντασίας το οποίο δεν καταφέρνει περιγράψει πειστικά γεγονότα που δεν πραγματοποιήθηκαν [17] Δείχνει την ιστορία όπου ο Μωυσής διατάζει τους γονείς να πετροβολήσουν τα παιδιά τους μέχρι θανάτου για απειθαρχία (παραπέμποντας στο Δευτερονόμιο[18] και αναφέρει πως πιθανώς είναι μια από τις πολλές εντολές που πήρε ο Μωυσής από τον Θεό. Σημειώνει πως ο Μωυσής συνεχώς κάνει παράλογες ανακοινώσεις.[19]
Κεφάλαιο Οκτώ: Η Καινή Διαθήκη ξεπερνά σε Κακία την Παλιά. Ο Χίτσενς επιχειρηματολογεί γιατί τα ευαγγέλια είναι σχεδόν σίγουρο πως δεν είναι κυριολεκτική αλήθεια[20] και πως υπάρχουν ελάχιστες έως μηδενικές αποδείξεις ότι ο Ιησούς όντως έζησε.[21] Για τον Χίτσενς, το καλύτερο επιχείρημα για τη μη ύπαρξη του Ιησού, είναι η Βιβλική ασυνέπεια. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, οι προσπάθειες να αλλάξουν την ιστορία μπορεί να είναι απόδειξη πως κάποιος που απέκtησε μεταγενέστερα σημασία, όντως γεννήθηκε.[22]
O Χίτσενς συνδέσει το βιβλίο του Ησαΐα από την Παλιά Διαθήκη - και την πρόβλεψη πως μια παρθένα θα συλλάβει και γεννήσει ένα υιό, (Ησαΐας 7:14) επισημαίνοντας πού συγκλίνουν οι ιστορίες της Παλαιάς Διαθήκης με τη Καινή. Συγκρίνοντας τις Διαθήκες, θεωρεί την Καινή Διαθήκη χαλκευμένο, με σκοπό να επαληθευτούν οι προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης. "επίσης ένα έργο ακατέργαστης ξυλείας, σφυρηλατημένο μαζί πολύ καιρό μετά τα υποτιθέμενα γεγονότα και γεμάτο αυτοσχέδιες προσπάθειες για να βγούνε σωστές οι προφητείες. Δείχνει την άποψη του Χένρι Λούις Μένκεν που αποδέχονταν πως αν και ορισμένα γεγονότα της Καινής Διαθήκης είναι ιστορικά, τα περισσότερα έχουν αδιάψευστα σημάδια πως έχουν παραχαραχτεί.[23]
Ο Χίτσενς επίσης τονίζει την ανακρίβεια στο κατά Λουκά Ευαγγέλιο στην προσπάθεια του Απόστολου Λουκά να συνδέσει τρία γεγονότα με τη στιγμή της γέννησης του Ιησού: την απογραφή του Αυγούστου σε όλο τον Ρωμαϊκό κόσμο, την κυριαρχία του Βασιλιά Ηρώδη στην Ιουδαία και την περίοδο του Κυρήνιου στη Συρία. Ισχυρίζεται πως δεν υπάρχει καμιά ιστορική καταγραφή για την απογραφή του Αυγούστου σε ολόκληρη τη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία και σχολιάζει πως ο Εβραίος Ιώσηπος Φλάβιος (Γιοσέφ μπεν Μαθιά) αναφέρει πως μια απογραφή όντως έγινε, χωρίς όμως την κοπιαστική εντολή να γυρίσουν οι άνθρωποι στον τόπο γέννησης τους, και η οποία έγινε 6 χρόνια μετά την υποτιθέμενη ημερομηνία γέννησης του Ιησού. Επίσης, τονίζει πως ο Ηρώδης πέθανε το 4 π.Χ., ενώ ο Κυρήνιος δεν ήταν κυβερνήτης της Συρίας κατά την εποχή του Ηρώδη.
Επιπλέον ο Χίτσενς καταδεικνύει τις αντιφάσεις της Καινής διαθήκης, που έχουν εξετασθεί εκτενώς και από άλλος συγγραφείς, αλλά δεν έχουν εξηγηθεί εκτός από το ότι είναι μια μεταφορά. Ισχυρίζεται πως η αδυναμία της Βίβλου είναι αποτέλεσμα ότι οι Χριστιανοί, όταν έρχονταν με επιχειρήματα ενάντια στη λογική ή την ιστορικότα της Βίβλου "μπορούσαν απλά να κάψουν ή να εξαναγκάσουν σε σιωπή όποιον ρωτούσε μη βολικές ερωτήσεις".[24]
O Χίτσενς δείχνει επίσης τις προβληματικές επιπτώσεις της διδαχής "ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλέτω", καθώς σε μια ατελή κοινωνία, θα οδηγούσε σε πρακτικά προβλήματα στην εφαρμογή του νόμου.[25] Κλείνοντας το κεφάλαιο, ισχυρίζεται πως η θρησκεία βασίζεται μόνο πάνω στην Πίστη- και σε τίποτα άλλο- και καλεί τους πιστούς να είναι γενναίοι να το παραδεχτούν.[26]
Κεφάλαιο Εννιά: Το Κοράνι έχει δανειστεί από εβραϊκούς και Χριστιανικούς Μύθους Το κεφάλαιο εννιά εξετάζει τη θρησκεία του Ισλάμ και το ιερό τους βιβλίο, το Κοράνι. Ο Χίτσενς παρατηρεί ότι δεν υπάρχουν στοιχεία θαυματουργών ισχυρισμών για τον Μωχάμεντ και πως το Κοράνι δεν βασίζεται στο υπερφυσικό. Ισχυρίζεται πως η θρησκεία που επινοήθηκε από τον Μωάμεθ και τους οπαδούς του, είναι κλεμμένη από άλλα θρησκευτικά κείμενα.
Κεφάλαιο Δέκα: Το δέκατο κεφάλαιο ασχολείται με τα θαύματα. Ο Χίτσενς δηλώνει πως υπερφυσικά θαύματα δεν συμβαίνουν- ούτε συνέβησαν ποτέ. Ισχυρίζεται πως οι αποδείξεις των θαυμάτων ειναι κατασκευασμένες ή βασισμένες σε αναξιόπιστες μαρτυρίες ανθρώπων που είτε έκαναν λάθος είτε ήταν προκατηλλειμμένοι. Σημειώνει πως κανένα θαύμα δεν έχει καταγραφεί σε κάμερα.
Κεφάλαιο Έντεκα: Η διεφθαρμένη αρχή της Θρησκείας: Το ενδέκατο κεφάλαιο ασχολείται με το πως αρχίζουν οι θρησκείες και ισχυρίζεται πως ξεκινάνε από ανήθικα και διεφθαρμένα άτομα. Το κεφάλαιο εστιάζεται σε διάφορες μικρές θρησκείες, τον μορμονισμό και την ιερέα της πεντηκοντηστιανής εκκλησίας Marjoe Gortner.[27][28]
Κεφάλαιο Δώδεκα: Πως τελειώνουν οι θρησκείες: Το κεφάλαιο δώδεκα εξετάζει το τέλος των θρησκειών, για να δείξει πως ορισμένες θρησκείες δεν είναι αιώνιες, όπως ισχυρίζονταν
Κεφάλαιο Δεκατρία: Κάνει η θρησκεία τους Ανθρώπους να συμπεριφέρονται καλύτερα; O Χίτσενς εξετάζει το ερώτημα κατά πόσο οι θρήσκοι είναι πιο ενάρετοι από τους άθρησκους. Χρησιμοποιεί το παράδειγμα της σκλαβιάς στις ΗΠΑ και τον Αρβαάμ Λίνκολν για να υποστηρίξει πως οι άθρησκοι αγωνίζονται για ηθικές αρχές με πάθος και αποτελεσματικότητα, όπως και οι θρήσκοι.
Κεφάλαιο Δεκατέσσερα: Δεν υπάρχει "Ανατολική" Λύση. Σε αυτό το κεφάλαιο, ο Χίτσενς απορρίπτει την ιδέα ότι η διαφώτιση θα έρθει μέσω της Νιρβάνας.[29] Εστιάζεται στον Ινδουισμό και Βουδισμό, που εξαθλιώνουν τον κόσμο Εξετάζει τον φεουδαλισμό και τη βία στο Θιβέτ και τη Σρι Λάνκα.[30]
Κεφάλαιο Δεκαπέντε: Η θρησκεία ως προπατορικό αμάρτημα. Στο κεφάλαιο δεκαπέντε, ο Χίτσενς εξετάζει πέντε πτυχές της θρησκείας τις οποίες θεωρεί ως ανήθικες.
- Παρουσιάζει μια ψευδή εικόνα του κόσμου στον πιστό
- Το δόγμα των αιματηρών θυσιών προς τους θεούς (π.χ. Αζτέκοι)
- Το δόγμα της εξιλέωσης, ΄όπου στις σταυροφορίες έβλαπταν αθώους ανθρώπους για να εξιλεωθούν από τα αμαρτήματα τους.
- Το δόγμα της αιώνιας ανταμοιβής ή αιώνιας τιμωρίας
- Η επιβολή ακατόρθωτων στόχων ή κανόνων (συμπεριλαμβανομένων ανθυγιεινών κανόνων στο σεξ)
Κεφάλαιο Δεκαέξι Είναι η θρησκεία κακοποίηση των παιδιών; O Χίτσενς εξετάζει πως η θρησκεία βλάπτει τα παιδιά. Παραπέμπει σε πρακτικές όπως την περιτομή, τον ακρωτηριασμό γενετικών οργάνων, την επιβολή του φόβου για υγιείς δραστηριότητες όπως ο αυνανισμός. Κριτικάρει τον τρόπο με τον οποίο οι ενήλικες χρησιμοποιούν τη θρησκεία για να τρομοκρατήσουν τα παιδιά.
Κεφάλαιο Δεκαεπτά: Μια αναμενόμενη ένσταση Σε αυτό το κεφάλαιο, ο Χίτσενς εξετάζει το πιο συχνό επιχείρημα που ακούει κατά του Αθεϊσμού, πως τα πλέον ανήθικα εγκλήματα στην ιστορία πραγματοποιήθηκαν από άθεους όπως ο Στάλιν. Εξετάζει τα παραδείγματα για να καταλήξει πως οι διάφοροι ηγέτες που ήταν άθεοι ή αγνωστικιστές, η αθεΐα τους δεν έπαιξε κάποιο ρόλο στα εγκλήματα τους, ενώ οι θρησκευτικοί ηγέτες συμμετείχαν πλήρως σε πολέμους και εγκλήματα.
Κεφάλαιο Δεκαοκτώ: Μια καλή παράδοση: Η Αντίσταση των Λογικών. Σε αυτό το κεφάλαιο οι Χιτσενς εξετάζει διάφορους διανοούμενους όπως ο Σωκράτης, Ο Αϊνστάιν, Βολτέρος, Σπινόζα, Κάρολος Δαρβίνος, Τόμας Πέιν και Ισαάκ Νεύτωνας. Ο Χίτσενς ισχυρίζεται πως αρκετοί από αυτούς ήταν αθεϊστές ή αγνωστικιστές ή πανθεϊστές εκτός από τον Σωκράτη και τον Νεύτωνα. Ισχυρίζεται πως οι προπαγανδιστές της θρησκείας έχουν προσπαθήσει να παρερμηνεύσουν ορισμένους από αυτούς τους διανοούμενους και περιγράφει πως αρκετοί από αυτούς αγωνίστηκαν εναντίον των αρνητικών επιδράσεων της θρησκείας.
Κεφάλαιο Δεκαεννιά: Συμπέρασμα: Η Ανάγκη για Νέο Διαφωτισμό Ο Χιτσενς ισχυρίζεται πως η ανθρώπινη φυλή δεν χρειάζεται τη θρησκεία στον βαθμό που ήταν απαραίτητο στο παρελθόν. Γράφει πως ήρθε η ώρα η επιστήμη και η λογική να πάρουν πιο κεντρικό ρόλο στη ζωή των ανθρώπων και των πολιτισμών. Συνεχίζει, πως η μείωση της έμφασης στη θρησκεία θα βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ανθρώπων και θα βοηθήσει στην πρόοδο του πολιτισμού. Για αυτό τον σκοπό, καλεί τους άθεους να αντιπαλέψουν τον θεοκρατικό εναγκαλισμό της θρησκείας στην ελεύθερη κοινωνία.
Υποδοχή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Θετική υποδοχή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Michael Kinsley, στην ανασκόπηση βιβλίων του The New York Times Book Review, χαιρέτησε το βιβλίο του Χίτσενς γράφοντας πως το βιβλίο είναι μια εντυπωσιακή και απολαυστική επίθεση σε όλους. Κλείνοντας αναφέρει πως ο Χίτσενς με αυτό το βιβλίο του ξεπέρασε σε εξυπνάδα τους αντιπάλους του γράφοντας ένα βιβλίο σοβαρό και συμβατό με τις πεποιθήσεις που είχε μια ζωή. Αναφέρει η ανασκόπηση πως και ο θεός πρέπει να είναι ικανοποιημένος με το βιβλίο, γιατί ο Χίτσενς, σε αντίθεση με όσους φωνάζουν για την προσοχή του, τον αντιμετωπίζει ως ενήλικα.[2]
Ο Bruce DeSilva θεωρεί πως είναι το καλύτερο αθεϊστικό κείμενο μετά το «Γιατί δεν είμαι Χριστιανός» Μπέρτραντ Ράσελ το 1927. Ισχυρίζεται πως ο λόγος του Χίτσενς είναι κομψός και δεικτικός, ενώ καταλήγει πως ενώ δεν έγραψε κάτι νέο, πρέπει να αναγνωριστεί ότι ο Χίτσενς γράφει εξαιρετικά καλά.[3][4]
Το βιβλίο εξυμνήθηκε και από το Kirkus Reviews.[5]
Αρνητική κριτική
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο David Bentley Hart γράφοντας στο Χριστιανικό περιοδικό First Things, τόνισε πως το βιβλίο δεν έχει ακαδημαϊκή αυστηρότητα ούτε αυστηρή τάξη,[31] ενώ αναφέρει πως το βιβλίο έχει πολλά ιστορικά λάθη..[31]
Ο Ross Douthat, στο Claremont Review of Books έγραψε πως κάθε ταλαντούχος συγγραφέας δικαιούται να βαριέται σε ένα θέμα, αλλά ο Χίτσενς το παράκανε. Ο Χίτσενς προωθεί τα επιχειρήματα του με μη αυστηρό τρόπο. "[32]
Ιστορία πωλήσεων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το βιβλίο εκδόθηκε την 1η Μαϊου 2007 και σε μια εβδομάδα έφτασε το No. 2 στη λίστα καλύτερων πωλήσεων της Amazon[19] (πίσω από το Harry Potter and the Deathly Hallows). Έφτασε το No. 1 στο New York Times Bestseller list την τρίτη εβδομάδα[20]
Σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Freebase Data Dumps. Google.
- ↑ 2,0 2,1 Michael Kinsley, The New York Times Review of Books
- ↑ 3,0 3,1 «Dallas News, "Hitchens blames religion for -- well, you name it"». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Σεπτεμβρίου 2007.
- ↑ 4,0 4,1 «Critical Praise, God Is Not Great (Hardcover)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Αυγούστου 2007.
- ↑ 5,0 5,1 «God Is Not Great». Kirkus Reviews. March 1, 2007. https://www.kirkusreviews.com/book-reviews/christopher-hitchens/god-is-not-great/. Ανακτήθηκε στις March 6, 2017.
- ↑ Buchanan, Matt (May 25, 2007). «God is Not Great: how religion poisons everything». The Sydney Morning Herald. http://www.smh.com.au/news/book-reviews/god-is-not-great-how-religion-poisons-everything/2007/05/25/1179601648057.html?page=2. Ανακτήθηκε στις March 6, 2017.
- ↑ September 23, 2011 10:05 pm. The War on Error By Jason Cowley
- ↑ Hitchens 2007, p. 31.
- ↑ Hitchens 2007, pp. 37-41.
- ↑ Helminski, Kabir. «Christopher Hitchens is "Not Great"». huffingtonpost.com. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016.
- ↑ Prothero, Stephen (May 6, 2007). «The Unbeliever». The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/05/03/AR2007050301907.html. Ανακτήθηκε στις March 6, 2017.
- ↑ Riddell, Mary (June 3, 2007). «Review: God Is Not Great by Christopher Hitchens». The Guardian (London). https://www.theguardian.com/books/2007/jun/03/society.
- ↑ «Stephen Jay Gould "Impeaching a Self-Appointed Judge," 1992». Stephenjaygould.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Φεβρουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2014.
- ↑ William J. Hamblin, "The Most Misunderstood Book: Christopher Hitchens on the Bible Αρχειοθετήθηκε 2011-12-07 στο Wayback Machine.," FARMS Review 21/2 (2009), 95.
- ↑ Daniel C. Peterson, "Editor's Introduction: God and Mr. Hitchens Αρχειοθετήθηκε 2011-11-08 στο Wayback Machine.," FARMS Review 19/2 (2007), xxxvii.
- ↑ Theodoracopulos, Taki (24 Ιουλίου 2007). «Hitchens' Hubris». Takimag.com. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2014.
- ↑ White, Curtis. «Christopher Hitchens' lies do atheism no favors». salon.com. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016.
- ↑ Daley, David (29 Ιουλίου 2015). «Camille Paglia takes on Jon Stewart, Trump, Sanders: "Liberals think of themselves as very open-minded, but that's simply not true!"». Salon.com. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουλίου 2016.
- ↑ 19,0 19,1 «God Is Not Great: How Religion Poisons Everything: Christopher Hitchens: 9780446579803: Amazon.com: Books». amazon.com.
- ↑ 20,0 20,1 New York Times Bestseller list
- ↑ Hitchens 2007, p. 127
- ↑ Hitchens 2007, p. 114.
- ↑ Quoted in Hitchens 2007, pp. 109-110.
- ↑ Hitchens 2007, p. 115)
- ↑ Hitchens 2007, p. 121.
- ↑ Hitchens 2007, p. 122.
- ↑ Hitchens, Christopher (April 27, 2007), «3. Mormonism: A Racket Becomes a Religion in Fighting Words: God Is Not Great», Slate, http://www.slate.com/articles/news_and_politics/fighting_words/features/2007/god_is_not_great/mormonism_a_racket_becomes_a_religion.html
- ↑ Joseph Smith: Legal issues, FairMormon, http://en.fairmormon.org/Joseph_Smith/Legal_issues/Trials/1826_glasslooking_trial, ανακτήθηκε στις 28 February 2014
- ↑ Hitchens 2007, p. 204.
- ↑ Hitchens 2007, pp. 195–204.
- ↑ 31,0 31,1 David B. Hart (20 Απριλίου 2010). «Believe It or Not». First Things. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Απριλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2014.
- ↑ Lord Have Mercy: A review of God is Not Great: How Religion Poisons Everything Αρχειοθετήθηκε 2016-11-09 στο Wayback Machine. by Ross Douthat
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Hitchens, Christopher (2007), God Is Not Great: How Religion Poisons Everything, New York: Twelve Books, ISBN 9780446579803, https://archive.org/details/godisnotgreathow00hitc.
