Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ο Αρχοντοχωριάτης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο Αρχοντοχωριάτης
Le Bourgeois gentilhomme
ΣυγγραφέαςΜολιέρος
Πρωτότυπος τίτλοςLe Bourgeois gentilhomme
Παγκόσμια πρώτη παράσταση14  Οκτωβρίου 1670
Τοποθεσία πρώτης παράστασηςΚάστρο του Σαμπόρ
ΡόλοιΜουσικοδιδάσκαλος, Χοροδιδάσκαλος, Κύριος Γιορδάνης, Δάσκαλος Φιλοσοφίας, Ράφτης, Κάλφας, Νικολέτα, Κυρία Γιορδάνη, Δοράντης, Κλεόντης, Κοβιέλος, Λουκίλη, Δοριμάνη και Δάσκαλος ξιφασκίας
Γλώσσα πρωτότυπουΓαλλικά
Είδοςκωμωδία-μπαλέτο
Διαδραματίζεται στο/ηΠαρίσι
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Αρχοντοχωριάτης (πρωτότυπος τίτλος στα γαλλικά: Le Bourgeois gentilhomme‎‎), είναι πεντάπρακτη κωμωδία-μπαλέτο σε πρόζα του Μολιέρου, που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά τον Οκτώβριο 1670 στην αυλή του Λουδοβίκου ΙΔ΄ στο κάστρο του Σαμπόρ από τον θίασο του Μολιέρου. Οι επόμενες δημόσιες παραστάσεις δόθηκαν στο θέατρο του Παλαί Ρουαγιάλ από τον Νοέμβριο 1670. Τη μουσική συνέθεσε ο Ζαν-Μπατίστ Λυλί.[1]

Το έργο σατιρίζει τις απόπειρες κοινωνικής αναρρίχησης, διακωμωδώντας τόσο την επιτηδευμένη αστική τάξη που θέλει να μιμηθεί τη συμπεριφορά και τον τρόπο ζωής των ευγενών όσο και τη ματαιόδοξη και υπεροπτική αριστοκρατία.[2]

Ο τίτλος - κυριολεκτικά: Ο αστός ευγενής- εννοείται ως οξύμωρο σχήμα: στη Γαλλία του Μολιέρου, ένας «ευγενής» ήταν εξ ορισμού γεννημένος αριστοκράτης και έτσι δεν θα μπορούσε να υπάρχει «αστός (μπουρζουά) ευγενής».

  • Μουσικοδιδάσκαλος
  • Χοροδιδάσκαλος
  • Κύριος Γιορδάνης
  • Ξιφομάχος
  • Φιλόσοφος
  • Ράφτης
  • Κάλβας
  • Νικολέτα
  • Κυρία Γιορδάνη
  • Δοράντης
  • Κλεόντης
  • Κοβιέλος
  • Λουκίλη
  • Δοριμάνη
  • Τραγουδιστής-τραγουδίστρια
  • Χορευτές
Σκηνή από το έργο, Γουίλιαμ Πάουελ Φριθ

Η παράσταση διαδραματίζεται στο Παρίσι, στο σπίτι του κυρίου Ζουρντέν, πλούσιου μεσήλικα αστού, του οποίου ο πατέρας πλούτισε ως έμπορος υφασμάτων. Ο μεγαλομανής Ζουρντέν έχει βάλει έναν στόχο στη ζωή του: να υψωθεί πάνω από το επίπεδο της αστικής τάξης και να γίνει αποδεκτός ως αριστοκράτης. Για το σκοπό αυτό, παραγγέλνει υπέροχα καινούργια ρούχα και χαίρεται πολύ όταν ο βοηθός του ράφτη τον αποκαλεί κοροϊδευτικά «άρχοντα». Ασχολείται με την εκμάθηση της ξιφασκίας, του χορού, της μουσικής και της φιλοσοφίας, παρά την ηλικία του. Μ' αυτό τον τρόπο καταφέρνει συνεχώς να γελοιοποιείται, ακόμη και στους δασκάλους του. Στο μάθημα για τη βελτίωση της έκφρασής του εκπλήσσεται ευχάριστα όταν διαπιστώνει ότι μιλούσε σε πρόζα όλη του τη ζωή χωρίς να το ξέρει:

«Μα την πίστη μου! Για περισσότερα από σαράντα χρόνια μιλώ σε πρόζα χωρίς να γνωρίζω τίποτα γι' αυτό, και είμαι ο πιο υπόχρεος άνθρωπος στον κόσμο απέναντί ​​σου που μου το είπες».

Η λογική και έξυπνη σύζυγός του, βλέπει ότι γελοιοποιείται και τον προτρέπει να επιστρέψει στην προηγούμενη μεσοαστική ζωή του και να ξεχάσει όλα όσα έμαθε. Ο Ντοράντ, ένας ξεπεσμένος αριστοκράτης έχει προσκολληθεί στον κ. Ζουρντέν, τον περιφρονεί κρυφά αλλά κολακεύει τις αριστοκρατικές του βλέψεις. Για παράδειγμα, λέγοντας στον αφελή Ζουρντέν ότι ανέφερε το όνομά του στον βασιλιά στις Βερσαλλίες, τον πείθει να πληρώσει τα χρέη του. Τα όνειρα του Ζουρντέν για κοινωνική άνοδο γίνονται όλο και πιο ψηλά. Ονειρεύεται να παντρευτεί μια μαρκησία και να παντρέψει την κόρη του Λουσίλ με έναν ευγενή. Όμως η Λουσίλ είναι ερωτευμένη με τον Κλεόντ, νεαρό άνδρα της μεσαίας τάξης. Φυσικά, ο κ. Ζουρντέν δεν συμφωνεί μ' αυτόν τον γάμο.[3]

Παρά τις προσπάθειες όλης της οικογένειας να τον επαναφέρουν στην πραγματικότητα, ο Ζουρντέν συνεχίζει να ονειροβατεί στα μεγαλεία. Έτσι, ο Κλεόντ, με τη βοήθεια του υπηρέτη του και της κυρίας Ζουρντέν, μεταμφιέζεται και παρουσιάζεται στον κ. Ζουρντέν ως γιος του σουλτάνου της Τουρκίας. Ο Ζουρντέν τον καλοϋποδέχεται και είναι πανευτυχής που η κόρη του θα παντρευτεί μέλος βασιλικής οικογένειας. Χαίρεται ακόμη περισσότερο όταν ο «Τούρκος πρίγκιπας» του ανακοινώνει ότι, ως πατέρας της νύφης, θα λάβει τίτλο ευγενείας και επίσημα σε ειδική τελετή, μια ιδιαίτερα κωμική σκηνή. Οι νέοι παντρεύονται και όταν ο γάμος ολοκληρώνεται, ο Ζουρντέν συνειδητοποιεί ότι τιμωρείται, αλλά πολύ αργά, για τη μεγαλομανία του.[4]

Μετάφραση στα ελληνικά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο αρχοντοχωριάτης αποτελεί σταθερό κομμάτι του κλασικού θεατρικού ρεπερτορίου. Μεταξύ άλλων, έχει ανεβεί στις παρακάτω παραστάσεις:

Το έργο του Μολιέρου χρησιμοποιήθηκε ως λιμπρέτο σε δύο διαφορετικά μπαλέτα του Ζορζ Μπαλανσίν με βάση την ομότιτλη ορχηστρική σουίτα του Ρίχαρντ Στράους.[16]

Μεταξύ των κινηματογραφικών μεταφορών του Αρχοντοχωριάτη είναι οι εξής:

  • Le bourgeois gentilhomme (1958) σε σκηνοθεσία Ζαν Μεγιέ, με τον ίδιο στον πρωταγωνιστικό ρόλο[17]
  • Le bourgeois gentilhomme (1982) με σκηνοθέτη τον Ροζέ Κογκιό και πρωταγωνιστή τον Μισέλ Γκαλαμπρί[18]

Ο αρχοντοχωριάτης μεταφέρθηκε στην ελληνική τηλεόραση στο πλαίσιο της εκπομπής της ΕΡΤ Το θέατρο της Δευτέρας το 1977 σε μετάφραση και τηλεσκηνοθεσία του Γρηγόρη Γρηγορίου.[19] Ηθοποιοί: Ανδρέας Φιλιππίδης (στον ομότιτλο ρόλο), Τρύφων Καρατζάς, Κώστας Τριανταφυλλόπουλος, Άγγελος Κορμετζάς, Γιώργος Παυλικανίδης, Γιώργος Μπάρτης, Χρήστος Δοξαράς, Τάσος Κωστής, Ζανό Ντάνιας, Δημήτρης Γιαννόπουλος, Γιώργος Μπαγιώκης, Γιώργος Δρακόπουλος, Γωγώ Ατζολετάκη, Αλίκη Αλεξανδράκη, Νίκος Απέργης, Γιώργος Γεωγλερής, Ματίνα Καρρά, Νίτα Παγώνη.[20]

  1. «Francaislycee_Marrakech1 - Le Bourgeois Gentilhomme résumés des scènes». sites.google.com. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2024. 
  2. admin, Super. «Fiche sur Le Bourgeois Gentilhomme de Molière : résumé et analyse de la pièce». Interlettre (στα Γαλλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2024. 
  3. «Molière, Le Bourgeois Gentilhomme, Résumé». Bac Français 2023 (στα Γαλλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2024. 
  4. . «salon-litteraire.linternaute.com/fr/moliere/-le-bourgeois-gentilhomme-de-moliere-resume». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Οκτωβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 30 Οκτωβρίου 2022. 
  5. Ο αρχοντοχωριάτης. 
  6. «Ο αρχοντοχωριάτης (1933)». Εθνικό Θέατρο. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2024. 
  7. «Ο αρχοντοχωριάτης (1952)». Εθνικό Θέατρο. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2024. 
  8. «Ο αρχοντοχωριάτης (1979)». Εθνικό Θέατρο. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2024. 
  9. «Ο αρχοντοχωριάτης». ΚΘΒΕ. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2024. 
  10. «Αρχοντοχωριάτης, ο». ΕΛΙΑ. 
  11. «Ο Αρχοντοχωριάτης Μολιέρου - Δημοτικό Θέατρο Απόλλων». ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2024. 
  12. «“Ο Αρχοντοχωριάτης” Μολιέρου». dspace.dimosbyrona.gr/. 2005. http://dspace.dimosbyrona.gr/xmlui/handle/123456789/256. 
  13. «Μολιέρου - Ο Αρχοντοχωριάτης». www.dipethekritis.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2024. 
  14. «Ο αρχοντοχωριάτης (2011) - retroDB». retrodb.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2024. 
  15. «Ο Αρχοντοχωριάτης, του Μολιέρου στο Θέατρο Βρετάνια | Το Κουτί της Πανδώρας». www.koutipandoras.gr. 28 Αυγούστου 2015. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2024. 
  16. Kisselgoff, Anna (1979-04-09). «Balanchine‐Robbins Work for Nureyev From Moliere» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/1979/04/09/archives/balanchinerobbins-work-for-nureyev-from-moliere-the-casts.html. Ανακτήθηκε στις 2024-08-25. 
  17. «Le Centre national du costume de scène célèbre les 400 ans de Molière | ARTCENA». www.artcena.fr (στα Γαλλικά). 7 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2024. 
  18. «Le bourgeois gentilhomme Michel Galabru, Rosy Varte 1982». Cycle-2 Éducatif. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2024. 
  19. «ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ | archive.ert.gr». ΕΡΤ Αρχείο. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2024. 
  20. «Ο αρχοντοχωριάτης (1977)». retrodb.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2024. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]