Παλαιό Φάληρο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο όρος "Φάληρο" ανακατευθύνει εδώ. Για τη συνοικία του Πειραιά δείτε Νέο Φάληρο
Αυτό το λήμμα αφορά τη σύγχρονη πόλη. Για την αρχαία πόλη και τον αρχαίο δήμο της Αιαντίδας φυλής, δείτε: Φάληρο Αιαντίδας.

Συντεταγμένες: 37°55′55.25″N 23°42′0.92″E / 37.9320139°N 23.7002556°E / 37.9320139; 23.7002556

Παλαιό Φάληρο
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Παλαιό Φάληρο
37°55′55″N 23°42′1″E
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΑττικής
ΝομόςΑττικής
Διοικητική υπαγωγήΔήμος Παλαιού Φαλήρου
 • ΔήμαρχοςΓιάννης Φωστηρόπουλος (2019-σήμερα)
Έκταση4,574 km²
Υψόμετρο5 μέτρα[1]
Πληθυσμός64.863 (2021)
Ταχ. κωδ.175 ΧΧ
Τηλ. κωδ.210
Ζώνη ώραςUTC+02:00 (επίσημη ώρα)
UTC+03:00 (θερινή ώρα)
Ιστότοποςwww.palaiofaliro.gr
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Το Παλαιό Φάληρο είναι παραλιακή συνοικία του Νοτίου Τομέα Αθηνών, νοτιοδυτικά του κέντρου της Αθήνας. Η έκτασή του είναι 4,6 τετραγωνικά χιλιόμετρα, ενώ το μήκος της παραλίας του στον Σαρωνικό είναι περίπου 4 χλμ. Απέχει περίπου 9 χλμ. από το κέντρο της Αθήνας (συνδέεται με τη Λεωφόρο Συγγρού), 13 χιλιόμετρα από το λιμάνι του Πειραιά (συνδέεται με τη Λεωφόρο Ποσειδώνος) και περίπου 40 χιλιόμετρα από το Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών Ελευθέριος Βενιζέλος.

Το Παλαιό Φάληρο βρίσκεται στη νότια πλευρά του νομού Αττικής και συνορεύει με τους δήμους Καλλιθέας (δυτικά-βόρεια, με όριο τη Λεωφόρο Συγγρού), Νέας Σμύρνης (βόρεια-βορειοανατολικά), Αγίου Δημητρίου (ανατολικά) και Αλίμου (ανατολικά-νοτιοανατολικά, με όριο το Ρέμα της Πικροδάφνης). Η παραλία του Παλαιού Φαλήρου έχει κατά κύριο λόγο νοτιοδυτικό προσανατολισμό.

Ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριο λήμμα: Φάληρο Αιαντίδας
Φάληρος, υιός του Άλκωνα

Το Φάληρο αναφέρεται από πολλούς αρχαίους συγγραφείς, από τον Ηρόδοτο ως τον Παυσανία. Ιδρυτής του Φαλήρου αναφέρεται ο τοπικός ήρωας Φάληρος, γιος του Άλκωνα και εγγονός του βασιλιά της Αθήνας Ερεχθέα. Το αρχαίο Φάληρο αναφέρεται ως το πρώτο και αρχαιότερο επίνειο της Αθήνας. Το λιμάνι του Φαλήρου στα αρχαία χρόνια, όταν ακόμα δεν είχε διαμορφωθεί το λιμάνι του Πειραιά, είχε αρκετή έκταση. Από τις μαρτυρίες που υπάρχουν, πιθανότατα άρχιζε από τις Τζιτζιφιές ή το Δέλτα και έφτανε ως εκεί που ήταν άλλοτε το κέντρο «ΤΡΟΚΑΝΤΕΡΟ» και σήμερα η μαρίνα. Όταν, αργότερα, ο Θεμιστοκλής και κατόπιν ο Περικλής διαμόρφωσαν το λιμάνι του Πειραιά, το Φάληρο εξακολούθησε να είναι το δεύτερο λιμάνι της Αθήνας.

Στην περιοχή του Δέλτα, έχει βρεθεί το νεκροταφείο του αρχαίου Φαλήρου, που βρισκόταν στο χώρο μεταξύ του άλλοτε Κρατικού Εργοστασίου Αεροσκαφών (Κ.Ε.Α.) - σήμερα Μουσείο της Αεροπορίας και της περιοχής που φιλοξένησε τον Ιππόδρομο. Ο Ηρόδοτος αναφέρει συχνά το Φάληρο στα «Περσικά», τις μάχες Ελλήνων και Περσών την περίοδο 490 - 479 π.Χ..

Το Φάληρο αναφέρεται συχνά τόσο κατά τη διάρκεια της Πρωτοχριστιανικής εποχής, όσο και στα χρόνια της τουρκοκρατίας. Το 1883 εγκαινιάζεται το πρώτο μεταφορικό μέσο, το τραμ που συνέδεε το Παλαιό με το Νέο Φάληρο και την Αθήνα. Την περίοδο 1910 - 1915, εύπορες οικογένειες ανακαλύπτουν την ομορφιά του Φαλήρου και αρχίζουν και κτίζουν αρχοντικά και επαύλεις κοντά στη θάλασσα. Μερικές από αυτές, όπως η έπαυλη «ΚΟΥΛΟΥΡΑ» διασώζονται μέχρι και σήμερα.

Την περίοδο 1922 - 1924 οι δρόμοι του Παλαιού Φαλήρου φωτίζονται με ηλεκτρικό ρεύμα. Το 1930, το Φάληρο συνδέεται με το δίκτυο της «ΟΥΛΕΝ», πρόγονο της ΕΥΔΑΠ. Το 1942, το Παλαιό Φάληρο από κοινότητα που ήταν έως τότε, γίνεται δήμος και πρώτος δήμαρχός του ήταν ο Κ. Τουφεξής, ενώ το 1961 γίνεται αυτόνομος δήμος. Από το 1946 και μετά, το Παλαιό Φάληρο αρχίζει να ξεχωρίζει λόγω της ιδιαίτερης θέσης του και αρχίζει να γίνεται προάστιο με πολλές εξοχικές κατοικίες πλούσιων οικογενειών.

Αργότερα αναπτύσσεται και εμπορικά λόγω της εξάπλωσης του πληθυσμού προς τα νότια προάστια, κατέχοντας μέχρι σήμερα εξέχουσα θέση στις προτιμήσεις των κατοίκων του Λεκανοπεδίου. Το Παλαιό Φάληρο ανήκει στις περιοχές της Αθήνας με τις υψηλότερες τιμές ανά τετραγωνικό μέτρο.

Ιδιαίτερα μετά το 1974, αρκετοί ομογενείς από την Κωνσταντινούπολη εγκαταστάθηκαν στο Παλαιό Φάληρο, όπου αποτελούν μια ιδιαίτερα ζωντανή κοινότητα.

Οι Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004, έφεραν σημαντικές αλλαγές στο Παλαιό Φάληρο:

  • Επέστρεψε το τραμ στην παραλιακή λεωφόρο (Λεωφ. Ποσειδώνος), ως μέρος των έργων που έγιναν για τη συγκοινωνία της Αθήνας για τους αγώνες

Αξιοθέατα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Παλαιό Φάληρο έχει μεγάλες παραλίες και ήταν από τις αρχές του 20ου αιώνα - αλλά και συνεχίζει να είναι μέχρι σήμερα - πολυσύχναστος προορισμός για μπάνιο, ειδικά η περιοχή του Έδεμ, δίπλα από τη Μαρίνα Αλίμου.

Κατά μήκος της παραλίας του Παλαιού Φαλήρου, απομένουν μερικές από τις νεοκλασσικές επαύλεις, χαρακτηριστικά δείγματα αρχιτεκτονικής του περασμένου αιώνα. Μια από αυτές είναι και η έπαυλη "ΚΟΥΛΟΥΡΑ", ένας πύργος με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική και ιστορία, που σήμερα έχει αναπαλαιωθεί πλήρως και χρησιμοποιείται σαν μουσείο παιχνιδιών.

Χαρακτηριστικό για το Παλαιό Φάληρο είναι το λευκό κτίριο του Φλοίσβου, που βρίσκεται στην παραλία, απέναντι από την ομώνυμη πλατεία του δήμου. Το λευκό κτίσμα παλαιότερα ήταν ιδιωτικό κέντρο διασκέδασης κι εστίασης. Περιήλθε στην κατοχή του δήμου το 2005 και σήμερα είναι Δημοτικό Πολιτιστικό Κέντρο.

Η μαρίνα Φλοίσβου είναι μια σύγχρονη μαρίνα και εκτός από του να φιλοξενεί ιδιωτικά γιωτ, διαθέτει εστιατόρια, καφέ και μπαρ.

Ανάμεσα στο λευκό κτίριο του Φλοίσβου και στη Μαρίνα Φλοίσβου, δίπλα στη θάλασσα, υπάρχει το θερινό σινεμά Φλοίσβος και το Πάρκο Φλοίσβου, στο οποίο υπάρχουν μονοπάτια για περπάτημα, παιδική χαρά και υπαίθρια όργανα γυμναστικής. Επίσης έχει τοποθετηθεί Μνημείο Πεσόντων Κωνσταντινουπολιτών. Το έργο είναι αφιερωμένο στους 196 εφέδρους και εθελοντές Κωνσταντινουπολίτες που κατετάγησαν στον Ελληνικό Στρατό με την έναρξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου.

Δίπλα από τη Μαρίνα Φλοίσβου υπάρχει το δημοτικό αθλητικό κέντρο "Τροκαντερό", που περιέχει κλειστό γυμναστήριο, γήπεδα τένις και μπάσκετ, στίβο με ταρτάν και κολυμβητήριο.

Το ιστορικό θωρηκτό Αβέρωφ που βρίσκεται αγκυροβολημένο λίγο έξω από τη μαρίνα του Φλοίσβου, δίπλα στο πάρκο Ναυτικής Ιστορίας, χρησιμοποιείται σήμερα σαν μουσείο.

Στο Δέλτα του Φαλήρου πιο κάτω προς τον Πειραιά, υπάρχουν ο πολυκινηματογράφος Village, το μουσείο Ιστορίας Πολεμικής Αεροπορίας, και το Ολυμπιακό Κλειστό Γυμναστήριο Tae Kwon Do του 2004, όπου σήμερα φιλοξενεί διάφορες εκδηλώσεις.

Το Ίδρυμα Ευγενίδου επί της λεωφόρου Συγγρού, κοντά στο Δέλτα του Φαλήρου που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων το Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο.

Δήμος Παλαιού Φαλήρου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δήμος Παλαιού Φαλήρου
Δήμος

Χώρα Ελλάδα
Διοίκηση  
 • Δήμαρχος Γιάννης Φωστηρόπουλος
Διοικητική υπαγωγή  
 • Αποκ. διοίκηση Αττικής
 • Περιφέρεια Αττικής
 • Περιφ. ενότητα Νότιος Τομέας Αθηνών
Νομός Αττικής
Έκταση 4,574 km2
Πληθυσμός 64.863 (απογραφή 2021)
Ταχ. Κωδ. 175 ΧΧ
Ιστότοπος palaiofaliro.gr

Ο δήμος Παλαιού Φαλήρου και το Παλαιό Φάληρο υπάγεται χωροταξικά στο λεκανοπέδιο Αθηνών, ενώ διοικητικά ανήκε στη Νομαρχία Αθηνών και απο το 2011 στην Περιφερειακή ενότητα νοτίου τομέα Αθηνών. Ο πληθυσμός του ήταν 64.021 κάτοικοι κατά την απογραφή του 2011, ενώ στην απογραφή του 2021 καταγράφηκαν 64.863 κάτοικοι.[2] Δήμαρχος του Παλαιού Φαλήρου είναι ο Γιάννης Φωστηρόπουλος, ο οποίος εκλέχτηκε για πρώτη φορά στις δημοτικές εκλογές του 2019. Με την εφαρμογή της νέας διοικητικής διαίρεσης της χώρας κατά το Πρόγραμμα Καλλικράτης το 2011 ουδεμία μεταβολή επήλθε στο Δήμο, σύμφωνα με το άρθρο 1,§ 5.1.Β αυτού.

Συνοικίες/περιοχές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Διατελέσαντες δήμαρχοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρώτος πρόεδρος της Κοινότητας Παλαιού Φαλήρου ήταν ο ιατρός Ιωάννης Λάππας (1925-34). Από το 1942, οι Δήμαρχοι του Παλαιού Φαλήρου ήταν οι[3]:

Πληθυσμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έτος Πληθυσμός Μεταβολή Πυκνότητα πληθυσμού (κατ./τ.χλμ.)
1981 53.273 - περίπου 10.655
1991 61.371 8.098/15,20% περίπου 12.274
2001 64.759 3.388/5,5% περίπου 12.951
2011 64.021 -738/-1,13% περίπου 14.009
2021 64.863 842/1,315

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 dlib.statistics.gr/Book/GRESYE_02_0101_00098%20.pdf.
  2. «Απογραφή Πληθυσμού-Kατοικιών 2021 - ELSTAT» (PDF). www.statistics.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Αυγούστου 2023. 
  3. «ΠΥΛΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ - ΔΗΜΟΣ ΠΑΛΑΙΟΥ ΦΑΛΗΡΟΥ». www.palaiofaliro.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουνίου 2010. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουνίου 2016. 
  4. Επιθεώρησις Τοπικής Αυτοδιοικήσεως, τεύχος ΙΒ΄, Δεκέμβριος 1967, σελ. 1121.
  5. Παραίτηση Διονύση Χατζηδάκη από Δήμαρχος Παλαιού Φαλήρου..

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]