Μετάβαση στο περιεχόμενο

Οργάνωση Χ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Γραμμή 257: Γραμμή 257:
===Ξενόγλωσση βιβλιογραφία===
===Ξενόγλωσση βιβλιογραφία===
{{refbegin|2}}
{{refbegin|2}}
* {{en}} {{cite book|last=Alecou|first=Alexios|title=Communism and Nationalism in Postwar Cyprus, 1945-1955: Politics and Ideologies Under British Rule|page=|url=https://books.google.com/books?id=GeV6DAAAQBAJ&pg=PA80|year=2016|publisher=Palgrave Macmillan|location=Λονδίνο|isbn=978-3-319-29208-3|doi=10.1007/978-3-319-29209-0|quote=|ref=harv}}
* {{en}} {{cite book
|last = Alecou
|first = Alexios
|title = Communism and Nationalism in Postwar Cyprus, 1945-1955: Politics and Ideologies Under British Rule
|url = https://books.google.com/books?id=GeV6DAAAQBAJ&pg=PA80
|year = 2016
|publisher = Palgrave Macmillan
|location = Λονδίνο
|isbn = 978-3-319-29208-3
|doi = 10.1007/978-3-319-29209-0
|ref = harv}}


* {{en}} {{cite book|last=Hondros|first=John Louis|title=Occupation and Resistance: The Greek Agony, 1941-44|page=|url=https://books.google.com/books?id=UQJyQgAACAAJ|year=1983|publisher=Pella Publishing Company|location=Englewood Cliffs, [[Νιου Τζέρσεϊ|NJ]]|isbn=978-0-918618-19-1|quote=|ref=harv}}
* {{en}} {{cite book
|last = Hondros
|first = John Louis
|title = Occupation and Resistance: The Greek Agony, 1941-44
|url=https://books.google.com/books?id=UQJyQgAACAAJ
|year = 1983
|publisher = Pella Publishing Company
|location = Englewood Cliffs, [[Νιου Τζέρσεϊ|NJ]]
|isbn = 978-0-918618-19-1
|ref=harv}}


* {{de}} {{cite journal
* {{de}} {{cite journal
Γραμμή 292: Γραμμή 273:
|year= 1958
|year= 1958
|pages= σσ. 138-150
|pages= σσ. 138-150
|ref=harv}}
|ref=harv|date=|accessdate=|doi=|quote=}}
*{{En}}{{Cite book|title=Cypriot Nationalisms in Context. History,Identity and Politics|first=Alexios|last=Alecou|publisher=Palgrave Macmillan|isbn=978-3-319-97804-8|year=2018|chapter=Imported Nationalism: The Appearance and Evolution of “X” Organization in Cyprus|location=|page=|url=https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-319-97804-8_7|quote=|ref=harv|editor-first1=Thekla|editor-first2=Nikos|editor-last1=Kyritsi|editor-last2=Christofis}}{{refend}}
{{refend}}
{{Η Ελλάδα στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο}}
{{Η Ελλάδα στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο}}


Έκδοση από την 12:31, 23 Δεκεμβρίου 2020

Οργάνωσις «Χ»
Συμμετείχε στα Δεκεμβριανά και στη Λευκή Τρομοκρατία
Η φερόμενη ως σημαία της Οργάνωσης Χ
Ενεργό1943-1946
ΙδεολογίαΜοναρχισμός
Αντικομμουνισμός
Ελληνικός εθνικισμός
ΗγέτεςΓεώργιος Γρίβας (Επιτελάρχης)
Όμηρος Παπαδόπουλος
ΑρχηγείοΝηλέως 1, Θησείο, Αθήνα
Δύναμη712 μέλη (ισχυρισμός Χ)[1]
ΥπαγωγήΠανελλήνιος Απελευθερωτικός Συνασπισμός
Προήλθε απόΆγνωστος Μεραρχία
Αντικαταστάθηκε απόΕθνικόν Αγροτικόν Κόμμα Χιτών
Σύμμαχοι
Αντίπαλοι
ΣυμπλοκέςΔεκεμβριανά,Λευκή Τρομοκρατία (Ελλάδα)
Προκήρυξη της Οργάνωσης Χ

Η Οργάνωση Χ ήταν ένοπλη οργάνωση που έδρασε στην Αττική κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Ιδρυτής και αρχηγός της υπήρξε ο Γεώργιος Γρίβας. Τα μέλη της οργάνωσης ήταν γνωστά ως Χίτες. Στα Δεκεμβριανά συγκρούστηκε με τον ΕΛΑΣ, από όπου απαγκιστρώθηκε μετά από επέμβαση βρετανικών αρμάτων. Μετά την απελευθέρωση, η οργάνωση μαζικοποιήθηκε και τα μέλη της «Χ» συμμετείχαν στη λευκή τρομοκρατία εναντίον κομμουνιστών και αντιμοναρχικών. Ο ιστορικός Χάγκεν Φλάισερ για τη δράση της στη κατοχή παραπέμπει σε αναφορά Βρετανού αξιωματικού που την είχε ορίσει διαδοχικά ως «ημικουίσλινγκ» (ημιδωσιλογική) και «κουίσλινγκ» (δωσιλογική)[2].

Ίδρυση, δομή και εξέλιξη  

Προπομπός της οργάνωσης «Χ» υπήρξε η οργάνωση «Άγνωστος Μεραρχία», η οποία συστάθηκε τον Μάιο του 1941 στην Αθήνα από τους Στρατηγούς Γεώργιο Λάβδα και Βασίλειο Βραχνό, με ηγετικά στελέχη τους Συνταγματάρχες Κωνσταντίνο Παπακωνσταντίνου, Θεμιστοκλή Κετσέα, Αγησίλαο Σινιώρη και Γεώργιο Γρίβα.[3] Ο Γρίβας σύντομα ανέλαβε την ηγεσία και η οργάνωση ξεκίνησε να αποκτά σημαντικό ρόλο μετά το 1943.[4] Η οργάνωση λίγους μήνες μετά μετονομάστηκε σε «Εθνική Οργάνωσις Χ», η οποία σύμφωνα με τον ιστορικό Ιάσονα Χανδρινό «συνέχισε να υφίσταται ως πόλος συσπείρωσης αξιωματικών με πυρήνα τον κύκλο γνωριμιών του αρχηγού».[5] Στη «Χ» εντάχθηκαν μερικοί ανώτεροι αξιωματικοί και σχεδόν όλοι οι κατώτεροι αξιωματικοί της 2ης μεραρχίας.[6]

Η οργανωτική δομή και στελέχωση ακολουθούσε, σύμφωνα με τον προαναφερθέντα ιστορικό, λογική συγκρότησης στρατιωτικής μονάδας, όπως και σε άλλες αντιστασιακές πρωτοβουλίες αξιωματικών (π.χ. ΥΒΕ/ΠΑΟ, ΕΣ)[7]. Η οργάνωση συγκροτήθηκε από Κύπριους κυρίως αξιωματικούς ενώ έλαβε χρηματοδότηση από εκκλησιαστικούς παράγοντες.[8] Αρκετά μέλη της «Χ» άρχισαν από το φθινόπωρο του 1943 να εγγράφονται «άνευ ουδεμίας διατυπώσεως» στην Ειδική Ασφάλεια ως χωροφύλακες άνευ θητείας και να προμηθεύονται υπηρεσιακές ταυτότητες και πιστόλια. Ταυτόχρονα, η Ειδική Ασφάλεια του Πειραιά οργανώθηκε με πρωτοβουλία δύο δραστήριων ομαδαρχών της «Χ» στις συνοικίες Ταμπούρια και Μανιάτικα.[9]

Δράση της Χ κατά την διάρκεια της Κατοχής

Η «Χ» υπήρξε μια μικρή και ασήμαντη οργάνωση μέχρι και την αποχώρηση των Γερμανών, οπότε και οι Βρετανοί αποφάσισαν να την χρησιμοποιήσουν εναντίον των κομμουνιστών.[10] Προκειμένου ο Γρίβας να κατορθώσει τη διεύρυνση της «Χ», ένωσε αρκετές φράξιες της άκρας δεξιάς και δέχτηκε στους κόλπους της αρκετούς ταγματασφαλίτες και άλλους δοσίλογους χρησιμοποιώντας κατά κόρον το επιχείρημα του κομμουνιστικού κινδύνου από μια πιθανή επικράτηση του ΕΑΜ.[11] Σύμφωνα με τον Κρις Γουντχάους, ο οποίος υπήρξε μέλος της βρετανικής στρατωτικής αποστολής στην κατεχόμενη Ελλάδα, η οργάνωση δεν είχε αντιστασιακή δράση κατά τη διάρκεια της Κατοχής, αλλά διαφύλαττε τις δυνάμεις για να τις στρέψει εναντίον των κομμουνιστών μετά το τέλος του πολέμου.[12] Κατά τον ιστορικό Χάιντζ Ρίχτερ η δράση της ήταν περισσότερο αντικομμουνιστική και λιγότερο ενάντια προς τις κατοχικές αρχές, οι δε γερμανικές κατοχικές αρχές αντιμετώπιζαν την οργάνωση φιλικά.[13] Σύμφωνα με μερίδα ιστορικών (Τζον Λούις Χόντρος και Ιάσονας Χανδρινός) η «Χ» επιδόθηκε μέχρι το 1943 σε συλλογή πληροφοριών, κατασκοπία, αναγραφή συνθημάτων εθνικού και απελευθερωτικού περιεχομένου, κλοπή υλικού πολέμου και φυγάδευση Ελλήνων προς τη Μέση Ανατολή.[14] Η αντιστασιακή της δράση μέχρι το 1943 αξιολογείται ως «εντελώς περιθωριακή»[15]. Μετά το 1943 ωστόσο συνεργάστηκε με τις δοσιλογικές κυβερνήσεις της Ελλάδας, υπό την ευμενή ανοχή των Γερμανών, ώστε να δράσουν εναντίον του ΕΑΜ.[16] Το ίδιο έτος, η Βέρμαχτ απέρριψε πρόταση του Γρίβα για συνεργασία.[17] Ο ιστορικός Μαρκ Μαζάουερ, αναφέρει ότι μέλη της οργάνωσης «Χ» συμμετείχαν μαζί με μέλη των ταγμάτων ασφαλείας σε σημαντικά στρατιωτικά εγχειρήματα.[18] Κατά τον ιστορικό Αλέξιο Αλέκου, η «Χ» από το 1944 ξεκίνησε να εμφανίζει φασιστικά χαρακτηριστικά.[11] Στις 10 Ιανουαρίου του 1944 Ευέλπιδες μέλη της «Χ» εισέβαλαν στο χώρο του Πολυτεχνείου και συνέλαβαν μέλη του Ταμείου Άπορων Φοιτητών, το οποίο ελεγχόταν από φοιτητές της ΕΠΟΝ, παραδίδοντας τα εν συνεχεία στις Γερμανικές κατοχικές δυνάμεις.[19]

Πιστεύω
  • Εις μίαν μεγάλην Τρισένδοξη, ελευθέρα, ευτυχισμένη Ελλάδα.
  • Εις το κοινωνικόν καθεστώς το οποίον μας κληροδότησαν οι πρόγονοι μας, υπό το οποίον μεγαλούργησε η φυλή μας και το οποίον σέβεται: την Ελευθερίαν του ατόμου, ας παραδόσεις της Πατρίδος, της Θρησκείας και της Οικογενείας.
  • Δια τούτο είμαι αμείλικτος αντίπαλος του κομμουνισμού ο οποίος:

-Εκπροσωπεί τον φασισμόν υπό άλλην μορφήν και την εγκληματικήν βίαν. Δεν παραδέχεται την έννοια της Πατρίδος και είνε όργανον ξένων επιδιώξεων,αντιτιθέμενων προς τα εθνικά συμφέροντα

  • Εις μία κοινωνικήν δικαιοσύνην στηριζομένην ουχί εις την πάλην των τάξεων και του ανταγωνισμού κεφαλαίου και εργασίας, αλλά είς την αρμονικήν συνεργασίαν τούτων.
  • Εις το πολίτευμα της Βασιλευομένης Δημοκρατίας, ως ανταποκρινομένης προς τον χαρακτήρα και τας παραδόσεις του Έθνους, εξυπηρετούσης κάλλιον τα εθνικά συμφέροντα και αποτελούσης πρόχωμα κατά του Κομμουνισμού.

Όρκος της Οργάνωσης Χ[20]

Η «Χ» υπήρξε μία από τις οκτώ οργανώσεις που υπέγραψαν συμφωνία, με την οποία έθεταν εαυτόν υπό τις διαταγές του Γενικού Στρατηγείου της Μέσης Ανατολής.[21] Ο ιστορικός Ιάσονας Χανδρινός αναφέρει πως «ο αντικομμουνισμός των ανδρών του Γρίβα δεν περιοριζόταν σε λευκή επιταγή οπλοφορίας και οπλοχρησίας από τις ελληνικές κατοχικές αρχές, αλλά εκτεινόταν και σε πλήρη απορρόφηση ατόμων και ομάδων στον οργανωτικό σκελετό της Ειδικής Ασφάλειας».[9] Κατά τον ιστορικό Χάγκεν Φλάισερ η «Χ» θεωρείται μία αμφιλεγόμενη οργάνωση η οποία «ως φασιστοειδής τρομοκρατική οργάνωση, απέκτησε ιδίως μετά την απελευθέρωση τη φήμη μίας σκοτεινής Κου-Κλουξ-Κλαν». Ο ίδιος ιστορικός αναφέρει πως η οργάνωση «ποτέ δεν δρούσε ενάντια στους κατακτητές παρά μόνο στους "αναρχοκομμουνιστές" του ΕΑΜ».[22]

Η οργάνωση κατά το τέλος της κατοχής προμηθεύτηκε οπλισμό από την κατοχική κυβέρνηση, αν όχι κατευθείαν από τις γερμανικές υπηρεσίες,[22] ενώ την ίδια περίοδο οι τοίχοι της Αθήνας γέμισαν με το σύμβολο «Χ» που συνοδευόταν πάντα από το στέμμα.[2]

Δράση της Χ στα Δεκεμβριανά

Κύριο λήμμα: Δεκεμβριανά

Μάχη του Θησείου

Μάχη του Θησείου
Μέρος των Δεκεμβριανών
Χρονολογία4 Δεκεμβρίου 1944
ΤόποςΘησείο
ΈκβασηΝίκη για τον ΕΛΑΣ, κατάληψη του Θησείου. Εμπλοκή Βρετανών.
Αντιμαχόμενοι

Οργάνωση Χ

  • Βρετανικές ένοπλες δυνάμεις (υποστηρικτική συμμετοχή)
Ηγετικά πρόσωπα

Καπετάνιος Ορέστης Μακρής
Ταγματάρχης Γιάννης Κιλισμανής

Ταγματάρχης Γιώργος Προβελέγγιος
Δυνάμεις
περίπου 400 μαχητές

80-150 μαχητές

(εκτίμηση Χ)
Απώλειες
17 νεκροί, 25 τραυματίες (εκτίμηση ΕΛΑΣ)[23]
24 νεκροί, 18 τραυματίες (εκτίμηση Χ)[23]

Το πρωί της 4ης Δεκεμβρίου, σημειώθηκαν οι πρώτες στρατιωτικές επιχειρήσεις του ΕΛΑΣ κατά τη διάρκεια των Δεκεμβριανών.[24]

Στις 4:30 τα ξημερώματα, ξεκίνησε η επίθεση του ΕΛΑΣ στο Θησείο εναντίων των δυνάμεων της οργάνωσης «Χ». Την υλοποίηση του πρώτου σταδίου της επιχείρησης ανέλαβαν δύο τάγματα της 1ης Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ Αθηνών.[25] Στόχοι είναι τα αστυνομικά τμήματα των Αθηνών και το αρχηγείο της οργάνωσης «Χ» στο Θησείο. Ο σκοπός της «Χ» ήταν να προασπίσει την περιοχή του Μακρυγιάννη από την πλευρά του Θησείου. Την επίθεση κατά του στρατηγείου της ανέλαβε το 4ο Σύνταγμα της 2ης Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ με δυνάμεις από την Καλλιθέα και τον Ταύρο.[26]

Η τακτική του ΕΛΑΣ ξεκίνησε με επίθεση αντιπερισπασμού (λόχος Κουκακίου - Πλάκας στις 04:30 το πρωί) από τον λόφο Φιλοπάππου σε αραιή διάταξη καθώς οι κύριες δυνάμεις του ΕΛΑΣ (λόχοι Νέας Σμύρνης, Νέων Σφαγείων, Καλλιθέας) στις 6:00 το πρωί εξαπέλυσαν κύρια επίθεση από την κατεύθυνση των Πετραλώνων, ενώ το τελικό χτύπημα δόθηκε από το τάγμα Πετραλώνων (στις 09:00 το πρωί) από την γέφυρα «Πουλοπούλου».[27] Μετά την επικράτηση του ΕΛΑΣ στο Θησείο, οι μαχητές της «Χ» μαζί με τον Γεώργιο Γρίβα, αναγκάστηκαν να συμπτυχθούν στο κτίριο του Θ' Αστυνομικού Τμήματος απ' όπου τους παρέλαβαν βρετανικά άρματα μάχης[26].

Οι νεκροί της «Χ» ανέρχονταν στους 24[26] ενώ οι νεκροί του ΕΛΑΣ στους 17[23]. Παρά τις απώλειες, ο ΕΛΑΣ πέτυχε να αποσπάσει από τους Χίτες σημαντικό τμήμα του οπλισμού του, που αργότερα αξιοποιήθηκε για την συνέχιση του αγώνα του. Μετά την αποχώρηση των Χιτών από το Θησείο αλλά και κατά τη διάρκεια των επόμενων ημερών, οι άνδρες του ΕΛΑΣ προχώρησαν σε εκτελέσεις μελών και υποστηρικτών της «Χ» αλλά και συγγενών τους[23]. Παράλληλα, μερίδα ανταρτών χάραξε σβάστικες στις σορούς νεκρών Χιτών.[26] Οι περισσότεροι Χίτες εντάχθηκαν αμέσως μετά τη μάχη του Θησείου, στο 143ο Τάγμα Εθνοφυλακής.[26]

Μεταπολεμική εξέλιξη της οργάνωσης

Μετά την ήττα του ΕΛΑΣ και τη συνθήκη της Βάρκιζας, η «Χ» είχε ιδιαίτερη μαζικοποίηση, μετέχοντας στην Λευκή Τρομοκρατία.[28] Ο ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης αναφέρει ότι η αδιάκριτη βία που ασκούσαν τα κρατικά όργανα ασφάλειας μαζί με μέλη της οργάνωσης «Χ», αναβίωναν μνήμες από τα κατοχικά μπλόκα.[29] Τον Μάιο του 1946, ιδρύθηκε το «Κόμμα Χ (Χιτών) Εθνικής Αντιστάσεως» με πρόεδρο τον Κωνσταντίνο Ευσταθόπουλο και πραγματικό αρχηγό τον Γεώργιο Γρίβα.[30] Το κόμμα απέκτησε δική του «εργατική νεολαία» και δικό του συνδικάτο, τα μέλη του οποίου διέλυαν απεργίες[31]. Έλαβε μέρος στις εκλογές του 1946 συγκεντρώνοντας μόνο 1848 ψήφους παρά το γεγονός ότι εκείνη την εποχή σύμφωνα με πληροφορίες της Βρετανικής Στρατιωτικής Υπηρεσίας τα μέλη της «Χ» ανέρχονταν σε 50.000.[30] Την 1η Φεβρουαρίου του 1948 το κόμμα μετονομάστηκε σε «Εθνικόν Αγροτικόν Κόμμα Χιτών» με αρχηγό τον Γ. Γρίβα. Την ονομασία αυτή χρησιμοποίησε στις εκλογές της 5ης Μαρτίου του 1950, στις οποίες συγκέντρωσε 0,84% χωρίς να κατορθώσει να εκλέξει βουλευτή.[32]

Το ΕΑΚΧ είχε στενές σχέσεις με τον αστυνομικό μηχανισμό και τις υπηρεσίες της Ασφάλειας κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου.[33] Μία από τις δραστηριότητες του ΕΑΚΧ στη Θεσσαλονίκη, ήταν οι «εξυπηρετήσεις» μελών, κυρίως με την εξεύρεση εργασίας. Η άλλη πιο εθνωφελής (σύμφωνα με τις κυβερνητικές δυνάμεις) δράση, αφορούσε τη λειτουργία του ΕΑΚΧ ως παραπληρωματικής υπηρεσίας των «αρχών ασφάλειας» κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου. Κατά τον ιστορικό Πέτρο Παπαπολυβίου, «ήταν µία προσπάθεια που εντασσόταν στις «αρχές του Χιτισμού» και στη στράτευση για τη νίκη των «εθνικών δυνάμεων» στον Εμφύλιο». Σε αυτό το πεδίο το ΕΑΚΧ, η ηγεσία και οι άνδρες του θα αποδεικνύονταν και χρήσιμοι και ικανοί. Παρόλα αυτά, οι εκλογές του 1950 δεν απέφεραν κανένα αποτέλεσμα, γεγονός που οδήγησε στη μαζική αποχώρηση μελών.[34]

Κυπριακό παράρτημα

Κατά το τέλος του 1946, φιλοβασιλικοί νέοι, μέλη της οργάνωσης «Χ», εμφανίστηκαν στη Κύπρο.[35] Κατά τον ιστορικό Αλέξιο Αλέκου, "δύο αξιωματικοί του ελληνικού στρατού μετέβησαν στη Κύπρο προκειμένου να οργανώσουν το κίνημα των Χιτών στο νησί"[35] Η οργάνωση ξεκίνησε να δρα κατά το τέλος του 1947 , τη περίοδο των εκλογών του Αρχιεπισκόπου της Κύπρου, τρομοκρατώντας πολιτικούς αντιφρονούντες.[35] Η τρομοκρατία των Χιτών συνέβαλε καθοριστικά στις εκλογές του Αρχιεπισκόπου της Κύπρου, γεγονός το οποίο φανέρωνε πως στοιχεία της ακροδεξιάς καθόριζαν την πολιτική της εκκλησίας .[35] Ο ίδιος ιστορικός αναφέρει πως παρότι η οργάνωση αυτοαποκαλούνταν εθνικιστική, δεν είχε εκδηλώσει καμία δράση απέναντι στο αποικιοκρατικό καθεστώς , ενώ παράλληλα συνεργαζόταν με την αποικιακή αστυνομία εναντίων των αριστερών συνδικαλιστών[36]

H δράση τόσο του Ελλαδικού όσο και του Κυπριακού παραρτήματος , φαίνεται να σταματά το 1950.[37] Η οργάνωση «Χ» και οι Χίτες ταυτίστηκαν στην συλλογική συνείδηση με τον φιλομοναρχισμό, τον βίαιο αντικομμουνισμό και τον αντικοινοβουλευτισμό. Την δεκαετία του 1980 ορισμένα μέλη της νεολαίας της ΝΔ χρησιμοποιούσαν το σύνθημα «Ζήτωσαν οι Χίτες και οι ταγματασφαλίτες, ζήτω η ΟΝΝΕΔ και οι ΔΑΠίτες». Το φαινόμενο αυτό, κατά τον ιστορικό Ιάσονα Χανδρινό, είναι ενδεικτικό της εξέλιξης της ακροδεξιάς στην Ελλάδα.[38] Παρόμοια συνθήματα έχουν χρησιμοποιηθεί σε δημόσιες εκδηλώσεις και από μέλη της Χρυσής Αυγής.[39]

Παραπομπές

  1. ↑ Παπαγεωργίου 2004, σελ. 684-715
  2. ↑ 2,0 2,1 Φλάισερ 1995, σελ. 38.
  3. ↑ Χανδρινός 2013.
  4. ↑ Alecou 2016, σελίδες 78-79.
  5. ↑ Χανδρινός 2013, σελ. 1.
  6. ↑ Χανδρινος 2013, σελ. 2.
  7. ↑ Χανδρινός 2013, σελ. 2.
  8. ↑ Alecou 2016, σελ. 79.
  9. ↑ 9,0 9,1 Χανδρινός 2013, σελ. 7.
  10. ↑ Alecou 2016, σελίδες 79-80.
  11. ↑ 11,0 11,1 Alecou 2016, σελ. 80.
  12. ↑ Woodhouse 1958, σελ. 144.
  13. ↑ Ρίχτερ 2011, σελ. 66-67.
  14. ↑ Hondros 1983, σελ. 133· Χανδρινός 2013, σελ. 3.
  15. ↑ Χαραλαμπίδης 2011, σελ. 348.
  16. ↑ Χανδρινός 2013, σελίδες 5-7.
  17. ↑ Ρίχτερ 2011, σελίδες 66-67· Alecou 2016, σελ. 79· Φλάισερ 1995, σελ. 36.
  18. ↑ Μαζάουερ 1995, σελ. 349.
  19. ↑ Λυγούρα 2010, σελ. 436.
  20. ↑ Παπαγεωργίου 2004, σελ. 589
  21. ↑ Φλάισερ 1995, σελ. 362.
  22. ↑ 22,0 22,1 Φλάισερ 1995, σελ. 36.
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 Βόγλης, Παπαθανασίου & Σακελλαρόπουλος 2017, σελ. 96.
  24. ↑ Χαραλαμπίδης 2014, σελ. 87.
  25. ↑ Χαραλαμπίδης 2014, σελ. 87-88.
  26. ↑ 26,0 26,1 26,2 26,3 26,4 Χανδρινός 2013, σελ. 11.
  27. ↑ Χαραλαμπίδης 2014, σελ. 88.
  28. ↑ Alecou 2016, σελίδες 81-82.
  29. ↑ Χαραλαμπίδης 2014, σελ. 324.
  30. ↑ 30,0 30,1 Νικολακόπουλος 2016, σελ. 70.
  31. ↑ Alecou 2016, σελ. 82-83.
  32. ↑ Αλεξόπουλος 1977, σελίδες 87-89· Παπαπολυβίου 2012, σελ. 196.
  33. ↑ Παπαπολυβίου 2012, σελ. 196.
  34. ↑ Παπαπολυβίου 2012, σελ. 209.
  35. ↑ 35,0 35,1 35,2 35,3 Alecou 2018, σελ. 146.
  36. ↑ Alecou 2018, σελ. 148-149.
  37. ↑ Alecou 2018, σελ. 179-180.
  38. ↑ Χανδρινός 2013, Ενότητα «Χιτισμός και ακροδεξιά σκέψη στην εμφυλιακή Ελλάδα».
  39. ↑ Μπασκόζος 2012.

Πηγές

Ελληνόγλωσση βιβλιογραφία

  • Βόγλης, Πολυμέρης· Παπαθανασίου, Ιωάννα· Σακελλαρόπουλος, Τάσος, επιμ. (2017). Το παρελθόν και οι χρήσεις του. Αλεξάνδρεια. ISBN 978-960-221-731-3. 
  • Παπαγεωργίου, Σπύρος (2004). Ο Γρίβας και η «Χ», Το χαμένο αρχείο. Αθήνα: Νέα Θέσις. ISBN 960-7076-41-9. 
  • Παπαπολυβίου, Πέτρος (2012). «Αρχειακά κατάλοιπα του «Εθνικού Αγροτικού Κόµµατος Χιτών» Νοµού Θεσσαλονίκης (1948-1954). Μια πρώτη παρουσίαση». Στο: Δαλαβούκης, Β.· Πασχαλούδη, Ε.· Σκουλίδας, Η.· Τσέκου, Κ. Αφηγήσεις για την δεκαετία του 1940 (PDF). Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο. ISBN 978-960-458-289-1. 
  • Χαραλαμπίδης, Μενέλαος (2014). Δεκεμβριανά 1944. Η μάχη της Αθήνας. Αθήνα: Αλεξάνδρεια. ISBN 978-960-221-640-8. 

Ξενόγλωσση βιβλιογραφία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Οργάνωση_Χ&oldid=8589239"