Αφαία
| Αφαία | |
|---|---|
 Το μπροστινό μέρος της θεάς Αφαίας | |
| Άλλες ονομασίες | Βιτόμαρτις, Αφαία Αθηνά, Αφαία Άρτεμις |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| wikidata (π) | |
Η Αφαία ήταν μια θεά στην ελληνική μυθολογία, που λατρευόταν σχεδόν αποκλειστικά στο νησί της Αίγινας. Ξεκίνησε ήδη από τον 14ο αιώνα π.Χ. ως τοπική θεότητα που σχετίζεται με τη γονιμότητα και τον αγροτικό κύκλο. Κάτω από τη μεταγενέστερη αθηναϊκή ηγεμονία ταυτίστηκε με τις θεές Αθηνά και Άρτεμις, καθώς και με τη νύμφη Βριτόμαρτις, τον 2ο αιώνα μ.Χ., την εποχή του Παυσανία.
Στην Αίγινα καθώς πηγαίνει κανείς προς το βουνό του Δία, θεού όλων των Ελλήνων, ανεβαίνει στο ιερό της Αφαίας, για το οποίο ο Πίνδαρος συνέθεσε μια ωδή κατ' εντολή των Αιγινήτων. Οι Κρήτες λένε (οι μύθοι για αυτήν είναι ιθαγενείς στην Κρήτη) ότι ο Εύβουλος ήταν γιος του Καρμάνορα, ο οποίος καθάρισε τον Απόλλωνα από τον φόνο του Πύθωνα, και λένε ότι η Βριτομάρτις ήταν κόρη του Δία και της Κάρμης (κόρης του Έβουλου). Της άρεσαν οι αγώνες και τα κυνήγια και ήταν ιδιαίτερα αγαπητή στη θεά Άρτεμις. Ενώ έφευγε από τον Μίνωα, που τόσο την ποθούσε, ρίχτηκε σε δίχτυα ριγμένα για να πιάσει ψάρι. Η Άρτεμις την έκανε θεά και όχι μόνο οι Κρήτες αλλά και οι Αιγινήτες τη σέβονται. Οι Αιγινήτες λένε ότι η Βριτομάρτις τους έδειξε τον εαυτό της στο νησί τους. Το επίθετό της στους Αιγινήτες είναι η Αφαία και είναι η Δίκτυννα των Διχτυών στην Κρήτη. Περιγραφή της Ελλάδας, Παυσανίας 2.30.3
Μύθος
Σύμφωνα με τον μύθο, η Αφαία ήταν κόρη του Δία και της Κάρμης. Ο Μίνωας την ερωτεύτηκε και για να γλυτώσει από την ερωτική του μανία, έφυγε από την Αίγινα. Όμως, την ερωτεύτηκαν και οι ψαράδες και έτσι, έπεσε στην παραλία και έφυγε σε ένα δάσος. Προς τιμήν της, χτίστηκε ο ναός της Αφαίας, στη βορειοανατολική πλευρά του νησιού. [1]
Αρχαίος ναός
Τα ερείπια του ναού της Αφαίας της ύστερης Αρχαϊκής περιόδου, βρίσκονται σε μια κορυφή 160μ., στο βορειοανατολικό άκρο του νησιού(συντεταγμένες: 37°45'14,82"Β, 23°32'0,24"Α). Ο σωζόμενος ναός χτίστηκε γύρω στο 500 π.Χ. στη θέση ενός παλαιότερου ναού, που είχε καεί, γύρω στο 510 π.Χ.
Ένα ενεπίγραφο θραύσμα αγγείων του 5ου αιώνα π.Χ. που βρέθηκε στον περίβολο του ναού του Απόλλωνα στις Βάσσες στην Αρκαδία και από τι φαίνεται, είναι αφιερωμένο στην Αφαία. Αυτό είναι και το μοναδικό επίγραφο αγγείο που είναι αφιερωμένο σε αυτή τη θεά και έχει βρεθεί εκτός Αίγινας. [2]