Σχέσεις Ελλάδας και Σοβιετικής Ένωσης

Οι σχέσεις Ελλάδας και Σοβιετικής Ένωσης αναφέρονται στις σχέσεις της Ελλάδας και της πρώην Σοβιετικής Ένωσης (ΕΣΣΔ, 1922-1991). Η Σοβιετική Ένωση διατηρούσε πρεσβεία στην Αθήνα και η Ελλάδα διατηρούσε πρεσβεία στη Μόσχα.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μεσοπόλεμος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Σοβιετική κυβέρνηση ανέλαβε την εξουσία στη Ρωσία (τότε γνωστή ως Ρωσική Αυτοκρατορία) στις 7 Νοεμβρίου 1917. Η Ελληνική Κυβέρνηση αναγνώρισε τη Σοβιετική κυβέρνηση και τη Σοβιετική Ένωση στις 8 Μαρτίου 1924, όντας η 13η χώρα που το έπραξε^[1]. Ωστόσο, Πόντιοι που ζούσαν στο έδαφος της νεοσύστατης ΕΣΣΔ είχαν ζητήσει την αναγνώριση της Σοβιετικής Ένωσης και νωρίτερα^[2].

Στη δεκαετία του 1930 οι σχέσεις των δύο χωρών ήταν εχθρικές. Η Σοβιετική Ένωση κρατούσε αρνητική στάση προς το καθεστώς Μεταξά, ενώ η Ελλάδα εξέφρασε τα παράπονά της για την κακομεταχείριση των Ελλήνων στην ΕΣΣΔ. Το 1932-1941 η σύνθεση της σοβιετικής διπλωματικής αποστολής άλλαζε συνεχώς. Δύο από τους επικεφαλής της εκτελέστηκαν (Γιάκοφ Νταβτιάν και Μιχαήλ Κομπέτσκι), ενώ οι υπόλοιποι τέσσερις κατέθεσαν αίτηση ασύλου στη Γαλλία για πολιτικούς λόγους^[3]. Το καθεστώς Μεταξά προσπαθούσε να περιορίσει τις επαφές με την ΕΣΣΔ όσο περισσότερο γινόταν. Για παράδειγμα, μια έκθεση παιδικών ζωγραφιών για ένα παιδικό βιβλίο απαγορεύθηκε στην Αθήνα^[3].

Στις 3 Ιουνίου 1941, λόγω της κατοχής της Ελλάδας από τις χώρες του Άξονα, ο Έλληνας απεσταλμένος στη Σοβιετική Ένωση ειδοποιήθηκε για τη διακοπή των διμερών σχέσεων^[4]. Τον Σεπτέμβριο, οι σχέσεις με την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση αποκαταστάθηκαν^[5].

Μεταπολεμική περίοδος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στη μεταπολεμική περίοδο, οι σχέσεις των δύο χωρών παρέμειναν εχθρικές, λόγω της Σοβιετικής υποστήριξης στους κομμουνιστές κατά τη διάρκεια του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου. Άλλος ένας παράγοντας ήταν το ότι πέρασε στη βρετανική σφαίρα επιρροής, σύμφωνα με τη συμφωνία των ποσοστών του 1944 (για την Ελλάδα είχε οριστεί 90% βρετανική επιρροή και 10% σοβιετική). Επίσης, το πολιτικό γραφείο του Σοβιετικού κομμουνιστικού κόμματος απέστειλε προμήθειες, χρηματική και μη, στους Έλληνες κομμουνιστές^[6]. Επίσης, η Μόσχα δεν αναγνώρισε το δημοψήφισμα της 1ης Απριλίου 1946 για την αποκατάσταση της μοναρχίας. Ο Σοβιετικός ναύαρχος και πρεσβευτής Ροντιόνοφ, ανακλήθηκε τον Αύγουστο του 1946 και επανήλθε τον Ιανουάριο του επόμενου έτους^[7].

Τον Μάρτιο του 1947, στην Ελλάδα δημοσιεύτηκε μια «ψεύτικη συνέντευξη του Στάλιν», προκαλώντας νέο διπλωματικό επεισόδιο. Οι ελληνοσοβιετικές σχέσεις σε επίπεδο πρεσβευτών αποκαταστάθηκαν το 1953^[8].

Στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, υπήρξαν διάφοροι οργανισμοί που ασχολούνταν με την προώθηση των διμερών σχέσεων Ελλάδας-ΕΣΣΔ, όπως ο Ελληνοσοβιετικός σύνδεσμος.

Ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής επισκέφθηκε τη Σοβιετική Ένωση τον Οκτώβριο του 1979, όπου είχε επαφές με τον Λεονίντ Μπρέζνιεφ και άλλους Σοβιετικούς αξιωματούχους^[9].

Τον Φεβρουάριο του 1985, ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου και άλλα μέλη της κυβέρνησης επισκέφθηκαν τη Σοβιετική Ένωση^[10].

Τον Ιούλιο του 1991, ο Έλληνας πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, επισκέφθηκε τον σοβιετικό πρόεδρο και Γενικό Γραμματέα του ΚΚΣΕ Μιχαήλ Γκορμπατσώφ στη Μόσχα^[9]. Παράλληλα, στη δεκαετία του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990, οι διμερείς σχέσεις είχαν βελτιωθεί^[9].

Στις 27 Δεκεμβρίου 1991, η Ελλάδα αναγνώρισε τη Ρωσική Ομοσπονδία. Συνεπώς, τερματίστηκαν οι ελληνοσοβιετικές σχέσεις λόγω της διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης^[11].

Επισκέψεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επισκέπτης	Οικοδεσπότης	Τόπος επίσκεψης	Ημερομηνία επίσκεψης
Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής	Γενικός Γραμματέας του ΚΚ ΕΣΣΔ Λεονίντ Μπρέζνιεφ	Κρεμλίνο, Μόσχα	Οκτώβριος 1979
Πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου	Γενικός Γραμματέας του ΚΚ ΕΣΣΔ Κονσταντίν Τσερνιένκο	Κρεμλίνο, Μόσχα	Φεβρουάριος 1985
Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης	Πρόεδρος Μιχαήλ Γκορμπατσώφ	Κρεμλίνο, Μόσχα	Ιούλιος 1991

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ελληνοσοβιετικός Σύνδεσμος

Για επισκόπηση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ της Ελλάδας και των μετασοβιετικών δημοκρατιών, δείτε:

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ Межгосударственные отношения России и Греции. Справка
↑ «Ο Ποντιακός Ελληνισμός στη Σοβιετική Ένωση - ΜΥΘΟΣ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ». komep.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2019.
↑ ^3,0 ^3,1 Юнгблюд В.Т., Воробьёва Т.А., Збоев А.В., Калинин А.А., Костин А.А., Смольняк И.В., Чучкалов А.В. Встречными курсами: политика СССР и США на Балканах, Ближнем и Среднем Востоке в 1939 - 1947 гг. - Киров, 2014. - С. 40
↑ Юнгблюд В.Т., Воробьёва Т.А., Збоев А.В., Калинин А.А., Костин А.А., Смольняк И.В., Чучкалов А.В. Встречными курсами: политика СССР и США на Балканах, Ближнем и Среднем Востоке в 1939 - 1947 гг. - Киров, 2014. - С. 46
↑ Юнгблюд В.Т., Воробьёва Т.А., Збоев А.В., Калинин А.А., Костин А.А., Смольняк И.В., Чучкалов А.В. Встречными курсами: политика СССР и США на Балканах, Ближнем и Среднем Востоке в 1939 - 1947 гг. - Киров, 2014. - С. 171
↑ Юнгблюд В.Т., Воробьёва Т.А., Збоев А.В., Калинин А.А., Костин А.А., Смольняк И.В., Чучкалов А.В. Встречными курсами: политика СССР и США на Балканах, Ближнем и Среднем Востоке в 1939 - 1947 гг. - Киров, 2014. - С. 354
↑ Юнгблюд В.Т., Воробьёва Т.А., Збоев А.В., Калинин А.А., Костин А.А., Смольняк И.В., Чучкалов А.В. Встречными курсами: политика СССР и США на Балканах, Ближнем и Среднем Востоке в 1939 - 1947 гг. - Киров, 2014. - С. 357
↑ Юнгблюд В.Т., Воробьёва Т.А., Збоев А.В., Калинин А.А., Костин А.А., Смольняк И.В., Чучкалов А.В. Встречными курсами: политика СССР и США на Балканах, Ближнем и Среднем Востоке в 1939 - 1947 гг. - Киров, 2014. - С. 358
↑ ^9,0 ^9,1 ^9,2 «Οι επισκέψεις Ελλήνων πρωθυπουργών στη Ρωσία από το 1979». Η Καθημερινή: σελ. kathimerini.gr. 3 Απριλίου 2015. https://www.kathimerini.gr/809982/article/epikairothta/politikh/oi-episkeyeis-ellhnwn-prw8ypoyrgwn-sth-rwsia-apo-to-1979. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2019.
↑ «Οι Ρώσοι 'είναι φίλοι μας'. Οι Έλληνες πρωθυπουργοί που πήγαν στη Ρωσία από το 1979 ως σήμερα». news247.gr. 8 Απριλίου 2015. https://www.news247.gr/afieromata/oi-rosoi-einai-filoi-mas-oi-ellines-prothypoyrgoi-poy-pigan-sti-rosia-apo-to-1979-os-simera.6339512.html. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2019.
↑ «GREEK - ΤΟ ΡΩΣΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ...». rcnk.gr. https://www.rcnk.gr/gr/component/k2/itemlist/category/2-greek?start=182. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2019. ^{[νεκρός σύνδεσμος]}

[spravka-1] Межгосударственные отношения России и Греции. Справка

[2] «Ο Ποντιακός Ελληνισμός στη Σοβιετική Ένωση - ΜΥΘΟΣ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ». komep.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2019.

[autogenerated1-3] 3,0 ^3,1 Юнгблюд В.Т., Воробьёва Т.А., Збоев А.В., Калинин А.А., Костин А.А., Смольняк И.В., Чучкалов А.В. Встречными курсами: политика СССР и США на Балканах, Ближнем и Среднем Востоке в 1939 - 1947 гг. - Киров, 2014. - С. 40

[4] Юнгблюд В.Т., Воробьёва Т.А., Збоев А.В., Калинин А.А., Костин А.А., Смольняк И.В., Чучкалов А.В. Встречными курсами: политика СССР и США на Балканах, Ближнем и Среднем Востоке в 1939 - 1947 гг. - Киров, 2014. - С. 46

[5] Юнгблюд В.Т., Воробьёва Т.А., Збоев А.В., Калинин А.А., Костин А.А., Смольняк И.В., Чучкалов А.В. Встречными курсами: политика СССР и США на Балканах, Ближнем и Среднем Востоке в 1939 - 1947 гг. - Киров, 2014. - С. 171

[6] Юнгблюд В.Т., Воробьёва Т.А., Збоев А.В., Калинин А.А., Костин А.А., Смольняк И.В., Чучкалов А.В. Встречными курсами: политика СССР и США на Балканах, Ближнем и Среднем Востоке в 1939 - 1947 гг. - Киров, 2014. - С. 354

[autogenerated2-7] Юнгблюд В.Т., Воробьёва Т.А., Збоев А.В., Калинин А.А., Костин А.А., Смольняк И.В., Чучкалов А.В. Встречными курсами: политика СССР и США на Балканах, Ближнем и Среднем Востоке в 1939 - 1947 гг. - Киров, 2014. - С. 357

[autogenerated3-8] Юнгблюд В.Т., Воробьёва Т.А., Збоев А.В., Калинин А.А., Костин А.А., Смольняк И.В., Чучкалов А.В. Встречными курсами: политика СССР и США на Балканах, Ближнем и Среднем Востоке в 1939 - 1947 гг. - Киров, 2014. - С. 358

[:0-9] 9,0 ^9,1 ^9,2 «Οι επισκέψεις Ελλήνων πρωθυπουργών στη Ρωσία από το 1979». Η Καθημερινή: σελ. kathimerini.gr. 3 Απριλίου 2015. https://www.kathimerini.gr/809982/article/epikairothta/politikh/oi-episkeyeis-ellhnwn-prw8ypoyrgwn-sth-rwsia-apo-to-1979. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2019.

[10] «Οι Ρώσοι 'είναι φίλοι μας'. Οι Έλληνες πρωθυπουργοί που πήγαν στη Ρωσία από το 1979 ως σήμερα». news247.gr. 8 Απριλίου 2015. https://www.news247.gr/afieromata/oi-rosoi-einai-filoi-mas-oi-ellines-prothypoyrgoi-poy-pigan-sti-rosia-apo-to-1979-os-simera.6339512.html. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2019.

[11] «GREEK - ΤΟ ΡΩΣΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ...». rcnk.gr. https://www.rcnk.gr/gr/component/k2/itemlist/category/2-greek?start=182. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2019. ^{[νεκρός σύνδεσμος]}

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]