Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μονή Παναγίας Κερνίτσης Αρκαδίας

Προσθήκη συνδέσμων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 37°41′45.9600″N 22°10′15.6000″E / 37.696100000°N 22.171000000°E / 37.696100000; 22.171000000

Μονή Παναγίας Κερνίτσης Αρκαδίας
Χάρτης
Είδοςμοναστήρι
Γεωγραφικές συντεταγμένες37°41′46″N 22°10′16″E
Διοικητική υπαγωγήΔήμος Γορτυνίας και Δημοτική Κοινότητα Βυτίνας Αρκαδίας
ΧώραΕλλάδα
δεδομένα (π)

Η Μονή Κερνίτσης βρίσκεται 2 χλμ. βόρεια από τη Νυμφασία και 6 από τη Βυτίνα.[1] Ιδρύθηκε από τους αδελφούς Δήμου, Θεοφίλο και Συνοδινού Περτζοκολέα οι οποίοι το Μάρτιο του έτους 1116 έθεσαν το θεμέλιο λίθο καθ' ομολογία τους, ενώ οι πρώτοι μοναχοί προήλθαν από τη Νυμφασία.[1] Το όνομά της το πήρε από την ομώνυμη μεσαιωνική πόλη Κερνίτσα, η οποία αρχικά κατοικήθηκε από Σλάβους.[1] Η λέξη Κερνίτσα είναι σλάβικη λέξη και σημαίνει μαύρο χώμα και μαύρη πέτρα. Η μονή ως το 1940 κατοικούνταν από άντρες, αλλά από τότε μέχρι σήμερα μονάζουν γυναίκες.[1][2]Η Μονή πέρασε δόξες αλλά και καταστροφές κυρίως τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Λεηλατήθηκε πολλές φορές. Κάθε φορά που το Έθνος δοκιμαζόταν, το Μοναστήρι δοκιμαζόταν κι αυτό. Αυτό συνέβαινε γιατί το μοναστήρι βοηθούσε, τροφοδοτούσε, περιέθαλπε και ενίσχυε τις προσπάθειες των αγωνιζομένων[3]. Κάποια από τα χειρόγραφά της κάηκαν, χάθηκαν και άλλα τα έκλεψαν γι’ αυτό και δεν γνωρίζουμε με ακριβείς λεπτομέρειες όλες τις καταστροφές της[4]. Η πρώτη καταστροφή ήταν το 1366 και η δεύτερη το 1764 όπου εισέβαλαν Αλβανοί στο μοναστήρι το λεηλάτησαν, το πυρπόλησαν και σώθηκε μόνο ο νάρθηκας του ναού. Ακόμη, μετά την έναρξη της επανάστασης το 1821, εφτά φορές δέχτηκε τις επιδρομές του Ιμπραήμ όπου σύμφωνα με μαρτυρίες πυρπολύθηκε και καταστράφηκε ολοσχερώς πολλές φορές όπως και η Βυτίνα[5]. Στη Μονή, όπως και σε άλλα μοναστήρια επί Τουρκοκρατίας, λειτούργησε Κρυφό Σχολειό από το 1680[5]. Οι Πατέρες της Κερνίτσας μάθαιναν γραφή και ανάγνωση στα παιδιά που κατέφευγαν εκεί. Ένα ξακουστό παράδειγμα είναι ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης όπου έμαθε γραφή από το μοναχό Νεόφυτο. Περίπου το 1710 το σχολείο μεταφέρθηκε στη Βυτίνα[6].

Η Μονή Κερνίτσας από την ίδρυσή του είχε πολλές μεταλλαγές αρχικά ξεκίνησε να λειτουργεί ως ανδρικό μοναστήρι. Έπειτα από μία περίοδο ερήμωσης, το 1940 αναβίωσε με βασιλικό διάταγμα ως γυναικείο[7]. Ύστερα από πολλές ταλαιπωρίες και αγώνες η Κερνίτσα γνώρισε καλές ημέρες καθώς και το μοναστήρι μία νέα άνθιση και κελιά για τους μοναχούς και τις μοναχές και προς φιλοξενία. Η τελευταία μεγάλη ανακαίνιση έγινε την δεκαετία του εβδομήντα επί ηγουμενίας της αείμνηστης Μαγδαληνής Τλα[5].

Σήμερα, εκτός από τον καθολικό ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου υπάρχουν οι εξής Ναοί: το παρεκκλήσιο του Αγίου Ιωάννου του προδρόμου, το παρεκκλήσιο των Παμμεγίστων Ταξιαρχών και του Αγίου Νικολάου. Ακόμη στην μονή ανήκουν ως μετόχια το μοναστήρι των Αγίων Θεοδώρων στο Πυργάκι και το παλιομονάστηρο της Σφυρίδας.

Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου - Το καθολικό του Ιερού Ναού

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στον περίβολο της μονής στο ανατολικό μέρος βρίσκεται ο κεντρικός Βυζαντινός Ναός της Κερνίτσας όπου είναι αφιερωμένος στην κοίμηση της Θεοτόκου και εορτάζει στις 15 Αυγούστου. Μέσα στον ναό είναι τοποθετημένη η θαυματουργή και μεγάλη εικόνα της Παναγίας. Πλέον σήμερα ο Ναός είναι μικρός αλλά και κομψός με μία μεγαλοπρέπεια που αποπνέει στο εσωτερικό συγκριτικά με τα πρώτα χρόνια ανοικοδόμησης του ναού[5].

Αρχικά, η πλακόστρωση του δαπέδου έγινε το 1901 με πλάκες που έστειλε ο Δημήτριος Θεοδωρέλος[8]. Το τέμπλο είναι ξυλόγλυπτο χειροποίητο έργο των αδερφών Ντινόπουλου από το Βαλτεσινίκο, όπου υλοποιήθηκε τον ίδιο χρόνο[8] . Τον επόμενο χρόνο το 1902 κατασκευάστηκαν από καρυδιά τα στασίδια και το παγκάρι όπως και το δωδεκάορτο. Αυτός ο ναός που θεωρήθηκε ακαλαίσθητος στην αρχή μετά από πενήντα χρόνια ανακαινίσθηκε εσωτερικά και εξωτερικά από το 1956 έως το 1968[8]. Ο παλαιός τρούλλος αφαιρέθηκε και η νέα στέγη στηρίχθηκε σε κολώνες καθώς επίσης και ο ξύλινος νάρθηκας αντικαταστάθηκε από τσιμέντο[8]. Τα μόνα που έμειναν άθικτα είναι τα πολύτιμα Άγια οστά και λείψανα πολλών Αγίων και Μαρτύρων. Υψίστης σημασίας κατέχει η Θαυματουργή εικόνα της Θεοτόκου, της Παναγίας της Κερνίτσας της προστάτιδας του Μοναστηριού.

Οι αγιογραφίες είναι ζωγραφισμένες από τον Ράλλη Κοψίδη και τον Γεώργιο Χοχλιδάκη, στον οποίο αποδίδεται η μορφή του Παντοκράτορα[9]. Πιο συγκεκριμένα, τον Ιούνιο του 1966 βρέθηκαν αυτοί οι δύο καλλιτέχνες στην Κερνίτσα για την ιστόρηση του τρούλλου του ναού μαζί με τον ζωγράφο Γ. Σικελιώτη[9]. Ο ναός είναι γεμάτος με τοιχογραφίες όπου διατηρούνται ακόμη μέχρι και σήμερα σε καλή κατάσταση. Η εικονογράφηση ξεκίνησε από τον τρούλλο, ακολούθησαν η καμάρα του ιερού βήματος, οι παραστάσεις στο ιερό και τέλος οι σκηνές στις καμάρες της εγκάρσιας και δυτικής κεραίας του σταυρού[9]. Τους πρώτους έξι μήνες του 1968 αγιογραφήθηκε η παράσταση της Θεοτόκου πάνω από τη θύρα εισόδου του ναού. Το 1968 ολοκληρώθηκε η ιστόρηση του ναού, με εξαίρεση, τις μορφές αγίων στο βόρειο τοίχο που ζωγραφίστηκαν σε μουσαμά και στη συνέχεια επικολλήθηκαν, την παράσταση της Δευτέρας Παρουσίας στον δυτικό τοίχο και τη σκηνή της Γέννησης στην Πρόθεση[9]. Οι παραστάσεις αυτές ολοκληρώθηκαν από τον Κοψίδη κατά τα έτη 1977 έως 1980. Στη θέση του τρούλλου κρέμεται κάτω από τον Παντοκράτωρα, πολυέλαιος μεταλλικός με τον χορό των Αγίων σε Καλογερικό και Μοναστηριακό και Αγιορείτικο σχήμα, προσφορά του Παπακοσμά και του Βελέτζα[10]. Δεν υπάρχει τίποτα που να είναι τυχαία τοποθετημένο. Ακόμη και τα καντήλια προς την Παναγία προστάτιδα της Μονής, προς τον Ιησού Χριστό και τον Πρόδρομο και τον Εσταυρωμένο δεν σβήνουν ποτέ. Τα καντήλια είναι χρυσά και ασημένια, είναι όλα αφιερώματα και καίνε όλη μέρα και νύχτα. Σε όλο το χώρο του μοναστηριού υπάρχει ησυχία και καθαριότητα. Οι μοναχές καταβάλλουν μεγάλη προσπάθεια ώστε να διατηρήσουν άθικτο τον ναό αλλά και όλους τους χώρους που περιβάλλουν το μοναστήρι.

Η Εύρεση - Το σπήλαιο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ναός είναι κτισμένος στην κεφαλή του βράχου της Κερνίτσας όπου ακριβώς κάτω από το καθολικό βρίσκεται ένα αρκετά μεγάλο σπήλαιο και ονομάζεται Εύρεση[5]. Κατά την παράδοση, στο συγκεκριμένο σημείο βρέθηκε η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας από ένα τσοπάνι όπου επί τρεις μέρες έβλεπε ένα ουράνιο φως κι έτσι έγινε η αφορμή να δημιουργηθεί η μονή. Πρόκειται για ένα παλιό ασκητήριο όπου μετέπειτα δημιουργήθηκε από πέτρα ένα πανέμορφο εκκλησάκι. Τα εγκαίνια αυτού του παρεκκλησίου γίνανε τον Σεπτέμβριο του 1982[11]. Το σπήλαιο λειτουργεί ως παρεκκλήσιο των Αγίων Πάντων και πλέον αυτή η εικόνα που βρέθηκε τότε μέσα στο σπήλαιο βρίσκεται τοποθετημένη στον κεντρικό ναό[5].

Το κούτσουρο και η ζεματίστρα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Θαυματουργικές επιδράσεις της μονής είναι το περίφημο κούτσουρο και η ζεματίστρα. Στο κούτσουρο ήταν το μέσον ακινητοποίησης των ψυχικά ασθενών που αναζητούσαν οι συγγενείς τους την θεραπεία τους[5]. Η μονή ποτέ δεν διαφήμιζε το κούτσουρο πως κάνει θαύματα. Αντ’ αυτού τόνιζαν πάντα οι μοναχές ότι τα θαύματα τα κάνει η αγάπη της Παναγίας πάντα όμως συνοδευόμενη με την πίστη του συγγενή του ασθενή. Οι συγγενείς ακολουθούσαν μία σειρά από συγκεκριμένες ενέργειες όπως είναι η νηστεία, η εξομολόγηση, η θερμή προσευχή προς την Παναγία, παρακολούθηση της θείας λειτουργίας και η μετάληψη[12]. Η ζεματίστρα ήταν πάνω από το κρυφό παραπόρτι όπου διέφευγαν οι μοναχοί σε περίπτωση κινδύνου και από αυτή έριχναν ζεστό νερό ή καυτό λάδι στους εχθρούς[5].

Υπάρχουν πολλά θαύματα που έχουν πραγματοποιηθεί στη Μονή με τη προσευχή των πιστών όπου αναφέρονται σε επίσημα πιστοποιητικά δηλαδή σε κώδικες της Μονής. Είναι πολύ γνωστό το θαύμα που έγινε στην αδερφή του Γεώργιου Ντινόπουλου, γνωστού τεχνίτη του ξυλόγλυπτου τέμπλου της μονής κατά το έτος 1901. Ο περίφημος αυτός καλλιτέχνης είχε μία αδερφή που ονομαζόταν Αικατερίνη και έπασχε από ένα ψυχιατρικό νόσημα. Την έφερε ο πατέρας τους στη Μονή και ακολούθησαν κάποιες συγκεκριμένες ενέργειες όπως τέλεση θείας λειτουργίας και πίστη στη Παναγία. Η αδερφή του θεραπεύτηκε. Μετά το θαύμα εγκαταστάθηκε στη Κερνίτσα και άρχισε να φτιάχνει το σημερινό τέμπλο για το Μοναστήρι μαζί με τον αδερφό του Κώστα και την αδερφή του[13].

«Η εικόνα της Παναγίας θεωρείται θαυματουργή, γιατί κατά καιρούς έχει θεραπεύσει πολλούς σχιζοφρενείς και παράλυτους» [5].

Εμβληματικές μορφές του μοναστηριού

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά το 1940, με τη μεταπολεμική ακμή της Μονής υπάρχουν δύο μορφές, του ιερομόναχου αρχιμανδρίτη Κοσμά Κολλάρα και της ηγουμένης Μαγδαληνής Τλα, όπου είναι άρρηκτα συνδεδεμένες. Ο συγκεκριμένος αρχιμανδρίτης παρέμεινε στο μοναστήρι και μετά την αλλαγή του σε γυναικείο και ιερουργούσε διαρκώς μέχρι το θάνατό του όπου έγινε το 1983[5]. Η ηγουμένη Τλα ανέλαβε το 1952 και παρέμεινε στη θέση αυτή μέχρι το θάνατό της το 1994[5]. Το όνομά της συνδέθηκε με την αναγέννηση και τη κτηριακή επέκταση του μοναστηριού. Εν κατακλείδι, και οι δύο εμβληματικές μορφές επηρέασαν θετικά το μοναστήρι, ώστε να έχει σήμερα αυτό το κύρος.

Η εικόνα της Παναγίας της Κερνιτσιώτισσας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας απεικονίζεται σε προτομή με ελαφρά στροφή προς τον Χριστό, τον οποίο κρατάει στην αγκαλιά της με το δεξί της χέρι, ενώ το αριστερό το έχει μπροστά στις κνήμες των ποδιών του Χριστού. Ο Χριστός παριστάνεται με στητό κορμί να ευλογεί με το δεξί του χέρι και το βλέμμα του είναι χαμηλά. Επίσης, η Παναγία φοράει στέμμα. Εκατέρωθεν της κεφαλής της έχουν τοποθετηθεί άγγελοι. Η Παναγιά και ο Χριστός έχουν εσωτερικό ιμάτιο πράσινο και μανδύα κόκκινο πορφυρό με άσπρο στα μανίκια.

  1. 1 2 3 4 «Ιερά Μονή Κερνίτσης: Το αρχαιότερο μοναστήρι στην Αρκαδία, αφιερωμένο στη Θεοτόκο (pics)». Arcadia Portal. 15 Αυγούστου 2017. Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2024.
  2. ↑ «Τα μοναστήρια της Παναγίας στην Αρκαδία». Αρκάδων Χρόνοι. Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2024.
  3. ↑ Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως, Θεόφιλος (1994). Ιερά διήγηση Παναγία η Κερνίτσα. Βυτίνα Γορτυνίας. σελ. 21.
  4. ↑ Μητροπολίτου Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως, Θεόφιλος (1994). Ιερά διήγηση Παναγία η Κερνίτσα. Βυτίνα Αρκαδίας. σελ. 22.
  5. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Παπαδέλος, Παναγιώτης (2021). (PDF) https://www.vytina.info/imerologia_p.d.f_folder/Calendar_Vitina_2021_site.pdf. Missing or empty |title= (βοήθεια)
  6. ↑ Τριανταφύλλη, Ηλία Ν. Βυτίνα ιστορία- επισκέψεις σε αξιοθέατα Τουριστική υποδομή. Αθήνα. σελ. 101.
  7. ↑ Μανιατόπουλος, Πάνος Χαρ. Ιστορική Ιερή Μονή Κερνίτσας και Ναός Κοιμήσης Θεοτόκου και Σπήλαιο Μονής. Βυτίνα Αρκαδίας. σελ. 3.
  8. 1 2 3 4 Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως, Θεόφιλος. Ιερά διήγηση Παναγία η Κερνίτσα. Βυτίνα Γορτυνίας. σελ. 55.
  9. 1 2 3 4 Μαμάης, Νεκτάριος (2020). Το τειχογραφικό έργο του Ράλλη Κοψίδη. Πορεία προς το Σαμπεζύ. Αθήνα. σελ. 55.
  10. ↑ Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως, Θεόφιλος (1994). Ιερά διήγηση Παναγία η Κερνίτσα. Βυτίνα Αρκαδίας. σελ. 51.
  11. ↑ Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως, Θεόφιλος. Ιερά διήγηση Παναγία η Κερνίτσα. σελ. 47.
  12. ↑ Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως, Θεόφιλος (1994). Ιερά διήγηση Παναγία η Κερνίτσα. σελ. 65.
  13. ↑ Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως, Θεόφιλος (1994). Ιερά διήγηση Παναγία η Κερνίτσα. Βυτίνα Αρκαδίας. σελ. 67.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μονή_Παναγίας_Κερνίτσης_Αρκαδίας&oldid=11314569"