Τρόπαια Αρκαδίας

Τρόπαια
Τρόπαια
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Πελοποννήσου
Περιφερειακή Ενότητα	Αρκαδίας
Δήμος	Δήμος Γορτυνίας
Δημοτική Ενότητα	Τροπαίων
Γεωγραφία και στατιστική
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Πελοπόννησος
Νομός	Αρκαδίας
Υψόμετρο	745 μέτρα
Πληθυσμός	506 (2011)
Άλλα
Παλαιά ονομασία	Βερβίτσα
Ταχ. κωδ.	220 08
Τηλ. κωδ.	2797

Τα Τρόπαια είναι ορεινό χωριό της Γορτυνίας (παλαιότερο όνομα Βερβίτσα) χτισμένα στις βορειοδυτικές πλαγιές του Μαινάλου σε υψόμετρο 747 μέτρων.

Η παλιά ονομασία (Βερβίτσα) πιθανόν προέρχεται από τη σλαβική λέξη верба (βέρμπα) = ιτιά (βερμπίτσα > βερβίτσα), που σημαίνει περιοχή, όπου ευδοκιμούν οι ιτιές. Ο σύγχρονος οικισμός κτίστηκε μετά το 1449. Σήμερα αποτελούν κεφαλοχώρι της περιοχής.

Τα Τρόπαια υπήρξαν έδρα του ομώνυμου δήμου, που λειτούργησε στο διάστημα 1998-2010, ενώ από το 2011 ανήκουν στον νεοσυσταθέντα Δήμο Γορτυνίας. Έχουν 506 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2011, και 636 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001.

Αξιοθέατα

Από τα αξιοσημείωτα κτίρια του χωριού είναι το πετρόκτιστο κτίριο του Δημοτικού Σχολείου. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, χτισμένη το 1887, και η μητρόπολη της Κοίμησης της Θεοτόκου. Σε μικρή απόσταση από τα Τρόπαια βρίσκεται η τεχνητή λίμνη και το φράγμα του Λάδωνα.

Τρόπαια - Η Αρχαία Βερβίτσα

Σχετικά με τα Τρόπαια, πρώην Βερβίτσα, παρατίθενται κατωτέρω :

Α. Γεωγραφία των Τροπαίων.

Β. Ιστορικές αναφορές, σχετιζόμενες με την Βερβίτσα.

Γ. Γενεαλογία της Βερβίτσας. Ελληνική η Σλαβική;

Δ. Σχόλια.

Α. Γεωγραφία των Τροπαίων

Η αναφορά στην Γεωγραφία των Τροπαίων, αποσκοπεί στην αποτύπωση των ερευνών και την διαφοροποίηση των μετά τον Παυσανία ερευνητών και εξομάλυνση, κατά το δυνατόν, της σύγχυσης και των αμφιβολιών που δημιουργούνται εκ των αντιφατικών και αορίστων αποτελεσμάτων ερευνών τινων, στο που ακριβώς, ακόμη και στο αν ποτέ, υπήρξαν κάποια Τρόπαια.

Τα Τρόπαια, λοιπόν, αναφέρονται:

α. Ως Τρόπαια του Παυσανία, ευρισκόμενα αριστερά του ποταμού Λάδωνος: "ες δε Θέλπουσαν ιόντι εκ Ψωφίδος πρώτα μεν χωρίον Τρόπαιά εστιν ονομαζόμενον εν αριστερά του Λάδωνος. Τροπαίων δε έχεται δρυμός Αφροδίσιον· τρίτα δε εστιν αρχαία εν στήλη γράμματα, όροι ψωφιδίοις προς την Θελπουσίαν χώραν. Εν δε τη γη τη Θελπουσία ποταμός εστιν Άρσην καλούμενος·"

Τρόπαια ονομάσθησαν από το σύμβολον (σημείον) νίκης, που εκεί είχε στηθεί (πρόχειρο μνημείο από τα λάφυρα των νικητών) εις ανάμνηση της νικηφόρου μάχης των Ψωφιδίων εναντίον των Θελπουσίων, στα σύνορα των δύο ομόρων πόλεων-κρατών της περιοχής του μέσου Λάδωνος. Εκεί, σε αρχαία Στήλη-Όριο, ανεγράφοντο αρχαία γράμματα, στοιχεία με τα οποία συνδέεται το πεδίο της μάχης.

"Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα γράμματα αυτά ήταν προευκλείδια του Αρκαδικού (Χαλκιδικού) αλφαβήτου και σε αδιάπτωτη χρήση εννέα περίπου αιώνες, δηλαδή από το 1300 π.Χ. ως το 403 π.Χ. Αυτή είναι η λεγομένη γραμματική του Κάδμου που αναφέρει ο Δίκτυς στις Εφημερίδες.

Ότι, τα λεγόμενα του Παυσανία για τα Τρόπαια απηχούν ιστορικό γεγονός παρωχημένης εποχής, αποδεικνύεται και από τα φυσιογνωστικά και φυσιογραφικά στοιχεία του γεωγραφικού χώρου της Θέλπουσας και της Ψωφίδας που υπάρχουν και στην περιοχή της Καλαβρίας της Ιταλίας, όπου και εκεί υπήρχε θέση με την ονομασία Τρόπαια (Tropaea η Ttropea), τα οποία, σύμφωνα με την ελληνικήν και ιταλικήν παράδοσιν, ανάγουν την αρχήν τους εις αποίκους μιας πρωίμου αρκαδικής εγκαταστάσεως εις την Ιταλίαν, προερχομένους από τα πάλαι πολιτικά διαμερίσματα των αζανικών πόλεων Θελπούσης, Κλείτοροςκαι Ψωφίδος. Κοντά στην πόλη αυτή κυλούσε ο ποταμίσκος Άρσιν, όπως και στη Θέλπουσα της Αρκαδίας κυλούσε ο Άρσην".

Αντιλαμβάνεται κανείς ότι, σε μακρινούς χρόνους έγινε εγκατάσταση Αρκάδων-Πελασγών στην περιοχή της Καλαβρίας της Ιταλίας, οι οποίοι μετέφεραν στη νέα τους πατρίδα τα τοπωνύμια της Αρκαδίας".

β. Αναφέρονται ως Τρόπαια, ευρισκόμενα δεξιά του Λάδωνος, όπου ο Παυσανίας, εκ λάθους (;), τα ετοποθέτησε "αριστερά του ποταμού". Αλλά, δια άλλα χωρία, ευρισκόμενα δεξιά και σχεδόν εν επαφή με τον ποταμό, δεν έκαμε το λάθος(!) να τα τοποθετήσει αριστερά του ρου του ποταμού Λάδωνος, η, και άλλα χωρία, ευρισκόμενα αριστερά του ποταμού, να τα τοποθετήσει δεξιά τούτου.

Τέτοιο λάθος θα ελογίζετο, εάν ο Παυσανίας δεν επεσκέφθη ο ίδιος τις θέσεις που περιγράφει δια το εν λόγω χωρίον, αλλά ἐπληροφορήθη γιά αυτό μακρόθεν. Ρητώς δε αναφέρει: " ... ιόντι εκ Ψωφίδος πρώτον μεν χωρίον Τρόπαιά εστιν ονομαζόμενον εν αριστερά του Λάδωνος.... ".

Διευκρινίζεται, λοιπόν, ότι ο Παυσανίας οδοιπορούσε επί της δεξιάς όχθης του Λάδωνος, περιπατούσε και κατέγραψε ότι συνήντησε και είδε.

γ. Αναφέρονται, επίσης, και ως Τρόπαια, που ευρίσκοντο σε διαφορετική (;) τοποθεσία, ταυτιζομένη με την Αρχαία Θέλπουσα, η κάπου εκεί πλησίον.

δ. Ακόμη δε και, ως Τρόπαια, ¨αριστερά του Ερυμάνθου¨, αντί τών Τροπαίων των καταγραφομένων υπό του Παυσανίου ¨αριστερά του Λάδωνος¨, και ότι ο καταγραφόμενος από τον Παυσανία ποταμός Λάδων, ήταν κάποιος άλλος, άγνωστος ποταμός, κάποιος παραπόταμος του Ερυμάνθου κ.τ.τ.

"Ανακαλύπτεται" δηλαδή, ή εξαίφνης(!) "αποκαλύπτεται" κάποιος (;) παραπόταμος, ανύπαρκτος και άγνωστος, μήποτε καταγραφείς, που θα "έπρεπε" (... λάθος της Φύσης) να ήταν αριστερά του Ερυμάνθου, έτσι, ώστε τα εξαγόμενα της έρευνας να είναι τα ¨επιθυμητά¨ ερευνητών τινων.

Όμως, οι λέξεις Λάδων και Ερύμανθος δεν ομοιάζουν, ούτε λεκτικά, ούτε εικονικά, ούτε και ηχητικά (όπως π.χ. Φλώρινα→Φλόριδα, Μήλος→Πύλος κ.α.), ώστε ο μεγάλος περιηγητής Παυσανίας να γράψει, εκ... λάθους Λάδων αντί Ερύμανθος. Πόσον δε μάλλον, όταν ο ποταμός Λάδων δεν ήταν κάποιο ρεματάκι που δεν το πρόσεξε.

ε. Σχετικά με τα Τρόπαια, έχουν τοποθετηθεί αρμόδιοι, έγκριτοι ερευνητές, Έλληνες και ξένοι, μεταξύ των οποίων και ο εκ Τροπαίων αείμνηστος Παν. Πυριοβολής (κλασσικός φιλόλογος, ιστορικός-αρχαιολόγος και καθηγητής ιστορίας της τέχνης, της τεχνολογίας και της φιλοσοφίας) στην εμπεριστατωμένη μελέτη του ΧΡΟΝΙΚΟΝ ΤΩΝ ΤΡΟΠΑΙΩΝ ΑΡΚΑΔΙΑΣ .

Εκεί, μεταξύ των αξιολόγων ερευνών του, αναγράφεται και το ότι: "πατριές και επώνυμα Τροπαιατών τροφοδοτούν εις βιωσιμότητα απωτάτης αρχαιότητος". Παραπέμπει δε και στην διάσταση την οποίαν προσδίδει ο Άγγλος William Martin Leake (περιηγητής, αρχαιόφιλος, τοπογράφος, στρατιωτικός, διπλωμάτης και συγγραφέας, ο οποίος, κατά την περιήγησή του στην περιοχή, διέμεινε στο άστυ των Τροπαίων, σ.133), στην κτίση των Τροπαίων της Καλαβρίας (στην Ιταλία, ανωτέρω § Α.α.) και την σχέση της οικιστικής αυτής μονάδος προς τα Αρχαία και σύγχρονα Τρόπαια της Αρκαδίας.

Αναφέρεται, επίσης, ότι "οι κάτοικοι του χωρίου Τροπαίων ήσαν Πελασγοί, τους οποίους διεδέχθησαν οι κάτοικοι της Ελλαδικής εποχής (εποχής του χαλκού, 2000-1700 π.Χ.). Σαφείς δε ενδείξεις τοποθετούν τα πρώτα ελληνικά φύλα στην ευρυτέρα περιοχή των Τροπαίων στο τέλος της Υστεροελλαδικής εποχής (1300-1200 π.Χ.)".

Παρατίθεται, ακόμη, αδιαμφισβήτητη μαρτυρία της αρχαιότητος των Τροπαίων από επιγραφή της πόλεως Θελπούσης επί τιμητικού ανδριάντος της περιόδου της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας, χρονολογουμένης μεταξύ 2ου και 1ου π.Χ. αιώνος, που επεξειργάσθη ο Αθηναίος καλλιτέχνης Διόδωρος και η οποία, επιγραφή, ευρέθη εις οικίσκον πλησίον της εκκλησίας του Αγίου Ιωάννου στην Βάναινα· "εστίν δε Βάναινα", οικισμός (όπως και το Μεληδόνι, Σκούντου και Λεσμοί) της ευρυτέρας οικιστικής μονάδος των Τροπαίων, η οποία ενισχύθη μεγάλως από αυτούς τους οικισμούς. Τονίζεται δε, όλως ιδιαιτέρως, το προφανές της ταυτότητος του τιμωμένου με το επιχωριάζον εις τα Τρόπαια επώνυμον Χέλης ([Χ]ΕΛΙΝ) :

Α  ΠόΛΙC  Τ[ω]Ν  ΘꞒΛ-

ΦΟΥCΙωΝ  [Χ]ꞒΛΙΝ

ΠΛꞒΙCΤ[ΙΑ]  ΑΡꞒΤΑC

ꞒΝꞒΚꞒΝ  [ΚΑΙ]  ΚΑΛΟ-

ΚΑΓΑΘΙΑC  [ΑC  ꞒXωN]

ΔΙΑΤꞒΛꞒΙ  [ꞒΙC  ΑΥΤΑΝ].

ΔΙοΔωΡΟC  Ꞓ[ΡΜΑΠιΟΥ]

ΑΘΗΝΑΙΟC  [ꞒΠΟΙΗCꞒΝ].

Δηλαδή, εδώ ομιλούμε, και είναι τούτο σημαντικώτατον, διά τα ΤΡΟΠΑΙΑ - ΒΕΡΒΙΤΣΑ του 13ου-12ου αιώνα π. Χ. ενώ οι Σλάβοι κατήλθαν στην Ελλάδα τον 6ον μ.Χ. αιώνα.

Ανεξαρτήτως όμως του, ποία εκ των ανωτέρω απόψεων αντιστοιχεί στην ονομασία και Γεωγραφία των Τροπαίων, η παρούσα μελέτη εστιάζεται στο σημαντικόν και κορυφαίον, το της ονομασίας Βερβίτσα, τα σημερινά Τρόπαια, και στο Γένος των Βερβιτσιωτών, σημερινών Τροπαιατών, παραθέτοντες προς τούτο, κατωτέρω, σχετικές ιστορικές αναφορές.

Β. Ιστορικές αναφορές

Εν συνεχεία των ανωτέρω, και ανατρέχοντες στις "Δέλτους" της απώτερης Ιστορίας, συναντούμε καταγραφές (α, β, γ και δ, κατωτέρω), οι οποίες, εν συνδυασμώ με τα αναφερόμενα στην § Γ., οδηγούν στην αρχαία Βερβίτσα, τα σημερινά Τρόπαια.

Προς τούτοις, παραθέτομε:

α. "την έμπεδον γνώμη του καθηγητού Σπυρίδωνος Μαρινάτου, ότι το όνομα Βερβίτσα (σημερινά Τρόπαια) συνέχεται με την οικιστική μονάδα του ομόρου εις αυτήν χωρίου Βυζίκι, ως ετυμολογουμένου εκ του Βύζος.

Κατά ταύτα η Βερβίτσα και οι Βέβρυκες ή Βέβρυκοι και το Βυζίκι και ο Βύζος σχετίζονται με την Αργοναυτικήν Εκστρατείαν, τους Δαναούς, τον Ηρακλή, σύμφωνα με τα μυθικά γεγονότα που έχουν καταγράψει ο Απολλώνιος ο Ρόδιος και ο γραμματικός Απολλόδωρος".

β. Εις το Λεξικό της ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ του ΗΣΥΧΙΟΥ, αναγράφεται: «βερβίνια· ξύλα καθηλωμένα, εξ ων τας ληκύθους εκρέμων. οι δε γένος τι Αρκαδικόν, τους Βερβενίους».

γ. Το Αρχαίον χωρίον Βέρβενα.

Τα Βέρβενα (ή, η Βέρβενα), είναι ορεινό χωρίον της Κυνουρίας, στον Νομό Αρκαδίας.

Εκ των αναγραφών του λεξικογράφου Ησυχίου (ανωτέρω) τεκμαίρεται ότι κατά τήν αρχαιότητα κατοικούσαν και εδώ, στα Βέρβενα, οι Αρκαδικού γένους Βερβένιοι.

Τα αρχαιότερα λείψανα που έχουν επισημανθεί στην περιοχή, ανάγονται στην 2η χιλιετία π.Χ. και πρόκειται για λίθινες αξίνες που ευρέθησαν στην θέση Πέτρα, όπου και η ομώνυμη βρύση, και στη θέση Παντελεήμων, λείψανα λατρείας της Αρτέμιδος, από τον 9ο αι. π.Χ. μέχρι και τα ελληνιστικά χρόνια.

Στη θέση αυτή, κατά τον 6ο αι. π.Χ., κατασκευάσθη ένας ολομάρμαρος ναός δωρικού ρυθμού, τον οποίον ερεύνησε ο καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ρωμαίος.

δ. Ο Θεμιστοκλής, αναφέρει (Ηρόδοτος, III. 24,25) το όνομα Βελβινίτης στην λογομαχία του με τον Τιμόδημον, κατά την επιστροφή του στην Αθήνα, εκ της επισκέψεώς του στην Σπάρτη, μετά την ναυμαχία της Σαλαμίνος.

Ο Τιμόδημος, από τις Αφίδνες, που ανήκε στην παράταξη των εχθρών του Θεμιστοκλή, αλλά σε τίποτε δεν είχε διακριθεί, λυσσώντας από φθόνο, λογομαχούσε με τον Θεμιστοκλή, καταγγέλλοντάς τον για την επίσκεψή του στην Σπάρτη, ότι τις τιμές δηλαδή που επήρε από τους Λακεδαιμονίους, τις χρωστούσε στην Αθήνα, δηλαδή, επειδή ήταν Αθηναίος, κι̉ όχι στην αξία του.

Ο Θεμιστοκλής, καθώς οι κακολογίες του Τιμοδήμου δεν είχαν σταματημό, είπε: «Είναι όπως τα λες· ούτε εγώ θα έπαιρνα αυτές τις τιμές απ' τους Σπαρτιάτες, αν ήμουν Βελβινίτης, ούτε εσύ, άνθρωπε, κι ας είσαι Αθηναίος».

Επισημαίνεται εδώ, όλως ιδιαιτέρως, ότι η Σπάρτη διέκειτο εχθρικά προς αυτό το Αρκαδικόν γένος, τους Βερβίνιους. Πολλάκις δε η Σπάρτη ήλθε σε πολεμική ρήξη με την Βελβίνα της Λακωνίας (στα όρια της Λακωνίας και Αρκαδίας (βασιλιάς της Σπάρτης, Κλεομένης Γ΄ από το 235 π.Χ. μέχρι το 222 π.Χ.), καί τούτο ὑποδηλώνει ἐναργώς τήν καταγωγήν τών Βελβινίων ἐκ του "αρκαδικού γένους τών Βερβενίων".

Γ. Γενεαλογία Βερβίτσας

Εκ των ιστορικών, ως άνω, αναφορών, εστιάζομε στην κατάληξη, στο επίθημα -ιτσα, της ονομασίας Βερβίτσα, το οποίον προσδίδει, κατ΄ αρχήν, μία πρώτη σλαβικὴ εμφάνεια.

Τούτο απαντάται, εν πολλοίς, εις την Νεοελληνική, είτε σε ονόματα, είτε σε τοπωνύμια, πράγματα, επίθετα, κ.λπ.

Η "νεοελληνικὴ ιστορικογλωσσολογικὴ επιστήμη" τάσσεται υπὲρ της ξενικής προέλευσης, σλαβικής ή ιταλικής, του επθήματος τούτου, -ιτσα, όχι όμως καθολικά.

Συγκεκριμένα:

α. Ο διακεκριμένος Καθηγητὴς Δημήτριος Ι. Γεωργακάς, στην έγκυρη επιστημονική του μελέτη : ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΙΣ ΑΜΦΙΛΕΓΟΜΕΝΟΥ ΕΛΛΗΝΟΣΛΑΒΙΚΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ : Η ΑΡΧΗ ΤΩΝ ΕΠΙΘΗΜΑΤΩΝ - ΙΤΣ - ΚΑΙ ΕΘΝΟΛΟΓΙΚΑΙ ΣΥΝΕΠΕΙΑΙ έχει αποφανθεί (μεταξὺ άλλων) και δια συγκεκριμένα ονόματα λήγοντα εις -ιτσα, καταδεικνύοντας την Ελληνικότητά των, όπως, ονόματα υποδηλούντα:

- είτε το μέγεθος αντικειμένων : Εκκλησίτσα→μικρή Εκκλησία, Λεμονίτσα →μικρή λεμονιά,

- είτε ποιότητα: κουκλίτσα, δηλ. όμορφη σαν κούκλα μικρή,

- είτε ηλικία νεαρή: Ελενίτσα→ μικρή Ελένη / Μαρίτσα→Μαρία

- είτε τοπωνύμια, των οποίων οι ονομασίες ελήφθησαν εκ γνησίων Ελληνικών ονομάτων: καρυδιά→καρυδίτσα→πόλη Καρδίτσα, Κερασιά→Κερασίτσα (χωρίον Κερασίτσα-Τεγέα Αρκαδίας), και πλήθος αναλόγων αναφορών με το υποκοριστικόν -ιτσα στην εν λόγω ΠΡΑΓΜΑΤΕΙΑ του.

β. Διαπιστώνεται επίσης ότι, στοὺς αρχαϊκοὺς χρόνους, στὰ βάθη της ιστορίας, πολλὲς λέξεις και γράμματα λέξεων υπέστησαν παρετυμολογίες ή παραφθορές, ή εναλλαγές θέσεων, μεταθέσεις τόνων, ή και αντικαταστάσεις γραμμάτων μέσα στην ίδια λέξη, ή σε άλλες λέξεις που έχουν τον αυτὸν θεματικό τύπο, την αυτή ρίζα, το αυτό ή συγγενικό υπόστρωμα, όπως π.χ. το Β με το Δ : Βελφοὶ → Δελφοὶ / και το φ με το π : Θέλφουσα→Θέλπουσα.

Εκτενέστερα και προς γενικότερη άποψη της εν λόγω παθογένειας του γραπτού λόγου, έχομε :

- Αντικατάσταση γραμμάτων που μοιάζουν φωνητικά ή οπτικά μεταξύ των. Συχνότερες είναι οι αντικαταστάσεις συμφώνων, ιδιαίτερα των β-φ, γ-χ, δ-θ

- Άλλες συχνές αντικαταστάσεις συμφώνων, ιδιαίτερα των θ-φ, β-θ, π-κ, π-τ, ζ-ξ, ζ- σ, (παραδείγματα: γρόνου - χρόνου, φροχὴ- βροχή, φορά-βορά).

- Αντικαταστάσεις επίσης γίνονται καὶ μεταξὺ των φωνηέντων όπως α-ο, α-ε, ε-ι, (παραδείγματα: δόσος→δάσος, γαλώ→γελώ, χαρογράφησαν → χορογράφησαν).

- Σύγχυση στήν ακουστικὴ διαφοροποίηση των φθόγγων: μάσεψε→ μάζεψε.

- Σύγχυση με τα συμπλέγματα συμφώνων: πάτσα → παστά, άφος→άνθος.

- Καθρεπτικὴ γραφή, συνήθως παρατηρούμε στα εξής ζεύγη ε-3, ρ-9

- Παραλείψεις, επαναλήψεις και αντιμεταθέσεις γραμμάτων μέσα στην ίδια λέξη : ψμί→ψωμί / νελὸ→νερό / δικούς → δίσκους.

- Αντιμετάθεση γραμμάτων: αχ→χα, αν→να).

γ. Κατόπιν τούτων, και ακολουθούντες τις εναλλαγὲς των ημιφώνων υγρών γραμμάτων λ και ρ, έχομε:

- Εκκινώντας από την Βελβίνα [λεχθέν υπό του Θεμιστοκλέους: "αν ήμουν Βελβινίτης...", αν δηλαδή κατήγετο από την Βελβίνα(ομόγενον) (Β.δ. ανωτ.), του αρκαδικού γένους των Βερβενίων (Β.β.ανωτ.)] → μεταβαίνομε στο βερβίνα (λ→ρ ), και, εκείθεν, από το Βελβινίτης στο Βερβινίτης (εναλλαγή του λ σε ρ), δηλαδή το θεματικὸ υπόστρωμα βελβι γίνεται →βερβι.

- Αλλά και στο "... γένος τι Αρκαδικὸν, τους Βερβενίους", και στο αρχαίον χωρίον Βέρβενα (Β.γ. ανωτ.), έχομε το αυτὸ υπόστωμα βερβε-το οποίον, κατ΄ εναλλαγὴν των ε-ι (Γ.β. ανωτ.) καταλήγει σε βερβι.

- Όμως, και η Βερβίτσα, πρώην ονομασία του Αρκαδικού χωρίου Τρόπαια, έχει ρίζα, θεματικὸ υπόστρωμα, βερβι .

Εδώ, λοιπὸν, έχομε συνάντηση, "Σύνοδο", Αρχαίων οικιστικών οντοτήτων (...γένος τι Αρκαδικόν, τους Βερβενίους-ΗΣΥΧΙΟΣ / Βελβίνα→ Βελβινίτης→Θεμιστοκλής / Βελβίνα του Σαρωνικού→Στράβωνας, Σκύλα-κας και Ηρόδοτος (Δ.α. κατωτέρω)/και το χωρίον Βέρβενα, 2η π.Χ. χιλιετία (Β.γ. ανωτέρω),με το αυτὸ θεματικὸ υπόστρωμα βερβε (→ε→ι ) βερβι, όπως και η Βερβίτσα, τα σημερινὰ Τρόπαια.

Αν λοιπόν, οι ως άνω αρχαίες οικιστικές οντότητες συγγενεύουν ή, έστω, συγκλίνουν, αντανακλωμένων της μιας επί της άλλης, τότε, οι ως άνω απόψεις λαμβάνουν υπόσταση και, (ερευνητική αδεία), η Βερβίτσα (σημερινά Τρόπαια) δικαιούται να ευρίσκεται συνοδοιπορούσα επί της ιδίας εκείνης οδού, την οποίαν "καταυγάζει" η ως άνω "Σύνοδος" και η οποία οδηγεί στην Αρχαιότητα, εκεί, μερικούς (!) αιώνες προ της καθόδου των Σλάβων, τον 6ον μ.Χ. αι.

δ. Πέραν τούτων, από αρμοδίους ερευνητές επισημαίνεται ότι, « η "νέα" ελληνική διασώζει πάμπολλα στοιχεία μιας γλώσσας πρωτοελληνικής γραικικής, που ομιλείτο σ'αυτόν τον τόπο, προ της ελεύσεως των "αρχαιοελληνικών" φύλων, περί το 2.000 π.Χ.». Εικάζεται, με υψηλόβαθμό αποδοχής, πως σ' αυτή την παράδοση ανήκει και η Βερβίτσα.

ε. Και, έτι περαιτέρω των αναφερομένων στις ανωτέρω §β και §γ, και σχετικά με εποίκους, με τον χαρακτήρα και γλώσσα των ιθαγενών εν σχέσει με τα άλλα Ελληνικά φύλα, τις κοινές λατρείες και θυσίες, το ορεσίβιον και δυσπρόσιτον της χώρας, το ανθεκτικόν και μάχιμον του φύλου, το αυτόνομον στις κώμες και πόλεις και το έντονον αίσθημα ελευθερίας, ιστορούνται υπό του μεγάλου Κων. Παπαρρηγόπουλου:

Η χώρα αύτη (Αρκαδία) ουδέποτε είχε δεχθή ξένους εποίκους (έτερα ελληνικά φύλα, πόσον μάλλον ξένα, μη Ελληνικά) και όμως οι ιθαγενείς αυτής κάτοικοι, ούτε κατά τον χαρακτήρα ούτε κατά την γλώσσαν διέφερον ουσιωδώς των άλλων ελληνικών φύλων, εξ ου δήλον οπόσον συγγενή ήσαν ανέκαθεν όλα τα φύλα ταύτα. Εν τη Ιλιάδι, οι Αρκάδες βασιλεύονται, ως και οι λοιποί Έλληνες. Το ορεινόν και τραχύ εκείνο έθνος, από πολυαρίθμους αυτονόμους κώμας και τινας αυτονόμους ομοίως πόλεις. Και ετέλουν άταντες οι Αρκάδες κοινάς τινας θυσίας, οίον τα Λύκαια κ.ά.· έσωζε την ελευθερίαν των Αρκάδων το δυσπρόσιτον της χώρας και το μαχιμον των κατοίκων. Αλλά δεν εστερούντο και παιδείας· της Αρκαδίας γέννημα ο νομοθέτης Δημώναξ.

Δ. Σχόλια

α. Πρέπει όμως να γίνει αναφορά και στο γεγονός ότι, εκτός της

- Βερβίτσας (Τρόπαια), καταγράφονται και άλλες Βερβίτσες, όπως:

- Βερβίτσα (σημερινά Πετράλωνα) Ολυμπίας,

- Βερβίτσα, Ιδομένη του Βάλτου Αιτωλοακαρνανίας,

- Βερβίτσα, στην Βόρεια Θράκη, ίσως και αλλού.

Όπως, επίσης καταγράφονται και:

- Βελβίνα της Λακωνίας, εκ του "αρκαδικού γένους των Βερβενίων".

- Βελβίνα, ως ανεφέρεται κατά την αρχαιότητα από τον Στράβωνα, τον Σκύλακα και τον Ηρόδοτο, το σημερινό βραχώδες νησάκι Άγιος Γεώργιος (στην είσοδο του Σαρωνικού).  

Τούτο όμως, δηλαδή οι πολλές Βερβίτσες, ενισχύει την αρχαιότητα της Βερβίτσας, σημερινά Τρόπαια και θέτει υπό αμφισβήτηση τυχόντα ισχυρισμόν ότι, η ονομασία Βερβίτσα συμπίπτει ή αντιστοιχεί σε τοπικόν τινα φυσικό παράγοντα, ή άλλο τι, σλαβικής αντιστοιχίας, όπως π.χ. με το δένδρο Ιτιά, ως έχει αναρτηθεί στο Διαδίκτυο, όπου αναφέρεται ότι: «Η παλιά ονομασία (Βερβίτσα) πιθανόν προέρχεται από τη σλαβική λέξη βερβίτσα», που σημαίνει περιοχή, όπου ευδοκιμούν οι Ιτιές», δηλαδή: πιθανολογία, πιθανότητα (επιθυμία !), επί της οποίας, πιθανότητας-επιθυμίας, στηρίζεται η απόδειξη του ανυπόστατου (επιθυμητού), δηλαδή: Βερβίτσα σλαβική.

Θα ήταν λίαν απίθανο να συμβαίνει αυτό, οι ίδιοι δηλαδή παράγοντες να υπάρχουν ταυτόχρονα σε όλες αυτές τις ανά την Ελλάδα Βερβίτσες, από τον Νότον ως τον Βορρά, εκτός εάν οι Σλάβοι ερευνούσαν, πρωτίστως σε ποιό μέρος της Ελλάδος συντρέχουν τα στοιχεία εκείνα, τα οποία προσομοιάζουν στην ονομασία Βερβίτσα, δηλαδή εκεί όπου φύοντα Ιτιές, και κατόπιν έκτιζαν και από μία αποικία, από μία Βερβίτσα, προστατευομένη(!) από το ομώνυμο αυτό αγαπητό των ... "ιερόν" δένδρο Ιτιά.

β. Σχετικά δε με τις μετακινήσεις εντός του χώρου της Ελλάδος, αναφερόμεθα σε οικογένειες, ή άτομα αναζητούντα τόπους κοινωνίας οργανωμένης, όπως η Αρχαία Βερβίτσα. Μετακινήσεις όπως, π.χ. :

- εκ Θράκης, με δισύλλαβα επώνυμα βαπτιζόμενα (;) ... σλαβικά, και

- εξ Ηπείρου (Σούλι), με δισύλλαβα επώνυμα: (Κιντής, Βάγιας, Βούτας, Σταθάς, Σαρρής, Δήμος),

- εξ Αχαΐας (οι Λεσμαίοι, με καταγωγή από τα Κλουκινοχώρια των Καλαβρύτων: Σταυρόπουλοι, Νικητόπουλοι, Κλουκιναίοι, Αρουκαταίοι),

- από το Μελιδόνι (όμορον της Βερβίτσας): Συριόπουλοι, Βεργεταίοι,

- από του Σκούντου: Κατσικαιραίοι,

- εκ Παλούμπα Γορτυνίας: Ηλιόπουλοι.

Εν προκειμένω, επισημαίνεται ΤΟΥΤΟ, ότι οι ανωτέρω, αμιγώς όμαιμοι και ομόφρονες Έλληνες, με την δημιουργική κινητικότητα, ορμή και σφριγηλότητα της ΦΥΛΗΣ (βλ. ανωτ. Γ. ε.), συνέβαλαν αποφασιστικά στην περαιτέρω ανέλιξη της ΒΕΡΒΙΤΣΑΣ, σε επίπεδα διακριτά στην Αρκαδία.

Όσον αφορά, τις τυχόν παρεισφρήσεις ξένων στοιχείων, δηλαδή ατόμων ή οικογενειών αναζητούντων τόπους επιβιώσεως, π.χ. σερβικών στοιχείων, που έφθασαν στην Ελλάδα αιώνες αργότερον, αναζητούντα μέρη ακατοίκητα (... "που να φύωνται Ιτιές"), και τις επιδράσεις των ξένων αυτών στοιχείων επί των εντοπίων (προσμίξεις κατοίκων κ.τ.τ.), έχει αποφανθεί λυσιτελώς, έχει αποδείξει την γνησιότητα και καθαρότητα της Ελληνικής Φυλής, με την ικανότητά της να διυλίζει, αφομοιώνει και ταυτοποιεί τις ξένες αυτές παρειφρύσεις-εποικήσεις, τόσον ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, όσον και η σύγχρονη Επιστήμη (D.N.A.).

Τούτο δίδει απάντηση και στις αιτιάσεις, ότι δηλαδή: «τα δισύλλαβα Τροπαιάτικα ονόματα είναι "φερτά", ίσως και "ξενικά", που έχουν... "ξεθωριάσει" το ενιαίον και όμαιμον των Βερβιτσιωτών-Τροπαιατών».

Ενταύθα σημειώνεται, όλως ιδιαιτέρως, ότι οι κάτοικοι των Τροπαίων και οι απανταχού (εκ Τροπαίων ορμώμενοι) Τροπαιάτες- Βερβιτσιώτες, διακρίνονται δια τα αυτά ήθη και έθιμα (Γορτυνιακά, Αρκαδικά, Ελληνικά) και ουδέποτε και οπουδήποτε εξεδηλώθη ή εορτάσθη υπ΄ αὐτῶν κάποια ξενική (σλαβική) συνήθεια ή συμπεριφορά.

γ. Και περαιτέρω, σχετικά με τις ανωτέρω αιτιάσεις δια τα "εν Τροπαίοις" δισύλλαβα επώνυμα, ας μη παρορώνται και τα "παρά τοις Αρχαίοις" δισύλλαβα ονόματα, τα οποία υποδηλούσαν ταυτοχρόνως και το γένος των (επώνυμα), όπως: Κίμων, Σόλων, Κρίτων, Πλάτων, Φαίδων, Ζήνων Θαλής· και ακόμη πλείστων όσων άλλων δισυλλάβων αρχαίων (π.Χ.) ονομάτων, που συναντώνται (εις πρόχειρον αναδρομήν) στα αντίστοιχα Λεξικά της Αρχαίας μας Ιστορίας.

Τα ως άνω, λοιπόν, και οι πολλές Βερβίτσες και Βελβίνες, οδηγούν ευθέως και αβίαστα στην μητρική Вερβίτσα,

"την εξ Αρκαδικού τινος γένους, των Βερβενίων".

Διοικητικές μεταβολές

Βερβίτσα (Αρκαδίας)

• ΦΕΚ 16Α - 24/05/1835: Ο οικισμός ορίζεται έδρα του δήμου Θελπούσης.
• ΦΕΚ 6Α - 28/02/1859: Ο οικισμός παύει να είναι έδρα του δήμου Τροπαίων.
• ΦΕΚ 22Α - 13/06/1863: Ο οικισμός ορίζεται έδρα του δήμου Τροπαίων.
• ΦΕΚ 70Α - 29/03/1911: Ο οικισμός μετονομάζεται σε Τρόπαια.

Τρόπαια (Αρκαδίας)

• ΦΕΚ 70Α - 29/03/1911: Ο οικισμός προήλθε από τη μετονομασία του οικισμού Βερβίτσα.
• ΦΕΚ 252Α - 24/08/1912: Ο οικισμός αποσπάται από το δήμο Τροπαίων και ορίζεται έδρα της κοινότητας Τροπαίων.
• ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997: Ο οικισμός αποσπάται από την κοινότητα Τροπαίων και ορίζεται έδρα του δήμου Τροπαίων.
• ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010: Ο οικισμός αποσπάται από το δήμο Τροπαίων και προσαρτάται στο δήμο Γορτυνίας.

Σημαντικά Πρόσωπα

• Νίκος Ευαγγελάτος, δημοσιογράφος και παρουσιαστής ειδήσεων, από την πλευρά της μητέρας του.
• Μπάμπης Τσέρτος, μουσικός και τραγουδιστής.
• Σπύρος Γιαννόπουλος, γιατρός και πολιτικός.
• Αναγνώστης Παπαδόπουλος, πολιτικός και αγωνιστής της Επανάστασης του 1821.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Σύλλογος Τροπαιατών
• Πληροφορίες για τα Τρόπαια Γορτυνίας
• Φωτογραφίες του χωριού απο το TripAdvisor