Πυρρής Αρκαδίας

Πυρρής Αρκαδίας
Πυρρής Αρκαδίας
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Πελοποννήσοου
Δήμος	Γορτυνίας
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Γορτυνίας
• Δήμαρχος	Ιωάννης Γιαννόπουλος
Υψόμετρο	165m
Πληθυσμός	88 (2011)
Ταχ. κωδ.	22028
Ζώνη ώρας	UTC+02:00 (επίσημη ώρα) UTC+03:00 (θερινή ώρα)
δεδομένα ( )

Ο Πυρρής (παλαιά ονομασία το Πυρρί) είναι ένα χωριό της νοτιοδυτικής Ηραίας στη Γορτυνία. Ανήκει στο Δημοτικό Διαμέρισμα Πυρρή στην Δημοτική Ενότητα Ηραίας του πρώην Δήμου Ηραίας και του τέως Δήμου Γορτυνίας στο Νομό Αρκαδίας. Βρίσκεται στα όρια της Αρχαίας Ηραίας βόρεια του δέλτα των ποταμών Αλφειού και Λάδωνα σε μια καταπράσινη και εύφορη τοποθεσία. Έχει χτιστεί σε υψόμετρο 165 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είχε 88 μόνιμους κατόικους. Το χωριό συνδέεται οδικά με δρόμο 4,5 χιλιομέτρων από τη Λιωδόρα, με δρόμο 2,5 χιλιομέτρων από τον Άγιο Ιωάννη και με χωματόδρομο 3,5 χιλιομέτρων από το Λώτη.

Στην πλατεία του χωριού δεσπόζει η προτομή του Συνταγματάρχη Γεωργίου Παρασκευόπολου, ήρωα του Αλβανικού μετώπου και δίπλα τα ονόματα υπόλοιπων ηρωών του μετώπου. Οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία αλλά και με την κτηνοτροφία.

Παλαιότερα το χωριό παρήγαγε πολλά φιστίκια , καλαμπόκια ,και μεγάλες ποσότητες κρασιού. Σήμερα τα προϊόντα αυτά παράγονται σε μικρότερες ποσότητες όμως υπάρχουν αρκετές καινούργιες ενέργειες για νέα προϊόντα στο χωριό όπως γραβιέρα ,μυζήθρα, κοτόπουλα και κρέατα αυγά και γαλοπούλες. Το αξεπέραστο προϊόν του χωριού στο πέρασμα των αιώνων είναι το άφθονο λάδι από τους άπλετους ελεώνες του χωριού. Ο Πυρρής είναι ένα παραδοσιακό λαδοχώρι.

Αρχιτεκτονική Πυρρή

Τα σπίτια κτίστηκαν με ομαδική εργασία και υλικά: ακατέργαστη πέτρα και λάσπη. Ήταν ισόγεια και ανώγεια. Το πάνω μέρος του σπιτιού (ανώγειο) το χρησιμοποιούσαν για κατοικία και το ισόγειο για αποθήκη των προϊόντων τους και για σταυλισμό των ζώων τους. Το τζάκι ήταν απαραίτητο σε κάθε σπίτι για ζεστασιά και για το παραδοσιακό μαγείρεμα.

Με τους σεισμούς του1965 πολλά σπίτια κατέρρευσαν και τα υπόλοιπα έπαθαν σοβαρές ζημιές. Κτίστηκαν εκ νέου σχεδόν όλα τα σπίτια του χωριού ως σεισμόπληκτα με υλικά : τούβλα και τσιμέντο. Η ηλεκτροδότηση του χωριού καθώς και η ύδρευσή του από το υδραγωγείο έγιναν μετά το 1960. Τα παλιότερα χρόνια είχαν φως με τις λάμπες πετρελαίου (τσιμπλόλαμπες) και κουβαλούσαν νερό από τις πανέμορφες πέτρινες βρύσες που βρίσκονταν έξω από το χωριό.

Πηγές Πυρρή

Ο Πυρρής έχει πολλά τρεχούμενα νερά στην επικράτεια του που τα περισσότερα είναι εκμεταλεύσιμα για την άρδευση αλλα και για την παλία ύδρευση του χωριού.Οι κυριότερες για την παλιά ύδρευση του χωριού εχουν διατηρηθεί σε αρκετά καλή κατάσταση ενώ υπήρχαν πολλές ακόμη μικρότερες σε παροχή που χρησιμοποιούνταν για τα ζώα αλλά με το πέρασμα του χρόνου έχουν εγκαταλειφθεί. Οι κυριότερες και καλοδιατηρημένες είναι:

• Η Βουλωμένη, η δεύτερη πιο κοντινή στο χωριό βρύση που χρησιμοποιούταν περισσότερο από τις νοικοκυρές του χωριού για τις δουλειές του πλυσταριού. Είναι χτισμένη σε ένα μικρό ρέμα στους πρόποδές του λόφου Μισοράχη στον δρόμο προς Λιωδόρα.
• Το Πισόρεμα,είναι η πιο κοντινή βρύση στο χωριό πάνω στον δρόμο προς Άγιο Ιωάννη στα δυτικά του χωριού. Βρίσκεται σε καταπράσινο τοπίο σε ένα μικρό ρέμα το οποίο έχει πανεύκολη πρόσβαση από το δρόμο και γενικά το ρέμα εκπνέει ένα δροσερό και ταυτόχρονα γεμάτο υγρασία κύμα που λούζει οποίον διαβεί από εκείνο το σημείο.
• Το Διακόπι, είναι η πιο καλοσυντηρημένη βρύση του χωριού, χρησιμοποιούταν περισσότερο για τα ζώα μιας και βρισκόταν πιο κοντά σε βοσκοτόπια και σε στάνες έξω από το χωριό. Το πιο βασικό χαρακτηριστικό της μέχρι το 2015 ήταν το σπασμένο γουδί στο οποίο μαζεύεται το νερό πριν κυλίσει προς τα κάτω.

• Το Λαπαντέσι, ήταν πέτρινη βρύση αλλά χαμηλή σχεδόν χωμένη στο έδαφος και απέναντί της ακριβώς υπήρχε παλιό ελαιοτριβείο με μυλόπετρες, το οποίο σήμερα δεν σώζεται όπως και η βρύση είναι χωμένη μέσα στα βάτα.

Τώρα πια η κεντρική ύδρευση του χωριού πραγματοποιείται από ένα σημείο κοντά στον ποταμό Λάδωνα λίγο πιο εξω απο το χωριό, στο Βρυσούλι στο οποίο έχει γίνει ομώνυμη γεώτρηση η οποία φέρνει το νερό στο υδατόπυργο του χωριού που βρίσκεται δίπλα στο σχολείο – πολιτιστικό κέντρο.

Πολιτιστικός Σύλλογος Απανταχού Πυρραίων ο Άγιος Γεώργιος

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Πυρραίων ιδρύθηκε το 1930 από ανθρώπους που κατάγονταν από το χωριό Πυρρής Ηραίας του Νομού Αρκαδίας και ζούσαν στην Αθήνα ή στον Πειραιά. Σκοπός του Συλλόγου από τότε και μέχρι σήμερα παραμένει η καλλιέργεια της αγάπης και του ενδιαφέροντος για την ιδιαίτερη πατρίδα και η διατήρηση συνεκτικών δεσμών μαζί της. Η αρμονική και η κοινή σύμπραξη των μελών του συλλόγου, η παρακολούθηση και προαγωγή των γενικών ζωτικών συμφερόντων της ιδιαίτερης πατρίδας και η υποστήριξη κάθε έργου πατριωτικού και ωφέλιμου γι’ αυτήν.

Η συνεργασία με άλλους Αρκαδικούς συλλόγους για την εξυπηρέτηση και προαγωγή κοινών συμφερόντων. Η ανάπτυξη της αλληλεγγύης και φιλίας μεταξύ των μελών του και κυρίως η δημιουργία δεσμών της νέας γενιάς με τις ρίζες τους. Η προστασία του περιβάλλοντος και η διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς

Ο Σύλλογος για 80 ολόκληρα χρόνια αγωνίζεται, παλιότερα με περισσότερες δυσκολίες και περισσή αγάπη, σήμερα με περισσότερες ευκολίες και μεγαλύτερο ζήλο, έχει επιδείξει έντονη πολιτιστική δραστηριότητα τόσο στο χωριό, όσο και στην ευρύτερη περιοχή της Ηραίας. Στηρίζεται στην ηθική και υλική συμπαράσταση των μελών και φίλων του Συλλόγου και στην σημαντική συμβολή του Δήμου Ηραίας. Η κυριότερη δραστηριότητα του Συλλόγου είναι η διοργάνωση του Πολιτιστικού Πενθημέρου με την ονομασία «Πύρρια». Τα Πύρρια διοργανώνονται κάθε χρόνο εδώ και 20 χρόνια το δεύτερο δεκαήμερο του Αυγούστου, αποτελούν πλέον πολιτιστικό θεσμό για το χωριό και την ευρύτερη περιοχή της Ηραίας. Περιλαμβάνουν διήμερο παραδοσιακό πανηγύρι, έκθεση βιβλίου και παιδικής ζωγραφικής, αθλητικές δραστηριότητες (μπάσκετ, βόλεϊ, ποδόσφαιρο, αγώνας δρόμου (κ.λπ.), εκδρομή των νέων και ηλικιωμένων του χωριού σε αρχαιολογικούς χώρους ή σε φημισμένες μονές της περιοχής.

Πολιτιστικό κέντρο Πυρρή

Στο χωριό διοργανώνονται διάφορα πολιτιστικά δρώμενα τα Χριστούγεννα, τις αποκριές, και ειδικά το καλοκαίρι τον Αύγουστο με τις εκδηλώσεις «Πύρρια». Όλα αυτά πραγματοποιούνται στο παλιό σχολείο του χωριού το οποίο έχει ανακαινιστεί και διαθέτει κουζίνα και μαγειρείο. Ο χώρος αυτός είναι φτιαγμένος ώστε να μπορεί να εξυπηρετήσει πολύ κόσμο και ειδικότερα το καλοκαιρινό πανηγύρι του χωριού! Το σχολείο έχει σταματήσει να λειτουργεί εδώ και αρκετά χρόνια και λειτουργεί και σαν εκλογικό κέντρο. Από τον προαύλιο χώρο του διακρίνονται ολόκληρο το χωριό του Πυρρή, μέχρι και τα απέναντι χωριά όπως η Καλλιθέα.

Εκκλησία Πυρρή

Η εκκλησία του Πυρρή είναι αφιερωμένη στην Παναγία.  Από τον προαύλιο χώρο της έχει θέα προς τον κάμπο της περιοχής ως και τις απέναντι βουνοκορφές και τα χωριά : Παλαίοχωρι , Δαφνούλα, Σέκουλας μέχρι και την Καλιθέα . Στα δεξιά του φαίνεται ο Αγ.Ιωάννης και τα υπόλοιπα χωριά του Παλούμπα . Η εκκλησία είναι χτισμένη στο πιο χαμηλό σημείο του χωριού και διαθέτει επίσης τουαλέτες και δωμάτιο για τυχόν διαμονή ιερέα στο χωριό. Από αυτό το σημείο ξεκινάν δρόμοι για τον Αλφειό, την Μπάλιζα και γενικότερα για όλο τον κάμπο.

Ξωκλήσι Μάη Θανάση

Το ξωκλήσι αυτό βρίσκεται 500 μέτρα μετά το νεκροταφείο του χωριού και περίπου 800 μέτρα από το χωριό . Από τον προαύλιο χώρο του έχει θέα σε όλο τον κάμπο το ποτάμι μέχρι τα απέναντι βουνά και τα χωριά Καλλιθέα, Παλαιοχώρι, Χάνια, Σέκουλα και Δαφνούλα. Το ξωκλήσι λειτουργεί στην εορτή του Αγ-Αθανάσιου τον Μάιο. Έχει πρόσβαση μέσω χωματόδρομου που περνά μέσα από ελαιώνες. Στο ξωκλήσι γίνονται βαφτίσεις και γάμοι . Το ξωκλήσι ανεγέρθηκε το 1994.

Ξωκλήσι Αγίου Γεωργίου

Το ξωκλήσι αυτό βρίσκεται έξω από το χωριό , συγκεκριμένα στα πιο πάνω χωράφια του κάμπου. Το ξωκλήσι είναι χτισμένο σε ένα ύψωμα και έχει θέα στον κάμπο, τον Αλφειό και τα απέναντι βουνά και χωριά. Στον προαύλιο χώρο του υπάρχουν τσιμεντένια πεζούλια καθώς και μια μεγάλη βελανιδιά. Εκεί κάποιες φορές διοργανώνονταν αγώνες δρόμου από τον πολιτιστικό σύλλογο του χωριού.

Άγιος Δημήτριος

Ο Άγιος Δημήτριος είναι το κοιμητήριο του χωριού και βρίσκεται 100 μέτρα έξω από το χωριό στον δρόμο προς τον Μάη Θανάση. Η εκκλησία είναι ευρύχωρη καθώς ανεγέρθηκε το 1978 επί προέδρου Π. Κ. Στρίκου με δωρεές των Απανταχού Πυρραίων. Από τότε έχει ανακαινιστεί ξανά την περίοδο 2015-16. Είναι κτισμένη σε ύψωμα και έχει θέα στον κάμπο του Αλφειού και στα απέναντι βουνά της Ανδρίτσαινας.