Μετάβαση στο περιεχόμενο

Μάκρενα Μεσσηνίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 37°9′5.11″N 21°46′0.26″E / 37.1514194°N 21.7667389°E / 37.1514194; 21.7667389

Μάκρενα
Μάκρενα is located in Greece
Μάκρενα
Μάκρενα
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΑποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου
(Έδρα: Πάτρα)
Περιφέρεια Πελοποννήσου
(Έδρα: Τρίπολη)
Περιφερειακή ΕνότηταΜεσσηνίας
(Έδρα: Καλαμάτα)
ΔήμοςΔήμος Μεσσήνης
(Έδρα: Μεσσήνη)
Δημοτική ΕνότηταΑριστομένους
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΠελοπόννησος
ΝομόςΜεσσηνίας
Υψόμετρο636[1] μ.
Πληθυσμός
Μόνιμος22
Έτος απογραφής2021
Πληροφορίες
Παλαιά ονομασίαΜάκρενοι
Μάκραινα
Ταχ. κώδικας24200[2]
Τηλ. κωδικός27220[3]
Δήμος Μεσσήνης

Η Μάκρενα,[4] αναφερόμενη παλαιότερα ως οι Μάκρενοι ή η Μάκραινα, είναι ορεινός οικισμός κοντά στον Αριστομένη και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Μεσσήνης, του Νομού Μεσσηνίας.

Η Μάκρενα βρίσκεται νοτιοανατολικά από το Ραπτόπουλο από το οποίο απέχει 9,5 περίπου χιλιόμετρα και βορειοδυτικά από τον Αριστομένη από τον οποίο απέχει περίπου 12 χιλιόμετρα. Έχει υψόμετρο 636[1] μέτρα και απέχει από τις ακτές του Κόλπου της Μεσσηνίας περίπου 30 χιλιόμετρα. Κοντά στην Μάκρενα βρίσκονται, προς τα βόρειά της το Κλωνί σε απόσταση 5,5 περίπου χιλιομέτρων, προς τα ανατολικά της η Κουλκάδα και το Κεφαλόβρυσο σε απόσταση 2,5 και 5 περίπου χιλιομέτρων αντίστοιχα και προς τα νοτιά της η Άνω Βούταινα και η Κάτω Βούταινα σε απόσταση 1,5 και 5 περίπου χιλιομέτρων αντίστοιχα. Επίσης η Μάκρενα βρίσκεται στα βορειοδυτικά από την έδρα του δήμου, την Μεσσήνη, από την οποία απέχει 36 περίπου χιλιόμετρα.

Το χωριό, το οποίο θεωρείται ως ένα από τα χωριά του ημιορεινού συμπλέγματος των Κοντοβουνίων, έχει μακρόχρονη ιστορία που ακολουθεί την ιστορία της Μεσσηνίας και της ευρύτερης περιοχής τόσο της Μεσσήνης στη σύγχρονη εποχή, όσο και της Αρκαδιάς (Κυπαρισσία) κατά την μεσαιωνική εποχή και της Πυλίας κατά την μυκηναϊκή εποχή. Η περιοχή του οικισμού, κατά την αρχαιότητα, ήταν τμήμα του βασιλείου του Νέστορα, της αρχαίας Πύλου. Το χωριό υπάρχει, τουλάχιστον από τα χρόνια της Ενετοκρατίας και η παλαιότερη ονομασία του ήταν Μάκρενα.

Την εποχή της Β΄ Ενετοκρατίας αναφερόταν ως Μάκρενα (Macrena[5] ή Mairena[6] ή Machiera[7]). Ο οικισμός αναφέρεται επίσης σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο.

Το χωριό Μάκρενα (Macrena), ανήκε, το 1689, στην επαρχία της Αρκαδίας ή Αρκαδιάς (Territorio d' Arcadia), η οποία ήταν μια από τις 4 επαρχίες, στις οποίες χωριζόταν τότε το διαμέρισμα της Μεθώνης (επαρχία Φαναριού, επαρχία Αρκαδιάς, επαρχία Ναβαρίνου και επαρχία Μεθώνης). Με βάση την ενετική απογραφή Corner του 1689, το χωριό είχε 49 κατοίκους.[5] Η Μάκρενα, αναφερόταν με αυτό το όνομα κατά την Καταγραφή της Εκκλησιαστικής περιουσίας (1699), ως Macrena, στην απογραφή Grimani του 1700 και ως Machiera στην απογραφή Pacifico/Alberghetti του 1704.[8]

Επίσης το χωριό αναφερόταν τον 19ο αιώνα ως Kachrcna ή Micrena σύμφωνα με τον Pouqueville το 1815 και ως Makrena σύμφωνα με την απογραφή του 1829, που έγινε από την «επιστημονική αποστολή του Μοριά» (Mission scientifique de Morée), τμήμα της γαλλικής αποστολής με την ονομασία Εκστρατεία του Μοριά (Expédition de Morée), η οποία ήταν αποστολή εκστρατευτικού σώματος 13.000-15.000 ανδρών, υπό την αρχηγία του Νικολάου - Ιωσήφ Μαιζώνος στην Πελοπόννησο, μεταξύ των ετών 1828 και 1833, ενώ η πρώτη επίσημη ονομασία του χωριού, μετά από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, ήταν η ονομασία οι Μάκρενοι.[8]

Διοικητική ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι Μάκρενοι ή η Μάκρενα[9] προσαρτήθηκε αρχικά, το 1835,[10] στον Δήμο Τομέως,[11] που είχε ως έδρα το Χαλβάτσο (σήμερα το Κεφαλόβρυσο), ως το 1840,[12] που ο δήμος αυτός καταργήθηκε και ο οικισμός αποσπάται από τον Δήμο Τομέως και προσαρτάται στον παλαιό Δήμο Αριστομένους,[13] με έδρα το Μουσταφάπασα (σήμερα ο Αριστομένης), όπου και παρέμεινε ως το 1912 που ο δήμος καταργήθηκε. Τουλάχιστον από το 1844 ως το 1907 το χωριό αναφερόταν επίσημα ως η Μάκρενα και από το 1907 ως το 1940 ως η Μάκραινα. Το χωριό αναφέρεται, το 1853, επίσης σαν Μάκρενα στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, ως χωριό του Δήμου Αριστομένους της Επαρχίας Μεσσήνης με πληθυσμό 240 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851.[14] Στην ίδια πηγή αναφέρεται ως «πρώην έδρα» του Δήμου Αριστομένους η Πολαίνα (σήμερα η Πλατανόβρυση) και ως «νυν έδρα» (το 1853) το χωριό Κουτήφαρι (σήμερα ο Κουτίφαρης). Το 1912[15] η Μάκρενα προσαρτάται στην Κοινότητα Χαλβάτσου,[16] με έδρα το Χαλβάτσο (Κεφαλόβρυσο), Στην ίδια κοινότητα προσαρτώνται επίσης, το 1912, οι οικισμοί ΡάδουΠερδικόβρυση), ΚουλυκάδαΚουλκάδα), Πουλίτσι και Ξηροκάσι (το Παλαιόκαστρο). Το 1919[17] η Μάκραινα αποσπάται από την Κοινότητα Χαλβάτσου και προσαρτάται στην Κοινότητα Βουτένων[18] ή Βουτίνων με έδρα τον οικισμό Άνω Βούτενα ή Άνω Βούτινα (Άνω Βούταινα), ενώ στην κοινότητα αυτή προσαρτήθηκε επίσης ο οικισμός Κάτω Βούτενα ή Κάτω Βούτινα (Κάτω Βούταινα). Το 1940[19] διορθώνονται τα ονόματα των οικισμών ως εξής: Από Άνω Βούτενα σε Άνω Βούταινα, από Κάτω Βούτενα σε Κάτω Βούταινα και από Μάκραινα σε Μάκρενα, ενώ η Κοινότητα Βουτένων γίνεται Κοινότητα Βουταίνης. Η Μάκρενα παρέμεινε ως οικισμός της Κοινότητας Βουταίνης, με τις αλλαγές των ονομασιών κοινότητας και οικισμού, από το 1919 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», η Μάκρενα υπήχθη στον κατηργημένο Δήμο Αριστομένους,[20][21] ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» η Μάκρενα ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Μεσσήνης.[22][23] Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με τη συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Αιπείας, Ανδρούσας, Αριστομένους, Βουφράδων, Ιθώμης, Μεσσήνης, Πεταλιδίου και της Κοινότητας Τρικόρφου. Η Μάκρενα σήμερα είναι οικισμός της Τοπικής Κοινότητας της Βουταίνης του Δήμου Μεσσήνης,[4] στην οποία υπάγονται επίσης οι οικισμοί Άνω Βούταινα και Κάτω Βούταινα.

Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 27 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε διάφορες αγροτικές εργασίες, ενώ παλαιότερα η κύρια απασχόληση ήταν η κτηνοτροφία.

Εξέλιξη Πληθυσμού της Μάκρενας Μεσσηνίας
Απογραφή Πληθυσμός Διάγραμμα εξέλιξης Πληθυσμού
1689 49[5]
1844 181[24]
1851 240[14]
1879 113[5][25]
1889 113[26]
1896 125[27]
1907 116[28]
1920 127[29]
1928 133[30]
1940 129[31]
1951 118[32]
1961 91[33]
1971 86[34]
1981 65[35]
1991 44[36]
2001 54[37]
2011 27[38]

Εκτός από τα παραδοσιακά σπίτια, στο χωριό υπάρχει και μνημείο πεσόντων κατά τον πόλεμο του 1940.[39]

  1. 1,0 1,1 Μάκρενα, από την ιστοσελίδα: buk.gr
  2. Ταχυδρομικός Κώδικας Μάκρενα Μεσσηνίας.
  3. Τηλεφωνικοί κωδικοί της Ελλάδας, Ζώνη 27: Μεσσήνη: 27220
  4. 4,0 4,1 Δημοτική Ενότητα Αριστομένους - Μάκρενα Αρχειοθετήθηκε 2020-09-26 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα www.messini.gr του Δήμου Μεσσήνης.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 Σπυρίδων Λάμπρος, «Απογραφή Νομού Μεθώνης επί Βενετών Αρχειοθετήθηκε 2015-12-09 στο Wayback Machine.», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 2ος Αρχειοθετήθηκε 2017-11-06 στο Wayback Machine., Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών Περρή, Εν Αθήναις 1883, σελ. 686-710. Από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Απογραφή 1689, Νο 127 Macrena - Απογραφή 1879, Νο 127 Μάκραινα, σελ. 704-705.
  6. "Breve Descrizione" (1700), p. 94.
  7. Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο; Αρχειοθετήθηκε 2016-06-06 στο Wayback Machine.", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993, σελ. 115 (Nono Territorio d' Arcadia - Machiera), p. 131 (Provincia di Messenia).
  8. 8,0 8,1 Αναστάσιος Αθ. Παναγιωτόπουλος, Μεσαιωνικής Μεσσηνίας ιστορικογεωγραφικά και Κοντοβουνίων οικιστικά, Αναστατικές Εκδόσεις Δ. Ν. Καραβία, Αθήνα 2007, ISBN 978-960-258-103-2, Οικιστική εξέλιξη 1 Αρχειοθετήθηκε 2020-08-11 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.dimos-pylou-nestoros.gr, Νο 27 Μάκρενα - Απογραφή Corner (1689 Macrena - Καταγραφή της Εκκλησιαστικής περιουσίας (1699): Μάκρενα - Απογραφή Grimani (1700): Macrena και Οικιστική εξέλιξη 2 Αρχειοθετήθηκε 2020-08-11 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.dimos-pylou-nestoros.gr, Νο 27, Απογραφή Pacifico/Alberghetti (1704): Machiera - Pouqueville (1815): Kachrcna/ Micrena - Απογραφή Expedition Scientifique de Moree (1829): Makrena - Πρώτη επίσημη εμφάνιση μετά από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους (1836): Μάκρενοι.
  9. Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Μάκραινα (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  10. 21-04-1835.
  11. Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Τομέως (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  12. ΦΕΚ 22Α - 18/12/1840.
  13. Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Αριστομένους (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  14. 14,0 14,1 Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, Τα Ελληνικά, Εν Αθήναις, 1853, τόμος δεύτερος, σελ. 569.
  15. ΦΕΚ 262Α - 31/08/1912.
  16. Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών Κ. Χαλβάτσου (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  17. ΦΕΚ 69Α - 26/03/1919.
  18. Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών Κ. Βουτένων (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  19. 16/10/1940.
  20. Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Αριστομένους (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  21. ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997.
  22. ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010.
  23. Διοικητικές μεταβολές οικισμών > Δ. Μεσσήνης (Μεσσηνίας), από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr
  24. Σταματάκης, Ι. Δ., "Πίναξ χωρογραφικός της Ελλάδος, Περιέχων τα Ονόματα, τας Αποστάσεις και τον Πληθυσμόν των Δήμων, Πόλεων Κωμοπόλεων και Χωρίων. / Ερανισθείς εκ διαφόρων επισήμων εγγράφων της Β. Κυβερνήσεως, και εκδοθείς υπό Ι. Δ. Σταματάκη". Εκ του Τυπογραφείου Γ. Βλασσαρίδου. Εν Αθήναις 1846, σελ. 49.
  25. Υπουργείο Εσωτερικών, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879, εκ του Τυπογραφείου Σ. Κ. Βλαστού, Εν Αθήναις 1881. Επίσης: "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός 1879", σελ. 117.
  26. Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστική της Ελλάδος - Πληθυσμός - Απογραφή της 15-16 Απριλίου 1889", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες Α', εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1890, σελ. 83.
  27. Υπουργείο Εσωτερικών, Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής, "Στατιστικά Αποτελέσματα της Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896", Μέρος Δεύτερον - Πίνακες - Α' Πληθυσμός κατά Νομούς, Επαρχίας, Δήμους, εκ του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου, Εν Αθήναις 1897, σελ. 101.
  28. Υπουργείο των Εσωτερικών, Υπηρεσία Απογραφής, Στατιστικά Αποτελέσματα της Γενικής Απογραφής του Πληθυσμού, κατά την 27 Οκτωβρίου 1907", Επιμέλεια: Γεωργίου Χωματιανού, τόμος δεύτερος, εκ του Τυπογραφείου Μιχαήλ Νικολαΐδου, Εν Αθήναις 1909, σελ. 392.
  29. Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής, "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1921. Επίσης: "Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920", σελ. 228.
  30. Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928". (Πραγματικός πληθυσμός κυρωθείς δια του από 23 Νοεμβρίου 1928 διατάγματος), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1935. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928", σελ. 266.
  31. Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1950. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940", σελ. 297.
  32. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1955. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951 Αρχειοθετήθηκε 2013-05-14 στο Wayback Machine.", σελ. 145.
  33. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ. 46929/6877/1961 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1962. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961", σελ. 141.
  34. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους , κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ, 3893/Ε637/1972 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Βοηθού Πρωθυπουργού και Εσωτερικών), Αθήναι 1972. Επίσης: "Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971", σελ. 137.
  35. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981". (Κυρώθηκε με την 7908/Δ'554/12-4-1982 κοινή απόφαση των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), Αθήναι 1982. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981", σελ. 147.
  36. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991". (Κυρώθηκε με την 24197/Γ' 3812/24-11-1993 κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Εσωτερικών), Αθήνα 1994. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991", σελ. 179.
  37. Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001". (Κυρώθηκε με την 6821/Γ5-908/4-6-2002 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης), Αθήνα 2003. Επίσης: "Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001", σελ. 180.
  38. "Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011. Μόνιμος Πληθυσμός Αρχειοθετήθηκε 2018-09-27 στο Wayback Machine.", Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ).
  39. Αποκαλυπτήρια μνημείου πεσόντων στη Μάκραινα από τον Δήμαρχο Μεσσήνης[νεκρός σύνδεσμος], 16/10/2013, από την ιστοσελίδα: www.farenews.gr της ηλεκτρονικής εφημερίδας "farenews" της Μεσσηνίας.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]